معرفی کاکائو و خواص درمانی آن

نام علمی:

Theobroma Cacao L.، نام فرانسه کاکائو Cacao، نام فرانسه درخت Cacaoyer، نام انگلیسی کاکائو Cacao و نام انگلیسی درخت Cacao tree می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی و عربی درخت شکلات و شجرة الکاکاو نامیده شده است.

تیره گیاه:

استرکولیاسه Sterculiaaceae

نوع گیاه:

درخت

مشخصات ظاهری:

درختی است به ارتفاع حدود 6 متر و در نوع وحشی آن ارتفاع درخت حدود 10 متر گاهی موارد بیشتر، برگ‌های آن بزرگ، منفرد، شفاف، بیضی شکل و دمبرگدار و گل‌های آن کوچک، مایل به قرمز و مجتمع به صورت دسته‌های 6 تا 7 تایی بر روی تنه درخت یا شاخه‌های جوان ظاهر می‌شوند. میوه‌اش شبیه خیار، دراز، سته، به رنگ زرد یا قرمز و دارای برجستگی‌های مشخص طولی روی میوه می‌باشد. قسمت گوشتدار میوه به رنگ تقریباً زرد، دارای حالت نیمه روان، ترش مزه و محتوی 20 تا 40 دانه است. غشای دانه‌های آن در حالت تازه نرم و به رنگ مایل به سفید است ولی پس از خشک شدن به رنگ قرمز تیره درمی‌آید. دانه کاکائو به درازای 2 تا 3 سانتی‌متر و عرض یک و نیم سانتی‌متر و به رنگ قهوه‌ای مایل به قرمز می‌باشد. بادام درون آن رنگ قهوه‌ای، قرمز یا مایل به بنفش و یا سیاه مایل به آبی و روغن فراوان دارد.

طبیعت کاکائو:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن سرد و خشک است.

رویش جغرافیایی:

در اغلب مناطق گرم کشورهای بخصوص در مکزیک و آمریکای مرکزی پرورش داده می‌شود. این درخت در ایران نمی‌روید و پرورش نیز داده نمی‌شود.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در گرد خشک کاکائوی پرچرب:

آب، پروتئین، چربی، هیدرات‌های کربن، کلسیم، فسفر، آهن، سدیم، پتاسیم، تیامین، رایبوفلاوین، نیاسین و ویتامین‌های A و C در آن تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده:

دانه (کاکائو). پودر و روغن کاکائو را از دانه‌های رسیده آن طی مراحلی به دست می‌آورند. روغن کاکائو که به کره کاکائو معروف است جامد و سفید رنگ مایل به زرد و بوی جزئی و مزه شکلاتی می‌دهد.

نحوه مصرف:

کاکائو در صنایع غذایی، شیرینی و شکلات‌سازی، داروسازی و در ساخت نوشابه‌ها کاربرد دارد. در ضمن روش‌های مصرف مختلف دیگری نیز دارد.

خواص درمانی کاکائو:

تقویت کننده قلب و محرک سیستم عصبی مرکزی، مسکن سردردهای ناشی از خستگی و افزاینده قوای جنسی، کاهنده ترشحات برونش‌ها و گشادکننده عروق، هضم کننده غذا و کاهنده پرفشاری خون، تحلیل برنده تومورها و کاهنده ترشحات مخاطی، تقویت کننده عمومی بدن و ضد باکتری، برطرف کننده یبوست و ادرارآور، برطرف کننده مسمومیت و مفید برای ناراحتی‌های کلیه و کبد می‌باشد. در استعمال خارجی مالیدن کره کاکائو، ترک‌های کف پا، پاشنه، صورت، لب و نوک پستان خانم‌ها را بهبود می‌بخشد.

تذکر:

زیاده‌روی در مصرف کاکائو ایجاد بی‌اشتهایی، تهوع، اختلال هاضمه و عصبانیت می‌کند و برای خانم‌های باردار مضر و سبب سقط جنین می‌شود. اشخاص مبتلا به آسم، طپش قلب، تصلب شرائین، کلسترول بالا، نقرس، دیابت، سنگ در کلیه، هپاتیت روده، سردردهای میگرنی و روماتیسم باید از مصرف آن اجتناب نمایند.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.