زندگي شيرين‌تر با طعم غذا

پدر بزرگم مي‌گفت غذا با خودش لذت و آرامش مي‌آورد و خوش به حال زن‌ها كه هر 2 اينها را صاحب‌اند. اما پدر بزرگم به يقين يادش رفته بود كه بگويد الزاما هميشه درست كردن غذا آرامش نمي‌آورد! معلوم نيست از كجا و چه طور وظيفه تاريخي آشپزي به عهده زن‌ها گذاشته شده؟ اولين زني كه به سمت آتش رفت چه كسي بود و اولين غذايي كه پخت چه بود؟ و چقدر خوشمزه كه همه بي‌برو برگرد تاييد كردند كه زن‌ها بايد بپزند و مردها در درگاهي آشپزخانه بايستند و داد بزنند آن پرسش معروف را كه: عيال شام ما كو؟ يا اين روزها كمي مهربان‌تر: عسلم، گلم، پس اين شام ما چي شد؟ و پرسش تاريخي ديگري هم هست، وقتي مردي در لحظه‌اي از زن مورد علاقه‌اش با لحني آرام و بي‌خيال مي‌پرسد: راستي عزيزم آشپزي‌ات چطور است؟
و وقتي بشنود آشپزي كه هيچ، او بلد است نه يك جور بلكه چند جور كيك و ترشي هم درست كند قند توي دلش آب مي‌شود و فكر مي‌كند اين شد يك زن حسابي! البته همان‌طور كه واژه عيال به خانمم، عسلم و. .. تغيير كرد پايه‌هاي مطبخ هم مركزيتش را از دست داد و حالا خيلي از زن‌ها نه تنها پختن نمي‌دانند بلكه حتي از دم كردن يك چاي ساده هم ناتوانند و خيلي از مردها هم‌ آكتور بودن زن، موقعيت اجتماعي و ميزان حقوقش برايشان مهم‌تر است و حتي آنها كه اصرار دارند بگويند
ما خيلي روشنفكريم آشپزي را كاري cheap يا همان پست براي زن‌ها مي‌دانند! حالا خيلي از مردها در خانه مي‌مانند و آشپزي مي‌كنند و زن‌ها در بيرون مشغولند و عده‌اي هم به‌عنوان آشپزهاي مبتكر به تلويزيون مي‌روند و انواع غذاهاي چنين و چنان را در ظرف‌هاي پيركس و گل‌دار آموزش مي‌دهند و خيلي از مردها هم از آشپزي‌شان لذت مي‌برند و از گفتنش ابايي ندارند
حتي آخر مرد‌فكورها، مثل نجف دريابندري با كتاب «كتاب مستطاب آشپزي»‌‌‍اش يا علي رفيعي كارگردان فيلم «ماهي‌ها عاشق مي‌شوند» يا داريوش مهرجويي كه در فيلم‌هايش هميشه سفره‌هاي رنگين غذا يكي از مهم‌ترين وسايل لوكيشن شان به حساب مي‌آيد. دنيا برعكس شده و حالا خيلي از مردها هم صاحب آرامش و لذت پختن در چارديواري خانه‌شان شده‌اند.

آقا شما آشپزي مي‌كنيد؟

كارمند بانك طوري نگاهم مي‌كند انگار حماقت‌بارترين سوال هستي را از او پرسيده‌ام. يعني چه!؟ معلوم است كه نه! مگر مرد هم آشپزي مي‌كند!؟ مي‌گويد: بله آقا، تازه خيلي از مردها دست پختشان حرف ندارد. ببخشيد ولي آنها مرد نيستند. مرد واقعي وظيفه‌اش پول در آوردن است، زن و مرد بايد وظيفه خود را بشناسند، زن من 23 سال است كه غذا درست مي‌كند و هيچ حرفي هم ندارد.
همكار مطبوعاتي مي‌گويد: «البته. من به تساوي حقوق زن و مرد معتقدم بنابراين 3 روز در هفته درست كردن غذا به عهده من است. من املت درست مي‌كنم يا غذا از بيرون مي‌گيرم. به هر حال من وظيفه‌ام را انجام مي‌دهم.»
و مهران كاشاني، فيلمنامه‌نويس كه معتقد است غذا پختن يك جور خلق كردن است، مي‌گويد: «من از آشپزي لذت مي‌برم. از كارهايي است كه به شدت مرا به زندگي وصل مي‌كند. آشپزي به من تمركز هم مي‌دهد در دقايقي كه فقط فكرم مثلا مشغول سرخ شدن يا خرد كردن چيزي است به شدت مي‌توانم روي فيلمنامه‌هايم تمركز كنم و اغلب فكرهاي جديد درباره فيلمنامه سر اجاق به ذهنم مي‌آيد. من آشپزي را كاري زنانه نمي‌دانم چون گرسنگي فقط متعلق به زن‌ها نيست.»
زن نويسنده‌اي نيز مي‌گويد: «به نظرم آشپزي افتخار نيست، امتياز زنانه نيست، مثل بقيه كارهاي روزمره است و هركسي از عهده‌اش برمي‌آيد. خيلي ناراحت مي‌شوم از اينكه همسرم آشپزي را وظيفه‌ من مي‌داند و فكر مي‌كند خودش آنقدر كارهاي مهم‌تري دارد كه آشپزي مي‌تواند جنبه تفريح برايش داشته باشد.» با اين حال خيلي از زن‌ها نيز از اينكه آشپزي مي‌كنند نه تنها ناراحت نيستند بلكه از آن لذت هم مي‌برند و برايشان آشپزي بلد نبودن مرد مهم نيست.

آشپزي شبيه نقاشي است

از منابع كهن فارسي بيش از چند رساله آشپزي در دوره‌هاي مختلف وجود ندارد كه همگي رساله‌ها را هم آشپز‌باشي‌هاي مرد نوشته‌اند، يكي از آنها را حاج علي‌اكبر كاشاني آشپزباشي‌ دربار ناصرالدين شاه به اسم سفره اطعمه نوشته و مملو از دستورهاي غذايي تهران قديم است. 2 رساله ديگر هم به گفته دريابندري متعلق به دوره شاه اسماعيل اول و شاه عباس است. يعني در دوره‌هايي كه به‌شدت زن عيال بوده و عيال رسالت ويژه‌اش آشپزي بوده، رساله‌هاي آشپزي را مردها نوشته‌اند!
حسين قاظيان جامعه‌شناس معتقد است هر چيز از جمله‌ آشپزي وقتي وارد بازار درآمد و كار مي‌شود مردها تعريف مردانه‌اي به آن مي‌دهند در نتيجه آشپزي در حكم حرفه، فارغ از هر مسئله ديگر، شغل مردانه تعريف مي‌شود.
البته وضعيت به اين شكل نمي‌ماند و آشپزان زن هم به ميدان مي‌آيند و كتاب‌هاي خوبي را منتشر مي‌كنند. نجف دريابندري، مترجم آثاري مانند همينگوي، در آشپزي ظاهرا از مردهاي ديگر پيشروتر بوده و كتابي با عنوان «كتاب مستطاب آشپزي» منتشر كرده كه در حال حاضر يكي از پرفروش‌ترين كتاب‌هاي آشپزي به حساب مي‌آيد. او در گفت‌وگويي آشپزي را نوعي هنر و چيزي شبيه نقاشي عنوان مي‌كند و آشپزي ايراني را جزو 3 مكتب ما در آشپزي جهان در كنار آشپزي چيني و رومي مي‌داند.
منبع: همشهری انلاین
/س