نویسنده: محمد جواد واعظی
زانو یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین مفاصل بدن است و زانو درد از شایع‌ترین شکایات افرادی است که به کلینیک‌های درد مراجعه می‌کنند. هر چند درد زانو در افراد مسن شایع‌تر است، اما بسیاری از جوانان نیز از زانو درد شاکی هستند.
زانودرد بر حسب سن و شرایط فرد علل مختلف و متفاوتی دارد، از شایع‌ترین علل زانودرد می‌توان به این موارد اشاره کرد:
سائیدگی زانو (آرتروز یا استئو آرتریت) که در آن غضروف مفصل ممکن است تخریب شده یا از بین رفته باشد، التهاب مفصل (آرتریت) که نوعی روماتیسم مفصل است و درد از علائم مشخصه آن است، نرمی غضروف کشکک، آسیب‌های تاندون یا رباط‌های اطراف زانو، آسیب یا پارگی مینیسک زانو، آسیب‌های ورزشی و ضربه.
اما فارغ از این که علت زانو درد کدام یک از علل مذکور باشد توصیه‌های زیر را می‌توان در کنار درمان تخصصی، برای رفع درد زانو به کار گرفت.
شاید اولین توصیه، کاهش وزن باشد که از فشار برای مفصل زانو کاسته، احتمال صدمات به غضروف و تاندون و رباط‌های زانو را کاهش می‌دهد.
شنا یا راه رفتن در آب از ورزش‌های مفید در کاهش درد زانوست و بر عکس ورزش‌هایی مانند فوتبال، تنیس، بدمینتون و بسکتبال باعث تشدید مشکلات و بیشتر شدن درد زانو می‌شود.
پرهیز از سرپا ایستادن، پرهیز از دو زانو و چهار زانو نشستن و استفاده از توالت فرنگی از دیگر توصیه‌های بسیار مفید و گاهی ضروری است . اگر مجبور هستید برای طولانی مدت سرپا بایستید، مثلاً هنگام ظرف شستن، توصیه می‌شود زیرپایی به طول حدود 20 سانتی‌متر زیر یکی از پاهای خود قرار دهید.
پیاده‌روی با کفش مناسب روی سطح صاف به مدت نیم ساعت در روز توصیه می‌شود. مطمئناً کوهنوردی، بالا رفتن یا پایین آمدن از پله‌ها و پیاده در سراشیبی یا سربالایی مضر است.
بیشتر بخوانید: درمان‌های خانگی برای زانو درد
در این میان ورزش‌ها و نرمش‌های خاصی وجود دارد که می‌تواند تأثیرات بسیار مفیدی در کاهش درد زانو داشته باشد که می‌توانید با مراجعه به متخصص مربوط، آن را آموخته و هر روز تکرار کنید. یکی از این نرمش‌ها که باعث قوی شدن عضلات چهار سر ران و اطراف مفصل زانو می‌شود به این طریق است:
روی زمین یا صندلی بنشینید و زانوی خود را صاف کنید، سپس بدون آن که به روی مفصل زانوی خود فشار آورید پا را از ناحیه لگن خم و راست کنید و عضلات اطراف زانو را منقبض کنید. این حرکت را چند بار تکرار کنید، بعد از مدتی تأثیر شگرف آن در کاهش درد زانو را حس خواهید کرد.
مصرف بیشتر کلسیم و ویتامین D نیز توصیه‌ای مهم، به ویژه به خانم‌ها پس از سن یائسگی است. روزانه حداق نیم ساعت آفتاب گرفته و این توصیه را در جلوگیری از پوکی استخوان و کاهش درد جدی بگیرید. طب سوزنی نیز یکی از روش‌های بسیار مفید در کاهش درد و التهاب مفصل زانوست که در بسیاری از موارد، می‌تواند بدون ایجاد هیچ گونه عارضه جانبی جایگزین مسکن یا کورتون‌ها با عوارض جانبی فراوان شود.
منبع مقاله :
واعظی، محمد جواد، (1396)، دانستنیهای پزشکی، قم: نوید حکمت، چاپ اول.
