اختيارات رهبرى و حکومت
اگر فرد لايقى که داراى اين دو خصلت (علم به قانون وعدالت) باشد، بپا خاست و تشکيل حکومت داد، همان ولايتى را که حضرت رسول اکرم «صلى الله عليه وآله وسلم» در امر اداره جامعه داشت، دارا مى‌باشد و بر همه مردم لازم است که از او اطاعت کنند.
اين توهم که اختيارات حکومتى رسول اکرم «صلى الله عليه وآله وسلم» بيشتر از حضرت امير «عليه السلام» بود، يا اختيارات حکومتى حضرت امير «عليه السلام» بيش از فقيه است، باطل و غلط است. البته فضائل حضرت رسول اکرم «صلى الله عليه وآله وسلم» بيش از همه عالم است و بعد از ايشان فضائل حضرت امير - عليه السلام - از همه بيشتر است؛ لکن زيادى فضائل معنوي، اختيارات حکومتى را افزايش نمى‌دهد. همان اختيارات و ولايتى که حضرت رسول و ديگر ائمه «صلوات الله عليهم» در تدارک بسيج و سپاه، تعيين ولات و استانداران، گرفتن ماليات و صرف آن در مصالح مسلمانان داشتند، خداوند همان اختيارات را براى حکومت فعلى قرار داده است، منتهى شخص معينى نيست، روى عنوان «عالم عادل» است.
وقتى مى‌گوييم ولايتى را که رسول اکرم «صلى الله عليه وآله وسلم» و ائمه «عليهم السلام» داشتند، بعد از غيبت، فقيه عادل دارد، براى هيچ‌کس اين توهم نبايد پيدا شود که مقام فقها همان مقام ائمه - عليهم السلام - و رسول اکرم «صلى الله عليه وآله وسلم» است. زيرا اينجا صحبت از مقام نيست، بلکه صحبت از وظيفه است. ولايت يعنى حکومت و اداره کشور و اجراى قوانين شرع مقدس، يک وظيفه سنگين و مهم است نه اينکه براى کسى شان و مقام غير عادى به وجود بياورد و او را از حد انسان عادى بالاتر ببرد. به عبارت ديگر ولايت مورد بحث، يعنى حکومت و اجرا و اداره، بر خلاف تصورى که خيلى افراد دارند امتياز نيست، بلکه وظيفه‌اى خطير است.
يکى از امورى که فقيه متصدى ولايت آن است، اجراى حدود (يعنى قانون جزاى اسلام) است. آيا در اجراى حدود بين رسول اکرم «صلى الله عليه وآله وسلم» و امام و فقيه امتيازى است؟ يا چون رتبه فقيه پائين‌تر است، بايد کمتر بزند؟ حد زانى که صد تازيانه است اگر رسول اکرم «صلى الله عليه وآله وسلم» جارى کند 150 تازيانه مى‌زند و حضرت امير المومنين «عليه السلام100 » تازيانه و فقيه 50 تازيانه؟ يا اينکه حاکم، متصدى قوه اجرائيه است و بايد حد خدا را جارى کند، چه رسول الله «صلى الله عليه وآله وسلم» باشد و چه حضرت امير المومنين «عليه السلام» ، يا نماينده و قاضى آن حضرت در بصره و کوفه، يا فقيه عصر.
ديگر از شئون رسول اکرم «صلى الله عليه وآله وسلم» و حضرت امير «عليه السلام» اخذ ماليات، خمس، زکات، جزيه و خراج اراضى خراجيه است. آيا رسول اکرم «صلى الله عليه وآله وسلم» اگر زکات بگيرد، چقدر مى‌گيرد؟ از يک جا، ده يک و از يک جا، بيست يک؟
حضرت امير المومنين «عليه السلام» خليفه شدند، چه مى‌کنند؟ جناب عالى فقيه عصر و نافذ الکلمه شديد، چطور؟ آيا در اين امور، ولايت رسول اکرم «صلى الله عليه وآله وسلم» با حضرت امير المومنين «عليه السلام» و فقيه، فرق دارد؟ خداوند متعال رسول اکرم «صلى الله عليه وآله وسلم» را «ولي» همه مسلمانان قرار داده و تا وقتى آن حضرت باشند، حتى بر حضرت امير «عليه السلام» ولايت دارند. پس از آن حضرت امام بر همه مسلمانان حتى بر امام بعد از خود ولايت دارد، يعنى اوامر حکومتى او درباره همه نافذ و جارى است و مى‌تواند والى نصب و عزل کند.
همان‌طور که پيغمبر اکرم «صلى الله عليه وآله وسلم» مامور اجراى احکام و برقرارى نظامات اسلام بود و خداوند او را رئيس و حاکم مسلمين قرار داده و اطاعتش را واجب شمرده است. فقهاى عادل هم بايستى رئيس و حاکم باشند و اجراى احکام کنند و نظام اجتماعى اسلام را مستقر گردانند. (1)
اين توهم که اختيارات حکومتى رسول اکرم «صلى الله عليه وآله وسلم» بيشتر از حضرت امير «عليه السلام» بود، يا اختيارات حکومتى حضرت امير «عليه السلام» بيش از فقيه است، باطل و غلط است. البته فضائل حضرت رسول اکرم «صلى الله عليه وآله وسلم» بيش از همه عالم است و بعد از ايشان فضائل حضرت امير - عليه السلام - از همه بيشتر است؛ لکن زيادى فضائل معنوي، اختيارات حکومتى را افزايش نمى‌دهد. همان اختيارات و ولايتى که حضرت رسول و ديگر ائمه «صلوات الله عليهم» در تدارک بسيج و سپاه، تعيين ولات و استانداران، گرفتن ماليات و صرف آن در مصالح مسلمانان داشتند، خداوند همان اختيارات را براى حکومت فعلى قرار داده است، منتهى شخص معينى نيست، روى عنوان «عالم عادل» است.
وقتى مى‌گوييم ولايتى را که رسول اکرم «صلى الله عليه وآله وسلم» و ائمه «عليهم السلام» داشتند، بعد از غيبت، فقيه عادل دارد، براى هيچ‌کس اين توهم نبايد پيدا شود که مقام فقها همان مقام ائمه - عليهم السلام - و رسول اکرم «صلى الله عليه وآله وسلم» است. زيرا اينجا صحبت از مقام نيست، بلکه صحبت از وظيفه است. ولايت يعنى حکومت و اداره کشور و اجراى قوانين شرع مقدس، يک وظيفه سنگين و مهم است نه اينکه براى کسى شان و مقام غير عادى به وجود بياورد و او را از حد انسان عادى بالاتر ببرد. به عبارت ديگر ولايت مورد بحث، يعنى حکومت و اجرا و اداره، بر خلاف تصورى که خيلى افراد دارند امتياز نيست، بلکه وظيفه‌اى خطير است.
يکى از امورى که فقيه متصدى ولايت آن است، اجراى حدود (يعنى قانون جزاى اسلام) است. آيا در اجراى حدود بين رسول اکرم «صلى الله عليه وآله وسلم» و امام و فقيه امتيازى است؟ يا چون رتبه فقيه پائين‌تر است، بايد کمتر بزند؟ حد زانى که صد تازيانه است اگر رسول اکرم «صلى الله عليه وآله وسلم» جارى کند 150 تازيانه مى‌زند و حضرت امير المومنين «عليه السلام100 » تازيانه و فقيه 50 تازيانه؟ يا اينکه حاکم، متصدى قوه اجرائيه است و بايد حد خدا را جارى کند، چه رسول الله «صلى الله عليه وآله وسلم» باشد و چه حضرت امير المومنين «عليه السلام» ، يا نماينده و قاضى آن حضرت در بصره و کوفه، يا فقيه عصر.
ديگر از شئون رسول اکرم «صلى الله عليه وآله وسلم» و حضرت امير «عليه السلام» اخذ ماليات، خمس، زکات، جزيه و خراج اراضى خراجيه است. آيا رسول اکرم «صلى الله عليه وآله وسلم» اگر زکات بگيرد، چقدر مى‌گيرد؟ از يک جا، ده يک و از يک جا، بيست يک؟
حضرت امير المومنين «عليه السلام» خليفه شدند، چه مى‌کنند؟ جناب عالى فقيه عصر و نافذ الکلمه شديد، چطور؟ آيا در اين امور، ولايت رسول اکرم «صلى الله عليه وآله وسلم» با حضرت امير المومنين «عليه السلام» و فقيه، فرق دارد؟ خداوند متعال رسول اکرم «صلى الله عليه وآله وسلم» را «ولي» همه مسلمانان قرار داده و تا وقتى آن حضرت باشند، حتى بر حضرت امير «عليه السلام» ولايت دارند. پس از آن حضرت امام بر همه مسلمانان حتى بر امام بعد از خود ولايت دارد، يعنى اوامر حکومتى او درباره همه نافذ و جارى است و مى‌تواند والى نصب و عزل کند.
همان‌طور که پيغمبر اکرم «صلى الله عليه وآله وسلم» مامور اجراى احکام و برقرارى نظامات اسلام بود و خداوند او را رئيس و حاکم مسلمين قرار داده و اطاعتش را واجب شمرده است. فقهاى عادل هم بايستى رئيس و حاکم باشند و اجراى احکام کنند و نظام اجتماعى اسلام را مستقر گردانند. (1)
پى نوشت:
-1 ولايت فقيه - ص 92-93
