التهاب پرزهای چشایی

پرزهای چشایی بر روی زبان، حلق، حنجره، سقف دهان و مری وجود دارند.
 

برگرفته از سایت بازل
مترجم: رزیتا ملکی‌زاده

التهاب پرزهای چشایی

حس چشایی از طریق فعل و انفعال غذا با سلولهای گیرنده (سلولهای چشایی) به ارمغان آورده می‌شود. این سلولهای کوچک درون پرزهای چشایی قرار دارند. پرزهای چشایی بر روی زبان، حلق، حنجره، سقف دهان و مری وجود دارند. آنها درون ساختارهایی تحت عنوان پاپیلا (papillae) قرار دارند. اینها پرزها یا پاپیلاهای برگی شکل (foliate‎)، قارچی شکل (fungiform ) و جامی شکل هستند.

منافذ کوچکی در جوانه‌های چشایی وجود دارد که از طریق آنها بزاق مخلوط با مواد شیمیایی موجود در مواد غذایی در تماس با هم قرار می‌گیرند. اعصاب متصل به جوانه‌های چشایی این پیامهای شیمیایی را به مغز منتقل می‌کنند، و این گونه است که طعم غذا را درک می‌کنیم. مشخص شده است که طعم و مزه در واقع حس پیچیده‌ای است که از ترکیب و آمیزه‌ی پیامهای شیمیایی حاصل از مواد غذایی و سیگنالهای بویایی از بینی بوجود می‌آید. طعم منحصر بفرد غذا در نتیجه این ترکیب و آمیزه حاصل می‌شود.

علل مختلف

تغییر در درک طعم غذا ممکن است به دلیل آسیب مستقیم به پرزهای چشایی یا به دلیل تولید ضعیف یا کاهش یافته سلولهای چشایی باشد. در هر دو مورد اثر و نتیجه یکسان خواهد بود. گاهی اوقات تشخیص این موضوع که آیا تغییر حس چشایی ناشی از علت اول یا دوم است سخت می‌باشد. برخی از علل التهاب پرزهای چشایی عبارتنداز:
§    وجود زخم یا ضایعات روی زبان
§    وجود بثورات یا جوش دانه روی زبان به دلیل بروز برفک (عفونت قارچی)
§    انجام شیمی درمانی برای سرطان
§    انجام پرتو درمانی برای سرطان
§    بروز چندین عفونت باکتریایی و ویروسی یا انگلی
§    قرار گرفتن در معرض آفت کشها یا دود سیگار و تنباکو
§    کمبودهای تغذیه‌ای، به ویژه ویتامین B12 و ویتامین B6
§    مصرف غذاهای بسیار داغ و بسیار تند
§    ضربه فیزیکی به زبان مانند بریدگی، سوختگی و جراحت
§    بروز کارسینون یا غده سرطانی تهاجمی
§    مسواک زدن زبان به ویژه اگر به شدت انجام شود
§    دندان مصنوعی به درستی قرار نگرفته
§    استفاده از برخی انواع دهان‌شویه
§    تغییر طعم در دهان به دلیل تأثیر برخی داروها بر روی پرزهای چشایی
§    داشتن آلرژی به غذاهای اسیدی مانند لیمو، سس، گریپ فروت و غیره
 

بیشتر بخوانید:علل احساس طعم شور در دهان

درمانهای موجود

پرزهای چشایی به طور هفتگی تجدید می‌شوند بنابراین، التهاب آنها در اکثر موارد در حقیقت نگران کننده نخواهد بود. با این وجود، گزینه‌های درمانی پیشنهادی عبارتنداز:
ü    استفاده از گلیسیرین بر روی زبان موجب تسکین آن شده و احساس سوزش غالباً همراه با التهاب پرزهای ناشی از بریدگی، سوختگی، جراحت و مصرف غذاهای داغ را رفع می‌نماید.
ü    بایستی مسواک زدن با شدت زیاد بر روی زبان متوقف شود.
ü    با آب نمک گرم غرغره کنید، اما حواستان باشد آب خیلی داغ نباشد.
ü    قرار دادن جوش شیرین روی پرزهای چشایی زبان به تسکین التهاب کمک خواهد کرد.
ü    غرغره با روغن درخت چای جهت درمان این نوع التهاب بسیار مؤثر است.
ü    کمبودهای تغذیه‌ای بایستی با مصرف مکملها برای مدت زمانی خاص و سپس روی آوردن به غذاهای طبیعی برطرف شوند.
ü    دندان مصنوعی و پروتزهای نامناسب بایستی بلافاصله با انواع مناسب جایگزین شوند.
ü    دهانشویه‌های قوی را بایستی با انواع ملایم که حاوی مواد قوی التهاب زا نیستند، جایگزین کنید.
ü    بایستی بلافاصله سیگار را ترک کنید.
ü    لازم است که تمام عفونتهای ناشی از باکتری، قارچ، ویروس و انگل با داروهای مناسب درمان شوند. درمانهای خانگی را جهت درمان این عفونتها امتحان کنید.
ü    زخمها یا ضایعات دهانی که مشکوک یا تأییدی بر سرطان هستند را بایستی بی درنگ توسط پزشک درمان نمود.
ü    چنانچه التهاب، ناشی از مصرف دارو، پرتو درمانی، شیمی درمانی و غیره باشد، توصیه می‌شود در این باره با پزشک خود صحبت کنید.
ü    سلب مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه‌ی آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیه‌های پزشک متخصص در نظر گرفته شود.
 

منبع: راسخون