من در اینجا ایستاده‌ام (قسمت سوم)

سنت مارتین لوتر

چکیده:
ابتدا لوتر جانب احتیاط را گرفت و ساکت باقی ماند؛ اما در سال ۱۵۲۵ با انتشار کتاب اسارت اراده به اراسموس پاسخ گفت. لوتر این کتاب را یکی از بهترین آثارش می انگاشت، اما ایراد اصلی این کتاب این است که برخوردی تعصب آلود و افراطی با موضوع مورد بحث دارد.

تعداد کلمات: 1025 کلمه / تخمین زمان مطالعه: 5 دقیقه

نویسنده: تونی لِین
ترجمه: روبرت آسریان

در سالهای نخست، جنبش اصلاح دینی لوتر، پیروان بسیاری داشت، اما به تدریج که تعالیم او شکل مشخص تری به خود گرفت بین وی و دیگران فاصله ای ایجاد شد، خصوصا وی با اراسموس و زوینگلی در مورد برخی مسائل اختلاف نظر جدی پیدا کرد. اراسموس در ابتدا ایستادگی لوتر را در برابر فساد کلیسای کاتولیک تأیید می کرد، اما شقاق و مخاصمه ای را که بر اثر اصلاح دینی به وجود آمده بود، تأیید نمی کرد و آرمان وی این بود که این اصلاحات در روحیه اتحاد و توافق عمومی انجام بگیرد. در ابتدا، وی از حمله مستقیم به الوتر خودداری می ورزید، اما بالاخره در سال ۱۵۲۴ وی کتاب خود تحت عنوان آزادی اراده را به نگارش در آورد و در آن، تأکید لوتر بر ناتوانی و بی کفایتی اراده انسانی در امر نجات را مورد انتقاد قرار داد.

ابتدا لوتر جانب احتیاط را گرفت و ساکت باقی ماند؛ اما در سال ۱۵۲۵ با انتشار کتاب اسارت اراده به اراسموس پاسخ گفت. لوتر این کتاب را یکی از بهترین آثارش می انگاشت، اما ایراد اصلی این کتاب این است که برخوردی تعصب آلود و افراطی با موضوع مورد بحث دارد. لوتر در این کتاب بی رحمانه ضعفها و تناقضات کتاب اراسموس را نشان میدهد و باور سنتی آوگوستینی در مورد اتکای کامل انسان به فیض خدا و نیز آموزه از پیش برگزیدگی را تصدیق می کند. اما در مورد این مسئله نیز دیدگاه وی چندان روشن نیست. به نظر می رسد که وی می گوید انسان گناهکار بدون فیض خدا نه تنها نمی تواند هیچ عمل نیکویی انجام دهد، بلکه انسان اصلا صاحب اراده آزاد نیست و حتی در مورد موضوعاتی که از نظر اخلاقی اهمیتی ندارند، مانند انتخاب پنیر یا تخم مرغ برای صبحانه نیز، انسان از اراده آزاد برخوردار نیست. لوتر را در این مورد می توان مقصر دانست که آموزه از پیش برگزیدگی را به گونه ای بیان می کند که با آنچه در کتاب مقدس و آثار آوگوستین در این مورد گفته می شود منطبق نیست و به تعمیم هایی افراطی و نتایجی تندروانه در این مورد می رسد. (در آثار برادواردین نیز می توان همین نتیجه گیری های افراطی را مشاهده نمود) یا لااقل کتاب وی این برداشت را در انسان ایجاد می کند. لوتر بر خلاف آوگوستین اهمیت این نکته را درنمی یابد که نباید فقط روی ناتوانی اخلاقی اراده سقوط کرده انسان تأکید کند؛ بلکه باید بر روی آزادی روان شناختی اراده انسان نیز تأکید نماید.

بیشتر بخوانید : نزدیکی و صمیمیت با خدا از راه رنج

در آغاز جنبش اصلاح دینی، اصلاحگران آلمانی و سوئیسی در یک جبهه واحد قرار داشتند، اما بعدها در مورد حضور واقعی مسیح در آیین عشای ربانی، اختلافی جدی بین دو گروه به وجود آمد. در سالهای نخستین جنبش اصلاح دینی هم، اصلاحگران آلمانی و سوئیسی درباره رد آموزه تبدل جوهر کلیسای کاتولیک در عشای ربانی توافق نظر داشتند و در عین حال، حضور واقعی بدن و خون مسیح را در این آیین می پذیرفتند. اما در سال ۱۵۲۴ اصلاحگران سوئیسی دیدگاه های فردی هلندی به نام کورنلیوس هوئن را پذیرفتند. او بر این باور بود که نان و شراب فقط نماد حضور مسیح در آیین عشای ربانی است. لوتر قبلا وسوسه شده بود که این دیدگاه را بپذیرد، اما این آیات کتاب مقدس از ذهنش خارج نمیشد: «این بدن من است.» لوتر و زوینگلی علیه یکدیگر شروع به نوشتن مطالبی کردند و در سال ۱۵۲۹ ف یلیپ اهل هسه ، که یکی از شاهزادگان آلمانی بود، هر دو طرف را مجاب کرد تا در ماربورگ یکدیگر را ملاقات کنند و در پی یافتن راه حلی برای اختلاف نظرهای خود برآیند و اتحاد بین پروتستان ها را تحکیم نمایند. شرح این ملاقات که به شکل مبسوط و کامل به دست ما رسیده است، تصویری بسیار جالب ارائه می دهد از دیدگاه های دو اصلاحگر برجسته که پشت میزی رودرروی یکدیگر قرار گرفته بودند. اما این ملاقات باعث نشد تا روابط این دو نفر به شکل محسوسی بهتر شود و از آن زمان به بعد، جنبش پروتستان به اردوگاه اصلی لوتری و کلیساهای اصلاح شده منقسم، باقی مانده است.
در سالهای نخست، جنبش اصلاح دینی لوتر، پیروان بسیاری داشت، اما به تدریج که تعالیم او شکل مشخص تری به خود گرفت بین وی و دیگران فاصله ای ایجاد شد، خصوصا وی با اراسموس و زوینگلی در مورد برخی مسائل اختلاف نظر جدی پیدا کرد. اراسموس در ابتدا ایستادگی لوتر را در برابر فساد کلیسای کاتولیک تأیید می کرد، اما شقاق و مخاصمه ای را که بر اثر اصلاح دینی به وجود آمده بود، تأیید نمی کرد و آرمان وی این بود که این اصلاحات در روحیه اتحاد و توافق عمومی انجام بگیرد. در ابتدا، وی از حمله مستقیم به الوتر خودداری می ورزید، اما بالاخره در سال ۱۵۲۴ وی کتاب خود تحت عنوان آزادی اراده را به نگارش در آورد و در آن، تأکید لوتر بر ناتوانی و بی کفایتی اراده انسانی در امر نجات را مورد انتقاد قرار داد.
نان و شرابی که بر میز مقدس قرار دارد، چیست؟ این نان و شراب، بدن و خون حقیقی خداوند ما عیسی مسیح است که به شکل نان و شراب دیده می شود و توسط خون مسیح مقرر شده تا ما مسیحیان آنها را بخوریم و بنوشیم خوردن از این نان و نوشیدن از این شراب چه منفعتی برای ما دارد؟ برای درک این امر، باید به کلام ذیل توجه کرد: «برای شما ریخته می شود به جهت آمرزش
گناهان» در آیین عشای ربانی آمرزش گناهان و حیات و نجات توسط این کلمات به ما داده می شود؛ زیرا آنجایی که آمرزش گناهان هست، حیات و نجات نیز هست.چگونه خوردن تکه ای نان و نوشیدن کمی شراب می تواند منشأ چنین برکاتی باشد؟ در واقع نه خوردن و نوشیدن، بلکه این کلمات منشأ چنین برکاتی می شوند.برای شما داده می شود به جهت آمرزش گناهان.» این کلمات همراه با خوردن نان و نوشیدن شراب عناصر اساسی این آیین هستند. آن کس که به این کلمات ایمان دارد، از آنچه این کلمات می گویند برخوردار می شود؛ یعنی آمرزش گناهان را می یابد.

بنابراین، چه کسی شایستگی شرکت در این آیین را دارد؟ روزه گرفتن و پرهیزکاری طرقی هستند که می توانند شخص را در این مورد آماده سازند. اما کسی حقیقتا شایستگی شرکت در این آیین و آمادگی آن را دارد که به این کلمات ایمان داشته باشد: «برای شما داده می شود به جهت آمرزش گناهان.» اما کسی که به این کلمات ایمان ندارد یا با تردید به آنها می نگرد، شایستگی و آمادگی شرکت در این آیین را ندارد؛ زیرا واژگان «برای شما تنها به قلب هایی که ایمان دارند، خطاب شده است.

منبع:
تاریخ تفکر مسیحی، تونی لِین، ترجمه روبرت آسریان، چاپ پنجم، فروزان روز، طهران (1396)

بیشتر بخوانید :
مسیحیان و روزگار جدید
عیسی مسیح، الگوی حقیقی و مشترک میان اسلام و مسیحیت
مسیح پیامبر، الگویی برای گفت‌و‌گوی اسلام و مسیحیت