نام نویسنده: حسنیه صالحان
راز داری
راز داری و احترام نسبت به همسر، اقتضا می‌کند که زن، نه تنها از مطرح کردن کمبودهای خانه خودداری کند بلکه باید در حد امکان کاستی‌ها را نادیده بگیرد و عزت همسرش را در میان جمع حفظ نماید.
روایت است که روزی فاطمه(س) به حضور پدرش رسید، در حالی که آثار ضعف و گرسنگی از چهره‌اش نمایان بود. رسول خدا(ص) وقتی این حالت را مشاهده کرد، دستها را به سوی آسمان بلند نموده و فرمود: خدایا! گرسنگی فرزندم را به سیری تبدیل کن و وضع او را سامان بده.[1]
با توجه به این روایت، درواقع پیامبر بدون اینکه حضرت زهرا(س) سخنی بگوید، از ضعف و گرسنگی او باخبر شدند و این نشان دهنده‌ی پایبندی حضرت به حفظ اسرار خانواده است.
اطاعت و حمایت از همسر
هماهنگی زوجین در امور مختلف زندگی سبب می‌شود که زندگی در مسیر صحیح خود حرکت کند و دچار طوفانهای نزاع و اختلاف نشود و این امر حاصل نمی‌شود مگر زمانی که زن در امور اساسی زندگی از شوهرش تبعیت کند. همچنین حمایت زن و شوهر از یکدیگر در مسائل مهم زندگی، به استحکام بنیان خانواده کمک شایانی می‌نماید.
حضرت فاطمه(س) با کمال ادب واحترام خواسته‌ی شوهر خود را بر نظر خود مقدم می‌داشت و از وی اطاعت می‌نمود.
پس از رحلت پیامبر(ص)، فاطمه(س) با اعتراض به روند شکل گیری حکومت، به روش‌های گوناگون از حقوق همسرش علی(ع) دفاع کرد.
پس از رحلت پیامبر(ص)، فاطمه(س) با اعتراض به روند شکل گیری حکومت، به روش‌های گوناگون از حقوق همسرش علی(ع) دفاع کرد.[2]
در تاریخ آمده است که این بزرگوار به علت آزار و اذیت‌هایی که در قضیه‌ی جانشینی پیامبر(ص) و مساله فدک بر وی وارد گردید، از رفتار و موضع‌گیری‌های برخی از شخصیت‌ها به شدت ناراحت بود. تا جایی که وقتی در بستر بیماری بود راضی به عیادت آنان نشد و آنها را به حضور نپذیرفت. تا اینکه آنان به امیر المومنین علی(ع) متوسل شدند. وقتی حضرت درخواست ملاقات آنها را مطرح کرد، فاطمه(س) خواسته‌ی همسر خود را بر خواسته‌ی خویش مقدم داشت و فرمود: علی جان! خانه خانه‌ی توست و من همسر تو هستم. هر چه خواهی انجام بده.[3]
همچنین نقل است روزی که حضرت علی(ع) را برای بیعت گرفتن به زور به مسجد بردند، حضرت زهرا(س) به ابوبکر فرمود: آیا می‌خواهی شوهرم را از من بگیری؟ اگر این کار را بکنی، آنگاه من موهای خود را پریشان کرده و پیراهن پدرم رسول خدا(ص) را بر سر گذاشته و کنارقبرش رفته و شکایتم را پیش او می‌برم. هنگامی که علی(ع) از ماجرا باخبر شد به سلمان گفت: فاطمه را دریاب. سلمان نزد فاطمه رفت و فرمود: مولایم علی(ع) مرا فرستاد و فرمود که به شما بگویم، به خانه بازگردید و از ناله و نفرین خودداری کنید. وقتی حضرت پیام امام را شنید، فرمود: حال که شوهرم و امامم، فرمان داده است که به خانه بازگردم، می‌روم و صبر می‌کنم و سخن آن بزرگوار را می‌پذیرم.[4]
آراستگی برای همسر
یکی از مسائلی که بانوان باید در زندگی مشترک مورد توجه قرار دهند، حفظ آراستگی و زیبایی ظاهر برای همسر است. در اسلام نیز به آرایش و عطر زدن و استفاده‌ی زن از بوهای خوش و اسباب زیبایی برای شوهر سفارش شده و نوعی عبادت محسوب می‌شود. چرا که این امر نقشی اساسی در گرمی و شادابی زندگی زناشویی دارد.
این موضوع از جمله مسائلی است که زهرا(س) برای آن اهمیت بسیاری قائل بوده است. در تاریخ آمده است که این بزرگوار برای زینت و استحباب انگشتر به دست می‌کرد و از قول پدر بزرگوارش، سفارش به دست کردن انگشتر می‌نمود و می‌فرمود:" هر کس انگشتر عقیق به دست گیرد همواره خیر می‌بیند".[5]
او همواره در محیط خانه‌ی خود آراسته بود و همیشه نزد خود عطری نگاه می‌داشت. ام سلمه می‌گوید: روزی از ریحانه‌ی پیامبر خدا(ص) عطری خواستم و گفتم: سرورم! آیا عطر و بوی خوشی نزد خویش دارید؟ ایشان فرمود: آری. و بی درنگ شیشه عطری آورد و اندکی از آن را بر کف دستم ریخت و آن عطر آنچنان بوی خوشی داشت که هرگز نشنیده بودم. گفتم: این عطر را از کجا تهیه کرده‌اید؟ فرمود: این عطر مشکی است که از بال فرشتگان فرو ریخته است.[6]
همچنین ایشان در واپسین لحظات زندگی‌اشان به اسماء فرمود: عطر مرا که همیشه خود را با آن عطر آگین می‌کردم بیاور.[7]
خدمت به همسردر روایتی از امام صادق(ع) در باب پاداش خدمت به همسر آمده است که: "هر زنی که در خانه شوهر خود به قصد مرتب کردن، چیزی را جا به جا کند، خداوند به او نظر افکند و هر که خداوند به او نظر کند عذابش ندهد"
در روایتی از امام صادق(ع) در باب پاداش خدمت به همسر آمده است که: "هر زنی که در خانه شوهر خود به قصد مرتب کردن، چیزی را جا به جا کند، خداوند به او نظر افکند و هر که خداوند به او نظر کند عذابش ندهد".[8]
علی(ع) دربارهی زحمتهای همسر باوفایش فاطمه زهرا(س) به مردی از قبیله بنی سعد می‌فرماید: "فاطمه چندان با مشک آب به خانه آورد که اثر آن در سینه‌اش نمایان گردید و آنقدر گندم آرد نمود که دستانش پینه بست و از جارو زدن خانه و افروختن آتش زیر دیگ، جامه‌اش غبار آلود و دود اندود گردیده بود و از این همه سختی آسیب سختی بر او وارد شده بود".[9]
صداقت
صداقت با همسر عامل اساسی بسیاری از اختلافات و کدورتهاست. در روایتی از امام حسن عسکری(ع) آمده است: "تمام پلیدی‌ها در اتاقی قرار داده شده و کلید آن دروغ است".[10]
حضرت زهرا(س) در آخرین ساعت زندگی خود به صداقت خویش در زندگی تاکید می‌کند و به همسرش علی(ع) می‌فرماید:" پسر عمو! در تمام طول عمر و دوران زندگی مشترک به شما دروغی نگفتم و خیانتی نکردم و هیچ گاه با شما مخالفت نداشتم".[11]
حفظ اقتدار همسر
روحیات مرد به گونه‌ای است که نیازمند اقتدار است همان طور که زن نیازمند مهر و محبت و ملاطفت است. در این طمینه نیز حمایت بی‌دریغ فاطمه(س) از همسرش در تمام شئون زندگی مشترک ایشان مشهود بوده است.
فاطمه(س) در زمان حیات رسول خدا(ص) و پس از آن در گفتار و عمل از همسرش حمایت می‌کرد و حتی حمایت و پاسداشت منزلت علی(ع) را در حضور پدر بزرگوارش نیز ابراز می‌نمود.[12]
راز داری و احترام نسبت به همسر، اقتضا می‌کند که زن، نه تنها از مطرح کردن کمبودهای خانه خودداری کند بلکه باید در حد امکان کاستی‌ها را نادیده بگیرد و عزت همسرش را در میان جمع حفظ نماید.
روایت است که روزی فاطمه(س) به حضور پدرش رسید، در حالی که آثار ضعف و گرسنگی از چهره‌اش نمایان بود. رسول خدا(ص) وقتی این حالت را مشاهده کرد، دستها را به سوی آسمان بلند نموده و فرمود: خدایا! گرسنگی فرزندم را به سیری تبدیل کن و وضع او را سامان بده.[1]
با توجه به این روایت، درواقع پیامبر بدون اینکه حضرت زهرا(س) سخنی بگوید، از ضعف و گرسنگی او باخبر شدند و این نشان دهنده‌ی پایبندی حضرت به حفظ اسرار خانواده است.
اطاعت و حمایت از همسر
هماهنگی زوجین در امور مختلف زندگی سبب می‌شود که زندگی در مسیر صحیح خود حرکت کند و دچار طوفانهای نزاع و اختلاف نشود و این امر حاصل نمی‌شود مگر زمانی که زن در امور اساسی زندگی از شوهرش تبعیت کند. همچنین حمایت زن و شوهر از یکدیگر در مسائل مهم زندگی، به استحکام بنیان خانواده کمک شایانی می‌نماید.
حضرت فاطمه(س) با کمال ادب واحترام خواسته‌ی شوهر خود را بر نظر خود مقدم می‌داشت و از وی اطاعت می‌نمود.
پس از رحلت پیامبر(ص)، فاطمه(س) با اعتراض به روند شکل گیری حکومت، به روش‌های گوناگون از حقوق همسرش علی(ع) دفاع کرد.
پس از رحلت پیامبر(ص)، فاطمه(س) با اعتراض به روند شکل گیری حکومت، به روش‌های گوناگون از حقوق همسرش علی(ع) دفاع کرد.[2]
در تاریخ آمده است که این بزرگوار به علت آزار و اذیت‌هایی که در قضیه‌ی جانشینی پیامبر(ص) و مساله فدک بر وی وارد گردید، از رفتار و موضع‌گیری‌های برخی از شخصیت‌ها به شدت ناراحت بود. تا جایی که وقتی در بستر بیماری بود راضی به عیادت آنان نشد و آنها را به حضور نپذیرفت. تا اینکه آنان به امیر المومنین علی(ع) متوسل شدند. وقتی حضرت درخواست ملاقات آنها را مطرح کرد، فاطمه(س) خواسته‌ی همسر خود را بر خواسته‌ی خویش مقدم داشت و فرمود: علی جان! خانه خانه‌ی توست و من همسر تو هستم. هر چه خواهی انجام بده.[3]
همچنین نقل است روزی که حضرت علی(ع) را برای بیعت گرفتن به زور به مسجد بردند، حضرت زهرا(س) به ابوبکر فرمود: آیا می‌خواهی شوهرم را از من بگیری؟ اگر این کار را بکنی، آنگاه من موهای خود را پریشان کرده و پیراهن پدرم رسول خدا(ص) را بر سر گذاشته و کنارقبرش رفته و شکایتم را پیش او می‌برم. هنگامی که علی(ع) از ماجرا باخبر شد به سلمان گفت: فاطمه را دریاب. سلمان نزد فاطمه رفت و فرمود: مولایم علی(ع) مرا فرستاد و فرمود که به شما بگویم، به خانه بازگردید و از ناله و نفرین خودداری کنید. وقتی حضرت پیام امام را شنید، فرمود: حال که شوهرم و امامم، فرمان داده است که به خانه بازگردم، می‌روم و صبر می‌کنم و سخن آن بزرگوار را می‌پذیرم.[4]
آراستگی برای همسر
یکی از مسائلی که بانوان باید در زندگی مشترک مورد توجه قرار دهند، حفظ آراستگی و زیبایی ظاهر برای همسر است. در اسلام نیز به آرایش و عطر زدن و استفاده‌ی زن از بوهای خوش و اسباب زیبایی برای شوهر سفارش شده و نوعی عبادت محسوب می‌شود. چرا که این امر نقشی اساسی در گرمی و شادابی زندگی زناشویی دارد.
این موضوع از جمله مسائلی است که زهرا(س) برای آن اهمیت بسیاری قائل بوده است. در تاریخ آمده است که این بزرگوار برای زینت و استحباب انگشتر به دست می‌کرد و از قول پدر بزرگوارش، سفارش به دست کردن انگشتر می‌نمود و می‌فرمود:" هر کس انگشتر عقیق به دست گیرد همواره خیر می‌بیند".[5]
او همواره در محیط خانه‌ی خود آراسته بود و همیشه نزد خود عطری نگاه می‌داشت. ام سلمه می‌گوید: روزی از ریحانه‌ی پیامبر خدا(ص) عطری خواستم و گفتم: سرورم! آیا عطر و بوی خوشی نزد خویش دارید؟ ایشان فرمود: آری. و بی درنگ شیشه عطری آورد و اندکی از آن را بر کف دستم ریخت و آن عطر آنچنان بوی خوشی داشت که هرگز نشنیده بودم. گفتم: این عطر را از کجا تهیه کرده‌اید؟ فرمود: این عطر مشکی است که از بال فرشتگان فرو ریخته است.[6]
همچنین ایشان در واپسین لحظات زندگی‌اشان به اسماء فرمود: عطر مرا که همیشه خود را با آن عطر آگین می‌کردم بیاور.[7]
خدمت به همسردر روایتی از امام صادق(ع) در باب پاداش خدمت به همسر آمده است که: "هر زنی که در خانه شوهر خود به قصد مرتب کردن، چیزی را جا به جا کند، خداوند به او نظر افکند و هر که خداوند به او نظر کند عذابش ندهد"
در روایتی از امام صادق(ع) در باب پاداش خدمت به همسر آمده است که: "هر زنی که در خانه شوهر خود به قصد مرتب کردن، چیزی را جا به جا کند، خداوند به او نظر افکند و هر که خداوند به او نظر کند عذابش ندهد".[8]
علی(ع) دربارهی زحمتهای همسر باوفایش فاطمه زهرا(س) به مردی از قبیله بنی سعد می‌فرماید: "فاطمه چندان با مشک آب به خانه آورد که اثر آن در سینه‌اش نمایان گردید و آنقدر گندم آرد نمود که دستانش پینه بست و از جارو زدن خانه و افروختن آتش زیر دیگ، جامه‌اش غبار آلود و دود اندود گردیده بود و از این همه سختی آسیب سختی بر او وارد شده بود".[9]
صداقت
صداقت با همسر عامل اساسی بسیاری از اختلافات و کدورتهاست. در روایتی از امام حسن عسکری(ع) آمده است: "تمام پلیدی‌ها در اتاقی قرار داده شده و کلید آن دروغ است".[10]
حضرت زهرا(س) در آخرین ساعت زندگی خود به صداقت خویش در زندگی تاکید می‌کند و به همسرش علی(ع) می‌فرماید:" پسر عمو! در تمام طول عمر و دوران زندگی مشترک به شما دروغی نگفتم و خیانتی نکردم و هیچ گاه با شما مخالفت نداشتم".[11]
حفظ اقتدار همسر
روحیات مرد به گونه‌ای است که نیازمند اقتدار است همان طور که زن نیازمند مهر و محبت و ملاطفت است. در این طمینه نیز حمایت بی‌دریغ فاطمه(س) از همسرش در تمام شئون زندگی مشترک ایشان مشهود بوده است.
فاطمه(س) در زمان حیات رسول خدا(ص) و پس از آن در گفتار و عمل از همسرش حمایت می‌کرد و حتی حمایت و پاسداشت منزلت علی(ع) را در حضور پدر بزرگوارش نیز ابراز می‌نمود.[12]
______________________________________
پی نوشت:
[1]. بحارالانوار، ج43، ص153
[2]. کشف الغمه، ج2، ص113و 114
[3]. دلائل الامامه، ج1، ص14
[4]. عوالم، ج11، ص211
[5]. وسائل الشیعه، ج8، ص249
[6]. بحارالانوار، ج43، ص95
[7]. کشف الغمه، ج2، ص62
[8]. بحارالانوار، ج49،ص251
[9]. همان، ج43، ص82
[10]. همان، ج69، ص263
[11]. همان، ج43، ص191
[12]. همان، ج43، ص117
منابع:
1. قرآن کریم
2. محمد تقی مجلسی، بحارالانوار
3. شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، انتشارات: آل البیت
4. علی بن عیسی اربلی، کشف الغمه، انتشارات: دارالاضواء
5.موفق بن احمد خوارزمی، مناقب، انتشارات: جامعه مدرسین
6. محمد بن جریر طبری صغیر، دلائل الامامه، انتشارات: دارالذخائر
7.محمد بن یعقوب کلینی، اصول کافی، انتشارات: دارالحدیث
8. میرزا حسین نوری، مستدرک الوسائل، انتشارات: آل البیت
9. ابن ابی جمهور، عوالی اللئالی، انتشارات: سید الشهدا
