در دین اسلام ادعیه و نمازهای مستحبی بسیاری وجود دارد که از مهم‌ترین آنها نماز شب است. این نماز که ما بین نیمه شب شرعی و طلوع فجر خوانده می‌شود، در احادیث و روایات فراوانی از پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار توصیه شده و آثار و برکات بسیاری به همراه دارد.
اهمیت و فضیلت نماز شب از نگاه روایات تا جایی است که براساس برخی از روایات، خواندن آن بر پیامبر اکرم (ص) واجب بوده است. همچنین علما و فقهای برزگ شیعی همواره خواندن این نماز را به مقلدین خود گوشزد کرده و آثار متعدد آن را در کتب خود تبیین نموده‌اند.
دوستان خدا همیشه از عبادت های آخر شب، برای تصفیه روح و تقویت اراده و تکمیل اخلاص، نیرو می گرفته اند.
از فضیلت نماز شب از نگاه روایات همین بس که صاحب «میزان الحکمه» هفت آیه از آیات قرآن را ذکر کرده که اشاره به نماز شب و فضیلت آن دارد، در کنار این آیات، روایات معصومین(علیهم السلام) مملوّ از فضائل این عبادت است.
در وصایاى پیامبر گرامى(صلى الله علیه وآله) به مولانا على بن ابیطالب(علیه السلام) آمده که چهار مرتبه فرمود: «عَلَیکَ بِصَلاةِ اللَّیْلِ» (بر تو باد نماز شب و لازم کن بر خود نماز شب را).
در جاى دیگر پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمودند: «آنقدر جبرئیل مرا به نماز و عبادت شب و شب زنده دارى سفارش کرد که گمان کردم بهترین افراد امت من هرگز نمى خوابند».
یا در حدیث دیگر فرمود: «گمان کردم بهترین افراد امّت من شب را نمى خوابند مگر مقدار کمى را».
در این مقاله راسخون به بعضی از فضیلت های نماز شب و اثار و برکات نماز شب از نگاه روایات اشاره خواهیم کرد .
فضیلت نماز شب از نگاه روایات
خداوند متعال در این مورد به رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:
بخشی از شب را به تهجد و نماز شب بپرداز، این نافله توست، باشد که پروردگارت تو را به مقام محمود و پسندیده برساند.[1] پیامبر اکرم می فرماید:«خیرکم من اطعم الطعام وافشی السلام و صلی باللیل والناس نیام؛»[2]
بهترین شما کسانی هستند که گرسنگان را سیر می کنند و سلام را واضح می گویند و در شب در آن هنگام که مردم خوابند، نماز شب می خوانند.
پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله به جبرئیل فرمود: مرا پند ده یا جبرئیل!
و او گفت:ای محمد! هر چه می خواهی عمر کن اما بدان که سرانجام خواهی مرد، و به هر چه می خواهی دل ببند اما بدان سرانجام از آن جدا خواهی شد، و هر عملی می خواهی انجام ده ولی بدان سرانجام، عملت را خواهی دید، و نیز بدان که شرف مؤمن نماز شب او است، و عزتش خودداری از ریختن آبروی مردم است.
عمرو بن حریث از امام صادق علیه السلام پرسید: فدایت شوم، مرا از نماز رسول خدا صلی الله علیه و آله خبر ده. حضرت فرمود:
رسول خدا هشت رکعت نافله ظهر و چهار رکعت نماز ظهر و هشت رکعت نافله عصر و چهار رکعت نماز عصر و سه رکعت مغرب و چهار رکعت نافله آن و چهار رکعت عشا و هشت رکعت نافله شب و سه رکعت وتر و دو رکعت نافله فجر و دو رکعت نماز صبح می خواند.
عرض کردم: فدایت شوم، اگر من بتوانم بیشتر از اینها نماز بخوانم، خداوند مرا بخواندن نماز زیاد عذاب می کند؟
فرمود: نه. ولیکن تو را عذاب می کند، به ترک سنت رسول خدا صلی الله علیه و آله.کافى، (ج 3، ص 443.) [3] نماز شب یازده رکعت است. چهار نماز دو رکعتى که در مجموع هشت رکعت مىشود و نامش نافله شب است. یک نماز دو رکعتى که نامش نافله «شفع» است. و یک نماز یک رکعتى که نامش نافله« وتر» است. طرز انجام این نمازها درست همانند نماز صبح مىباشد، ولى اذان و اقامه ندارند و قنوت وتر را هر چه طولانىتر کنند، بهتر است.
اگر در قنوت نماز وتر چهل مؤمن را با نام دعا کنیم و براى آنان طلب آمرزش نماییم، و بعد از آن هفتاد مرتبه بگوییم: اسْتَغْفِراللَّه ربى و اتوب الیه و هفت مرتبه بگوییم: هذا مَقامُ الْعائِذِ بِکَ مِنَ النَّارِ و بعد از آن سیصد مرتبه بگوییم: العفو، العفو، العفو ... و در آخر بگوییم: رَبِّ اغْفِرلى وَارْحَمْنى وَتُب عَلىَّ انَّکَ انْتَ التَّوابُ الْغَفُؤر الرَّحیم. کاملتر و افضل خواهد بود.
سزاوار است که این نماز را با توجّه بیشترى به جاى آوریم و تمام افکار خود را متوجّه خدا و نعمتهاى بیکران او نماییم. مرگ و عالم پس از مرگ و تاریکى و تنهایى قبر و روز قیامت و صحنه هاى هول انگیز آن روز و آتش دوزخ را پیش خود مجسم کنیم که خواه ناخواه و دیر یا زود باید این مسیر را طى کنیم.
هرقدر بتوانیم این نماز را با حال و روحانیت بیشترى در دل شب به جاى آوریم، بهرههاى معنوى افزونترى نصیبمان خواهد شد.
آقا على قاضى استاد عارفان و مقتداى سالکان راه حق به علّامه طباطبایى در نجف فرمود: اى فرزند! دنیا مىخواهى نماز شب بخوان، آخرت هم مىخواهى نماز شب بخوان!
فضایل و برکات نماز شب
چنان که قبل‌تر بیان شد، علما و بزرگان دینی بر اساس متن روایات و احادیث، آثار و فضیلت‌های متعددی را برای این نماز مستحبی ذکر کرده‌اند.در ادامه برخی از از این موارد را مرور می‌کنیم:
جلب روزی
از امام صادق (ع) نقل شده است که نماز شب موجب جلب رزق و روزی می‌شود.بخشش گناهان
در حدیث دیگری از امام صادق (ع) آمده است که نماز شب موجب از بین رفتن گناهان روز فرد می‌شود.نورانی و زیبا شدن فرد
پیامبر اکرم (ع) می‌فرمایند: کسی که بیشتر نماز شب بخواند، در روز زیبا و نورانی می‌شود.بازداری از گناه
پیامبر اکرم (ص) در حدیث دیگری خواندن نماز شب را موجب بازداری فرد از گناه دانسته‌اند.رضایت خداوند و دوستی با ملائکه
در حدیثی از پیامبر اکرم (ص) آمده است که نماز شب موجب خشنودی خداوند و دوستی ملائکه می‌شود.از بین رفتن فساد و نواقص نمازهای واجب
امام باقر (ع) در حدیثی خواندن نماز شب را راهی برای جبران کردن فسادهای فرد در ادای نمازهای واجب برشمرده‌اند.نیکو گشتن اخلاق انسان
امام صادق (ع) در حدیثی خواندن نماز شب را موجب زیبایی صورت، نیکو گشتن خلق، خوش‌بو گشتن انسان، افزایش رزق، ادای اقراض، برطرف گشتن اندوه‌ها و جلا یافتن چشم دانسته‌اند.درخشان گشتن خانه فرد نمازگزار
امام صادق (ع) در این مورد می‌فرمایند: خانه‌ای که در آن نماز شب خوانده شده و قرآن کریم تلاوت بشود نزد آسمانیان همچون ستارگان درخشان است.برخی از آثار نماز شب در دروایات
با اینکه همه پاداش اخروی نماز شب برای ما درک کردنی نیست، ولی معصومین (علیهم‌السّلام) از برخی آثار دنیوی و اخروی آن ما را مطلع کرده‌اند که توضیح آن در زیر می‌آید:
رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله) فرمود
«انّ قیام اللّیل قربة الی الله و تکفیر السّیئات و منهاة عن الاثم و مطردة الدّاء فی الجسد»[3]
همانا نماز شب: ۱. نزدیکی به خداست.
۲. جبران کردن گناهان است.
۳. باز دارنده از گناه است.
۴. دفع کننده درد بدن است.
۵. درسخنی دیگر فرمود:«من صلّی باللّیل حسن وجهه بالنّهار»[4]
هر کس نماز شب بخواند، چهره اش در روز نیکو (نورانی) می‌شود.
۶. رزق روز را تضمین می‌کند؛ چنانکه شخصی خدمت آن حضرت آمده، بگونه‌ای عرض نیاز کرد که گویا به نان شب محتاج است. امام پرسید: آیا نماز شب می‌خوانی؟ پاسخ داد آری، حضرت رو به یاران خویش کرده فرمود:
«کذب من زعم انّه صلّی باللّیل و یجوع بالنّهار انّ الله ضمّن بصلاة اللّیل قوت النّهار»[5]کسی که ادعا می‌کند نماز شب خوانده و در روز گرسنه مانده است، دروغگوست؛ زیرا خداوند به وسیله نماز شب روزی روز را تضمین کرده است.
۷ و ۸ و ۹ـ چهره را زیبا می‌سازد غم را می‌زداید و دیده را جلا می‌دهد، چنان که پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله) درباره این سه اثر فرمود:«صلاة اللّیل تحسن الوجه و تذهب بالهمّ و تجلوا البصر»
[۲۴]
نماز شب چهره را نیکو می‌کند و غم را می‌زداید و دیده را جلا می‌دهد.۱۰.بهشت، پاداش آن است.رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله) هنگام ارتحال به ابوذر فرمود:«یا اباذرًّ! احفظ وصیة نبیک تنفعک، من ختم له بقیام اللّیل ثمّ مات فله الجنّة»[6]
ای ابوذر سفرش پیامبرت را حفظ کن که برایت سود آور است: هر کس آخر کارش با نماز شب باشد و بمیرد، بهشت برای اوست.امام خمینی بیداری در آخر شب را با قطع نظر از عبادت، دارای اهمیت و آثار فراوانی می‌داند و آن را سیره ائمه (علیهم‌السّلام) و علمای بزرگ معرفی می‌کند.[7]
ایشان راه دستیابی به حقیقت و سر نماز را بیداری در شب می‌داند.[8]
امام خمینی با استناد به روایتی در بیان اهمیت و آثار نماز شب معتقد است که هر عمل نیکی که انسان به جا می‌آورد ثوابی برای آن است مگر نماز شب،
زیرا خداوند بیان نکرده ثواب آن را به جهت عظمت و جایگاه شان نماز شب لذا آن قرةالعینی است که خدای تعالی ذخیره کرده، هیچ‌کس بر آن آگاه نیست که چه چیزی می‌باشد، ازاین‌رو اگر بیداری شب انسان را به حقیقت و سر نماز آگاه کند جزای آن چیزی جز جمال جمیل حق نمی‌باشد[9]
و خداوند متعالی در وصف مؤمنین فرموده: (تَتَجَافَی جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضَاجِعِ یَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفًا وَطَمَعًا وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ یُنفِقُونَ). [10]
امام خمینی کمال نماز شب را نیت خالص می‌داند که تنها باید برای تقرب به خدا و تاسی به اولیای دین باشد تا آن عبادت، خالصانه تحقق پیدا کند و آثار نماز شب بر آن مترتب گردد؛ ازاین‌رو خواندن نماز شب برای افزایش روزی، عبادتی خالصانه نخواهد بود، بلکه برای آبادانی دنیا و رسیدن به خواسته‌های نفسانی و دنیوی است.[11]
ایشان خاطرنشان کرده که نزد اهل معرفت نیز این‌چنین نمازی، ارزش نداشته همانند دیگر کسب‌های مشروع، بلکه از آنها نیز کم‌ارزش‌تر است.[12]
ازجمله آثار نماز شب می‌توان به رفع کسالت از بدن، نورانی شدن نمازگزار، ازمیان‌رفتن هم‌وغم دانست. امام خمینی نماز شب را سبب شرف و زینت مؤمن در آخرت و توسعه روزی او در دنیا می‌داند.[13]
زیـور آخـرت
امام صادق علیه السلام:اَلمالُ وَآلْبَنُونُ زینَةُ الْحَیوةِ الدُّنْیا وَثَمانُ:رَکَعاتٍ مِنْ آخِرِ اللَّیْلِ وَالْوَتْرُ زینَةُ الآخِرَةِ، وَقَدْ یَجْمَعُهَا اللّهُ لاَِقْوامٍ: ثروت و فرزندان، زیور زندگى دنیایند، و هشت رکعت نماز در آخر شب و یک رکعت نماز «وتـر» زیور آخرتند، که گاهى خدا همه آن زیورها را براى عدّه اى جمع مى کند.[14]
ملاک دوستى خـدا
جابربن عبدالله انصارى :سَمِعْتُ رَسُولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله یَقُولُ: مَا اتَّخَذَّ اللّهُ اِبْراهِیمَ خَلیلاً اِلاّ لاِِطْعامِهِ الطَّعامَ، وَصَلاْتِهِ بِاللَّیْلِ وَالنَّاسُ نِیامٌ:از رسول خدا صلی الله علیه و آله شنیدم که مى فرمود: خداوند متعال ابراهیم علیه السلام را جز بخاطر دو کار دوست و خلیل خود انتخاب نکرد:[15]
۱ ـ اطعام دادنش
۲ ـ نماز شب خواندش هنگامى که مردم خوابند.
درهـاى خیر و سعادت
رسول خدا صلی الله علیه و آله در جنگ تبوک به معاذ بن جبل فرمود: وَاِنْ شِئْتَ أَنْبَأْتُکَ بِاَبْوابِ الْخَیْرِ؟ قالَ: قُلْتُ: اَجَلْ یارَسُولَ اللّهِ قالَ: اَلصَّوْمُ جُنَّةٌ، وَالصَّدَقَةُ تُکَفِّرُ الْخَطیئَةَ، وَقِیامُ الرَّجُلِ فِى جَوْفِ اللَّیْلِ یَبْتَغى وَجْهَ اللّهِ، ثُمَّ قَرَءَ هذِهِ الآیَةَ: «تَتَجافى جُنُوبُهُمْ عَنِ المَضاجِعِ»
مى خواهى درهاى خیر و سعادت را به تو معرّفى کنم؟ او گفت: آرى اى رسول خدا، پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: اینهاست:
۱ ـ روزه که سپر (از آتش) است.
۲ ـ صدقه که خطا را جبران مى کند.
۳ ـ بیدارى انسان در دل شب که بخاطر خدا باشد سپس این آیه را خواند: «تَتَجافى جُنُوبُهُم عَنِ المَضاجِعِ ...[16]
سفارش جبرئیل
رسول خدا صلی الله علیه و آله :مـازالَ جَبْـرَئیلُ یُوصینـِى بِقِـیامِ اللَّیْلِ حَتّـى ظَنـَنْتُ اَنَّ خِـیارَ اُمَّـتى لَـنْ یَـنامُوا. جبرئیل همواره مرا به شب زنده دارى سفارش مى کرد تا اینکه من گمان کردم که خوبان امّت من شبها نمى خوابند.[17]
پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله: اِذا قـامَ الْعَبْدُ مِنْ لَذیذِ مَضْـجَعِهِ وَالنُّعـاسُ فِى عَیْنَـیْهِ لِیُـرْضِىَ رَبَّـهُ جَلَّ وَ عَزَّبِصَـلاةِ لَیْلِهِ، بـاهَى اللّهُ بِهِ مَلائِـکَتَهُ، فَقـالَ: اَمـا تَرَوْنَ عَـبْدى هذا، قَدْ قـامَ مِنْ لَذیذِ مَضْـجَعِهِ اِلى صَـلاةٍ لَمْ اَفْـرُضْها عَـلَیْهِ اِشْـهَدُوا اَنِّى قَـدْ غَفَـرْتُ لَهُ
هنگامى که انسان از بستر لذتبخش خود برخیزد در حالى که چشمانش خواب آلوده است.براى اینکه با نماز شبش پروردگار خود را خوشنود کند، خداوند در مقابل فرشتگانش به او مى نازد و مى فرماید:
آیا بنده مرا نمى بینید که از رختخواب گوارایش برخاسته براى نمازى که من بر او واجب نکردم. گواه باشید که او را بخشودم.[18]
اجـر بى پایان
امام صادق علیه السلام:ما مِنْ عَمَلٍ حَسَنٍ یَعْمَلُهُ الْعَبْدُ اِلاّوَلَهُ ثَوابٌ فِى الْقُرْآنِ اِلاّ صَلاةُ اللَّیْلِ فَاِنَّ اللّهَ لَمْ یُبَیِّنْ ثَوابَها لِعَظیمِ خَطَرِهِ عِنْدَهُ فَقالَ:«تَتَجا فى جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضاجِعِ یَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفا وَطَمَعَا وَمِمّا رَزَقْناهُمْ یُنْفِقُونَ فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ ما اُخْفِىَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِّ اَعْیُنٍ جَزاءً بِما کانُوا یَعْملُونَ»
هیچ کار خوبى نیست که انسان انجام دهد جز اینکه براى آن در قرآن پاداشى بیان شده است مگر نماز شب،که خداوند پاداش آنرا مشخص نکرده بخاطر بزرگى و عظمت آن پیش خودش بلکه فرموده است:
پهلو از بستر از خواب حرکت مى دهند (در دل شب) با بیم و امید خداى خود را مى خوانند و از آنچه روزى آنها کردیم انفاق مى کنند،هیچ کس نمى داند که پاداش نیکوکاریش چه نعمت و لذتهاى بى نهایت که روشنى بخش دیده است در عالم غیب براى او ذخیره شده است.[19]
رسول خدا صلى الله علیه و آله:رَحِمَ اللّهُ رَجُلاً قامَ مِنَ اللَّیْلِ فَصَلّى وَاَیْقَظَ اِمْرَأَتَهُ فَصَلَّتْ، فَاِنْ اَبَتْ نَضِحَ فِى وَجْهِهَا المآءَ، رَحِمَ اللّهُ اِمْرَأَةً قامَتْ مِنَ اللَّیْلِ فَصَلَّتْ وَاَیْقَظَتْ زَوْجَها، فَاِنْ اَبى نَضِحَتْ فِى وَجْهِهِ المآءَ.
خداوند رحمت کند مردى را که مقدارى از شب را از خواب برخیزد و نماز بخواند و همسرش را هم بیدار کند تا نماز بخواند، اگر چنانچه بیدار نشد آب به صورتش بپاشد (تا بیدار شود)،
و خدا رحمت کند زنى را که از خواب بیدار شود پس نماز بخواند و همسرش را بیدار کند چنانچه بیدار نشد آب به صورتش بپاشد (البته در صورت تمایل و رضایت).[20]
درجات نـماز شـب
رسول خدا صلی الله علیه و آله :مَنْ رُزِقَ صَلاةَ اللَّیْلِ مِنْ عَبْدٍ اَوْاَمَةٍ قامَ لِلّهِ عَزَّوَجَلَّ مُخْلِصا فَتَوَضَّأَ وُضُوءً سابِغا وَصَلّى لِلّهِ عَزَّوَجَلَّ بِنیَّةٍ صادِقَةٍ: وَقَلْبٍ سَلیمٍ وَبَدَنٍ خاشِعٍ وَعَیْنٍ دامِعَةٍ جَعَلَ اللّهُ تَبارَکَ وَتَعالى خَلْفَهُ تِسعَةَ صُفُوفٍ مِنَ الْمَلائِکَةِ فِى کُلِّ صَفٍّ ما لایُحْصى عَدَدَهُمْ: اِلاَّاللّهُ تَعالى اَحَدُ طَرَفَىْ کُلِّ صَفٍّ فِى الْمَشْرِقِ وَالآخِرُ بِالْمَغْرِبِ، قالَ: فَاِذا فَرَغَ کَتَبَ لَهُ بَعَدَدِهِمْ دَرَجاتٍ.
به بنـده اى که نماز شب نصـیب شده، هنگـامى که براى خدا بیدار شـود و وضـو بگیرد وضوى کامل، و با نـیّت خالص ، قلب سـالم و بدن خاشع و چـشم گریـان براى خدا نمـاز بخواند خداوند پشت سر او نه صف از فـرشتگان را به صف مى کند که جز خدا کسى نمى تواند آنها را شمارش کند،
که یکطرف هر صف در مشرق و طرف دیگر در مغرب است هنگامى که او نماز را تمـام کند خـدا به تعـداد آن فرشتـگان بـراى او درجـه و ثـواب مى نویـسد.[21]
برکت نماز شب
امام رضا علیه السلام:عَـلَیْکُمْ بِصَـلاةِ اللَّیْلِ فَما مِنْ عَـبْدٍ یَقُومُ آخِرَ اللَّیْلِ فَیُصَـلِّى ثَمانَ رَکَعاتٍ وَ رَکْعَـتَىِ الشَّفْـعِ وَ رَکْعَةَ الْـوَتْرِ وَاسْتَغْـفَرَ اللّهَ فـى قُنُوتِهِ سَبْـعینَ مَرَّةً اِلاّ،: اُجیرُ مِنْ عَـذابِ الْقَـبْرِ، وَمِنْ عَـذابِ النّارِ، وَمُـدَّلَهُ فِى عُمْرِهِ، وَوُسِّعَ عَلَیْهِ فِى مَعِیْشَتِهِ، ثُمَّ قالَ علیه السلام::اِنَّ الْبَیَـوتَ الَّتى یُصَـلّى فِیـها بِاللَّیْلِ یَـزْهَرُنُورُها لاَِهْلِ السَّماءِ کَما یَزْهَرُ نُورُ الْکَواکِبِ لاَِهْلِ اْلاَرْضِ.
بر شما باد به نماز شب، هیچ بنده اى نیست که آخر شب بیدار شود و هشت رکعت نماز شب و دو رکعت نماز شفع و یک رکعت نماز وتر بخواند و در قنوت آن هفتاد بار استغفار کند
مگر اینکه خداوند او را از عذاب قبر و آتش پناه داده و عمر او را طولانى کرده، به زندگى او گشایش خواهد داد. سپس امام علیه السلام فرمود:
خانه هائى که در آنها نماز شب خوانده مى شود نورش براى اهل آسمان مى درخشد همانطور که نور ستارگان براى مردم زمین مى درخشد.[22]
دست آورد نـماز شـب
رسول اکرم صلی الله علیه و آله : صَلاةُ اللَّیْلِ مَرْضاةُ الرّبِّ، وَحُبُّ الْمَلائِکَةِ، وَسُنَّةُ اْلاَنْبِیاء، وَنُورُ الْمَعْرِفَةِ، وَ اَصْلُ الاِْیْمانِ، وَر احَةُ اْلاَبْدانِ، وَکِراهِیَةُ الشَّیْطانِ،: وَسِلاحٌ عَلَى الاَْعْداءِ، وَ اِجابَةٌ لِلدُّعاءِ، وَقَبُولُ اْلاَعْمالِ، وَبَرَکَةٌ فى الرِّزْقِ، وَشفیعٌ بَیْنَ صاحِبِها وَبَیْنَ مَلَکِ الْمَوْتِ، وَ سِر اجٌ فى قَبْرِهِ : وَ فِر اشٌ تَحْتَ جَنْبِهِ، وَجَوابٌ مَعَ مُنْکَرٍ و َ نَکیرٍ، وَمُونِسٌ وَزائِرٌ فِى قَبْرِهِ اِلى یَوْمِ الْقِیامَةِ.
نمـاز شب مایه خوشنودى پروردگار و دوستى فرشتگان و روش پـیامبران و نور معـرفت و ریشه ایـمان و موجـب آرامـش بـدن و نـفرت شیطان و سلاح در مقابل دشمن و مستجاب شدن دعا و پذیرش اعمال و برکت روزى است. و نماز شب بین نـمازگزار و مـلک المـوت واسـطه مـى شود و چـراغ قـبر
و فـرش زیر او در قـبر و پـاسخ نـکیر و منکر و مـونس انسان در قبر و زیارت کننده او در قبر تا روز قیامت خـواهد بود.23]
نتیجه:
احادیث بسیاری بر اقامه نماز شب تأکید کرده‌اند: پیامبر در وصیت خود به امام علی (ع) سه بار بر نماز شب تأکید کردند: «وَ عَلَیک بِصَلاةِ اللَّیلِ وَ عَلَیک بِصَلاةِ اللَّیلِ وَ عَلَیک بِصَلاةِ اللَّیلِ؛ بر تو باد به نماز شب، و بر تو باد به نماز شب، و بر تو باد به نماز شب» و در جای دیگر خطاب به همه مسلمانان فرمود:
«بر شما باد به نماز شب اگرچه یک رکعت باشد؛ زیرا نماز شب انسان را از گناه باز می‌دارد و خشم پروردگار را (نسبت به انسان) خاموش می‌کند و سوزش آتش را در قیامت دفع می‌کند.
اهمیت نماز شب به حدی است که سفارش شده در صورت محروم شدن از این نماز در وقت خود، قضای آن را به جا آورید و ترک‌کنندگان آن را از زیان‌کاران معرفی می‌کند.
در سختی و خستگی سفر نیز توصیه شده پیش از خواب این نماز را بخوانند. از برخی احادیث اهل سنت برمی‌آید که نماز شب در اوایل ظهور اسلام واجب بوده و سپس مستحب شده است.
در کلام معصومین، گناه و پرخور از عوامل محرومیت از نماز شب دانسته شده‌اند.
پی نوشت ها:
1.سوره اسراء، آیه 79.
2. تفسیر نورالثقلین، ج 5، ص 478.
3. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج ۸۴، ص۱۵۵.
4. حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۵، ص۲۷۰.
5. حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۵، ص۲۷۱.
6.حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۵، ص۲۷۲.
7. حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۵، ص۲۷۴.
8.خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۲۰۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.
9.خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۲۰۴-۲۰۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.
10. خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۲۰۴-۲۰۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.
11. سجده/سوره۳۲، آیه ۱۶.
12. خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۳۲۶، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.
13.خمینی، روح‌الله، آداب الصلاة، ص۱۶۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.
14.بحارالأنوار، ج 87، ص 150
15.بحارالأنوار، ج 87، ص 144
16.بحارالأنوار، ج 87، ص 123
17.بحارالأنوار، ج 87، ص ۱۳۹
18.بحار الانوار،ج 87، ص 156
19.وسائل الشیعه، ج 5، ص 281
20.میزان الحکمة، ج 5/10446
21.بحارالانوار ج87، ص137
22.بحارالأنوار، ج87، ص161
23.بحارالأنوار، ج87، ص161
منبع:
https://fa.wikifeqh.ir/
https://www.tabnak.ir/fa/tags/173345/1
https://ahlolbait.com/media/27026
* این مقاله در تاریخ 1401/12/21 بروز رسانی شده است.
حوزه نت
