در روایت اوّل و دوّم این باب، تصریح شده که گناهان کبیره، گناهانی را گویند که خداوند، دوزخ و آتش جهنم را بر آنها مقرر نموده است.[1]
در بعضی از این روایات (روایت سوم و هشتم)، هفت گناه به عنوان گناه کبیره، و در برخی از روایات (روایت 24) نوزده گناه به عنوان گناهان کبیره، شمرده شده است.[2]
گرچه هر گناه، چون مخالفت فرمان خدای بزرگ است، سنگین و بزرگ می باشد، ولی این موضوع منافات ندارد که بعضی از گناهان نسبت به خود و آثاری که دارد، بزرگتر از برخی دیگر باشد، و به گناهان بزرگ و کوچک تقسیم گردد.
گناهان کبیره در کلام امام صادق علیه السلام
«عمروبن عبید» یکی از علمای اسلام، به حضور امام صادق علیه السلام آمد، سلام کرد و سپس این آیه را خواند:«الذینّ یجتنبون کبائر الاثم و الفواحش»[3]
«نیکوکاران کسانی هستند که از گناهان بزرگ، و زشتی پرهیز می کنند.»
سپس سکوت کرد و دنبال آیه را نخواند؛
امام صادق علیه السلام به او فرمودند: «چرا سکوت کردی؟!»
او گفت: «دوست دارم، گناهان کبیره را از کتاب خداوند بدانم.»
آنگاه امام صادق علیه السلام گناهان کبیره ای را که در قرآن آمده بیان نمودند:
1- بزرگترین گناهان کبیره، شرک به خداست؛ قرآن می فرماید:
«وَ من یشرک بِاللّه فَقد حَرّم اللّه عَلَیهِ الجنّة»[4]
«کسیکه برای خدا، شریک قرار دهد، خداوند بهشت را بر او حرام می کند.»
2- ناامیدی از رحمت خدا؛
«انّه لاییأس مِن روحِ اللّه الّا القَوم الکافِرون»[5]
«هیچکس جز کافران از رحمت خدا، نومید نگردد.»
3- ایمنی از مکر (عذاب و مهلت) خدا؛
«فلا یامن من مکر اللهّ الّا القوم الخاسرون»[6]
«از مکر خداایمن نشود، مگر مردم زیانکار.»
4- عقوق (و آزار) والدین؛ چنانکه قرآن از زبان عیسی علیه السلام می فرماید:
«و برّاً بِوالدَتی و لَم یجعَلنی جَبّاراً شقیاً»[7]
«خدا دستور داده که به مادرم نیکی کنم و مرا زورگوی تیره بخت قرار نداده است.»
5- کشتن انسانِ بی گناه؛
«و مَن یقتُل مؤمِناً مُتعَمّداً فَجزاؤه جهَنّم خالِداً فیها و غَضبَ اللّه عَلیه وَ لَعنَه وَ اعدّ لَه عَذاباً عَظیماً»[8]
«و هر کس فرد با ایمانی را از روی عمد، به قتل برساند مجازات او، دوزخ است که جاودانه در آن می ماند، و خداوند بر او غضب می کند و از رحمتش دور می سازد و عذاب عظیمی برای او آماده ساخته است.»
6- نسبت ناروای زنا به زن پاکدامن؛
«انّ الّذینَ یرمُونَ الُمحصِناتِ الغافِلات المُؤمِنات لُعِنُوا فی الدّنیا و الاخرة وَ لَهم عَذاب عَظیم»[9]
«کسانی که زنان پاکدامن و بی خبر (از هر گونه آلودگی) و با ایمان را متهم می سازند، در دنیا و آخرت، از رحمت الهی بدورند، و عذاب بزرگی در انتظارشان است.»
7- خوردن مال یتیم؛
«انّ الّذینَ یأکلون اموال الیتامی انماّ یاکلون فی بطونهم ناراً وسیصلون سعیراً»[10]
«همانا کسانی که اموال یتیمان را می خورند، آنها در شکم های خود، آتش فرو می برند و بزودی در آتش سوزان می سوزند.»
8- فرار از جبهه جهاد؛
«وَ مَن یولّهم یومئذٍ دُبُره الّا مُتِحرّفاً لِقتال او مُتحیزاً الی فِئَة بآء بِغَضب مِن اللّه وَ مَأواه جَهنّم و بئس المصیر»[11]
«و هر کس در آن هنگام (جنگ) به آنها پشت کند مگر در صورتی که هدفش، کناره گیری از میدان برای حمله مجدد و یا به قصد پیوستن به گروهی (از مجاهدان) بوده باشد (چنین کسی) گرفتار خشم پروردگار خواهد شد، و جایگاه او جهنم، و چه بد عاقبتی است.»
9- ربا خواری؛
«الّذینَ یاکلونَ الرِّبا لایقُومُون الّا کما یقوم الّذی یتخبَّطهُ الشّیطان مِن المسّ»[12]
«کسانی که ربا می خورند، بر نمی خیزند مگر مانند کسی که شیطان باتماس خود، او را همچون دیوانه، آشفته حال کرده است.»
10- سحر و جادو؛
«وَ لَقَد عَلمُوا لِمَن اشتَراهُ مالَه فِی الاخِرة مِن خلاق»[13]
«قطعاً دانستند که هر کس خریدار جادو شود، در آخرت، بی بهره خواهد بود.»
11- زنا؛
«وَ مَن یفعَل ذلک یلقَ اثاماً یضاعف لَه العَذاب یومَ القیامَة وَ یخلُد فیهِ مُهاناً»[14]
«هر کس که زنا کند، مجازاتش را خواهد دید، عذاب چنین کسی در قیامت، مضاعف گردد و با خواری، همیشه در آن خواهد ماند.»
12- سوگند دروغ برای گناه؛
«الّذینَ یشتَرونَ بِعَهدِ اللّه و ایمانِهم ثَمَناً قَلیلًا اولئِک لا خلاقَ لَهم فِی الاخِرة»[15]
«کسانی که پیمان خود با خدا و سوگندهای خود را به بهای اندک می فروشند، در آخرت، بی بهره اند.»
13- خیانت در غنایم جنگی؛
«وَ مَن یغلُل یاتِ بِما غَلّ یوم القِیامَة»[16]
«و هر که در غنیمت جنگی، خیانت کند، روز قیامت با آنچه خیانت کرده بیاید.»
14- نپرداختن زکات واجب؛
«یومَ یحمی عَلَیها فی نارِ جَهنَّم فَتُکوی بِها جِباهُهُم و جُنوبهم و ظُهورهم»[17]
«در آن روز (طلاها و نقره ها را) در آتش دوزخ داغ و سوزان کرده و با آن صورت ها و پهلوها و پشت هایشان را داغ می گذارند.»
15- گواهی به دروغ، کتمان؛
«وَ مَن یکتُمها فَانّه آثِم قَلبَه»[18]
«و هر کس گواهی دادن را پنهان کند، قلبش گنهکار است.»
16- شرابخواری،
«یا ایها الَّذین آمَنوا انّما الخَمر و المَیسر و الانصابُ و الازلام رِجسٌ من عَمل الشَّیطان فَاجتَنبوه لعّلکم تُفلِحون»[19]
«ای کسانی که ایمان آورده اید، شراب و قمار و بت ها و تیرهای قرعه پلیدند و از عمل شیطانند. پس از آنها دوری کنید باشد که رستگار شوید.»
17- ترک نماز یا واجبات دیگر بطور عمد، زیرا پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود:
«من ترک الصّلاة متعمّداً فقد بَری من ذمّة اللّه و ذمّة رسول اللّه»
«هر کس عمداً نماز را ترک کند از پیمان خدا و رسول خدا بیزاری جسته است.»
18 و 19- پیمان شکنی و قطع رحم، چنانکه خداوند می فرماید:
«اولئِک لَهمُ اللَعنَة وَ لَهم سُوء الدّار»[20]
«برای آنانکه (پیمان را می شکنند و قطع رحم می کنند) لعنت و خانه بد در آخرت، است.»
امام صادق علیه السلام به اینجا که رسید، عمروبن عبید در حالی که از شدت ناراحتی، شیون می کشید از محضر آن حضرت خارج شد و می گفت:
«هلک من قال برأیه و نازعکم فی الفضل و العلم»
«به هلاکت رسید آنکس که به رأی، فتوا داد، و در فضل و علم با شما، ستیزکرد.»[21]
پی نوشت ها:
[1] الکبائر التی اوجب اللّه علیها النار. کافی، ج 2 ص 276
[2] کافی چاپ آخوندی، ج 2 ص 285، وسائل الشیعه، ج 11 ص 276
[3] نجم/ 32
[4] نساء/ 72
[5] یوسف/ 78
[6] اعراف/ 99
[7] مریم/ 32
[8] نساء/ 93
[9] نور/ 23
[10] نساء/ 10
[11] انفال/ 16
[12] بقره/ 277
[13] بقره/ 102
[14] فرقان/ 68- 69
[15] آل عمران/ 77
[16] آل عمران/ 161
[17] توبه/ 35
[18] بقره/ 283
[19] مائده/ 90
[20] فرقان/ 25
[21] کافی، ج 2 ص 285- 287، کافی مترجم، ج 3 ص 390- 392
منبع: حوزه نت
