رایج‌ترین انواع عفونت واژن چیست؟
عفونت واژن، انواعی دارد که رایج‌ترین آنها به شرح زیر است:واژینوز باکتریال: این عفونت باعث تغییر در سطح طبیعی باکتری‌های واژن و رشد بیش از حد آنها می‌شود.
عفونت قارچی واژن: این عفونت هم معمولا ناشی از وجود نوعی قارچ موسوم به کاندیدا آلبیکانس (Candida albicans) است.
تریکومونیازیس (Trichomoniasis): نوعی انگل این عفونت را به وجود می‌آورد و از راه تماس جنسی منتقل می‌شود.
درمان عفونتهای واژنی به نوع عفونت وابسته است.
علایم عفونت واژن چیست؟
علائم و نشانه‌های عفونت در ناحیه واژن هم از قرار زیر خواهد بود:-تغییر در حجم، رنگ و بوی ترشحات واژنی؛
-خارش و آزردگی در ناحیه‌ی واژن؛
-وجود درد در طول رابطه جنسی؛
-درد در هنگام ادرار؛
-خونریزی واژنی خفیف یا لکه بینی.
اگر ترشحات واژنی‌تان مشابه ترشحات معمول زنانه نیست، نوع این ترشحات می‌تواند به تشخیص عفونت واژن کمک کند. برای مثال:
-واژینوز باکتریال: ترشحاتی بدبو، خاکستری-سفید در فرد ایجاد می‌شود. ترشحاتی که معمولا بوی ماهی می‌دهند و بعد از رابطه جنسی مشهود هستند.
-عفونت قارچی: علامت اصلی این عفونت، خارش است. ممکن است نوعی ترشح غلیظ سفید هم در فرد به‌وجود بیاید؛ ترشحی که یادآور پنیر کاتِیج است.
-تریکومونیازیس: این عفونت هم باعث ایجاد ترشحاتی سبز-زرد می‌شود که شبیه کف هستند.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
درصورتی‌که در ناحیه واژن احساس ناراحتی می‌کنید، حتما به پزشک مراجعه کنید. مخصوصا اگر:-دچار ترشحات بدبوی واژنی، خارش یا ناراحتی‌های دیگر در این قسمت هستید؛
-هیچ‌گاه سابقه‌ی عفونت واژن نداشته‌اید. مراجعه به پزشک می‌تواند منجر به شناسایی علت عفونت و علائم شود؛
-قبلا سابقه‌ی عفونت واژن داشته‌اید؛
-اخیرا دارای شرکای جنسی متعدد بوده‌اید یا با فرد جدیدی ارتباط برقرار کرده‌اید. در این صورت امکان دچار شدن به بیماری های مقاربتی وجود دارد. برخی از این بیماری‌ها، علائمی مشابه با عفونت واژینوزباکتریال دارند؛
-دوره‌ای از مصرف داروهای ضدقارچ بدون نسخه را گذرانده‌اید اما علائم بهبود نیافته‌اند؛
-دچار تب، لرز و درد لگنی شده‌اید.
کمی صبر کنید
البته هر زمانی که دچار ناراحتی یا ترشحات واژنی شدید، مراجعه به پزشک نیازی نیست. گاهی‌اوقات باید صبر کنید و ببینید که علائم چه اثراتی خواهند گذاشت. مثلا در موارد زیر:-قبلا هم دچار عفونت قارچی واژن شده‌اید و مجددا علائمی مشابه را احساس می‌کنید؛
-با علائم و نشانه‌های عفونت قارچی آشنایی دارید و می‌دانید که دقیقا به چه مشکلی دچار شده‌اید.
علت عفونت واژن چیست؟
علت و ریشه عفونت واژن وابسته به نوع عفونت است:واژینوز باکتریال: شایع‌ترین علت عفونت واژن نتیجه‌ی تغییرات تعداد باکتری‌های طبیعی موجود در واژن و رشد و تکثیر بیش‌ازحد آنها است. معمولا باکتری لاکتوباسیلوس که به‌طور طبیعی در واژن وجود دارد به‌وسیله‌ی باکتری‌های بی‌هوازیِ دیگر موجود در واژن تکثیر می‌شود. اگر شمار باکتری‌های بی‌هوازی خیلی زیاد بشود، تعادل باکتری‌های طبیعی واژن به هم می‌خورد و عفونت واژن از نوع واژینوز باکتریال رخ می‌دهد.
عفونت قارچی: این عفونت هم با رشد نوعی قارچ موسوم به کاندیدا آلبیکانس (C. albicans) در واژن ایجاد می‌شود. البته این قارچ فقط در واژن عفونت ایجاد نمی‌کند بلکه در سایر نواحی مرطوب بدن نیز مشکلاتی مشابه به‌وجود می‌آورد. مثلا در دهان با ایجاد برفک یا در قسمت‌هایی از بدن که سایش وجود دارد (مثل زیر بغل) و بستر ناخن‌ها هم عفونت ایجاد می‌کند. قارچ می‌تواند موجب بثورات ناشی از بستن پوشک هم بشود.
تریکومونیازیس: این عفونت مقاربتی هم به‌واسطه‌ی انگلی کوچک و میکروسکوپی به‌نام تریکوموناس واژینالیس به‌وجود می‌آید و در طول رابطه جنسی از طریق کسی که به این انگل دچار باشد به شریک جنسی‌اش منتقل می‌شود. در مردان، عفونت در ناحیه‌ی مجاری ادراری رخ می‌دهد. در زنان نیز معمولا واژن عفونت می‌کند و علائم و نشانه‌هایی نیز به همراه دارد. این عفونت باعث می‌شود تا بدن زنان مستعد دچار شدن به انواع دیگری از عفونت نیز بشود.
التهاب واژن غیرعفونی: اسپری‌های واژنی، دوش واژنی، صابون‌های عطری، مواد بهداشتی معطر و محصولات و قرص ضدبارداری (اسپرم‌کُش‌ها) هم می‌توانند موجب ناراحتی و ایجاد حساسیت در ناحیه‌ی تناسلی و واژن شود و بافت‌های واژنی را اذیت کنند. اجسام خارجی مثل دستمال کاغذی یا تامپون‌هایی که در واژن قرار می‌گیرند هم گاهی به بافت واژن فشار وارد می‌کنند و آزردگی‌هایی به‌وجود می‌آورند.
سندروم تناسلی ادراری یائسگی (آتروفی واژنی): کاهش سطح استروژن بعد از یائسگی یا بعد از برداشتن تخمدان‌ها باعث نازک شدن پوشش درونی واژن می‌شود و گاهی در واژن آزردگی، سوزش و خشکی به‌وجود می‌آورد.
عوامل ایجاد خطر ابتلا به عفونت واژنی چیست؟
عواملی که خطر ابتلا به عفونت واژن را افزایش می‌دهند به شرح زیر هستند:-تغییرات هورمونی ناشی از یائسگی، بارداری یا مصرف قرص‌های ضدبارداری؛
-فعالیت‌های جنسی؛
-داشتن عفونت مقاربتی؛
-استفاده از داروهایی چون استروئیدها یا آنتی بیوتیک‌ها؛
-استفاده از اسپرم کُش ها برای جلوگیری از بارداری؛
-دیابت های کنترل‌نشده؛
-استفاده از محصولات بهداشتی مانند دئودورانت‌ها و اسپری های واژنی یا حمام کف؛
-دوش واژینال؛
-پوشیدن لباس‌های چسبان و مرطوب؛
-استفاده از آی.یو.دی یا ابزار درون زهدانی (IUD).
خطرات احتمالی عفونت واژنی
زنانی که به تریکومونیازیس یا واژینوز باکتریال مبتلا هستند به‌خاطر التهاب ناشی از این اختلالات بیشتر در معرض ابتلا به سایر بیماری های مقاربتی هستند. زنان بارداری هم که دچار عفونتهای نام‌برده هستند، درمعرض خطر زایمان زودتر از موعد یا نوزادنی با وزن کم خواهند بود.
پیشگیری از عفونت واژن
رعایت نکات بهداشتی از وخیم‌شدن برخی از انواع عفونت جلوگیری می‌کند و در کاهش علائم هم نقش دارد:-از حمام، وان و جکوزی موجود در مراکز عمومی و اسپاها استفاده نکنید؛
-از مواد محرکی نظیر تامپون‌های عطری، دوش و پَد واژنی و صابون‌های عطردار استفاده نکنید. هنگام دوش گرفتن، بیرون ناحیه‌ی تناسلی را آب بکشید و نگذارید صابون در آن بماند و قسمت مذکور را برای پرهیز از تحریک و آزردگی به‌خوبی خشک کنید. از حمام کف (پر کردن وان با کف) و صابون‌های تند و محرکی مانند صابون‌های آنتی باکتریال و حاوی دئودورانت هم استفاده نکنید؛
-هنگام خشک کردن ناحیه‌ی تناسلی، جهت استفاده از دستمال توالت باید از جلو به پشت باشد تا باکتری‌های ناحیه‌ی مقعد به جلو منتقل نشوند.
سایر اقدامات برای جلوگیری از عفونت واژن هم به قرار زیر است:
-پرهیز از دوش واژینال: برای پاک کردن و نظافت واژن، حمام عادی کفایت می‌کند. لزومی به دوش واژینال نیست. دوش مداوم این ناحیه باعث ایجاد اختلال در تعادل ارگانیسم‌های طبیعی واژن می‌شود و احتمال عفونت را افزایش می‌دهد. دوش واژینال به رفع عفونت واژن هم کمکی نمی‌کند؛
-استفاده از کاندوم لاتکس: این جنس کاندوم برای عدم انتقال عفونت در زنان و مردان مناسب است؛
-استفاده از لباس‌های زیر نخی: از لباس‌های زیر نخی یا جوراب‌شلواری‌هایی از جنس نخ استفاده کنید. اگر دوست داشته باشید، نپوشیدن لباس زیر در رختخواب هم فکر خوبی است، زیرا مانع از عفونتهای قارچی می‌شود.
تشخیص عفونت واژنی
برای تشخیص عفونت واژن، پزشک باید به بررسی موارد زیر بپردازد:
-بررسی سابقه‌ی پزشکی: این بررسی شامل مرور سابقه‌ی عفونتهای واژنی و مقاربتی است؛
-انجام آزمایش لگن: در این آزمایش، پزشک به کمک ابزاری موسوم به اسپکولوم، درون واژن را معاینه می‌کند تا ببیند ترشحاتی غیرعادی یا التهاب در این ناحیه وجود دارد یا خیر؛
-جمع‌آوری نمونه برای آزمایشگاه: پزشک برای بررسی نوع عفونت واژن، نمونه‌ای از ترشحات واژنی یا دهانه رحم را برای بررسی در آزمایشگاه نمونه‌برداری می‌کند؛
-انجام آزمایش PH: در این روش هم پزشک با استفاده از برچسب یا کاغذ PH که به دیواره‌ی واژن می‌چسباند، مقدار PH واژن را بررسی می‌کند. میزان PH بالا به‌معنای عفونت تریکومونیازیس یا واژینوز باکتریال است. البته برای تشخیص عفونت واژن نمی‌توان تنها به این آزمایش استناد کرد.
درمان عفونت واژن
شرایط و ارگانیسم‌های زیادی می‌توانند موجب عفونت واژنی شوند. به‌همین‌دلیل برای درمان باید به علت عفونت توجه کرد:واژینوز باکتریال: برای درمان این نوع از عفونت پزشکان مقدار معینی قرص یا کرم تجویز می‌کنند که باید براساس نسخه و آزمایشی که روی فرد انجام شده، باشد. قرص خوردنی مترونیدازول (فلاژیل)، ژل مترونیدازول و پماد کلیندامایسین (Cleocin) از جمله این داروها هستند؛
عفونت قارچی: عفونتهای قارچی معمولا با کرم‌ها یا شیافی درمان می‌شوند که بدون نسخه قابل خریداری است. مثلا داروهایی نظیر میکونازول (Monistat 1)، کلوتریمازول (Gyne-Lotrimin)، بوتوکونازول (Femstat 3) یا تیوکونازول (Vagistat-1). عفونت قارچی با برخی از داروهای ضدقارچ خوردنی مانند فلوکونازول (Diflucan) هم درمان می‌شود. مزیت استفاده از داروهای ضدقارچ بدون نسخه این است که سریع، با هزینه‌ی کم و بدون نیاز به مراجعه به پزشک دردسترس هستند. البته اگر دچار عفونت قارچی نباشید و به سراغ مصرف این داروها بروید، احتمال دارد بیماری طولانی شده و تشخیص مشکل واقعی به‌تأخیر بیفتد؛
تریکومونیازیس: احتمالا پزشک برای درمان این نوع عفونت قرص مترونیدازول (فلاژیل) یا تینیدازول (تینداماکس) تجویز می‌کند؛
سندروم تناسلی ادراری یائسگی (آتروفی واژنی): برای درمان این مشکل هم از قرص، کرم واژنی یا حلقه‌های استروژن استفاده می‌شود. این نوع درمان زمانی انتخاب می‌شود که پزشک سایر عوامل ایجاد خطر و عوارض جانبی را بررسی کرده باشد؛
التهابات غیرعفونی واژن: برای درمان این نوع از التهابات نیز باید عامل محرک را شناسایی کرد. ریشه‌ی مشکل می‌تواند استفاده از صابونی جدید، پودر لباس‌شویی یا تامپون‌ها و دستمال‌های بهداشتی باشد.
درمان خانگی عفونت واژن و عفونت قارچی واژن
برای درمان واژینوز باکتریال، تریکومونیازیس و سندروم تناسلی ادراری یائسگی (آتروفی واژنی) نیاز به مراجعه به پزشک دارید، اما برای درمان عفونت های قارچی واژن می‌توانید از روش‌های زیر کمک بگیرید:-استفاده از داروهای بدون نسخه‌ی مخصوص به درمان عفونت قارچی: انتخاب‌هایی که در این روش درمانی پیش روی شما است به این شرح خواهد بود: استفاده از کرم‌ها یا شیاف‌های واژنی در دوره‌های یک‌‌روزه، سه‌روزه یا هفت روزه. مواد سازنده محصولات ضدقارچ بنا به شرکت سازنده متفاوت خواهد بود: کلوتریمازول (Gyne-Lotrimin)، میکونازول (Monistat 1) یا تیوکونازول (Vagistat-1). برخی از داروها نیز به‌شکل کرم و برای استفاده در لبه‌ها و دهانه‌ی واژن هستند. برای اثربخشی داروها باید دورهی درمان و شیوه‌ی استفاده را دقیقا پیگیری کنید. حتی اگر احساس بهبود داشتید، دورهی درمان را کامل کنید.
-استفاده از کمپرس سرد: تا زمانی که درمان‌های قارچی بهبود پیدا کند، استفاده از کمپرس سرد (پارچه‌ای سرد و قرار دادن آن در ناحیه لبه‌های واژن) برای تسکین التهاب مفید خواهد بود.
آمادگی برای مراجعه به پزشک
پزشک عمومی، خانواده یا متخصص زنان کار معاینه و تشخیص در این زمینه را برعهده دارند. بیمار هم قبل از مراجعه به پزشک باید به شکل زیر آماده باشد. قبل از مراجعه به مطب باید فهرستی از موارد زیر تهیه کند:-علائم و مدت زمانی که درگیر این علائم بوده است؛
-اطلاعات شخصی و اساسی مانند تعداد شرکای جنسی یا فردی که جدیدا با او در ارتباط بوده است؛
-نوع و دوز داروهای مصرفی، مکمل‌ها و ویتامین‌ها؛
-فهرستی از پرسش‌هایی مربوط به مشکل به‌وجودآمده.
برای اینکه پزشک بهتر بتواند بیمار را معاینه کند، بهتر است قبل از مراجعه به مطب از هر گونه دوش واژینال، رابطه جنسی و تامپون پرهیز شود. تعدادی از پرسش‌های رایج درباره‌ی عفونت واژن از این قرار هستند:
-برای جلوگیری از عفونت واژن چه باید کرد؟
-علائم و نشانه‌های عفونت چیست؟
-نیاز به دارو درمانی وجود دارد؟
-داروهای بدون نیاز به نسخه برای درمان عفونت واژن وجود دارد؟
-اگر علائم عفونت بعد از درمان بازگردند چه باید کرد؟
-شریک جنسی فرد هم نیاز به درمان و معاینه دارد؟
از پزشک چه انتظاراتی داشته باشید؟
پزشک هم در جلسه‌ی معاینه پرسش‌هایی به شرح زیر مطرح خواهد کرد.-بوی بد و تندی در ناحیه‌ی واژن احساس می‌شود؟
-آیا علائم ارتباط و وابستگی خاصی با چرخه‌ی قاعدگی دارند؟ مثلا قبل یا بعد از شروع قاعدگی، علائم شدیدتر می‌شوند؟
-بیمار باردار است؟
-از صابون‌های عطری یا حمام کف استفاده می‌شود؟
-از دوش واژینال یا اسپری‌های بهداشتی زنان استفاده می‌شود؟
-از صحبت کردن درباره علائم عفونت واژن خجالت نکشید. برای پرهیز از به تعویق افتادن درمان سریعا به پزشک مراجعه کنید.
منبع: سایت چطور
