عارضۀ تب در کودکان چیست و بروز آن چه دلیلی دارد؟

پزشکان معمولاً به شرایطی که در آن درجۀ حرارت بدن به میزان بالاتر از 100.4 درجۀ فارنهایت که معادل 38 درجۀ سانتی گراد است و بالاتر از آن برسد، عنوان عارضۀ تب را اطلاق می کنند. بدن انسان ها و طبیعتاً بدن کودکان برای حفظ کردن دمای بدن در حالت طبیعی خود روش های مختلفی را به کار می بندد. اندام هایی که به تنظیم کردن درجۀ حرارت بدن و پیشگیری از عارضۀ تب در کودکان کمک می کنند عبارت اند از:

1- مغز
2- پوست
3- عضله ها
4- رگ های ویژۀ خونی

جالب است بدانید که بدن به تغییرات دمای خود و نزدیک شدن به عارضۀ تب واکنش هایی نشان می دهد که به قرار زیر است:

1- افزایش یا کاهش میزان عرق کردن پوست
2- نزدیک کردن جریان حرکت خون از سطح پوست به سطوح نزدیک تر در هنگام عارضۀ تب در کودکان
3- از دست دادن و یا نگه داشتن آب در بدن

دلایل افزایش دمای بدن و عارضۀ تب در کودکان چیست؟

مواد شیمیایی ای که به آن ها سیتوکین و واسطه گفته می شود، در هنگام واکنش بدن به حملۀ یک میکرو ارگانیسم بدخیم یا دیگر مزاحمت هایی از این جنس تولید می شود. در این هنگام است که احتمال بروز عارضۀ تب در کودکان نیز افزایش می یابد. بدن کودک در ادامۀ این واکنش شروع به تولید کردن ماکروفاژ های بیشتری می کند. ماکروفاژها در حقیقت سلول هایی هستند که وظیفۀ مبارزه با نفوذگران به داخل بدن را به عهده دارند و عملاً موجودات مهاجم را می خورند تا بتوانند جلوی عارضۀ تب را با تمام قوا بگیرند.

عارضۀ تب در کودکان

در این مرحله بدن در حال تلاش برای تولید کردن آنتی بادی های طبیعی است که وظیفۀ مبارزه با عفونت ها را به عهده دارند. بسیاری از باکتری ها به طور معمول در داخل یک پوشش غشایی قرار دارند. هنگامی که آنتی بادی ها به این غشا آسیبی برسانند یا آن را بشکنند، محتویات داخل این غشا که همان باکتری ها هستند و برای بدن سمی اند، از درون آن فرار می کنند و باعث تحریک مغز می شوند تا دمای بدن را افزایش دهند. در این حالت است که معمولاً عارضۀ تب در کودکان ظاهر می شود و این عارضۀ تب ممکن است تا چندین روز ادامه داشته باشد.

عوامل محرک و ایجاد کنندۀ عارضۀ تب در کودکان چیست؟

از معروف ترین محرک های ایجاد کنندۀ عارضۀ تب می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- بیماری های عفونی
2- مصرف بعضی از انواع خاص داروها
3- تزریق کردن خون
4- سکتۀ خفیف
5- به وجود آمدن اختلال هایی در مغز
6- وجود و ایجاد برخی از انواع بیماری سرطان

این ها مهم ترین و شایع ترین دلایل ایجاد کنندۀ عارضۀ تب در کودکان هستند. البته عارضۀ تب می تواند بر اثر عوامل دیگری نیز ایجاد شده باشد.

آیا عارضۀ تب در کودکان مزایایی نیز دارد؟

سؤالی که در این مرحله ممکن است ایجاد شود این است که آیا عارضۀ تب در کودکان می تواند حسن و مزایایی هم داشته باشد؟ عارضۀ تب در واقع نشانۀ این است که بدن در حال از بین بردن و مبارزه با مهاجم های میکروبی سیستم ایمنی خود است. در واقع عارضۀ تب در کودکان راهی است که از گسترش بیماری و باکتری ها جلوگیری می کند و آغازگر روند درمان است. بنابراین عارضۀ تب می تواند نشانۀ خوبی نیز به حساب بیاید.

عارضۀ تب در کودکان

علائم و نشانه های اولیۀ عارضۀ تب در کودکان چیست؟

ما در این جا به شایع ترین نشانه های عارضۀ تب اشاره می کنیم، ولی توجه داشته باشید که هر کودکی در عارضۀ تب، ممکن است علاوه بر این نشانه ها علائم دیگری نیز داشته باشد. مهم ترین نشانه های عارضۀ تب در کودکان در کنار دمای بدن که به 38 درجۀ سانتی گراد رسیده است، عبارت است از:

1- کودک مبتلا به عارضۀ تب ممکن است گوشه گیر شود و تمایلی به معاشرت و گفتگو نداشته باشد.
2- یکی دیگر از نشانه های عارضۀ تب در کودکان این است که آن ها معمولاً خسته تر، خشمگین تر و گرسنه تر از حد معمول خود می شوند.
3- ممکن است کودک شما خودش به این اشاره کند که بدنش بسیار گرم شده است و به اصطلاح در حال سوختن است.
4- علائم عارضۀ تب در کودکان ممکن است شبیه علائم سایر بیماری های کودک باشد. بنابراین اگر فرزند شما کمتر از سه ماه سن دارد و دمای بدنش به 38 درجۀ سانتی گراد رسیده است، باید بلافاصله با پزشک متخصص خود تماس بگیرید و برای تشخیص عارضۀ تب یا بیماری های دیگر از او مشورت بگیرید.

چه زمانی باید اقدام به درمان عارضۀ تب در کودکان کرد؟

عارضۀ تب در کودکان بسیار ناراحت کننده تر است و باید بدانید اقداماتی که شما برای کاهش عارضۀ تب در کودکتان انجام می دهید، به از بین رفتن سریع تر عفونت های موجود در بدن او کمکی نمی کند و فقط می تواند نشانه های عارضۀ تب را کاهش دهد و حس بهتر و آرام تری را به کودکتان منتقل کند.

عارضۀ تب در کودکان

برای کاهش عارضۀ تب در کودکان شما چه می توانید بکنید؟

بهتر است که به صورت خودسر و بدون تجویز پزشک در عارضۀ تب به کودک خود داروهایی مثل استامینوفن، ایبوپروفن و یا آسپرین ندهید، زیرا مصرف خودسرانۀ این داروها می تواند منجر به بیماری های ریوی کودک در آینده بشود. برای پایین آوردن دمای بدن در عارضۀ تب در کودکان راه های بهتر و کم خطری وجود دارد که عبارت است از:

1- اگر کودکتان علائم عارضۀ تب دارد، تا حد امکان لباس های او را سبک کنید و لباس های اضافی اش را از تن او دربیاورید. لباس های اضافی در شرایط عارضۀ تب در کودکان میزان حرارت و دمای بدن را افزایش خواهد داد.
2- کودکتان را تشویق کنید تا مقدار زیادی مایعات مثل آب و آبمیوه و نوشابه مصرف کند.
3- برخلاف تصور عموم در عارضۀ تب در کودکان یک حمام آب ولرم می تواند کمک کننده تر از حمام آب سرد باشد و عارضۀ تب را کاهش خواهد داد.
4- حوله های مرطوب با آب سرد را در قسمت هایی از بدن کودک مثل پیشانی، مچ و کشاله های ران کودک قرار دهید تا رگ های خونی به سطح پوست نزدیک تر شوند.

در عارضۀ تب در کودکان بهترین زمان تماس با پزشک متخصص کی است؟

در مواقع زیر بهتر است به سرعت و پیش از بروز نشانه های عارضۀ تب با پزشک متخصص کودکتان تماس بگیرید:

1- کودکتان برای مدت طولانی در یک مکان گرم، مثلاً در داخل یک ماشین با دمای بالا، بوده است. در این شرایط احتمال ابتلای او به عارضۀ تب بسیار زیاد است.
2- اگر فرزند شما سابقۀ بیماری تشنج داشته است.
3- اگر فرزندتان علائمی مثل سردرد، سرگیجه، و یا حالت تهوع و اسهال دارد.
4- اگر داروی خاصی مصرف می کند یا سابقۀ بیماری سرطان دارد.

عارضۀ تب در کودکان معمولاً نگران کننده نیست و با مراقبت های چندروزه بهبود پیدا می کند، ولی بهتر است برای اطمینان خاطر به محض مشاهدۀ نشانه های عارضۀ تب اقدامات لازم را انجام دهید.

منبع: www.stanfordchildrens.org