مصرف‌گرايي در سخنان رهبر معظم انقلاب
نویسنده : علي سورى
• مصرف‌گرایی و اسراف و این چیزها... این جزو میراث‌های ما از گذشته است و متأسفانه این میراث را نگه‌داشتیم. ما ملت ایران باید این جامه ناسازِ بی‌اندامِ زشت را از تنمان بیرون بیاوریم. ما خیلی مصرف‌زده هستیم؛ باید این را حلش كنیم.[1]
• امروزه متأسفانه... مصرف‌گرایی و مسابقه تجمل‌پرستی و مسابقه پول درآوردن و تلاش برای پول جمع كردن، یك طبقه جدیدی درست كرده.[2]
• نظام اسلامی با تولید ثروت مخالف نیست، با ایجاد ثروت مخالف نیست، بلكه مشوق اوست. اگر تولید نباشد، اگر ایجاد ثروت نباشد، حیات و بقای جامعه به خطر خواهد افتاد، اقتدار لازم را جامعه به دست نخواهد آورد؛ این یك اصل اسلامی است. اما ایني كه آحاد مردم دلشان لك بزند براي مسابقه اشرافي‌گرى، براي تجمل‌پرستى، این یك چیز بسیار نامطلوب است؛ این چیزی است كه متأسفانه در درون ما هست؛ همان‌طور كه قبلاً هم گفته‌ام: اسراف و مصرف‌گرايي افراطى.[3]
• امروز دشمن چشمش به نقطه حساس اقتصادي است تا بلكه بتوانند این كشور را از لحاظ اقتصادى دچار اختلال كنند. هرچه می‌توانند اختلال ایجاد كنند و هرچه هم نمی‌توانند، در تبلیغاتشان وانمود كنند كه اختلال هست! این كاری است كه امروز در تبلیغاتِ دشمنان ما، با قدرت و به شكل‌های مختلف انجام می‌گیرد. راه مقابله هم انضباط مالی و صرفه‌جویی و نگاه پرهیزگرانه به مصرف‌گرایی است.[4]
• مصرف‌گرایی به صورت اسراف، یكی از بیماری‌های خطرناك هر ملتی است.[5]
• ما یك خرده به مصرف‌گرایی افراطی دچار هستیم.[6]
• یكی از موارد اسراف، اسراف در آب است؛ نه فقط آبی كه مصرف شُرب در خانه‌ها می‌شود، نوع آبیاری كشاورزی ما هم یك نوع مسرفانه است و آب را هدر می‌دهیم.[7]
• ما در زمینه مصرف، در زمینه هزینه كردن منابع مالی كشور به‌وسیله خود ما و به‌وسیله همه برادران هم‌میهن ما و به‌وسیله مسئولین كشور با زحمت زیاد به وجود می‌آید، دچار نوعی بی‌توجهی هستیم، كه بایستی این را تبدیل كنیم به یك توجه و اهتمام خاص. ما دچار اسراف هستیم، ما دچار ولخرجی و ولنگاری در مصرف هستیم.[8]
• شايد بشود گفت بخش مهمي از منابع كشور در همه زمينه‌ها چه در زمينه مسائل شخصى، و چه تا حدودی در زمینه‌های عمومی صرف اسراف‌ها و زیاده‌روی‌های ما در مصرف می‌شود. [9]
• ما بایستی مصرف كردن را مدبرانه و عاقلانه مدیریت كنیم. مصرف نه فقط از نظر اسلام، بلكه از نظر همه عقلای عالم، چیزی است كه باید تحت كنترل عقل قرار بگیرد. با هوا و هوس، با خواهش دل و آنچه نفس انسان از انسان مطالبه می‌كند، نمی‌شود مصرف را مدیریت كرد. كار به جایی می‌رسد كه منابع كشور به هدر می‌رود، شكاف بین فقرا و اغنیا زیاد می‌شود، عده‌ای در حسرت اوّلیات زندگی می‌مانند و عده‌ای با ولخرجی و ولنگاری در مصرف، منابع را هرز و هدر می‌دهند. [10]
• ما بايستي الگوی مصرف را اصلاح كنيم. [11]
• ما بايستي به سمت الگوی مصرف حركت كنيم. [12]
• مسئولین كشور در درجه اول چه قوه مقننه، چه قوه مجریه، و چه سایر مسئولین كشور؛ قوه‌ي قضائيه و غير آنها و اشخاص و شخصيت‌ها در رتبه‌هاي مختلف اجتماعي و آحاد مردم ما از فقير و غنى، بايستي به این اصل توجه كنند كه بايد الگوی مصرف را اصلاح كنند. [13]
• این‌جور مصرف كردن در همه زمينه‌ها در امور ضروري زندگى، در زيادي‌هاي زندگي مصرف كردن بي‌رويّه و بدون منطق و بدون تدبير عقلانى، به ضرر كشور و به ضرر آحاد و اشخاص ماست. [14]
• من از عموم مردم و به‌خصوص از مسئولین درخواست می‌كنم، خواهش می‌كنم كه در این زمینه فعالیت خودشان را در این سال زیاد كنند، افزايش بدهند و براي اصلاح الگوی مصرف برنامه‌ريزي كنند.[15]
• امروز خوشبختانه همان موج ضدارزش كردن اشرافي‌گرى، بحمدالله وجود دارد؛ یعنی دولت، مسئولین دولتی ساده زیستند، مردمی هستند و این خیلی فرصت خوبی است؛ نعمت بزرگی است.[16]
• اسلام به ما می‌گوید ثروت تولید كنید، اما اسراف نكنید.[17]
• مصرف‌گرايي افراطى، مورد قبول نیست.[18]
• اشرافي‌گرى، مثل یك بیماری است. بر هر كجا كه وارد شد، بسياري از خوي‌هاي مستحسن و پسنديده را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، كم‌كم آنها را ضعیف می‌كند و شاید از بین می‌برد. اسیر اشرافی‌گری نباید بشویم ما مردم ایران.[19]
• ما مردم مسرفی هستیم؛ ما اسراف می‌كنیم؛ اسراف در آب، اسراف در نان، اسراف در وسایل گوناگون و تنقلات، اسراف در بنزین.[20]
• كشوری كه تولیدكننده نفت است، واردكننده فرآورده نفت؛ بنزین است! این تعجب‌آور نیست؟! هر سال میلیاردها بدهیم بنزین وارد كنیم یا چیزهای دیگری وارد كنیم برای اینكه بخشی از جمعیت و ملت ما دلشان می‌خواهد ریخت‌وپاش كنند! این درست است؟!
• اسراف بد است؛ حتی در انفاق راه خدا هم می‌گویند... افراط و تفریط نكنید.
• ميانه‌روى؛ ميانه‌روى در خرج كردن. این را باید ما به صورت یك فرهنگ ملی دربیاوریم.
• قرآن می‌فرماید: «والّذین اذا انفقوا»؛ كسانی‌كه وقتی می‌خواهند خرج كنند، «لم یسرفوا و لم یقتروا»؛ نه اسراف و زیاده‌روی می‌كنند، نه تنگ می‌گیرند و با فشار بر خودشان، زندگی می‌كنند؛ نه، اسلام این را هم توصیه نمی‌كند.
• اسلام نمی‌گوید كه مردم بایستی با ریاضت و زهد آن‌چنانی زندگی كنند؛ نه، معمولی زندگی كنند، متوسط زندگی كنند.[21]
• ما اگر آدم‌های اهل اسراف و ولنگاری در خرج باشیم، ممكن است تحریم برای آدم مسرف و ولنگار سخت تمام بشود؛ اما ملتی كه نه، حساب كار خودش را دارد، حساب دخل و خرج خود را دارد، حساب مصلحت خود را دارد، زیاده‌روی نمی‌كند، اسراف نمی‌كند. خوب، تحریم كنند. بر یك چنین ملتی از تحریم ضرری وارد نمی‌شود.[22]
• اسراف، یك بیماری اجتماعی است.[23]
• یك اقدام اساسی در زمینه همین پیشرفت و عدالت، آن مسئله‌ای است كه من در پیام نوروزی خطاب به ملت عزیز ایران عرض كردم؛ و آن مسئله مبارزه با اسراف، حركت در سمت اصلاح الگوی مصرف، جلوگیری از ولخرجی‌ها و تضییع اموال جامعه است؛ این بسیار مسئله مهمی است.[24]
• لازم است به عنوان یك سیاست، ما مسئله صرفه‌جویی را در خطوط اساسی برنامه‌هایمان در سطوح مختلف اعمال كنیم. [25]
• مردم عزیزمان توجه داشته باشند كه صرفه‌جویی به معنای مصرف نكردن نیست؛ صرفه‌جویی به معنای درست مصرف كردن، بجا مصرف كردن، ضایع نكردن مال، مصرف را كارآمد و ثمربخش كردن است. [26]
• اسراف در اموال و در اقتصاد این است كه انسان مال را مصرف كند، بدون اینكه این مصرف اثر و كارایی داشته باشد. مصرف بیهوده و مصرف هرز، در حقیقت هدر دادن مال است. [27]
• عادت‌های ما، سنت‌های ما، روش‌های غلطی كه از این و آن یاد گرفته‌ایم، ما را سوق داده است به زیاده‌روی در مصرف به نحو اسراف. [28]
• مصرف ما به نسبت، از تولیدمان بیشتر است؛ این، كشور را به عقب می‌رساند؛ این، ضررهای مهم اقتصادی بر ما وارد می‌كند؛ جامعه دچار مشكلات اقتصادی می شود. [29]
• در آیات شریفه قرآن بارها راجع به پرهیز از اسراف در امور اقتصادی تأكید شده. [30]
• اسراف، هم لطمه اقتصادی می‌زند، هم لطمه فرهنگى. [31]
• وقتی جامعه‌ای دچار بیماری اسراف شد، از لحاظ فرهنگى هم بر روي او تأثيرهاي منفي می‌گذارد.[32]
• مسئله صرفه‌جویی و اجتناب از اسراف، فقط یك مسئله اقتصادی نیست؛ هم اقتصادی است، هم اجتماعی است، هم فرهنگی است؛ آینده كشور را تهدید می‌كند.[33]
• ما مجموعاً بیش از دو برابر مصرف متوسط جهان در انرژی چه برق، چه حامل‌های انرژی مصرف می‌كنیم؛ یعنی نفت، گاز، گازوئیل، بنزین. مصرف این چيزها در كشور ما از دو برابر متوسط جهان بيشتر است. خوب، این اسراف است. اسراف نیست؟[34]
• شاخصی به نام شاخص شدت انرژی وجود دارد؛ یعنی نسبت بین انرژی‌ای كه مصرف می‌شود، با كالایی كه تولید می‌شود؛ كه هرچه انرژی‌ای كه مصرف می‌شود، كمتر باشد، برای كشور سودمندتر است. در این زمينه گاهي نسبت به بعضي از كشورهاي پيشرفته، مصرف شدت انرژی ما هشت برابر بیشتر است! اینها اسراف‌هايي است كه در جامعه دارد انجام مي‌گيرد. [35]
• در مصارف گوناگون شخصي و خانوادگى، اسرافِ فردی صورت می‌گیرد.[36]
• تجمل‌گرایی‌ها، چشم و هم‌چشمی‌ها، هوس‌رانی افراد خانواده، مرد خانواده، زن خانواده، جوان خانواده، چیزهای غیرلازم خریدن؛ اینها از موارد اسراف است. [37]
• وسایل تجملات، وسایل آرایش، مبلمان خانه، تزئینات داخل خانه؛ اینها چيزهايي است كه ما براي آنها پول صرف مي‌كنيم. پولی كه می‌تواند در تولید مصرف شود، سرمایه‌گذاری شود، كشور را پیش ببرد، به فقرا كمك كند، ثروت عمومی كشور را زیاد كند، این را ما صرف مي‌كنيم به این چيزهاي ناشي‌شده از هوس، چشم و هم‌چشمى، آبروداري‌هاي خيالى.[38]
• اینها حرف دين است و روايات فراواني در این زمينه وجود دارد. در روایت دارد كه كسی میوه‌ای خورد و نیمی از میوه ماند، آن را دور انداخت. امام(ع) به او نهيب زد كه اسراف كردى؛ چرا انداختى؟ در روایات ما هست كه از دانه خرما استفاده كنید. تا این حد! خرده‌های نان را استفاده كنید. آن وقت در هتل‌ها میهمانی درست كنند و به یك عده‌ای میهمانی بدهند؛ بعد هر چه غذا ماند، به بهانه اینكه بهداشتي نيست، توی سطل آشغال بریزند! این مناسب يك جامعه اسلامي است؟ این‌جوري مي‌شود به عدالت رسيد؟[39]
• باید خودمان را اصلاح كنیم. بايد الگوی مصرف جامعه و كشور اصلاح شود. ما الگوی مصرفمان غلط است. [40]
• اسراف فقط در زمینه فردی نیست؛ در سطح ملی هم اسراف می‌شود.[41]
• بخش مهمي از این اسراف در اختيار مردم نيست؛ در اختیار مسئولین كشور است. [42]
• این شبكه‌هاي ارتباطاتي، شبكه‌های انتقال برق، سیم‌های برق، اینها وقتي فرسوده بشود، برق هدر می‌رود. برق را تولید كنیم، بعد با این شبكه فرسوده آن را هدر بدهيم، كه بخش مهمی هدر می‌رود. یا شبكه‌های انتقال آب اگر فرسوده باشد، آب هدر می‌رود. اینها اسراف‌هاي ملي است؛ در سطح ملی است؛ مسئولین آن، مسئولین كشورند. [43]
• اسراف در سطح سازمان هم اتفاق می‌افتد. رؤسای سازمان‌های گوناگون مصرف شخصی نمی‌كنند، اما مصرف بی‌رویه در مورد سازمان خودشان اتفاق می‌افتد؛ تجملات اداره، اتاق كار، تزئیناتش، سفرهای بیهوده، مبلمان‌های گوناگون؛ بايد با مراقبت و نظارت از این كارها جلوگيري كرد.[44]
• هم در سطح دولت، هم در سطح آحاد مردم، هم در سطح سازمان‌ها بایستی نگاه عیب‌جویانه‌ی به اسراف وجود داشته باشد.[45]
• آب را صرفه‌جویی كنیم؛ یعنی از سدهایمان صیانت كنیم، شبكه آب‌رسانی را اصلاح كنیم، آبیاری‌های با صرفه در كشاورزی را آموزش بدهیم كه چه جوری آبیاری بشود.[46]
/س
• امروزه متأسفانه... مصرف‌گرایی و مسابقه تجمل‌پرستی و مسابقه پول درآوردن و تلاش برای پول جمع كردن، یك طبقه جدیدی درست كرده.[2]
• نظام اسلامی با تولید ثروت مخالف نیست، با ایجاد ثروت مخالف نیست، بلكه مشوق اوست. اگر تولید نباشد، اگر ایجاد ثروت نباشد، حیات و بقای جامعه به خطر خواهد افتاد، اقتدار لازم را جامعه به دست نخواهد آورد؛ این یك اصل اسلامی است. اما ایني كه آحاد مردم دلشان لك بزند براي مسابقه اشرافي‌گرى، براي تجمل‌پرستى، این یك چیز بسیار نامطلوب است؛ این چیزی است كه متأسفانه در درون ما هست؛ همان‌طور كه قبلاً هم گفته‌ام: اسراف و مصرف‌گرايي افراطى.[3]
• امروز دشمن چشمش به نقطه حساس اقتصادي است تا بلكه بتوانند این كشور را از لحاظ اقتصادى دچار اختلال كنند. هرچه می‌توانند اختلال ایجاد كنند و هرچه هم نمی‌توانند، در تبلیغاتشان وانمود كنند كه اختلال هست! این كاری است كه امروز در تبلیغاتِ دشمنان ما، با قدرت و به شكل‌های مختلف انجام می‌گیرد. راه مقابله هم انضباط مالی و صرفه‌جویی و نگاه پرهیزگرانه به مصرف‌گرایی است.[4]
• مصرف‌گرایی به صورت اسراف، یكی از بیماری‌های خطرناك هر ملتی است.[5]
• ما یك خرده به مصرف‌گرایی افراطی دچار هستیم.[6]
• یكی از موارد اسراف، اسراف در آب است؛ نه فقط آبی كه مصرف شُرب در خانه‌ها می‌شود، نوع آبیاری كشاورزی ما هم یك نوع مسرفانه است و آب را هدر می‌دهیم.[7]
• ما در زمینه مصرف، در زمینه هزینه كردن منابع مالی كشور به‌وسیله خود ما و به‌وسیله همه برادران هم‌میهن ما و به‌وسیله مسئولین كشور با زحمت زیاد به وجود می‌آید، دچار نوعی بی‌توجهی هستیم، كه بایستی این را تبدیل كنیم به یك توجه و اهتمام خاص. ما دچار اسراف هستیم، ما دچار ولخرجی و ولنگاری در مصرف هستیم.[8]
• شايد بشود گفت بخش مهمي از منابع كشور در همه زمينه‌ها چه در زمينه مسائل شخصى، و چه تا حدودی در زمینه‌های عمومی صرف اسراف‌ها و زیاده‌روی‌های ما در مصرف می‌شود. [9]
• ما بایستی مصرف كردن را مدبرانه و عاقلانه مدیریت كنیم. مصرف نه فقط از نظر اسلام، بلكه از نظر همه عقلای عالم، چیزی است كه باید تحت كنترل عقل قرار بگیرد. با هوا و هوس، با خواهش دل و آنچه نفس انسان از انسان مطالبه می‌كند، نمی‌شود مصرف را مدیریت كرد. كار به جایی می‌رسد كه منابع كشور به هدر می‌رود، شكاف بین فقرا و اغنیا زیاد می‌شود، عده‌ای در حسرت اوّلیات زندگی می‌مانند و عده‌ای با ولخرجی و ولنگاری در مصرف، منابع را هرز و هدر می‌دهند. [10]
• ما بايستي الگوی مصرف را اصلاح كنيم. [11]
• ما بايستي به سمت الگوی مصرف حركت كنيم. [12]
• مسئولین كشور در درجه اول چه قوه مقننه، چه قوه مجریه، و چه سایر مسئولین كشور؛ قوه‌ي قضائيه و غير آنها و اشخاص و شخصيت‌ها در رتبه‌هاي مختلف اجتماعي و آحاد مردم ما از فقير و غنى، بايستي به این اصل توجه كنند كه بايد الگوی مصرف را اصلاح كنند. [13]
• این‌جور مصرف كردن در همه زمينه‌ها در امور ضروري زندگى، در زيادي‌هاي زندگي مصرف كردن بي‌رويّه و بدون منطق و بدون تدبير عقلانى، به ضرر كشور و به ضرر آحاد و اشخاص ماست. [14]
• من از عموم مردم و به‌خصوص از مسئولین درخواست می‌كنم، خواهش می‌كنم كه در این زمینه فعالیت خودشان را در این سال زیاد كنند، افزايش بدهند و براي اصلاح الگوی مصرف برنامه‌ريزي كنند.[15]
• امروز خوشبختانه همان موج ضدارزش كردن اشرافي‌گرى، بحمدالله وجود دارد؛ یعنی دولت، مسئولین دولتی ساده زیستند، مردمی هستند و این خیلی فرصت خوبی است؛ نعمت بزرگی است.[16]
• اسلام به ما می‌گوید ثروت تولید كنید، اما اسراف نكنید.[17]
• مصرف‌گرايي افراطى، مورد قبول نیست.[18]
• اشرافي‌گرى، مثل یك بیماری است. بر هر كجا كه وارد شد، بسياري از خوي‌هاي مستحسن و پسنديده را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، كم‌كم آنها را ضعیف می‌كند و شاید از بین می‌برد. اسیر اشرافی‌گری نباید بشویم ما مردم ایران.[19]
• ما مردم مسرفی هستیم؛ ما اسراف می‌كنیم؛ اسراف در آب، اسراف در نان، اسراف در وسایل گوناگون و تنقلات، اسراف در بنزین.[20]
• كشوری كه تولیدكننده نفت است، واردكننده فرآورده نفت؛ بنزین است! این تعجب‌آور نیست؟! هر سال میلیاردها بدهیم بنزین وارد كنیم یا چیزهای دیگری وارد كنیم برای اینكه بخشی از جمعیت و ملت ما دلشان می‌خواهد ریخت‌وپاش كنند! این درست است؟!
• اسراف بد است؛ حتی در انفاق راه خدا هم می‌گویند... افراط و تفریط نكنید.
• ميانه‌روى؛ ميانه‌روى در خرج كردن. این را باید ما به صورت یك فرهنگ ملی دربیاوریم.
• قرآن می‌فرماید: «والّذین اذا انفقوا»؛ كسانی‌كه وقتی می‌خواهند خرج كنند، «لم یسرفوا و لم یقتروا»؛ نه اسراف و زیاده‌روی می‌كنند، نه تنگ می‌گیرند و با فشار بر خودشان، زندگی می‌كنند؛ نه، اسلام این را هم توصیه نمی‌كند.
• اسلام نمی‌گوید كه مردم بایستی با ریاضت و زهد آن‌چنانی زندگی كنند؛ نه، معمولی زندگی كنند، متوسط زندگی كنند.[21]
• ما اگر آدم‌های اهل اسراف و ولنگاری در خرج باشیم، ممكن است تحریم برای آدم مسرف و ولنگار سخت تمام بشود؛ اما ملتی كه نه، حساب كار خودش را دارد، حساب دخل و خرج خود را دارد، حساب مصلحت خود را دارد، زیاده‌روی نمی‌كند، اسراف نمی‌كند. خوب، تحریم كنند. بر یك چنین ملتی از تحریم ضرری وارد نمی‌شود.[22]
• اسراف، یك بیماری اجتماعی است.[23]
• یك اقدام اساسی در زمینه همین پیشرفت و عدالت، آن مسئله‌ای است كه من در پیام نوروزی خطاب به ملت عزیز ایران عرض كردم؛ و آن مسئله مبارزه با اسراف، حركت در سمت اصلاح الگوی مصرف، جلوگیری از ولخرجی‌ها و تضییع اموال جامعه است؛ این بسیار مسئله مهمی است.[24]
• لازم است به عنوان یك سیاست، ما مسئله صرفه‌جویی را در خطوط اساسی برنامه‌هایمان در سطوح مختلف اعمال كنیم. [25]
• مردم عزیزمان توجه داشته باشند كه صرفه‌جویی به معنای مصرف نكردن نیست؛ صرفه‌جویی به معنای درست مصرف كردن، بجا مصرف كردن، ضایع نكردن مال، مصرف را كارآمد و ثمربخش كردن است. [26]
• اسراف در اموال و در اقتصاد این است كه انسان مال را مصرف كند، بدون اینكه این مصرف اثر و كارایی داشته باشد. مصرف بیهوده و مصرف هرز، در حقیقت هدر دادن مال است. [27]
• عادت‌های ما، سنت‌های ما، روش‌های غلطی كه از این و آن یاد گرفته‌ایم، ما را سوق داده است به زیاده‌روی در مصرف به نحو اسراف. [28]
• مصرف ما به نسبت، از تولیدمان بیشتر است؛ این، كشور را به عقب می‌رساند؛ این، ضررهای مهم اقتصادی بر ما وارد می‌كند؛ جامعه دچار مشكلات اقتصادی می شود. [29]
• در آیات شریفه قرآن بارها راجع به پرهیز از اسراف در امور اقتصادی تأكید شده. [30]
• اسراف، هم لطمه اقتصادی می‌زند، هم لطمه فرهنگى. [31]
• وقتی جامعه‌ای دچار بیماری اسراف شد، از لحاظ فرهنگى هم بر روي او تأثيرهاي منفي می‌گذارد.[32]
• مسئله صرفه‌جویی و اجتناب از اسراف، فقط یك مسئله اقتصادی نیست؛ هم اقتصادی است، هم اجتماعی است، هم فرهنگی است؛ آینده كشور را تهدید می‌كند.[33]
• ما مجموعاً بیش از دو برابر مصرف متوسط جهان در انرژی چه برق، چه حامل‌های انرژی مصرف می‌كنیم؛ یعنی نفت، گاز، گازوئیل، بنزین. مصرف این چيزها در كشور ما از دو برابر متوسط جهان بيشتر است. خوب، این اسراف است. اسراف نیست؟[34]
• شاخصی به نام شاخص شدت انرژی وجود دارد؛ یعنی نسبت بین انرژی‌ای كه مصرف می‌شود، با كالایی كه تولید می‌شود؛ كه هرچه انرژی‌ای كه مصرف می‌شود، كمتر باشد، برای كشور سودمندتر است. در این زمينه گاهي نسبت به بعضي از كشورهاي پيشرفته، مصرف شدت انرژی ما هشت برابر بیشتر است! اینها اسراف‌هايي است كه در جامعه دارد انجام مي‌گيرد. [35]
• در مصارف گوناگون شخصي و خانوادگى، اسرافِ فردی صورت می‌گیرد.[36]
• تجمل‌گرایی‌ها، چشم و هم‌چشمی‌ها، هوس‌رانی افراد خانواده، مرد خانواده، زن خانواده، جوان خانواده، چیزهای غیرلازم خریدن؛ اینها از موارد اسراف است. [37]
• وسایل تجملات، وسایل آرایش، مبلمان خانه، تزئینات داخل خانه؛ اینها چيزهايي است كه ما براي آنها پول صرف مي‌كنيم. پولی كه می‌تواند در تولید مصرف شود، سرمایه‌گذاری شود، كشور را پیش ببرد، به فقرا كمك كند، ثروت عمومی كشور را زیاد كند، این را ما صرف مي‌كنيم به این چيزهاي ناشي‌شده از هوس، چشم و هم‌چشمى، آبروداري‌هاي خيالى.[38]
• اینها حرف دين است و روايات فراواني در این زمينه وجود دارد. در روایت دارد كه كسی میوه‌ای خورد و نیمی از میوه ماند، آن را دور انداخت. امام(ع) به او نهيب زد كه اسراف كردى؛ چرا انداختى؟ در روایات ما هست كه از دانه خرما استفاده كنید. تا این حد! خرده‌های نان را استفاده كنید. آن وقت در هتل‌ها میهمانی درست كنند و به یك عده‌ای میهمانی بدهند؛ بعد هر چه غذا ماند، به بهانه اینكه بهداشتي نيست، توی سطل آشغال بریزند! این مناسب يك جامعه اسلامي است؟ این‌جوري مي‌شود به عدالت رسيد؟[39]
• باید خودمان را اصلاح كنیم. بايد الگوی مصرف جامعه و كشور اصلاح شود. ما الگوی مصرفمان غلط است. [40]
• اسراف فقط در زمینه فردی نیست؛ در سطح ملی هم اسراف می‌شود.[41]
• بخش مهمي از این اسراف در اختيار مردم نيست؛ در اختیار مسئولین كشور است. [42]
• این شبكه‌هاي ارتباطاتي، شبكه‌های انتقال برق، سیم‌های برق، اینها وقتي فرسوده بشود، برق هدر می‌رود. برق را تولید كنیم، بعد با این شبكه فرسوده آن را هدر بدهيم، كه بخش مهمی هدر می‌رود. یا شبكه‌های انتقال آب اگر فرسوده باشد، آب هدر می‌رود. اینها اسراف‌هاي ملي است؛ در سطح ملی است؛ مسئولین آن، مسئولین كشورند. [43]
• اسراف در سطح سازمان هم اتفاق می‌افتد. رؤسای سازمان‌های گوناگون مصرف شخصی نمی‌كنند، اما مصرف بی‌رویه در مورد سازمان خودشان اتفاق می‌افتد؛ تجملات اداره، اتاق كار، تزئیناتش، سفرهای بیهوده، مبلمان‌های گوناگون؛ بايد با مراقبت و نظارت از این كارها جلوگيري كرد.[44]
• هم در سطح دولت، هم در سطح آحاد مردم، هم در سطح سازمان‌ها بایستی نگاه عیب‌جویانه‌ی به اسراف وجود داشته باشد.[45]
• آب را صرفه‌جویی كنیم؛ یعنی از سدهایمان صیانت كنیم، شبكه آب‌رسانی را اصلاح كنیم، آبیاری‌های با صرفه در كشاورزی را آموزش بدهیم كه چه جوری آبیاری بشود.[46]
پي نوشت :
[1]. سخنان رهبر معظم انقلاب در دیدار عمومی مردم ابركوه، 15/10/86.
[2][3]. سخنان رهبر معظم انقلاب در دیدار اساتید و دانشجویان دانشگاههای شیراز، 14/2/1387.
[4][5]. سخنان رهبر معظم انقلاب در دیدار با مردم شیراز، 14/2/1387.
[6][7]. همان، 11/2/1387.
[8] الی [14]. پیام نوروزی رهبر انقلاب به مناسبت آغاز سال 30/12/1387.
[15]. پیام نوروزی رهبر انقلاب به مناسبت آغاز سال 30/12/1387.
[16]. سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار اساتید و دانشجویان در دانشگاه علم و صنعت، 24/9/1387.
[17] [18]. اجتماع بزرگ زائران و مجاوران حرم مطهر رضوى، 1/1/1386.
[19] الی [22]. سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی در اجتماع بزرگ مردم یزد، 12/10/1386.
[23]. سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار اساتید و دانشجویان در دانشگاههای استان سمنان، 18/8/1385.
[24] الی [31]. بیانات در اجتماع بزرگ زائران و مجاوران حضرت علی بن موسی الرضا(ع)، 1/1/1388.
[32] الی [46]. بیانات در اجتماع بزرگ زائران و مجاوران حضرت علی بن موسی الرضا(ع)، 1/1/1388.
برگرفته از : ماهنامه گلبرگ - شماره 111
/س
