آن بزرگواران صلوات الهه علیهم ، همسرانشان را مالک و صاحب حقیقی مهریه شان می دانستند. بنابراین، أولا، در نخستین فرصت پس از ازدواج مهریه همسرشان را می پرداختند؛ ثانیا، پس از پرداخت مهریه، آنان را در خرج کردنش آزاد می گذاشتند و خود چندان دخالتی در آن نمی کردند.
جابر بن عبدالله انصاری درباره چگونگی برخورد اهل بیت (علیهم السلام) با مهریه همسران با دخترانشان از سیره امام حسین داستان زیر را باز گفته است:
گروهی میهمان به امام حسین بن علی علیهما السلام وارد شدند. به حضرت عرض کردند: «ای پسر پیامبر، در خانه شما اسباب و وسایلی می بینیم که نمی پسندیم». زمانی که آنان نزد حضرت رفته بودند، در خانه ایشان چند فرش، بالش و پشتی به چشم می خورد. حضرت علیه السلام در پاسخ ایشان فرمودند: ما اهل بیت (علیهم السلام) تا وقتی با همسرانمان ازدواج کردیم، مهریه آنان را در اختیار خودشان قرار میدهیم. آنان نیز هرچه خواستند با آن می خرند. ما برای خویش در مهریه آنان حقی قایل نیستیم. (عن أبی جعفر قال: دخل قوم على الحسین بن على علیهما السلام قالوا: یا ابن رسول الله صلی الله علیه واله وسلم نرى فی منزلک أشیاء نکرهها وإذا فی منزله بسط ونمارق. فقال علیه السلام : إنا نتزوج النساء نعطیهن مهورهن فیشترین ما شئن لیس لنا منه شیء ) (1).
فلسفه وجودی مهریه، ابراز احساسات مرد به همسرش بوده است تا بدین ترتیب، انس و الفت، مهر و محبت و صداقت و درستی خود را به وی نشان دهد. اگر به این پدیده مبارک و میمون نگاهی از سر عقل داشته باشیم خواهیم دید که مهریه خود به تنهایی می تواند فرصتی بسیار مناسب در جهت ایجاد زمینه و بستری برای تشکیل بنیاد مستحکم خانواده باشد. زن و مرد در سایه چنین انس و الفتى به آرامش می رسند و موقعیت یک زندگی ایدئال و آرمانی را فراهم خواهند آورد. افزون بر این، تربیت مناسب و مطلوب فرزندان نیز تنها در چنین فضایی ممکن است. فلسفه وجودی تشکیل خانواده نیز همین است و مهریه می تواند پلی برای رسیدن به این مهم باشد.توجه به توصیه‌های کارشناسان امر ازدواج و انتخاب همسر، به ویژه توصیه های رسول گرامی اسلام و اهل بیت (علیهم السلام) است.اما با کمال تأسف، اکنون می بینیم که برخی همسران مهریه را به منزله ابزاری علیه یکدیگر به کار گرفته اند. این بی تدبیری، که گاه پدر و مادران به زوج های جوان تحمیل می کنند، گاه خود بزرگترین مانع بر سر راه ازدواج جوانان است. در چنین فضای نامطلوبی، فرصت استثنایی ای که خداوند به منزله نعمت و موهبتی بر سر راه بشر قرار داده است، مانند تهدیدی بسیار جدی در برابر خانواده و اهداف عالیه تشکیل آن خودنمایی می کند. جالب آنکه شاید بسیاری از خانواده ها نادانسته، از افزایش مبلغ مهریه به منزله اهرمی برای تحکیم خانواده و صیانت آن از هرگونه خطر و از هم پاشیدگی و بیمه کردن آتیه فرزندانشان بهره ببرند. اما از این واقعیت غافل اند که نه تنها این ترفند اثر چندانی بر عملی شدن اهدافشان ندارد، بلکه در موارد بسیاری نتیجه معکوس میدهد؛ زیرا بالا بردن مقدار مهریه خود موجب دل چرکین شدن و جوانه زدن کینه ها و بدبینی ها در دل فرد مقابل می شود و اهداف عالیه تشکیل خانواده که انس و الفت و سکونت و آرامش طرفین است، دست نایافتنی خواهد شد. این حالت خود زمینه بسیاری از انواع ناسازگاری ها را فراهم خواهد آورد.
مهم ترین راه حل این معضل، توجه به توصیه‌های کارشناسان امر ازدواج و انتخاب همسر، به ویژه توصیه های رسول گرامی اسلام و اهل بیت (علیهم السلام) است. اگر به توصیه های ایشان در رعایت معیارهای انتخاب همسر عمل کنیم، با مشکل چندانی روبه رو نخواهیم شد تا برای رفع آن به کم و زیاد کردن مهریه متوسل شویم. بیشک اگر عروس و داماد افرادی دین دار، خوش اخلاق و با اصالت باشند، در زندگی به مشکل حادی دچار نخواهند شد؛ البته اگر این گونه نباشد، و در نتیجه، با مشکلی روبه رو شوند، افزایش میزان مهریه نیز مشکلی را حل نخواهد کرد.
پی‌نوشت:
1. محمد بن یعقوب الکلینی الرازی، الکافی، ج1، ص۶۰؛ محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج۷۲، ص۳۲۲؛ رضی الدین حسن بن فضل طبرسی، مکارم الأخلاق، ص ۱۳۱
منبع: همسران شایسته، اسد الله طوسی، چاپ اول، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(رحمه الله)، قم ۱۳۹۱
