تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر کودکان

چند دهه پس از ورود اینترنت، سایتهای شبکه‌های اجتماعی نیز شکل گرفتند. از آن زمان به بعد، محبوبیت این وب سایتها روندی کاملاً صعودی را نشان داده‌ است. این سایتها در میان تمام اقشار جامعه  از کودکان گرفته تا افراد سالخورده دارای محبوبیت هستند. استفاده از این سایتها سرگرم کننده بوده، برقراری ارتباط با آنها بسیار آسان است و بدین ترتیب به افراد کمک کرده ارتباط خود را با دیگران حفظ کنند. اما حتی یک وب سایت را نمی‌توان یافت که در آن خطا و تناقض وجود نداشته باشد. نقطه ضعف‌های بسیاری در این شبکه‌های اجتماعی وجود دارد که نمی‌توان آنها را نادیده گرفت، از مشکلات ناشی از حریم خصوصی گرفته تا اثرات خطرناک زورگویی و باج گیری در این شبکه‌ها دیده می‌شود.

حتماً همه شما قبول دارید که این روزها کودکان به قدری باهوش هستند که می‌توانند با دستگاه‌های الکترونیکی کار کرده و به راحتی از اینترنت استفاده نمایند. آنها به اندازه کافی از مهارت لازم جهت استفاده از این سایتها برخوردارند. اما اگر بخواهیم به طور جدی به این مسئله نگاه کنیم بایستی بگوییم که افراد زیر هجده سال نبایستی مجاز به ایجاد حساب کاربری در وب سایتهای اجتماعی باشند. اما با این کار نیز مشکل رفع نخواهد شد به این دلیل که می‌توان سن را به راحتی جعل کرده و به این ترتیب کودکان مخفیانه شروع به استفاده از چنین وب سایتهایی خواهند کرد. و این در حالی است که برخی از سایتها و شبکه‌های اجتماعی کودکان را به عنوان کاربر می‌پذیرند. نتیجه می‌توان گرفت که کودکان اعضای فعال در صحنه رسانه‌های اجتماعی هستند. اما این سئوال مطرح می‌شود که آیا حضور کودکان در شبکه‌های اجتماعی اشکالی ندارد؟ این کار چه اثراتی بر روی کودکان باقی می‌گذارد؟ به این سئوالات در ادامه مطلب پاسخ داده شده است.
 

در ابتدا اجازه دهید عنوان کنم که اثرات منفی این شبکه‌ها بر روی کودکان بیشتر از تأثیرات مثبت آن است. این شبکه‌ها در حقیقت اثرات مثبت بسیار کمی دارند که کمک به معاشرتی و اجتماعی شدن کودکان و پیدا کردن دوست از معدود مزیتهایی هستند که فکر می‌کنم این شبکه‌ها از آن برخوردارند. مطالعات متعدد صورت گرفته نشان می‌دهند که حضور مداوم و بیش از حد کودکان در شبکه‌های اجتماعی بر ذهن آنها اثرات منفی برجای گذاشته و همچنین مانع از پیشرفت آنها می‌شود.
بزرگترین تأثیر منفی رسانه‌های اجتماعی اعتیادآوری آنها استبزرگترین تأثیر منفی رسانه‌های اجتماعی اعتیادآوری آنها است. امروزه چک کردن مداوم اخبار از شبکه‌های مختلف اجتماعی به یک عادت اعتیادی تبدیل شده است. کارشناسان معتقدند که برخی از ویژگی‌های موجود در این شبکه‌ها همچون «لایک» و «به اشتراک گذاری» مرکز پاداش در مغز را فعال می‌سازد. این چرخه پاداش در طول دوران بلوغ بسیار حساس بوده و علت حضور بیشتر نوجوانان در شبکه‌های اجتماعی نسبت به بزرگسالان را توضیح می‌دهد. در پاراگرافهای بعد به تفصیل در خصوص تأثیر منفی آن صحبت خواهیم کرد.
 

کودکانی که زمان زیادی را به حضور در شبکه‌های اجتماعی اختصاص می‌دهند، در توانایی یادگیری و تمرکز بر روی دروس خود دچار مشکل خواهند شد. از سوی دیگر، بزرگسالان از مهارتهای سازمانی خوبی برخوردار هستند بدین معنی که بر فعالیتهای خود کنترل مناسب داشته و می‌دانند چگونه وقت خود را به شکل مثمر ثمر مدیریت نمایند. اکثر کودکان هنگامی که به شبکه‌های اجتماعی دسترسی یافته و در آنها حضور پیدا می‌کنند، به راحتی نمی‌توانند از تمرکز خود نسبت به این وب سایتها کاسته و آن را معطوف به امر دیگری نمایند. این روزها بسیاری از کودکان دارای تلفن‌های همراه شخصی بوده و به راحتی به اینترنت دسترسی دارند و در نتیجه می‌توانند هر زمان که بخواهند به این سایتها نیز دسترسی داشته باشند. این امر می‌تواند موجب ایجاد سردرگمی و حواس پرتی آنها شده و تحقیقات صورت گرفته نیز این حقیقت را تأیید می‌کنند که کودکانی که اوقات زیادی را در این شبکه‌های اجتماعی سپری می‌کنند به سختی می‌توانند بر روی درسهای خود تمرکز کرده و متعاقباً نمرات پایین‌تری در مدرسه کسب خواهند کرد.
 

سایتهای اجتماعی از محبوبیت فراوانی نزد کودکان برخوردار بوده و تحقیقات بسیاری جهت تعیین نحوه تأثیر آنها بر سلامت کودکان صورت گرفته است. و برآیند این تحقیقات نشان می‌دهد که شبکه‌های اجتماعی بر روی رفتار کودکان تأثیر گذاشته و می‌تواند تمایلات خود شیفتگی در آنها را ایجاد نماید که خود امری خطرناک به حساب می‌آید. دسترسی و استفاده مفرط از این سایتها باعث احتمال ابتلاء کودکان به افسردگی، تمایلات ضد اجتماعی و رفتار پرخاشگرانه در آنها می‌شود. این امر می‌تواند به دلایلی از جمله دعوا و درگیری آنلاین با یک دوست یا شخصی که به پیام‌های آنها پاسخ نمی‌دهد ارتباط داشته باشد. نکته منفی بزرگ دیگر این مسئله محدود ساختن زندگی اجتماعی کودک خواهد بود و همچنین می‌تواند بر رشد مهارتهای ارتباطی آنها تأثیر بگذارد. کودکانی که به چت و گفتگو در شبکه‌های اجتماعی خوگرفته‌اند عموماً به انجام حرکات ورزشی و تربیت بدنی اهمیت نداده و این مسئله تأثیر منفی بر رشد جسمی آنها خواهد داشت.
 

این وظیفه والدین است که به کودکان خود نحوه استفاده بی خطر از وب سایتهای اجتماعی را آموزش دهند. فرزندان ما در صورتی که نسبت به استفاده ایمن و بی خطر از اینترنت آگاه نشوند، در برابر خطراتی همچون حمله و زورگویی سایبری و ویدئوهای ویروسی یا همان فیلمهای پربازدید مصون نخواهند بود. نیازی به گفتن نیست که تماشای چنین محتواهایی اثرات منفی و دائمی بر ذهن کودک می‌گذارد. والدین بایستی بر فعالیتهای کودک خود در وب سایتها نظارت داشته و در خصوص اهمیت حریم خصوصی و استفاده صحیح از وب سایتهای اجتماعی و اینترنت به آنها آموزش دهند.

نکته: منظور از ویدئوهای ویروسی یا وایرال ویدئو (viral video) ویدئوهایی است که دست به دست چرخیده و به سرعت در تمام شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شوند.
به کودکان خود اهمیت مدیریت زمان، مهارتهای سازماندهی امور و استفاده هدفمند و ایمن از وب سایتهای اجتماعی را آموزش دهیددلیلی ندارد که بخواهیم کودکان را از این وب سایتها دور نگاه داریم، چرا که این شبکه‌ها به شیوه‌ای مناسب فاصله میان کودکان و دوستان خود را با موفقیت کم کرده و به نوعی، پل ارتباطی میان آنها به حساب می‌آیند. نتیجه‌ای که از این مطلب می‌توان گرفت آن است که به کودکان خود اهمیت مدیریت زمان، مهارتهای سازماندهی امور و استفاده هدفمند و ایمن از وب سایتهای اجتماعی را آموزش دهید. سپری کردن روزانه یک یا دو ساعت از وقت خود در این وب سایتها پس از مدیریت سایر فعالیتهای مهم تأثیر منفی بر فرزندان شما نخواهد گذاشت.

 
منبع: aptparenting