حقیقت ۲: رفتار مؤدبانه به پیشرفت اجتماعی کودک شما کمک می‌کند. کارشناسان معتقدند کودکانی که در سن پایین ظرافت‌های رفتار اجتماعی را نمی‌آموزند، از مشکل متمایز بودن رنج خواهند برد. کودکی که به خوبی آموزش نبیند، از توجه هم‌سالان و بزرگ‌سالان محروم خواهد ماند. زمانی که کودکان توسط یکی از هم‌بازی‌ها اذیت شوند و از او جمله‌ی «معذرت می‌خواهم» را نشنوند، بعدها تمایلی به حضور او در جمع‌شان نخواهند داشت.
شریل ابرلی مادر سه کودک و نویسنده‌ی کتاب «۳۶۵ آدابی که کودکان باید بدانند» می‌گوید: «عدم آموزش ظرافت‌های رفتار اجتماعی به کودک، به اندازه‌ی ندادن غذای سالم در پیش‌دبستانی، مشکل‌ساز می‌شود.»
حقیقت ۳: فراگیریِ رفتار مؤدبانه، تا پایان عمرمان ادامه دارد. ابرلی در این مورد می‌گوید: «این کار یک شبه اتفاق نمی‌افتد. فرآیندی است که باید به آرامی طی شود.» به عنوان مثال آموختن یک مهارت ساده‌ی اجتماعی به کودک دو ساله‌تان، مانند سلام کردن به دیگران، یک ماه زمان می‌برد. وقتی که او این کار را انجام داد، پاداشش را با تعریف و تمجید از او بدهید تا مدیریت این کار برای همه‌ی افراد امکان‌پذیر شود.
انتظارات شما از کودک‌تان باید معقول و متناسب باشد. مثلا وقتی که خاله‌ی مسن بچه‌ی دو ساله‌تان می‌آید، از او انتظار تعظیم کردن نداشته باشید و اینکه مثل دختر بچه‌های چند ساله احوالپرسی کند. اما او می‌تواند به دم درب رفته به خاله‌اش خوشامد بگوید و با خوشحالی لحظاتی پیش او بنشیند.
حقیقت ۴: ابرلی می‌گوید: «رفتار شما نیز مهم است. مثلا وقتی از همسر خود نمک را می‌خواهید از کلماتی مثل لطفا یا متشکرم استفاده کنید.» البته این امر فراگیرتر است. به عنوان مثال تصور کنید کودک شما حرف زشتی را که از شما شنیده، به دوچرخه سواری که در پیاده‌رو باعث قطع راهش شده بگوید. چه حسی پیدا می‌کنید؟
حقیقت ۵: ثبات در آموزش مهم است: یادگیری مناسب آداب معاشرت، نیازمند تمرین و صرف وقت زیادی است. مطمئن شوید شما و همسرتان یا پرستار بچه در خصوص تشویق یا تنبیه کودک، سیاستی مشترک دارید. اگر شوهر شما به کودک اجازه دهد هنگام غذا خوردن غذایش را پرت کند در حالی‌که شما اجازه این کار را ندهید، کودک دچار سردرگمی خواهد شد.
آداب پایه‌ای
آداب غذا خوردن سر میز
چه انتظاراتی داشته باشیم: در ۳ سالگی کودک شما توانایی غذا خوردن با قاشق و چنگال را خواهد داشت. ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بر روی میز کنارش بنشینید و با دستمال دهانش را پاک کنید.چه کاری انجام دهیم: در دوران نوپایی غذای کودک را در بشقاب‌های کوچک و نشکن به او بدهید. او را به استفاده از وسایل غذاخوری تشویق کنید. اجازه ندهید غذا را بر روی زمین بریزد. مثلا بگویید: «ما غذای‌مان را بر روی زمین نمی‌ریزیم. اگر سیر شدی، بگو متشکرم. دیگر میل ندارم.»
لطفا و متشکرم
چه انتظاراتی داشته باشیم: یک کودک ۱۸ ماهه ممکن است قادر به گفتن کلماتی باشد، اما الزاما نمی‌تواند منظور خود را به خوبی بیان کند. کودکان در ۲/۵ سالگی می‌توانند مفهوم کلمات خود را برسانند.چه کاری انجام دهیم: اگر این عادت در کودک شما به وجود نیامده، با ملایمت به او آموزش دهید. مثلا بگویید: «بعد از اینکه کادو گرفتیم چه می‌گوییم؟» یا «وقتی کسی به ما کمکی کرد به او چه می‌گوییم؟»
شریک شدن
چه انتظاراتی داشته باشیم: در حدود ۲ سالگی کودک شروع به فهمیدن مفهوم شراکت و نوبت می‌کند. اگرچه ممکن است به انجامش علاقه‌ی چندانی نداشته باشد!چه کاری انجام دهیم: کودک خود را تشویق کنید وسایل بازی خود را با دوستش شریک شود. به او دو اسباب بازی مشابه بدهید و بگویید یکی از آن‌ها را به دوستش تعارف کند.
عذرخواهی
چه انتظاراتی داشته باشیم: اگرچه یک کودک نوپا از ۱۸ ماهگی مفهوم کلی هم‌دلی را متوجه می‌شود اما این کودک، واقعا نمی‌فهمد چرا در بعضی اوقات از او انتظار عذرخواهی می‌رود. از ۲/۵ تا ۳ سالگی رفته‌رفته این مفهوم را درک می‌کند ولی ممکن است آن را به میل خود انجام دهد.چه کاری انجام دهیم: وقتی کودک شما به زور اسباب بازی دوستش را از او گرفت، این رفتارش را سرزنش و حس هم‌دلی را در او بیدار کنید. با عباراتی مانند: «ما کسی را نمی‌زنیم. زدن درد دارد.» سپس از او بخواهید فورا عذرخواهی کند: «وقتی ما به کسی آسیب زدیم، به او می‌گوییم متأسفم.»
حرف زدن
موارد زیر نکاتی است که شریل ابرلی در مورد اصول کلی یک مکالمه‌ی مؤدبانه بیان می‌کند:در مهمانی‌ها به افرادی که در حال صحبت با شما هستند نگاه کند. می‌توانید از او بخواهید که به چشم کسی که در حال صحبت است نگاه کند تا ببیند چشم‌اش چه رنگی است.
اگر سؤال پرسیدید، جواب بدهد. به آرامی با کودک خود صحبت کنید. بگذارید یاد بگیرد وقتی چیزی نمی‌داند، کلمه‌ی «نمی‌دانم» را به‌کار ببرد.
تا حرف کسی تمام نشده است، چیزی نگوید. می‌توانید او را تشویق کنید قبل از حرف زدن پیش خودش تا ۵ بشمارد.
به جز در شرایط اضطراری حرف کسی را قطع نکند. مثلا وقتی که دوستش بیمار بود یا نیاز به دست‌شویی داشت. اگر می‌خواهد صحبت را قطع کند، اول بگوید ببخشید. حتی می‌توانید نوعی اشاره بین خود و کودک‌تان درست کنید. مثلا وقتی که با شما کار داشت انگشت اشاره را بالا ببرد.
قوانین هنگام بازی با دوستان
زمان بازی با دوستان، بهترین فرصت برای آموزش آداب معاشرت به کودکان است. در این‌جا نکاتی را می‌گوییم تا به وسیله‌ی آن‌ها اطمینان حاصل کنید کودک‌تان بهترین رفتارش را خواهد داشت:برای این کار زمان مناسبی را انتخاب کنید. کودک شما اگر خواب کافی و آسایش داشته باشد، خوب رفتار می‌کند. زمان بازی را در حوالی وعده‌ی غذایی و زمان چُرت زدن بگذارید.
اگر ادب را فراموش کرد، سریع به او یادآوری کنید. مثلا وقتی که کودک شما غذایی را بدون اجازه از صاحب خانه برداشت، از او بخواهید بگوید: «خانم جونز بابت کلوچه ممنونم.»
اگر شرایط در هنگام بازی رو به وخامت بود، دخالت کنید. در زمان بازی ممکن است کسی آسیب ببیند، گاز گرفته شود یا اسباب بازی‌اش شکسته شود. اگر کودک شما مقصر بود، بگویید: «این کار تو دوستت را ناراحت کرد. بیا با گفتن معذرت می‌خواهیم حالش را بهتر کنیم.»
به او کمک کنید تا از میزبان تشکر کند. به او یادآوری کنید که امروز به او خوش گذشته و بابت آن به میزبان بگوید: «از شما متشکرم.»
رفتارهای زننده
سؤال: دختر ۲/۵ ساله‌ی من خیلی اوقات دستش را در بینی می‌برد. کم‌کم در حال یادگیری استفاده از لگن‌های مخصوص کودکان است و همیشه از دست‌شویی رفتن صحبت می‌کند. این‌ها تبدیل به مجموعه‌ای چندش‌آور شده است. لطفا راهنمایی کنید چه کاری می‌توانم انجام دهم؟مقابله با عادت دست در بینی بُردن راحت‌ترین کار است. وقتی که دستش را به سمت بینی بُرد، به او یک دستمال بدهید. این مسأله را زیاد بزرگ نکنید. کودکان می‌خواهند کشف کنند برای چه کارهایی تنبیه می‌شوند و چه انجام کارهایی بلامانع است. نشان دادن حساسیت بالا می‌تواند کودک شما را به انجام بیشتر این رفتار تحریک کند.
در خصوص مشکل دست‌شویی کودک، این کار نیاز به زمان بیشتر شما دارد. حرف زدن کودکان راجع به این مسائل باعث می‌شود زودتر با آن کنار بیایند و اتفاقا چیز خوبی است. وقتی علت بیان این کلمات، نیازش به استفاده از دست‌شویی بود، مانند مورد بینی عمل کنید. اگر نه، که به کار خود ادامه دهید. اگر این کلمات حالت خاص یا اقدام شدید شما را ایجاد نکند، او نیز تمایلی به استفاده‌ی بیهوده از آن‌ها برای تحریک شما نخواهد داشت.
۷ روش برای آموختن آداب به کودکان
۱. انتظار احترام داشته باشید
چه باورتان بشود یا نه، شما از بدو تولد، آموزش رفتار خوب را به کودک‌تان شروع می‌کنید. احترام به دیگران ریشه‌ی ادب و ریشه‌ی احترام، توجه است. توجه یکی از باارزش‌ترین خصوصیات است که می‌توانید آن را از دوران نوزادی در کودک خود نهادینه کنید. نوزاد متوجه، تبدیل به کودکی محترم می‌شود. زیرا به احساسات دیگران توجه می‌کند و به فردی باادب تبدیل خواهد شد. نزاکت او تأثیربرانگیزتر و سازنده‌تر از هر چیزی است که بشود در کتاب‌های آداب و معاشرت یاد گرفت. در سال‌های اخیر توصیه می‌شود به فرزندان بیاموزید که «قاطع» باشند. قاطع بودن تا زمانی که مرزهای ادب و احترام را نشکند، امری مفید است.
۲. کلمات مؤدبانه را از همان ابتدا به او بیاموزید
حتی دو سالگی هم برای اینکه کودک بتواند عباراتی مانند «لطفا» و «متشکرم» را بگوید کافی است. برای آموزش آداب معاشرت به کودکان، از همان موقع شروع کنیم. اگرچه کودک دقیقا متوجه عبارات ذکر شده، نمی‌شود، ولی می‌تواند نتیجه بگیرد «لطفا» برای وقتی است که چیزی می‌خواهد و «متشکرم» در انتهای عمل گفته می‌شود. حداقل با آموزش این لغات، آن‌ها را در دایره‌ی کلمات کودک قرار می‌دهید. بعدها کودک درک می‌کند که استفاده از این عبارات باعث ایجاد حس خوبی در فرد کمک‌کننده می‌شود. وقتی از کودک خود می‌خواهید چیزی به شما بدهد با «لطفا» شروع و با «متشکرم» پایان دهید. حتی قبل از اینکه کودک مفهوم آن‌ها را درک کند، یاد می‌گیرد این‌ها عبارات مهمی هستند که پدر و مادر زیاد استفاده می‌کنند و در هنگام استفاده حالت خوبی در چهره‌ی آن‌ها ایجاد می‌شود. کودکان هم این عبارات را طوطی‌وار تکرار می‌کنند و مفید بودن آن را حتی قبل از درک مفهومش متوجه می‌شود.
۳. مدل رفتاری
برای آموزش آداب معاشرت به کودکان، خودتان الگوی رفتاری وی باشید. از ۲ تا ۴ سالگی چیزی که کودک‌تان می‌شنود، بیان می‌کند. اجازه بدهید کودک‌تان در تعاملات روزمره‌ی شما به دفعات عباراتی مانند متشکرم، لطفا، خواهش می‌کنم و ببخشید را بشنود. به کودک خود چهره‌ی یک بزرگ‌سال مؤدب را نشان دهید. بگذارید کودک مزه‌ی مکالمه‌ی مؤدبانه را بچشد.
۴. آموزش صدا زدن دیگران
ما هر درخواستی از کودک‌مان را با صدا زدن نامش آغاز می‌کنیم. کودک نیز به تبع این روش، برای بیان خواسته‌اش پدر یا مادرش را صدا زده و حرفش را می‌گوید. به عنوان مثال پدر متیو می‌گوید: «وقتی او ۸ ساله بود، تمام اصول را در زندگی اجتماعی خود رعایت می‌کرد. او نتیجه گرفته بود وقتی که مؤدبانه درخواست کند، شانس بیش‌تری برای رسیدن به خواسته‌اش دارد. وقتی چیزی می‌خواست به چشمانم نگاه کرده و من را پدر خطاب می‌کرد. در ابتدای بیان خواسته‌اش از کلمه‌ی لطفا استفاده و بعضی اوقات دستم را گرفته و التماس می‌کرد. معمولا موفق می‌شد هر چیزی را که می‌خواهد، به دست آورد. برخی اوقات با اینکه می‌دانستم می‌خواهد من را گول بزند، ولی باز هم تحت تأثیر ادبش قرار می‌گرفتم. البته همیشه به همه‌ی خواسته‌هایش جواب مثبت نمی‌دادم.»
۵. کودک خود را تصدیق کنید
ضرب‌المثلی قدیمی می‌گوید: «کودک را باید دید، نباید شنید.» به این مفهوم که وقتی کودک در جمع است، نباید حرف بزند. احتمالا ابداع کننده این ضرب‌المثل، کودکی نداشته است! کودک‌تان را در جمع بزرگ‌ترها شرکت دهید.مخصوصا اگر کودک دیگری حضور نداشته باشد. وقتی شما و کودک‌تان در جمعی هستید که اکثر افراد را بزرگ‌سالان تشکیل می‌دهند، حواستان به او باشد تا این حضور باعث رنجش نشود. معمولا کودکان خوش‌رفتار هم در این موقعیت با کارهای‌شان موجب رنجش شما می‌شوند تا توجه شما را به دست آورند. شرکت دادن کودک در این جمع‌ها، به او مهارت‌های اجتماعی را می‌آموزد و تصدیق شما برای حضورش، به او ارزشش را ثابت خواهد کرد.
در موقعیتی که احساس می‌کنید امکان دارد کودک‌تان رفتار ناخوشایندی نشان دهد، با او در ارتباط باشید. در زمان ملاقات با دیگران، فرزند کوچک‌تر خود را نزدیک‌تر نگه دارید و مکررا با او از طریق تذکر شفاهی و تماس چشمی ارتباط برقرار کنید. به فرزند بزرگ‌تر خود کمک کنید تا بخشی از جمع باشد تا کم‌تر احساس خستگی یا بی‌حوصلگی کند.
۶. آداب را به اجبار آموزش ندهید
برای آموزش آداب معاشرت به کودکان، از اجبار استفاده نکنید. زبان، مهارتی است که باید از آن بهره بُرد، نه اینکه به واسطه‌اش کودک را مجبور کنیم. گهگاه به‌کار بردن عبارت «بگو لطفا» قبل از بیان درخواست کودک اشکالی ندارد. تمایل شما بر گفتن این کلمه‌ی جادویی قبل از درخواست کودک می‌تواند کمک‌کننده باشد. ممکن است کودک از به کار بردن عبارات مؤدبانه حتی قبل از فهمیدن مفهومش خسته شود. شما باید به کودک بیاموزید استفاده از این عبارات، بخشی از خوب صحبت کردن است، نه راهی برای رسیدن به خواسته‌اش. کودک باید از زبان شما نیز عبارات مؤدبانه را مکررا بشنود. این کار روند یادگیری را برای او ساده‌تر می‌کند.
۷. اشتباهات را مؤدبانه اصلاح کنید
یک مربی بیسبال کودکان در این مورد می‌گوید: «به عنوان مربی بیسبال کودکان، روش صحیح رفتار مؤدبانه با آن‌ها را یاد گرفته‌ام. وقتی کودکی یک بازی دور از انتظار انجام داد، من مانند مربی‌های عصبانی که در تلویزیون می‌بینید، شروع به توهین یا جار و جنجال نمی‌کنم. به جای آن صدای خودم را نرم‌تر کرده، به چشمان کودک نگاه می‌کنم و در حین تذکر، دستم را بر روی شانه‌اش می‌گذارم. این حالات نشان دهنده‌ی این است که من برای اصلاح رفتار کودک اهمیت قائلم نه به خاطر اینکه کنترلم را از دست داده‌ام. ادب من به او نشان می‌دهد که او برایم باارزش است و من دوست دارم که از اشتباهاتش درس بگیرد و بازیکن بهتری شود. کودک هم به حرف من گوش می‌دهد. امیدوار خواهم بود که آن کودک هم اگر روزی مربی شد، به همین روش رفتار کند.»منبع: سایت چطور
.jpg)
1.jpg)
.jpg "5 ابزار ضروری برای زنده ماندن در صعودهای زمستانی")
