مقدمه:
پیاده روی و زیارت باشکوه اربعین در سال های اخیر موجبات پس لرزه های نگرانی را در قلب های معاندان و مستبدان جهان فراهم کرده است.

گاهی با ایجاد اختلاف های قومی عربی و عجمی و گاهی با ژست انسان دوستی و دفاع از فقرا و نیازمندان این چنین وانمود می کنند، آیا بهتر نیست پول سفر و مراسم اربعین را خرج فقرا نماییم، در این نوشتار سعی داریم به طور اجمال به این شبهه پاسخ دهیم.

هزینه برای اربعین یا کمک به فقرا؟
هر چند برخی افراد به بهانه ی رسیدگی به امور فقرا به نوعی به ستیز با فرهنگ اربعین حسینی شتافته اند، ولی این دسته افراد از یاد برده اند که بدترین نوع فقر، دور ماندن از فرهنگ اهل بیت(علیهم السلام) و معارف اصیل اسلامی است.

«اسَنُلْقِی فِی قُلُوبِ الَّذِینَ کَفَرُو الرُّعْبَ بِمَا أَشْرَکُوا بِاللَّهِ مَا لَمْ یُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَانًا ۖ وَمَأْوَاهُمُ النَّارُ ۚ وَبِئْسَ مَثْوَى الظَّالِمِینَ؛[1]

ه زودى در دلهاى کسانى که کفر ورزیده‏ اند بیم خواهیم افکند زیرا چیزى را با خدا شریک گردانیده‏ اند که بر [حقانیت] آن [خدا] دلیلى نازل نکرده است و جایگاهشان آتش است و جایگاه ستمگران چه بد است»

در شأن نزول آیه آمده است که ابوسفیان و مشرکین بعد از غزوه احد به طرف مکه مراجعت می‌کردند. ابوسفیان در بین راه مى گفت:

کردیم از این که همه مسلمین را نکشتیم. اکنون بازمی‌گردیم و همه آن‌ها را مى کشیم. هنگامى که عزم مراجعت به سوى مدینه را نمودند رعب و ترسى در دل‌هاى آن‌ها مستولى شد. دوباره منصرف شده و مراجعت کردند و این آیه نازل گردید[2].[3]

پیام ها
1- خداوند، مسلمانان را با القاى ترس بر قلب دشمن یارى مى‌کند. «سَنُلْقِی فِی قُلُوبِ الَّذِینَ کَفَرُوا الرُّعْبَ»

2- تکیه به غیر خدا، شرک و عامل ترس است. همان گونه که ایمان و یاد خدا عامل اطمینان مى‌باشد. «الرُّعْبَ بِما أَشْرَکُوا»

3- مشرک، بر ادّعاى شرک برهان ندارد. «ما لَمْ یُنَزِّلْ بِهِ سُلْطاناً»

4. شرک، نوعى ظلم است. «بِئْسَ مَثْوَى الظَّالِمِینَ»

از این رو با هر حربه و حیله ای سعی می کنند با القاء برخی شبهات، در سایت ها و شبکه های ماهواره ای این سیل خروشان را با آماج شبهه های بی پایه و اساس خود دست خوش سستی و تزلزل نمایند.

چرا باید برای اربعین هزینه کنیم؟
1-احیای شعائر اسلامی تلاشی در جهت فقر زدایی
هر چند برخی افراد به بهانه ی رسیدگی به امور فقرا به نوعی به ستیز با فرهنگ اربعین حسینی شتافته اند، ولی این دسته افراد از یاد برده اند که بدترین نوع فقر، دور ماندن از فرهنگ اهل بیت(علیهم السلام) و معارف اصیل اسلامی است.

موضوعی که فقر واقعی و گرفتار ماندن در جهل و نادانی را برای جامعه انسانی به دنبال داشته است، کما اینکه در منابع روایی از رسول خدا(صلی الله علیه و آله) نقل شده است:

«لا فقرَ اَشدُّ مِنَ الجَهلِ ، لا مالَ اَعودُ مِن العَقلِ؛[4
]هیچ تهیدستی سخت تر از نادانی و هیچ مالی سودمندتر از عقل نیست.» کسانی که با القاء شبهات به ستیز با شعائر اسلامی به پاخواسته اند در واقع خود در نوعی جهل و بی خبری گرفتار شده اند، جهل و بی خبری که آنها را از برکات و آثار ماندگار دنیوی و اخروی اربعین محروم ساخته است.»

اساساً جبهه شیطان با حربه تقابل سازی به دنبال به چالش کشیدن اربعین و تضعیف آن هستند، به عبارتی برای رسیدن به اهداف شوم خود نمی گویند مراسم اربعین را به تعطیل کنید، بلکه می گویند کار دیگری به جای آن انجام دهید.

2-احیای اربعین، احیای اخلاق و منش حسینی
احیای فرهنگ اهل بیت و زنده نگاه داشتن یاد و نام ایشان در جامعه کمک شایانی به احیای سبک زندگی اسلامی می کنند، از طرفی با احیا و زنده نگه داشتن سبک زندگی اسلامی است که می توان فقر و تهی دستی را در جامعه ریشه کن کرد و به فریاد ضعفا و نیازمندان شتافت.

در سال های اخیر نیز احیای فرهنگ اربعین جان تازه ای در کالبد اخلاق و منش جامعه اسلامی ایجاد کرده است، به طوری که روحیه سخاوتندی، ایثار، دست گیری از فقرا و نیازمندان در مرام و منش اربعین دوستان صد چندان شده است.

در واقع مسافران اربعین خوب می دانند که برای احیای فرهنگ و آموزه های اهل بیت(علیهم السلام) مال و دارایی هیچ گونه قداست و ارزشی ندارد، از این رو در بذل آن هیچگاه کوتاهی نمی کنند.

، چرا که محبان و شیعیان عصمت و طهارت به خوبی از سبک زندگی اهلبیت(علیهم السلام) و دستگیری از نیازمندان باخبرند:
«وَ یُؤْثِرُونَ عَلى اَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ کانَ بِهِمْ خَصاصَةٌ؛؛[5]

دیگران را بر خود مقدم مى دارند، هر چند خود، فقیر و نیازمند باشند.» و یا در جاى دیگر ایثار مالى خاندان پیامبر(ص)را چنین مى ستاید:
«وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى حُبِّهِ مِسْکیناً وَ یَتیماً وَ اَسیراً؛؛[6]

غذاى خویش را با آنکه آن را دوست دارند، به مسکین و یتیم و اسیر مى خورانند.» به عبارتی احیای شعائر حسینی نه در تضاد با امور فقرا بلکه در جهت احیای فرهنگ خدمت آنان است

2-از حربه تقابل سازی تا تضعیف اربعین
اساساً جبهه شیطان با حربه تقابل سازی به دنبال به چالش کشیدن اربعین و تضعیف آن هستند، به عبارتی برای رسیدن به اهداف شوم خود نمی گویند مراسم اربعین را به تعطیل کنید.

بلکه می گویند کار دیگری به جای آن انجام دهید، این در حالی است که اگر این دسته افراد در رفتار خود دارای حسن نیت بودند و دغدغه امور نیازمندان را داشتند می توانستند بگوید به هر اندازه برای اربعین هزینه می کنید، توجهی هم به نیازمندان داشته باشید.

باری به هر جهت این دسته افراد منکر جایگاه و ارزش برخی از کارها هستند و با نادیده گرفتن ارزش و اهمیت آن به گونه ای به دنبال نابودی آن هستند.

این در حالی است که شیعیان و محبان خاندان عصمت و طهارت(علیهم السلام) هیچ گاه منکر حسن و ضرورت رسیدگی به امور فقرا و نیازمندان نبوده و در انجام آن وظیفه دینی نیز در حد توان هیچ گاه کوتاهی نکرده اند.

4-چرا کسی به مسافران آنتالیا ایراد نمی گیرد.

به نقل برخی محققان آمار سفرهای ایرانیان به ترکیه که در ۶ ماه نخست سال ۲۰۱۷ به بیش از یک میلیون نفر رسیده بود، همچنان به مسیر صعودی خود ادامه می ‌دهد.

بر اساس همین گزارش، از مجموع ۱۷ میلیون و ۳۲۵ هزار گردشگر وارد شده به ترکیه در ۷ماه نخست سال ۲۰۱۷ میلادی، سهم ایران ۲۸/ ۷ درصد بوده است [7]

این آمار به خوبی گویای فراوانی حضور ایرانیان در کشور ترکیه دارد که البته سایر کشورهای غیر اسلامی نیز بی بهره از گردشگر ایرانی نیستند.

حال جای این سؤال مطرح می شود چرا هیچ کس انگشت روحیه سخاوتمندی و انسان دوستی و فقرزدایی را به طرف این گردشگری های ایرانی نمی گیرد و تنها سعی در مقصر جلوه دادن زائران کربلای حسینی و عتبات عالیات هستند.

5-اسلام برای ریشه کن کردن فقر برنامه متقن دارد

باری به هر جهت ریشه کردن معضل فقر و بیکاری با تعطیل کردن شعائر اسلامی میسر نمی شود بلکه با بسیج عمومی برای احیای سبک زندگی اسلامی و تقویت مسئولیتهای دینی و اجتماعی نسبت به ضعفا و نیازمندان و همچنین احیای فرهنگ تولید و کار در جامعه قابل حل می باشد.

چرا که بسیاری از این فقرا و نیازمندان ترجیح می دهند به جای دریافت صدقات و نذورات صاحب یک حرفه و کار شرافتمندانه شوند، به طوری که خود در جامعه به عنوان کسی که تولید ثروت می کند شناخته شوند نه کسی که محتاج پول اندک دیگران است.

6- با برگشت هزینه و افزایش روزی، صدقۀ بیشتری می‌توانید بدهید!
بنا به روایات متعدد، کسی که به زیارت امام حسین علیه السلام برود، اولا هزینه‌ای که صرف کرده برمی‌گردد، ثانیا رزق و روزیش زیاد می‌شود. بنابراین با رفتن به زیارت حسین علیه السلام، بیشتر می‌توانیم به فقرا کمک کنیم.

امام صادق علیه السلام فرمودند:
زیارت حسین علیه السلام رزق را زیاد می‌کند، و آن چه برای زیارت هزینه کرده باشد، برمی‌گردد.
امام باقر علیه السلام نیز فرمودند: شیعیان ما را به زیارت قبر حسین علیه السلام امر کنید. زیارت قبر حسین علیه السلام، روزی را زیاد و بلاهای سخت را دفع می‌کند.(8)

7- با شرکت در «اردوی افزایش قدرت و موفقیت»، بیشتر می‌توانید به فقرا کمک کنید!
الف) افراد موفق برای کسب درآمد بیشتر و موفقیت در زندگی، مهارت‌ها و توانایی‌های خود را با شرکت در دوره‌های آموزشی افزایش می‌دهند. آنها می‌دانند چند برابر وقت و هزینه‌ای که برای این دوره‌های صرف می‌کنند، به زودی برمی‌گردد.

ب) از جمله ویژگی‌ها کلیدی برای موافقیت در هر کاری، «حُسن خُلق، خستگی‌ناپذیری و سخت‌کوشی» است. امام صادق علیه السلام فرمودند: خوش‌خلقی روزى را زیاد مى‌‏کند.(9)

ج) ما در زیارت امام حسین علیه السلام به بالاترین الگوهای فداکاری و خستگی‌ناپذیری، احترام، توجه، و ابراز محبت می‌کنیم، و اراده و انگیزۀ ما برای فداکارای و … تقویت می‌شود و به این صفات نزدیک می‌شویم.

در اربعین، علاوه به اینها، زیباترین جلوه‌های این صفات را در مسیر پیاده‌روی تماشا می‌کنیم و لذت می‌بریم و کمی هم از خودمان خجالت می‌کشیم؛ آن گاه با انگیزه و ارادۀ بیشتری برای بهتر شدن تلاش و تمرین می‌کنیم.

پیاده‌روی اربعین یک دورۀ ویژه برای زندگی و کسب و کار موفق است. با یک زندگی موفق‌تر، حتماً به دیگران هم بیشتر می‌توانیم کمک کنیم.

8- بعد از زیارت مهربان‌تر می‌شوید، و به فقرا بیشتر کمک می‌کنید!
امام حسین علیه السلام، زیباترین و دیدنی‌ترین جلوه و نماد ایثار، ازخودگذشتگی و مهربانی است.

حماسه‌های بی‌نظیر ایثار، سخاوت، مهربانی و برادری که در مسیر پیاده‌روی اربعین می‌بینید، ثمرۀ توجه مردم به امام حسین علیه السلام است.

با مطالعات تجربی و نیز تفکر و تحلیل‌های روان‌شناسانه، می‌توان توضیح داد که چرا هیچ چیزی مثل توجه به امام حسین علیه السلام، موجب کاهش خودخواهی‌ها و افزایش مهربانی و مهرورزی در جامعه و به تبع آن افزایش «از خودگذشتگی و تلاش برای کمک به نیازمندان» نمی‌شود.

به خصوص زیارت اربعین که در آن، لذت، شکوه و زیبایی ایثار و بخشندگی را از نزدیک حس می‌کنید.

لذت بردن از تماشای جلوه‎های ایثار، فطرت ایثارگری ما را شکوفاتر می‌کند و در نتیجه، از خدمت به دیگران بیشتر لذت می‌بریم و از خودخواهی بیشتر فاصله می‌گیریم.

با زیارت هر سالۀ امام حسین علیه السلام در اربعین، فرهنگ بخشندگی و خدمت در خود ما و جامعۀ ما بیشتر می‌شود. امامان ما بی‌جهت این همه تاکید بر لزوم زیارت هر سالۀ امام حسین علیه السلام نکرده‌اند!

9- هزینه کردن برای زیارت حسین علیه السلام، هزینه کردن برای ریشه‌کن کردن فقر است!
یکی از عوامل اصلی فقر و بی‌عدالتی، ظلم زورگویان، قلدرها و مفسدان است؛ چه داخلی، و چه بین‌المللی. سکوت و عافیت‌طلبی در مقابل ظلم و ترس از ایستادگی، مانع از اتحاد علیه زورگویان می‌شود.

هیچ‌چیزی مثل توجه به عالی‌ترین نماد ایستادگی، یعنی امام حسین علیه السلام، مردم و نخبگان را برای مقابله با مفسدانِ خودخواه، متحد نمی‌کند. هزینه کردن برای زیارت حسین علیه السلام، هزینه کردن برای ریشه‌کن کردن فقر است.

از قدیم گفته‌اند: «ﺍﮔر می‌خواهی کسی را یک وعده سیر کنی، به او ماهی بده، ولی اگر می‌خواهی یک عمر سیرش کنی، به او ماهی‌گیری یاد بده.» افزایش روحیۀ استقلال، آزادگی و استقامت در مردم، باعث می‌شود جلوی زورگویی بایستند و به حق خودشان برسند.

خودمان هم وقتی به زیارت امام حسین علیه السلام می‌رویم، و به یاد شجاعت و فداکارای امام حسین علیه السلام و یارانش می‌افتیم، خجالت می‌کشیم که عافیت‌طلبی و ترسو باشیم و در مقابل ظلم به انسان‌ها سکوت کنیم.

چرا امام صادق علیه السلام فرمودند: زیارت حسین علیه السلام، مثل تجهیز هزار مجاهد به اسب جنگی است؟(10)،

یک وجهش شاید همین باشد که زیارت امام حسین علیه السلام فرهنگ ایستادگی در مقابل ظلم را در جامعه ترویج و تقویت می‌کند و باعث تولید هزاران مبارز شجاع علیه ظلم می‌شود.

امام خمینی رحمت الله علیه فرمودند: «در قضیۀ امام حسین علیه السلام، باید این نکته را به مردم بفهمانیم: همه‌اش قضیه این نیست که ما می‌خواهیم ثواب ببریم، قضیه این است که ما می‌خواهیم پیشرفت کنیم.»(11)

نتیجه:
از آنچه در مطالب فوق می توانیم به عنوان عبرت های دینی در هر نسلی به آن اشاره کنیم.این است که عاشورا و اربعین در هر دوره و زمانی به روش های متعددی مورد حمله و هجمه قرار گرفته است.

برای مقابله با مفسدانِ خودخواه باید پاسخگوی آنها باشیم، مانند هزینه کردن، جواب دادن به شبهات، مشارکت در مراسم، اردوی افزایش قدرت و موفقیت، حربه تقابل،و هر گونه مبارزه در این مسیر، باید بروز رسانی شود تا دشمنان دین خدا توان هیچ مقابله ای را نداشته باشند.

پی نوشت ها:
[1]. سوره مبارکه آل عمران، آیه 151.
[2]تفاسیر کشف الاسرار و مجمع البیان.
[3]محمدباقر محقق،‌ نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه، ص 15
[4]. کافی(ط-الاسلامیه) ج 1 ، ص 26 ، ح 26.
[5]. سوره مبارکه حشر، آیه 9.
[6]. سوره مبارکه انسان، آیه ۸.
[7]. روزنامه دنیا اقتصادی، شماره روزنامه: ۴۱۳۰، تاریخ چاپ: 6/۰۶/۱۳۹۶، شماره خبر: ۱۱۱۴۰۶۹.
[8] تهذیب، ج ۶، ص ۴۵ و ۴۲
[9] الزهد، ص ۳۰
[10] کافی، ج ۴ ص ۵۸۱
[11] صحیفه امام، ج ۸، ص ۵۲۹

منبع:
http://eheyat.com/
https://gharaati.ir/
*این مقاله در تاریخ 1401/6/14 بروز رسانی شده است