فیتیله جمعه تعطیله !
نویسنده: الهام طهماسبی
ساختن برنامه براي كودكان از مقوله‌هايي است كه نياز به ذوق و خلاقيت بصري زيادي براي جذب اين مخاطبان پر انرژي و كم تمركز دارد.
اغلب به‌دليل جدي نگرفتن اين گروه سني و اينكه در آمار بازخورد برنامه‌ها، سهم زيادي ندارند، برنامه‌سازي براي اين گروه سني اهميت زيادي ندارد و از گروه‌هاي متخصص در آن كمتر استفاده مي‌شود. گروه‌هايي كه بتوانند با شناخت روحيه بچه‌ها ضمن ساختن برنامه‌اي ديدني، نيازهاي روحي و تربيتي آنها را هم فراهم كنند. در نتيجه برنامه‌هاي مخصوص كودكان نه تنها جذاب نيست بلكه صرفا آنتن پركن است و فقط سعي مي‌شود هر جوري هست با ساده‌ترين و كم خرج‌ترين امكانات، زمان برنامه پر شود.
در گذشته‌هاي نه چندان دور كارتون‌هاي تكراري را هر سال به اميد فراموشي بچه‌ها دوباره پخش مي‌كردند و حالا هم به شكلي ديگر سهم زيادي از آنتن در شبكه‌هاي مختلف در اختيار خاله‌هاي رنگ و وارنگ و عروسك‌هايشان است و برنامه‌اي كه در آن تعداد زيادي بچه كوچك را بنشانند و به مستقيم‌ترين شكلي مبحث‌هاي آموزشي و بايدها و نبايد‌ها را به آنها ديكته كنند.
در انبوه برنامه‌هاي خاله بازي، چند وقتي است كه صبح جمعه‌ها برنامه‌اي به نام فیتيله از شبكه دو سيما پخش مي‌شود كه همين جا نخستين ايراد به آن وارد است. ساعت پخش برنامه خيلي مناسب نيست و كمتر بچه‌اي ساعت 9 صبح جمعه بيدار و پاي تلويزيون است و در نظر گرفتن چنين ساعت پخشي در كنداكتور كمي عجيب است و دست كم گرفتن اين مخاطبان كوچك حساب مي‌شود. اين برنامه كه تعطيلات عيد فرصتي شد تا به خوبي ديده شود، از بخش‌هاي متنوعي ساخته شده كه توسط افراد مختلفي اجرا مي‌شود. گروه ثابت بازيگران نمايشي و آواز خوان‌هاي فیتيله، افرادي هستند كه پيش از اين و در سال‌هاي قبل هم، جسته گريخته در برنامه‌هاي موفق ديگري كه براي كودكان اجرا مي‌شد حضور داشتند.
اين گروه سال هاست با تمركز بر كار كودك و جدي گرفتن و انرژي صرف كردن براي آنها برنامه‌هاي جذاب و دلنشيني ساخته‌اند و شايد بتوان گفت از معدود افرادي هستند كه آهسته و پيوسته سال هاست، به كمك همديگر برنامه‌هاي زيادي را براي كودكان ساخته و اجرا كرده‌اند؛ برنامه‌هايي كه همه آنها در يك نكته مشترك هستند و آن دقت و ظرافت بسيار و صرف وقت و انرژي براي ديدني شدن و جذابيت برنامه است.
در تعطيلات عيد، فیتيله با برنامه‌هاي شاد، توانست مخاطبان زيادي را جذب كند؛ مخاطباني كه طيف سني بزرگسال را هم شامل مي‌شد. اين برنامه با همين روند و سبك موفق، هر هفته جمعه صبح‌ها ادامه دارد و هر بار با آواز‌ها و مضمون‌هاي تازه روي آنتن مي‌رود.
گروه بازيگران نمايش‌هاي اين برنامه، هر بار با گريم‌هاي متفاوت و لباس‌ها و گاه لهجه‌هاي مختلف كه بر خلاف ساير برنامه‌هاي كودك در سيما، كاملا سنجيده و براي آنها وقت صرف شده، نمايش‌هاي متنوعي را اجرا مي‌كنند. براي ملودي‌هاي آشنا، آواز‌هاي جديد و كودكانه مي‌نويسند و در فرم‌هاي جديد و آميخته با طنز اجرا مي‌كنند. اما جذابيت برنامه تنها به شاد و دلچسب بودن و موزيكال بودن اين نمايش‌ها برنمي‌گردد. در دل همه اين نمايش‌هاي پلاتويي كه در حضور تعدادي از بچه‌ها در استوديو اجرا شده و گاه گاه بازخورد آنها را در عكس العمل چهره بچه‌ها مي‌بينيم، علاوه بر قصه‌هاي دوست داشتني و خنده‌دار، پيام‌هاي آموزشي مناسب سنين دبستان و پيش دبستاني هم گنجانده شده؛
پيام‌هايي كه خود را به رخ مخاطب كوچك شان نمي‌كشند و گل درشت نبوده و كودكان را به‌دليل كوچكي نادان حساب نمي‌كنند بلكه با روشي كه كاملا مبتني بر روان شناسي رشد است، با ايجاد لحظات خوشايند تصويري و صوتي به او ياد مي‌دهند كه مثلا چطور مسواك بزند و يا... و اين ترفند و آموزش در چنين فضايي به شكلي غيرمستقيم نوعي روش تقويت‌كننده و تشويق‌كننده در روان‌شناسي است كه باعث به خاطرسپاري پيام نمايش به شكلي ظريف در ذهن كودك مي‌شود و در واقع خلاقيت اين گروه و شناختي كه از روحيه كودكان دارند، محمل خوبي براي آموزش شده است.
آواز‌هاي كودكانه و سرگرم كننده گروه نمايش، هر بار با موسيقي و ريتم جديد همراه شده و همراه آن آداب معاشرت روزمره و چيزهايي مثل فوايد خوردن مواد غذايي مثل شير و ساير نكاتي كه لازم است كودك در اين سنين بداند، به شكلي تلويحي و با روش و زباني قابل فهم و جذاب در قالب اجرايي ساده و كودكانه ارائه مي‌شود. اما نكته‌اي كه اشاره به آن خالي از لطف نيست، طرح مسائل اجتماعي در قالب برنامه‌اي مخصوص كودكان است كه تا به حال در كمتر برنامه‌اي در سيما ديده شده است. مثلا اختصاص يكي از آيتم‌هاي نمايشي برنامه به كودكان كار، بيان مشكلات اين بچه‌ها در آوازهايي كه مي‌خوانند و وضعيتي كه دارند، شيوه خلاقانه‌اي براي بيان مشكلات اين كودكان در اجتماع و در ميان گذاشتن اين مشكلات با كودكان و والدين آنهاست.
اين ويژگي‌ها در اين برنامه حكايت از گروهي علاقه‌مند به بچه‌ها و روحيه نازك و لطيف آنها دارد. اين گروه خلاق و روشنفكر نه براي صرفا برنامه‌سازي ( كه اين رده از برنامه‌ها دستمزد چنداني هم ندارد) بلكه به‌دليل علاقه دروني دست به ساخت اين برنامه زده‌اند و كاري ديدني و با حال و هوايي شاد ساخته‌اند كه بهترين شيوه براي آموختن و انتقال مسائل آموزشي، تربيتي و تحصيلي است؛ چيزهايي كه در زمان كودكي ما ناياب بود!
فكري كه پشت هر قسمت برنامه است و پيدا كردن قالب مناسب براي مضمون‌هاي آموزشي و آشنا كردن بچه‌ها با مسائل جامعه به شكلي كودكانه و بدون فشار مستقيم يادگيري از نكات ديگري است كه اين برنامه را با ساير برنامه‌هاي كودك سيما متفاوت مي‌كند. با وجود تمام اين حرف‌ها نه اينكه اين برنامه شاهكار پيچيده‌اي باشد، بلكه تنها در مقايسه با ساير برنامه‌هايي كه در سيما پخش مي‌شود اين بحث‌ها قابل طرح است، و الا درصورت توجه دست اندكاران سيما به كودك و رعايت اصول برنامه‌سازي براي اين گروه سني و بررسي برنامه‌هاي كودك در ساير نقاط دنيا مي‌توان نگاه دوباره و كارشناسانه‌اي به برنامه‌هاي كودك داشت و صرفا با اتكا به چند خاله و عروسك در زمان زياد، وقت آنتن را در قالب برنامه‌هايي كه انگار در مهد كودك فيلمبرداري شده‌اند، پر نكرد.
منبع: همشهری آنلاین
/س
اغلب به‌دليل جدي نگرفتن اين گروه سني و اينكه در آمار بازخورد برنامه‌ها، سهم زيادي ندارند، برنامه‌سازي براي اين گروه سني اهميت زيادي ندارد و از گروه‌هاي متخصص در آن كمتر استفاده مي‌شود. گروه‌هايي كه بتوانند با شناخت روحيه بچه‌ها ضمن ساختن برنامه‌اي ديدني، نيازهاي روحي و تربيتي آنها را هم فراهم كنند. در نتيجه برنامه‌هاي مخصوص كودكان نه تنها جذاب نيست بلكه صرفا آنتن پركن است و فقط سعي مي‌شود هر جوري هست با ساده‌ترين و كم خرج‌ترين امكانات، زمان برنامه پر شود.
در گذشته‌هاي نه چندان دور كارتون‌هاي تكراري را هر سال به اميد فراموشي بچه‌ها دوباره پخش مي‌كردند و حالا هم به شكلي ديگر سهم زيادي از آنتن در شبكه‌هاي مختلف در اختيار خاله‌هاي رنگ و وارنگ و عروسك‌هايشان است و برنامه‌اي كه در آن تعداد زيادي بچه كوچك را بنشانند و به مستقيم‌ترين شكلي مبحث‌هاي آموزشي و بايدها و نبايد‌ها را به آنها ديكته كنند.
در انبوه برنامه‌هاي خاله بازي، چند وقتي است كه صبح جمعه‌ها برنامه‌اي به نام فیتيله از شبكه دو سيما پخش مي‌شود كه همين جا نخستين ايراد به آن وارد است. ساعت پخش برنامه خيلي مناسب نيست و كمتر بچه‌اي ساعت 9 صبح جمعه بيدار و پاي تلويزيون است و در نظر گرفتن چنين ساعت پخشي در كنداكتور كمي عجيب است و دست كم گرفتن اين مخاطبان كوچك حساب مي‌شود. اين برنامه كه تعطيلات عيد فرصتي شد تا به خوبي ديده شود، از بخش‌هاي متنوعي ساخته شده كه توسط افراد مختلفي اجرا مي‌شود. گروه ثابت بازيگران نمايشي و آواز خوان‌هاي فیتيله، افرادي هستند كه پيش از اين و در سال‌هاي قبل هم، جسته گريخته در برنامه‌هاي موفق ديگري كه براي كودكان اجرا مي‌شد حضور داشتند.
اين گروه سال هاست با تمركز بر كار كودك و جدي گرفتن و انرژي صرف كردن براي آنها برنامه‌هاي جذاب و دلنشيني ساخته‌اند و شايد بتوان گفت از معدود افرادي هستند كه آهسته و پيوسته سال هاست، به كمك همديگر برنامه‌هاي زيادي را براي كودكان ساخته و اجرا كرده‌اند؛ برنامه‌هايي كه همه آنها در يك نكته مشترك هستند و آن دقت و ظرافت بسيار و صرف وقت و انرژي براي ديدني شدن و جذابيت برنامه است.
در تعطيلات عيد، فیتيله با برنامه‌هاي شاد، توانست مخاطبان زيادي را جذب كند؛ مخاطباني كه طيف سني بزرگسال را هم شامل مي‌شد. اين برنامه با همين روند و سبك موفق، هر هفته جمعه صبح‌ها ادامه دارد و هر بار با آواز‌ها و مضمون‌هاي تازه روي آنتن مي‌رود.
گروه بازيگران نمايش‌هاي اين برنامه، هر بار با گريم‌هاي متفاوت و لباس‌ها و گاه لهجه‌هاي مختلف كه بر خلاف ساير برنامه‌هاي كودك در سيما، كاملا سنجيده و براي آنها وقت صرف شده، نمايش‌هاي متنوعي را اجرا مي‌كنند. براي ملودي‌هاي آشنا، آواز‌هاي جديد و كودكانه مي‌نويسند و در فرم‌هاي جديد و آميخته با طنز اجرا مي‌كنند. اما جذابيت برنامه تنها به شاد و دلچسب بودن و موزيكال بودن اين نمايش‌ها برنمي‌گردد. در دل همه اين نمايش‌هاي پلاتويي كه در حضور تعدادي از بچه‌ها در استوديو اجرا شده و گاه گاه بازخورد آنها را در عكس العمل چهره بچه‌ها مي‌بينيم، علاوه بر قصه‌هاي دوست داشتني و خنده‌دار، پيام‌هاي آموزشي مناسب سنين دبستان و پيش دبستاني هم گنجانده شده؛
پيام‌هايي كه خود را به رخ مخاطب كوچك شان نمي‌كشند و گل درشت نبوده و كودكان را به‌دليل كوچكي نادان حساب نمي‌كنند بلكه با روشي كه كاملا مبتني بر روان شناسي رشد است، با ايجاد لحظات خوشايند تصويري و صوتي به او ياد مي‌دهند كه مثلا چطور مسواك بزند و يا... و اين ترفند و آموزش در چنين فضايي به شكلي غيرمستقيم نوعي روش تقويت‌كننده و تشويق‌كننده در روان‌شناسي است كه باعث به خاطرسپاري پيام نمايش به شكلي ظريف در ذهن كودك مي‌شود و در واقع خلاقيت اين گروه و شناختي كه از روحيه كودكان دارند، محمل خوبي براي آموزش شده است.
آواز‌هاي كودكانه و سرگرم كننده گروه نمايش، هر بار با موسيقي و ريتم جديد همراه شده و همراه آن آداب معاشرت روزمره و چيزهايي مثل فوايد خوردن مواد غذايي مثل شير و ساير نكاتي كه لازم است كودك در اين سنين بداند، به شكلي تلويحي و با روش و زباني قابل فهم و جذاب در قالب اجرايي ساده و كودكانه ارائه مي‌شود. اما نكته‌اي كه اشاره به آن خالي از لطف نيست، طرح مسائل اجتماعي در قالب برنامه‌اي مخصوص كودكان است كه تا به حال در كمتر برنامه‌اي در سيما ديده شده است. مثلا اختصاص يكي از آيتم‌هاي نمايشي برنامه به كودكان كار، بيان مشكلات اين بچه‌ها در آوازهايي كه مي‌خوانند و وضعيتي كه دارند، شيوه خلاقانه‌اي براي بيان مشكلات اين كودكان در اجتماع و در ميان گذاشتن اين مشكلات با كودكان و والدين آنهاست.
اين ويژگي‌ها در اين برنامه حكايت از گروهي علاقه‌مند به بچه‌ها و روحيه نازك و لطيف آنها دارد. اين گروه خلاق و روشنفكر نه براي صرفا برنامه‌سازي ( كه اين رده از برنامه‌ها دستمزد چنداني هم ندارد) بلكه به‌دليل علاقه دروني دست به ساخت اين برنامه زده‌اند و كاري ديدني و با حال و هوايي شاد ساخته‌اند كه بهترين شيوه براي آموختن و انتقال مسائل آموزشي، تربيتي و تحصيلي است؛ چيزهايي كه در زمان كودكي ما ناياب بود!
فكري كه پشت هر قسمت برنامه است و پيدا كردن قالب مناسب براي مضمون‌هاي آموزشي و آشنا كردن بچه‌ها با مسائل جامعه به شكلي كودكانه و بدون فشار مستقيم يادگيري از نكات ديگري است كه اين برنامه را با ساير برنامه‌هاي كودك سيما متفاوت مي‌كند. با وجود تمام اين حرف‌ها نه اينكه اين برنامه شاهكار پيچيده‌اي باشد، بلكه تنها در مقايسه با ساير برنامه‌هايي كه در سيما پخش مي‌شود اين بحث‌ها قابل طرح است، و الا درصورت توجه دست اندكاران سيما به كودك و رعايت اصول برنامه‌سازي براي اين گروه سني و بررسي برنامه‌هاي كودك در ساير نقاط دنيا مي‌توان نگاه دوباره و كارشناسانه‌اي به برنامه‌هاي كودك داشت و صرفا با اتكا به چند خاله و عروسك در زمان زياد، وقت آنتن را در قالب برنامه‌هايي كه انگار در مهد كودك فيلمبرداري شده‌اند، پر نكرد.
منبع: همشهری آنلاین
/س
