تاثیر نماز بر کاهش اضطراب

1-تاثیر نماز بر کاهش اضطراب با عدم احساس گناه 
 قرآن می ‏فرماید «لا تقربوا الصّلاة و انتم سکاری» آنگاه که مست هستید، نزدیک نماز نشوید. پس لازمه مقبولیت و پذیرش نماز، دور بودن از ناهشیاری و مستی است.

نماز آدمی را از فحشا و منکرات باز می ‏دارد. «انّ الصّلاة تنهی عن الفحشاء و المنکر» شرب خمر، مستی، غفلت و دیگر گناهان و آلودگی‏ها در پرتو نماز محو و نابود می‏ شوند.

با حذف گناهان فضای روح و روان انسان پاک و مصفّا می ‏شود و در نتیجه آرامش و اعتماد به نفس به دست می ‏آید. نماز شستشوگر روان از گناه است و قلبی که در آن تاریکی گناه نباشد از آرامش و اطمینان و صفا لبریز می‏ شود.

چنان که پیامبر فرموده انسانی که نمازهای پنجگانه را به جای می‏آورد، مانند آن است که در رودی پنج بار شنا کرده و از آلودگی‏ها به در آمده است. 

پس نماز مانع ابتلا به آلودگی و گناهان است و نیز به سبکی بار گناه آدمی می ‏انجامد. زیرا قرآن می‏فرماید: «انّ الحسنات یذهبن السّیئات» به درستی نیکی‏ها، بدی‏ها و گناهان را می ‏زدایند و از بین می‏برند و نماز یکی از برترین حسنات است.

پس اگر احساس گناه را عامل ایجاد اضطراب و نا امنی بدانیم و گناه نکردن و یا انجام عملی را که گناه و احساس گناه را تخفیف بدهد وسیله ایجاد مانع انجام گناه می‏گردد و اگر فردی گناهی را مرتکب شده انجام نماز که یکی از حسنات ممتاز است ـ گناه او را تخفیف می‏دهد و آدمی در اثر عدم انجام گناه و یا داشتن احساس تخفیف گناه آرامش پیدا می‏کند،

می‏توان نتیجه گرفت که به این دلیل نماز عامل مهمی در جهت دست یافتن به آرامش روانی است و چون این امر در خانه رخ دهد، و یکایک اعضای خانواده نمازگزار باشند، همگی با هم آرامش روانی را در خانه به ارمغان می ‏آورند و در پناه آن با موفقیت زندگی می‏ کنند. زیرا احساس گناه در همه آنان کاهش می ‏یابد.

2 - تاثیر نماز بر کاهش اضطراب با انسجام خانوادگی
خواندن نماز موجب دست یافتن به وحدت شخصیت می‏ شود.حال باید پرسید نماز چگونه موجبات تحقق وحدت را در شخصیت آدمی فراهم می ‏آورد؟

انسان مؤمن به هنگام نماز سخن از خدای واحد و یگانه به میان می‏ آورد، او را اللّه خطاب می‏کند و رب عالمیان می‏ نامد. (آیه قل هو اللّه احد به نحو بارزی حکایت از وحدت باری دارد.) و همین باور داشتن به خدای یگانه، پیام آور وحدتی درونی برای آدمی است.

آنچه که باعث تشتت و تفرقه می‏شود، ایمان داشتن به ربّ‏های گوناگون است.

اعضای خانواده نیز اگر همه با یکدیگر به اقامه نماز بپردازند و همه به وحدت درونی دست یابند، در بیرون نیز با یکدیگر همگونی و هماهنگی خواهند داشت و این موجبات آرامش روانی را برای آنان در پی خواهد داشت. زیرا نه با یکدیگر تضادی دارند و نه والدین با فرزندان خویش اختلافی جدی خواهند داشت.

سؤال این است که چه کسانی بیشتر فرزندان را در موقعیت مضاعف قرار می‏ دهند. آن‏ها که در درون خویش تضادی دارند و یا آن‏ها که با دیگری دارای تضاد هستند.

نماز، تضادهای درونی فرد را کاهش می‏ دهد. زیرا که به شخصیت فرد وحدت و یکپارچگی می‏ب خشد و دیگر آن که افراد وحدت یافته در سایه نماز را با یکدیگر منسجم و متحد می ‏سازد.

لذا بین آن‏ها تفرقه و تضادی جدی و عمیق وجود ندارد و تعارض مهم هم در خانواده دیده نمی‏شود. در اثر نبود تعارض و یا از بین رفتن آن، کمتر شاهد بروز اضطراب در محیط خانه خواهیم بود.

 بدین ترتیب امنیت بیرونی در محیط خانواده حاصل امنیت درونی اعضای آن است که در پرتو انوار الهی ظهور و بروز پیدا می‏ کند. پس نماز می‏تواند وحدت و امنیت درونی و بیرونی را فراهم آورد

و محیط خانواده را متحد و یکپارچه سازد تا همگی به راحتی بتوانند به ریسمان الهی چنگ زنند و متفرق نگردند «و اعتصموا بحبل اللّه جمیعاً و لا تفرقوا».

بدین ترتیب ملاحظه می‏شود افرادی که به وحدت درونی دست یافته‏ اند در وحدت بخشیدن به محیط بیرونی (که یکی از مصداق‏های آن خانواده است) توفیق بیشتری دارند و وحدت در خانواده یکی از رموز آرامش آن است.

3ـ تاثیر نماز بر کاهش اضطراب با افزایش اعتماد به نفس
نماز خواندن موجبات افزایش اعتماد به نفس را فراهم می‏آورد. زیرا وقتی آدمی با خدا سخن می‏گوید، از او استعانت می‏ جوید.

«ایّاک نعبد و ایّاک نستعین» توان بیشتری را در خود احساس می‏کند که ناشی از اتکای به خدای تعالی است و داشتن چنین نقطه اتکایی باعث افزایش اعتماد به نفس در فرد می‏ گردد.

او در این حال خود را بسان قطره‏ای می‏داند که با دریا پیوند خورده است.
در محیط خانواده‏ای که اعضای آن نماز را بر پا می‏دارند و همگی از اعتماد به نفس خوبی برخوردارند، فضای آرامی حاکم است و اعتماد به نفس یکدیگر را تقویت می ‏نمایند.

آنان همچون ظروف مرتبطی هستند که به هنگام برداشتن آب از یکی از آن ظرف‏ها، ظرف‏های دیگر جای خالی آن را پر می‏کنند، با این تفاوت که در اینجا، اعتماد به نفس خود آنان کاهش نمی‏ یابد.

در حالی که وقتی ظرف‏های مرتبط، جای خالی شده آب ظرفی را پر می‏کنند، از میزان کمتری از آب برخوردار می‏ شوند.

آن‏ها شکرانه بازوی توانا را به گرفتن دست ناتوان می‏دانند و دست افتادگان را به هنگام ایستادن می‏گیرند و بدین ترتیب آن‏ها که از اعتماد به نفس بیشتری برخوردارند،

در محیط خانواده، زمینه افزایش اعتماد به نفس را در دیگر اعضای خانواده فراهم می‏کنند تا آن‏ها هر چه بیشتر استعدادهای خویش را به کار گیرند و به درجه بالاتری از شناخت معبود و عبادت دست یابند و به خود شکوفایی برسند،.

انسانی که به خود شکوفایی رسیده از آرامش بیشتری برخوردار است. اولیای الهی مصداق بارز چنین حالتی هستند، زیرا توانسته‏ اند همه توان خویش را در راه عبادت معبود به کار گیرند.

4ـ تاثیر نماز بر کاهش اضطراب با بالا رفتن عزت نفس
پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نماز را معراج مؤمن دانسته و می ‏فرماید: الصّلاة معراج المؤمن. انسانی که عروج یافته و اوج گرفته است، از عزت نفس برخوردار است. عزت نیز با رفتن به پیشگاه معبود حاصل می ‏شود.
پس تواضع در مقابل خالق رمز کمال آدمی است و انسان برخوردار از کمال در همه جا و از جمله محیط خانواده احترام دیگران را پاس می‏دارد و نیاز به داشتن عزت نفس و برخورداری از احترام،

به نظر «مازلو» یکی از نیازهای اساسی روانی آدمی است که با تأمین آن سلامت روانی انسان تأمین می‏گردد به نحوی که او را از تعادل روانی برخوردار می ‏سازد.
در خانه‏ای که پیر و جوان و کودک و خردسال همه از احترام و عزت نفس بهره گرفته‏اند همه می‏توانند از آرامش روانی برخوردار باشند.

در خصوص احترام به پیران و کودکان پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) می ‏فرماید: «لیس منّا من لم یرحم صغیرنا و لم یوقّر کبیرنا» از ما نیست کسی که به کودکان ما ترحم و لطف نکند و بزرگترهای ما را محترم نشمارد. پس در خانه‏ای که همه در برابر معبود متواضع اند و حرمت یکدیگر را نمی ‏شکنند،

همه از عزت نفس برخوردارند و ضمن برخورداری از آرامش روانی تن به جرائم نیز نمی‏دهند اما دور شدن از وادی بندگی و عدم انجام فرایض دینی، آدمی را به بندگی این و آن می‏کشاند و این در اثر نداشتن آگاهی و بصیرت است 

5ـ تاثیر نماز بر کاهش اضطراب با معنا دادن به زندگانی
 نماز  برترین جلوه‏های عشق را به نمایش می ‏گذارد، می‏تواند در خانواده، زوجین را به یکدیگر علاقه ‏مند و عطوف نماید و آنان که عاشق خدایند، جلوه‏ های دیگر خالق را نیز دوست می ‏دارند

و به همسر و فرزندان خویش به عنوان نشانه ‏های خالق می‏ن گرند و در میان آن‏ها عشق و علاقه فراوان است و به تعبیر قرآن «رحماء بینهم» را مد نظر قرار می ‏دهند و چون به شکرگزاری معبود می‏ پردازند،

نمی ‏توانند نسبت به مخلوق خدا شاکر نباشند. چرا که «من لم یشکر المخلوق، لم یشکر الخالق» در خانه ‏ای که تشکر و سپاسگذاری از یکدیگر وجود داشته باشد دلسردی ‏ها و ناپایداری ‏ها ره نمی ‏یابد

و این ابراز عشق و علاقه و سپاس و تشکر احساس تعلق به جمع خانواده را پدید می ‏آورد، که یکی دیگر از نیازهای اساسی روانی است که با تأمین آن تعادل و بهداشت روانی فرد تحقق می‏ یابد.

نماز اگر چه به معنای بندگی در برابر خالق است اما دل آدمی را رقت می‏ب خشد و او را به سوی محبت به مخلوق سمت و سو می‏ دهد و جمعی صمیمی را در محیط خانه پدید می ‏آورد،

چرا که اگر مسلمان از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) الهام نگیرد و رقیق القلب نباشد، اعضای خانواده و دیگران از گرد او پراکنده می‏ شوند و قرآن خطاب به پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) می ‏فرماید: که «لو کنت فظّا غلیظ القلب لا نفضّوا من حولک» ای پیامبر هر آینه اگر تو سخت دل بودی مردم از گرد تو می ‏پراکندند.

وجود دل‏های پر محبت و با صفا کانون خانواده را گرم و روابط عاطفی را در آن مستحکم می ‏سازد و آدمی در برخورد با افراد صمیمی و مهربان کمتر احساس آزردگی و سرخوردگی می ‏کند و خود را در محیطی آرام و سرشار از روابط گرم می ‏یابد زیرا عبادت و نماز به زندگی او معنا داده و آرامش بخشیده است.

6ـ تاثیر نماز بر کاهش اضطراب با کاهش فشارهای  روانی
نماز موجب کاهش استرس ها می‏ گردد و فشارهای روحی را کم می‏ کند. زیرا آنگاه که آدمی در برابر خالق متعال می‏ ایستد و لب به نماز و دعا می‏ گشاید و او را رحمن و رحیم خطاب می ‏کند،

امید به رأفت و رحمت در دلش موج می‏زند و آن‏گاه که اشک ندامت از چشمانش جاری می ‏شود، و دردهای خویش را با خدا باز می‏ گوید، پالایش روانی انجام می‏شود و انسان خود را سبک‏ تر از قبل می ‏یابد چون به بندگی خدا تن می‏ دهد و با تأکید می‏ گوید: «ایّاک نعبد و ایّاک نستعین» فقط تو را عبادت می‏کنیم و فقط از تو یاری می‏ جوییم.

پس در نماز اذکاری وجود دارد که بیان آن‏ها و بازگو کردن آن کلمات ارزشمند که آدمی بر نفس خود تلقین می‏کند به او آرامش می‏بخشد و بهداشت روانی او را تأمین می ‏نماید و افراد فاقد استرس ذ‏های روانی، در خانواده و در برخورد با دیگران فشار و دشواری کمتری را متوجه آنان می ‏سازد و خانواده نیز از فضایی آرام و کم استرس برخوردار می‏ گردد.

7ـ تاثیر نماز بر کاهش اضطراب با حضور در نماز جماعت
یکی از راه‎های رهایی از گوشه‎ گیری، خواندن نماز در مساجد و حضور در اجتماع است؛ چنان‌که امام صادق علیه السلام دراین‌ باره می‌فرماید:

بر شماست که در مساجد نماز بگزارید و با مردم خوش‌رفتار باشید و از اقامه شهادت و گواهی دادن نهراسید و در تشیع جنازه مردم حاضر شوید؛ زیرا شما نیازمند مردمید. هرگز زندگی کسی از دیگری بی‌نیاز نیست، بلکه هریک از افراد، نیازمند تعاون و کمک دیگران است.(وسائل الشیعه، ج8، ص399.)

نمازگزاری که در مسجد حاضر می ‎شود و در میان صفوف نماز جماعت می‎ایستد و با دوستان و دیگر نمازگزاران سلام و احوال‌پرسی می‎کند، صله‌رحم به جا می‌آورد و در جلسات و تشییع جنازه مسلمین و عیادت بیماران شرکت می‎ کند، به فقیران و محرومان کمک می‌کند و زکات می دهد،

در راه نیکی و پرهیزکاری با مردم تعاون و همکاری می ‎کند، چگونه به تنهایی و گوشه‎ گیری کشیده می‎ شود؟
احساس وابستگی فرد به گروه و توجه به نقش فرد در جامعه، که در نماز جماعت مطرح می‌گردد، اهمیت زیادی در سلامت روان دارد به طوری که باعث کاهش انزوا و گوشه‌گیری در انسان می‌شود.