سیر رشد کودکان و نوجوانان
تواناییهای حرکتی و بدنی، همراه با رشد شناختی و عاطفی کودکان در همان نخستین دوره های کودکی به آنها اجازه می دهد که برخی تکالیف دینی را هرچند به شکل ساده و ناقص انجام دهند تا در زمان لازم برای اجرای آن، کار بر آنان دشوار نیاید
چهارشنبه، 15 آبان 1398
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما
نکتهای که اینک گفتنی است و ما را به اصل سوم تربیتی رهنمون می کند، موضوع رابطه تربیت دینی و عادت می باشد. درست است که توجه به عامل سن و توانایی ها و محدودیت های خاص هر دوره اقتضا می کند نحوه و زمان آموزش مفاهیم دینی رعایت شود، اما این به معنای تعطیلی مطلق ارتباط با مفاهیم خاص دوره های بعد نیست.
تواناییهای حرکتی و بدنی، همراه با رشد شناختی و عاطفی کودکان در همان نخستین دوره های کودکی به آنها اجازه می دهد که برخی تکالیف دینی را هرچند به شکل ساده و ناقص انجام دهند تا در زمان لازم برای اجرای آن، کار بر آنان دشوار نیاید، لذا در روایات اسلامی به نماز خواندن در هفت سالگی ترغیب شده است. آری، اگر رفتار دوره کودکی که پشتوانه قوی شناختی ندارد، به شکل عادتی مبهم و رفتاری ناآگاهانه ادامه یابد و همزمان با رشد وی حمایت شناختی نشود، این رفتار فاقد ارزش است و تربیت دینی فرد، مثبت به حساب نمی آید. ادای تکالیف دینی در دوره کودکی، تنها زمینههای دوره های بعد را فراهم می آورد و لازم است همراه با رشد کودک، حمایت های شناختی ادامه یابد. در این فرض است که نوجوان امروز از سویی استدلال های دوره نوجوانی را دنبال می کند و از سویی دیگر با عادات دوره کودکی بستری آماده برای رشد تربیت دینی خود کسب کرده است.
بحث از حمایت های شناختی، اصل چهارم در امر تربیت دینی یعنی توجه به رشد عقلی کودک و نقش تعقل و استدلال در تربیت دینی را مطرح می سازد. پیش از این گفته شد که هدف اصلی تربیت، شکوفاسازی فطرت الهی کودک می باشد. آموزش در این راه وسیله ای است تا متربی را با مفاهیم و مسائل لازم برای پیمودن مسیر آشنا سازد. این آموزش تا آنجا که وسیله ای برای باروری و شکوفا کردن استعداد درون باشد، ارزشمند و در خور توجه است؛ اما اگر به علل مختلف و از جمله افراط در آموزش، روش نادرست آموزش، یا هدف قرار دادن خود آموزش، از اصل شکوفاسازی دور شویم، آموزش حالت منفی به خود می گیرد. از جمله خطرهایی که چنین آموزشی به همراه دارد، کاستن یا ایجاد مانع بر سر راه رشد عقلی متربی است. شهید بزرگوار استاد مطهری با تمسک به فرمایش امیر مؤمنان در نهج البلاغه که می فرماید: «العلم علمان: علم مطبوع وعلم مسموع ولا ینفع المسموع اذا لم یکن المطبوع».. می فرماید: «این مسئله که رشد شخصیت فکری و عقلانی باید در افراد و در جامعه پیدا شود، یعنی قوه تجزیه و تحلیل در مسائل بالا برود، یک مطلب اساسی است». سپس می افزاید: «در تعلیم و تربیت بایستی به دانش آموز مجال اندیشه داد و او را ترغیب به تفکر کرده.
سرانجام به اصل دیگر در اصول تربیت دینی می رسیم و آن، نقش الگو در این بعد از تربیت است. دو مبحث «همانندسازی» در روانشناسی و جامعه پذیری» در جامعه شناسی ما را به این نکته ره می نماید که کودکان از همان آغاز حرکت و رشد اجتماعی خود و به محض ارتباط با دیگران به دنبال الگوها و نمونه هایی برای تقلید از آنان می گردند. کودک و به ویژه نوجوان، بر اساس اصل همانندسازی می کوشد الگویی برای خود برگزیند و بر اساس آن، رفتار خود را شکل دهد. این حالت طبیعی انسانی است. انسان ناگزیر از داشتن الگو است و گویا آیه شریفه لقد کان لکم فی رسول الله أسوة حسنة به این معنا اشاره دارد. در مورد تربیت دینی، الگوی کودکان و نوجوانان، در مرحله اول والدین و معلمان اینان اند. دانش آموز پیش از اینکه از معلم «بشنود»، از «رفتار» او فرا می گیرد؛ قبل از چشم دوختن به دهان معلم به رفتار او توجه می کند و کلام وی را با رفتارش مقایسه می کند، این خود بحث مهمی است که تفصیل آن مجال دیگری می طلبد.
منبع: مجموعه مقالات تربیتی، عبد الرضا ضرابی، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ اول، قم، ۱۳۸۸
مقالات مرتبط
تربیت دینی؛ هدایت یا تلقین؟
تربیت دینی و لیبرالی؛ تقابل یا همسویی؟
تحقیقات تربیت دینی
انتخاب شیوه تربیت دینی
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
تازه های مقالات
از منظر امام خامنه ای ( حفظه الله) راه شناخت منافق چگونه است؟
شخصیت معنوى امام خمینی (رحمه الله)
سیره عملى امام خمینی در مسایل فردى، خانوادگى و اجتماعى
سیره عملى امام خمینی در مسایل اخلاقى و شرعى
دوستى و روابط دختر و پسر از دیدگاه برون دینى و درون دینى
توصیه های اخلاقی از میرزا جوادآقا ملکى تبریزى (رحمه الله)
توصیه هایى اخلاقی از حضرت امام خمینى (رحمه الله)
توصیه هایى اخلاقی از آیت الله شهید دستغیب (رحمه الله)
توصیه هایى اخلاقی از آیت الله حسن زاده آملى (رحمه الله)
توصیه های اخلاقی از آیت الله تألّهى همدانى (رحمه الله)
بیشترین بازدید هفته
آیا استحمام در زمان آبله مرغان خطرناک است؟
زنگ اشغال برای برخی تماس گیرندگان
دعا برای ختم به خیر شدن امور و گشایش مسائل
نماز استغاثه امام زمان (عج) را چگونه بخوانیم؟
نحوه خواندن نماز والدین
اقدامات مهم و اورژانسی پس از چنگ زدن گربه
نماز قضا را چگونه بخوانیم؟
طریقه خواندن دعای مشلول برای گرفتن حاجت
بهترین دعاها برای ختم به خیر شدن معامله کداماند؟
وجود خلط یا مخاط شفاف در مدفوع
موارد بیشتر برای شما
نحوه کاشت و نگهداری از گل بگونیا هیمالیس: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل دراسنا پرچمی: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
ویژگی دوران امام خمینی از منظر رهبر انقلاب
به کنسولگری ایران حمله کردید؟ باید انتظار پاسخ داشته باشید!
اولین تصویر از جدیدترین پهپاد سپاه پاسداران
مخالفان نتانیاهو به خیابانهای اسرائیل آمدند
ابتهال زیبای السید محمد النقشبندی
بازداشت قطاری دانشجویان معترض آمریکایی
نماهنگ احساسی پریشونم با نوای حسین ستوده
عناصر چهارگانه مؤثر ساخت و مهندسى نظام سیاسى از منظر امام خمینی
بررسی ماجرای جاسوسی یک نظامی اسرائیلی برای ایران!
پرتاب ۳۰ موشک حزبالله به پایگاه میرون ارتش اسرائیل
رسانه ها درباره اعتراض دانشجویان آمریکایی چه می گویند؟!
فیل نقاش!
حمله حزبالله به مقر فرماندهی گردان ۵۱ تیپ گولانی اسرائیل