گیاهخواری
گیاهخواری یا به عبارت دیگر سبزی خواری، به معنای پرهیز و ممانعت از خوردن گوشت و غذاهای گوشتی می باشد. گیاهخواری حتی ممکن است به شکل های گوناگون دیگری نظیر پرهیز از خوردن شیر، فرآورده های لبنی، تخم مرغ و عسل نیز که منبع و منشا جانوری دارند، در بین افراد دیده شود. وجه اشتراک این دسته از افراد پرهیز از استفاده گوشت جانوران خون گرم می باشد.جهت گیری های افراد متمایل به گیاهخواری در مقابل حیوانات دامی و نیز فرآورده های به دست آمده از این حیوانات، نوع گیاهخواری فرد را تعیین می کندکه ممکن است از فردی به فرد دیگر متغیر باشد.
اکثر این گروه از افراد علاوه بر پرهیز از خوردن فرآورده های جانوری و گوشتی با کشتار این دسته از حیوانات نیز به شدت مخالف هستند. جالب است بدانید که برخی از افراد علاقه مند به حتی از پوشیدن لباس هایی از جنس های چرم و ابریشم و خز که آن ها را از حیوانات به دست می آورند، خودداری می کنند تا دفاع خود از این دسته از موجودات زنده را به حد کمال برسانند.
گیاهخواری مطلق را وگانیسم می گویند. افرادی که در این دسته قرار می گیرند، استفاده از تمام فرآورده های جانوری چه به طور مستقیم و چه غیر مستقیم از حیوانات به دست آمده باشند را بر خود منع می کنند.
گیاهخواری در همه کشورهای جهان به وضوح دیده شده و حتی در برخی کشورها دارای ریشه و قدمتی تاریخی و مذهبی می باشد. هند یکی از این کشورها است.
گیاهخواری در ادیان مختلف
گیاهخواری در آئین هندو
اعتقاد هندوئیسم بر پیروی از گیاهخواری به منظور کنترل و عدم خشونت می باشد. این قانون را اصل آهیمسا می گویند. بر اساس اصل آهیمسا انسان باید نسبت به تمام آفریده های خداوند لطیف بوده و لطف خود را تنها شامل همنوعان خود نسازد. در این اصل کشتن جانوران به منظور استفاده از آنان برای رفع نیاز گرسنگی نوعی خشونت بر علیه آن ها محسوب می شود.
گیاهخواری در دین زرتشت
پیروان دین زرتشتی 4 روز در ماه که معادل هر هفته یک روز است و تحت عنوان نبر نام گذاری شده است، از کشتن حیوانات به منظور استفاده از گوشت آن ها و رفع گرسنگی به وسیله آن خودداری می نمایند و بدین ترتیب حمایت خود از سایر موجودات زنده را بیان می کنند. زرتشتیان در این 4 روز به خوردن غذاهای گیاهی که از میوه و سبزیجات پخته تهیه شده اند، روی می آورند. این کار علاوه بر این که به زنده ماندن حیوانات کمک به سزایی کرده و موجبات رعایت حقوق آن ها را فراهم می کند، سلامتی بدن را برای افراد به ارمغان می آورد.
گیاهخواری در دین اسلام
در احکام اسلامی آمده است که اگر گوشت حیوانی مردار نباشد و کشته شدن آن نیز مشروع بوده و بر طبق قوانین اسلامی باشد، استفاده از گوشت آن جایز است. نکته مهم این است که این قانون شامل همه حیوانات نبوده و تنها حیوانات حلال گوشت را شامل می شود. احادیث بسیاری در این زمینه از امامان معصوم و نیز پیامبران نقل شده است که پرخوری در گوشت را بر مسلمانان منع نموده و خواستار این شده اند که بیش از هفته ای یک بار از گوشت حیوانات دیگر استفاده نکنید!
دسته بندی گیاهخواران
افراد علاقه مند به گیاهخواری را با توجه طرز تفکر و هدفی که از گیاهخواری دارند، به گروه های گوناگونی تقسیم می کنند که در ادامه به بررسی آن ها خواهیم پرداخت:وگان
این دسته از گیاهخواران موادی همچون گوشت قرمز، مرغ، تخم مرغ و لبنیات مصرف نمی کنند. هدف این گروه حفظ مسائل اخلاقی و رعایت حقوق حیوانات، حفاظت محیط زیست، حفظ سلامت فردی و نیز مسائل مذهبی می باشد. گروهی از این افراد حتی با انجام آزمایش بر روی سایر موجودات شدیدا مخالفت می ورزند. گفتنی است که این افراد حتی از استفاده از چرم، ابریشم، خز و وسایلی از این قبیل نیز ممانعت به عمل می آورند!
لاکتووگان
این دسته از گیاهخواران از خوردن لبنیات پرهیز نمی کنند.
اووگان
این دسته از گیاهخواران، خوردن لبنیات را بر خود منع نمی کنند.
لاکتواووگان
این دسته از گیاهخواران علاوه بر تخم مرغ، لبنیات نیز می خورند.
نیمه گیاهخواری
این دسته از گیاهخواران از خوردن گوشت قرمز اجتناب کرده اما ماهی و مرغ استفاده می کنند.
خام گیاهخواری
افردا متعلق به این دسته از گیاهخواری علاوه بر منع مصرف گوشت، لبنیات، تخم مرغ و سایر فرآورده ها، از مصرف موادی همچون قهوه، الکل، چای و حتی سیگار نیز خودداری به عمل می آورند. سالاد، آجیل، خشکبار، گندم، عدس، ماش، نخود، سویا، کشمش، خرما، انجیر و... از جمله مواد مصرفی این گروه به صورت خام و طبیعی می باشد.
فروگنیسم
این گروه شامل دسته ای از افراد می باشد که تنها به استفاده از میوه ها و گیاهان روی آورده و زندگی گیاهان را همانقدر ارزشمند می دانند که حیات حیوات زنده را با ارزش می شمارند! این گروه بر خلاف خام گیاهخواران، غذاهای خود را به صورت پخته مورد استفاده قرار می دهند.
گیاهخواران اقتصادی
دسته ای از افراد ناچارا و به دلیل اجبارهای اقتصادی و در برخی موارد نیز به علت انتخاب ساده زیستی به استفاده از گیاهان و خودداری از خوردن گوشت حیوانات و نیز فرآورده های به دست آمده از این حیوانات، به گیاهخواری روی می آورند.
فواید گیاهخواری
• افرادی که از رژیم های گیاهخواری پیروی می کنند، کلسترول و چربی پائینی دارند. استفاده از چنین رژیم غذایی موجب کاهش چشمگیر سطح خطر بیماری های مزمنی همچون بیماری های قلبی و نیز سرطان می گردد.• جذب مناسب مواد معدنی از جمله مهم ترین فواید استفاده از رژیم های گیاهخواری می باشد. لوبیاهای خشک و سبزی هایی که دارای برگ های سبز هستند، از جمله منابع قوی آهن می باشند. از دیگر مواد دارای آهن می توان به لوبیای سویا، عدس، نخود، لوبیا چشم بلبلی، آب آلو، برگ چغندر، دانه کنجد کوبیده شده، نخود فرنگی، انجیر، کشمش، هندوانه، کلم و موادی از این قبیل اشاره نمود.
• روی از دیگر مواد معدنی می باشد که جذب آن با استفاده از رزیم غذایی گیاهخواری به طور قابل توجهی افزایش می یابد. غلات، حبوبات و مغزها و آجیل ها از جمله مواد سرشار از روی هستند.
• یکی دیگر از مهم ترین فایده های گیاهخواری، تامین ویتامین B12 این دسته از افراد می باشد.
• فشار خون پائین یکی از مهم ترین فوایدی است که گیاهخواری با خود به همراه می آورد. این رژیم یکی از بهترین روش های موجود به منظور درمان فشار خون بدون استفاده از داروهای خاص می باشد.
• تحقیقات انجام شده در زمینه گیاهخواری حاکی از آن است که این نوع رژیم فواید بسیار زیادی داشته و سالم تر از سایر رژیم های غذایی بوده و کاهش دهنده خطر مرگ و میر است.
• یکی دیگر از مفیدترین عواقب استفاده از رژیم گیاهی، کاهش آسیب های جدی به محیط زیست می باشد. استفاده کمتر از گوشت یکی از روش های کمک به حفظ محیط زیست است.
معایب گیاهخواری
• مواد مغذی زیادی همچون پروتئین ها، ویتامین B12، کلسیم و ویتامین D در منابع غذایی حیوانی وجود دارند که جذب آن ها به وسیله منابع گیاهی و استفاده از رژیم های گیاهی صورت می گیرد. عدم استفاده از منابع غذایی حیوانی در رژیم غذایی روزانه موجب ایجاد کمبود این مواد در بدن فرد خواهد شد.• پیدا کردن رژیم غذایی افرادی که به گیاهخواری علاقه دارند در محیط های عمومی همچون رستوران ها مشکلی بسیار بزرگ می باشد. زیرا منوهای این مکان ها بیشتر ه سوی غذاهای گوشتی متمایل هستند.
• سرطان کولورکتال از جمله سرطان هایی است که در بین افراد علاقه مند به گیاهخواری نسبت به سایر افراد بیشتر به چشم می خورد.
• کاهش تراکم مواد معدنی موجود در استخوان ازجمله خطرناک ترین عواقب گیاهخواری می باشد. رژیمی که سرشار از گیاهان باشد در صورتی سالم است که متعادل بوده و در کنار سایر غذاها مصرف شود. حذف یکباره محصولات و فرآورده های حیوانی از سبد غذایی زمینه ساز عدم دریافت بسیاری از مواد ضروری مورد نیاز بدن شده و سیستم استخوانی فرد را بسیار آسیب پذیر می کند.
• استفاده از رژیم گیاهخواری برای گروه های دارای شرایط خاص نظیر بانوان باردار، مادران شیرده، کودکان و نوجوانان در حال رشد و ورزشکاران توصیه نمی شود. زیرا بدن این دسته از افراد به تمام دسته هه و گروه های غذایی نیاز غیرقابل چشم پوشی دارد.
• استفاده از رژیم غذایی گیاهی برای کودکان در حال رشد، زمینه عدم رشد مناسب آن را تشدید می کند. داشتن برنامه غذایی متنوعی که موجب شود در کنار استفاده از گیاهان، سایر گروه های غذایی نیز مورد استفاده قرار بگیرد، برای کودکان بسیار موثرتر خواهد بود.
منبع:
en.m.wikipedia.org
health.harvard.edu
