آیا نوع رسانه اهمیت دارد؟ هنوز در این مطالعه به یک موضوع مهم پرداخته نشده است؛ این موضوع که آیا استفاده از اخبار تلویزیون یا رادیو، خواندن روزنامه و استفاده از اینترنت اثرات متفاوتی ایجاد می کنند. ممکن است انتظار رود که فرایند تغییر فرهنگی به واسطه ی اینترنت - به عنوان بین المللی ترین منبع اطلاعات . در مقایسه با اخبار تلویزیون یا روزنامه که معمولا دارای ساختار و محتوی بسیار محلی تر و ملی تری است، بیشتر تقویت گردد. بدیهی است که هیچ تناقض سفت و سختی در این میان وجود ندارد؛ مردم اغلب منابع اطلاعاتی متعددی را استفاده می کنند که دارای همپوشانی هستند منابعی مانند روزنامه صبح، اخبار رادیو در فاصله رفت و آمد بین خانه و محل کار، اینترنت در طول روز و خبرهای رادیو یا تلویزیون در هنگام شب. در نتیجه، از هر یک از این رسانه‌های خبری - به تنهایی - انتظار ایجاد اثرات بسیار قوی نداریم. بعلاوه، بسیاری از افراد برای آگاهی از رویدادها و اخبار محلی از اینترنت استفاده می کنند، همانطوری که آنها به دنبال کسب اطلاع از امور خارجه در کانال‌هایی مانند سی. ان. ان. اینترنشنال یا در گزارش های خبری جهانی در روزنامه‌ها هستند. ما به منظور نشان دادن چنین تقابل هایی به داده‌هایی نیاز داریم که به شکل مفصل تری به بررسی الگوهای استفاده از رسانه می پردازند. با این وجود، می توان پذیرفت که اینترنت بیشترین توان را برای پیوند دادن ما با رخدادهای سراسر جهان دارد، زیرا ورود اطلاعات به این رسانه واقعا به شکل جهانی انجام می شود (محدود به کشورهای خاصی نیست و در حال حاضر تقریبا در همه کشورهای جهان - جدای از تعداد اندکی از کشورها مانند چین که دارای دولت‌هایی با سانسور بسیار شدید و سطوح بالای قابلیت تکنولوژی اطلاعات هستند. نفوذ دارد. در مقابل، استفاده از روزنامه، رادیو و/یا تلویزیون محلی تر است و با سهولت بیشتری توسط دولت ها کنترل می شود و می توان انتظار داشت که اطلاعات ملی و محلی تری را فراهم کند .
برای آزمون اثرات استفاده از این رسانه‌های خبری گوناگون، مدل‌های چندسطحی همانند مدل‌هایی که پیش از این برای بررسی اثرات مقیاس استفاده از رسانه‌ها استفاده شد، اجرا خواهد شد. این کنترل ویژگی های اجتماعی و جمعیت شناختی افراد، اثرات استفاده از تلویزیون یا رادیو، روزنامه و اینترنت و اثر سطح اجتماعی زندگی در جوامع نسبتا جهان وطن را با هم مقایسه می کند. برای مقایسه ارزش‌های فرهنگی گوناگون، از پنج مقیاسی استفاده می کنیم که قبلا به آنها اشاره شد. این مقیاس‌ها به مقایسه تمام جوامع موجود در پنجمین موج پیمایش جهانی ارزشها که الگوهای استفاده از رسانه‌های خبری را بررسی کرده است، پرداخته است. نتایج جدول ۳ - ۱۰ نشان می دهد که در واقع استفاده از اینترنت قویا و به طور معناداری با سطوح حمایت از ارزش‌های دینی و ملی گرایی رابطه منفی دارد، اما با ارزش‌های اخلاقی جنسی لیبرال و مشارکت سیاسی رابطه مثبت دارد. در این راستا، استفاده از اینترنت الگوی رایجی را منعکس می کند مبنی بر اینکه سطوح بالاتر تحصیلات با ارزش‌های مدرن لیبرال تر و سکولارتر و مداراجویانه تر همراه است.
همچنین استفاده از روزنامه با دینداری رابطه منفی دارد و با اخلاق جنسی لیبرال، ارزش‌های اقتصادی بازار آزاد، مشارکت سیاسی و (بر خلاف استفاده از اینترنت که سبب تضعیف ملی گرایی می گردد) احساسات ملی گرایانه در رابطه مثبت دارد. برخلاف این ادعا که رسانه‌های صوتی - تصویری الکترونیک ذاتا به تمایل به ارزش‌های مدرن تر منجر می شوند، الگوی استفاده از تلویزیون و رادیو پیچیده بود. استفاده مداوم از اخبار رادیو و تلویزیون با ارزشها و کردارهای دینی قوی تر و احساسات ملی گرایانه تر و نیز با مشارکت سیاسی بیشتر و حمایت از ارزش‌های بازار آزاد رابطه دارد، در حالی که تأثیر معناداری بر ارزش‌های اخلاق جنسی لیبرال ندارد. بدیهی است که این آزمون‌ها محدودیت‌های عمده ای نیز دارند، چنانچه برای انجام تحلیل دقیق اثرات رسانه‌ها، به اطلاعات بیشتری در مورد میزان استفاده و توجه و همچنین محتوای محلی، ملی و بین المللی که مردم از طریق این رسانه‌ها در معرض آن قرار می گیرند، نیازمندیم. نتایج مطالعه حاضر ما را به زیر سوال بردن مفروضات مربوط به پیامدهای جهانی شدن رسانه‌های الکترونیک وا می دارد. این تحلیل نشان می دهد که اثر این فرایند بر حسب نوع رسانه و نیز نوع جامعه و نوع بخش اجتماعی متفاوت است.
منبع: جهانی شدن و تنوع فرهنگی، پیپا نوریس و رونالد اینگلهارت، ترجمه: عبدالله فاضلی و ساجده علامه،صص311-313، چاپ و نشر سپیدان، تهران، چاپ اول، ۱۳۹۵
