گروهها و مقامات مذهبی از ارتباطات جمعی استفاده آشکاری می کنند: آنان از رادیو و تلویزیون، نشریات چاپی، نوارهای کاست، گفت و گوهای تلویزیونی، شبکه‌های اجتماعی اینترنتی، سریال های تلویزیونی و فیلم‌های مستند به منظور تبلیغات مذهبی خود استفاده می کنند. علاوه بر این، رسانه‌ها موضوعات وسیع تری را در مورد مذهب و معنویت به شیوه ای ضمنی (برای مثال از طریق ارزش‌های منتقل شده از طریق اخبار روزانه در مورد علم و تکنولوژی، معرفی اقلیت های مذهبی، یا پوشش رسانه‌ای امور بین المللی - مطرح می کنند. بدین وسیله، ارتباطات جمعی می تواند به طور بالقوه بر قوت ارزش‌ها، عقاید و هویت‌های مذهبی در جامعه مؤثر باشد.
اعتقاد به اینکه ارزش‌های اخلاقی و هنجارهای اجتماعی توسط پیام های رسانه‌ها شکل می گیرد، تنها یک ادعای آکادمیک نیست؛ چنین مفروضاتی پایه بسیاری از نگرانی های مربوط به تاثیر برنامه‌های تلویزیونی غربی با آمریکایی بر جوامع در حال توسعه است که سازمانهای دولتی، برای مثال در کشور بوتان، را تشویق به اجرای سیاست های حمایت از تولیدات فرهنگی داخلی کرده است. جوامع، اغلب ورود محصولات فرهنگی را که متجاوز به عفت عمومی قلمداد می شوند، محدود می کنند؛ برای مثال به وضع قوانینی در مبارزه با قاچاق پورنوگرافی کودکان می پردازند. بسیاری از کشورها دارای سیستم های رتبه بندی رسمی برای طبقه بندی محتویات فیلم ها هستند؛ چنین سیستم هایی برای آگاهی دادن به والدین و حمایت از جوانان طراحی شده - اند. حتی در کشورهای نسبتا لیبرال که دارای سنت نیرومندی در حوزه آزادی بیان هستند (مانند انگلستان و ایالات متحده) خود - سانسوری سخن پراکنی ها و نظارت دولت بر آنها، شوراهای بیننده گان و گاهی اوقات فشار از سوی حامیان تجاری، مانع پخش انواع معینی از برنامه‌های تلویزیونی می شود که ناقض استانداردهای نجابت و خوبی" (برای مثال از لحاظ زبان و بیان توهین آمیز، خشونت با وقاحت هستند. بسیاری از ملت ها مانند ایران، سوریه، بحرین، مصر، امارات متحده عربی، کویت، مالزی، اندونزی، سنگاپور، کنیا، هند، کوبا و چین تلاش می کنند پورنو گرافی را ممنوع کنند.
محافظه کارترین کشورها، محدودیت های سختی بر واردات خارجی اعمال می کنند؛ برای مثال، دولت سعودی برای مسدود کردن محتوی سایت های اینترنتی که به عفت عمومی تجاوز می کنند یا به تقدس دین اسلام تعدی می کند، از فیلتر استفاده می کند؛ و تجاوز به این استانداردها در حقوق جزایی جرم محسوب می گردد.
با وجود فراگیر بودن ارزش‌های اجتماعی و اخلاقی در رسانه‌ها، شواهد نظام مند قطعی، در مورد تاثیر نسبی این پیام ها بر افکار عمومی وجود ندارد. برای مثال، بخش عمده پژوهش های روان شناختی اجتماعی در مورد کسب ارزش‌ها و نگرش‌های جنسی، مبتنی بر مطالعات انجام شده در میان دانشجویان آمریکایی است؛ روشن نیست تا چه اندازه تعمیم نتایج تحقیقات مربوط به این گروه، به سایر گروهها و مکان ها ممکن است. فراتحلیل مطالعات تجربی در مورد این موضوع در ایالات متحده آمریکا نشان می دهد که در مقایسه با شناخت تاثیر خشونت در رسانه‌ها که هزاران مطالعه در مورد آن انجام شده است، شناخت تاثیر ارتباطات جمعی بر جامعه پذیری جنسی و کسب ارزش‌های اخلاقی گسترده تر، بسیار کمتر است. بر اساس یافته های این مطالعه، علوم اجتماعی نتوانسته است ارتباط مستقیم میان میزان کلی تماشای تلویزیون و الگوهای رفتار و تجارب جنسی متعاقب آن را اثبات کند. اما بر اساس مطالعات انجام شده، استفاده از انواع برنامه‌های خاص تر مانند موزیک ویدئوها یا سریال های خانوادگی اثرات اندکی شدید تر (اما هنوز محدود) بر انتظارات، نگرش‌ها و رفتارهای جنسی دارد. با تکنیک های پژوهشی آزمایشی و همبستگی، برقراری ارتباط مستقیم بین استفاده از رسانه‌ها و نگرش‌های اخلاقی متعاقب آن دشوار است و ردیابی نتایج غیر مستقیم آن بر رفتار حتی دشوارتر است.
نظریه‌های کشت اثر ساده «سوزن تزریقی» را می پذیرند که بر اساس آن مشاهده مکرر پیام، منجر به جذب آن توسط مخاطب می شود. مطالعات اخیر اذعان دارند که پژوهش ها باید اثرات متقابل را که ناشی از انتخاب نوع مصرف (سریال های خانوادگی یا مستند؟ اخبار یا برنامه‌های تلویزیونی است و نیز شیوه تعامل پیام های رسانه‌ها با پیش زمینه های موجود، استانداردهای فرهنگی و تجارب مستقیم شخصی را بررسی کنند. پیش زمینه های مذهبی و ارزش‌های اخلاقی بر انتخاب رسانه‌ها تاثیر می گذارند؛ برای مثال برخی از مردم ممکن است به گوش دادن به گفتگوهای رادیویی محافظه کارانه تمایل داشته باشند یا برنامه‌های تلویزیونی مذهبی را ببینند و بدین طریق ارزش‌های آنان تقویت شود. بیشتر پژوهش‌های ارتباطات جمعی و روانشناختی اجتماعی بر بررسی محتوی رسانه‌ها و اثرات آنها بر مخاطبان در اروپا و ایالات متحده آمریکا متمرکز بوده است و در این زمینه شواهد ملی - مقطعی بسیار اندکی در مورد جوامع در حال توسعه وجود دارد. اگر ارزش‌های اجتماعی، جنسی و اخلاقی توسط ارتباطات اجتماعی شکل می گیرند، پس این اثرات باید در مناطقی که رسانه‌های غربی با انعکاس جهت گیری های نسبتا لیبرال به سنتی ترین فرهنگ‌های محافظه کار نفوذ می کنند، به وضوح مشهود باشد. بنابراین این فصل اثرات استفاده از رسانه‌ها را بر مجموعه وسیعی از ارزش‌های اجتماعی بررسی می کند، تاکید ما در در این زمینه بر این است که آیا در بازترین جوامع به روی جریان‌های اطلاعاتی جهان وطنانه، این فرآیند دارای اثرات نیرومندی است.
منبع: جهانی شدن و تنوع فرهنگی، پیپا نوریس و رونالد اینگلهارت، ترجمه: عبدالله فاضلی و ساجده علامه،صص249-247، چاپ و نشر سپیدان، تهران، چاپ اول، ۱۳۹۵
