ویژگی و شاخص های جریان های انحرافی
اگر جامعه نخبگان به طور علمی بتوانند ویژگی های جریان های انحرفی را به مردم معرفی نمایند، بستر کناره گیری مردم از آنها فراهم خواهد شد. در بسیاری از اوقات شاهد این موضوع هستیم که فقدان علم و آگاهی کافی در مردم موجب پیوستن به حلقه های انحرافی شده است. به همین منظور در این یاداشت به برخی از خصوصیات جریان های انحرافی اشاره خواهیم داشت.
1-عقل گریزی و توجه خاص به امور احساسی
وجه مشترک بسیاری از جریان های انحرافی عقل گریزی و فاصله داشتن از ادله و برهان های مستدل و علمی است. سردمدارن فرقه های انحرافی با سوء استفاده از احساسات و مقدسات مردم سعی می کنند آنها را با خود همراه سازند. این در حالی است که آیین مقدس اسلام همواره پیروان خود را به عقلانیت و هوشمندی و تعقل ورزی در زندگی فرا خوانده است، برای اهمیت جایگاه تعقل ورزی همین نکته از فرهنگ قرآن کافی است که بدترین افراد در جامعه انسانی افرادی معرفی شده اند که پذیرای حق نبوده و فاقد تعقل ورزی در زندگی می باشند: «إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللَّهِ الصُّمُّ الْبُکْمُ الَّذینَ لا یَعْقِلُونَ؛[1] بدترین جنبندگان نزد خدا، افراد کر و لالى هستند که اندیشه نمى کنند».جریان انحرافی احمد الحسن به عنوان یکی از فرقه های نوظهور انحرافی با شیطنت از این گزینه استفاده کرده است، به طوری که با سوء استفاده از احساسات مردم و حضور ساده اندیشان به ظاهر اهل علم از هر گونه توجیه و برهان علمی و عقلی طفره می روند، آنها همانند جریان هایی که در طول تاریخ از نام اهل بیت(علیهم السلام) به نفع متاع دنیوی خود استفاده کرده، سعی کرده اند حضور خود را در جامعه فراگیر کنند، این مطلب هوشیاری، بصیرت و آگاهی و دشمن شناسی آحاد جامعه و نخبگان علمی و فرهنگی بخصوص جامعه روحانیت و طلاب را می طلبند که از مرزهای فکری و فرهنگی آحاد جامعه به خوبی محافظت کنند؛ کما اینکه مقام معظم رهبری مسئولیت طلاب و روحانیون را در این خصوص این چنین متذکر می شود: «روحانیان و علمای دین در طول قرنهای متمادی، تحریف را از ساحت احکام الهی دور کردند و شعله ایمان را در دل مردم برافروختند و آنان را با قرآن کریم و تعالیم اهل بیت عصمت و طهارت آشنا ساختند.[2]
از جمله بارزترین ویژگی های جریان های انحرافی، بخصوص در مباحث مهدویت، ادعاهای شگفت آور و بزرگ است، ادعاهایی همچون فرستاده امام زمان، فرزند امام زمان، خویشاوندان امام زمان.
2-درهم آمیختگی حقّ و باطل
یکی از ترفندهای شیطانی جریان های انحرافی درهم آمیختن حقّ و باطل برای دست یابی به مقاصد شوم و اغواء کننده است. گاهی اوقات شاهد هستیم بسیاری از مقدمات این چنین جریان هایی باطل است، ولی برای موجه جلوه دادن نتیجه گیری از برخی اجزای حقّ نیز استفاده کرده اند به طور مثال ما در مباحث مهدویت با نشانه های حتمی همچون یمانی مواجه هستیم، خوب این مطلبی است که در منابع اسلامی و روایی به آن اشاره شده است، حال یک شخص منحرف بدون هیچ استدلال علمی و محکمه پسندی خود را یمانی معرفی می کند و انتظار دارد جامعه نخبگان و علمی کشور پذیرای او باشند، در منابع روایی از امام علی(علیه السلام) این درهم آمیختن حقّ و باطل توسط فتنه گران این چنین تبیین و ذکر داده شده است:امیرالمؤمنین امام علی (علیه‌السلام) می فرمایند: «همواره آغاز پدید آمدن فتنه‌ها، هواپرستی، و بدعت گذاری در احکام آسمانی است، نوآوری‌هایی که قرآن با آن مخالف است، و گروهی (با دو انحراف یاد شده) بر گروه دیگر سلطه و ولایت یابند، که برخلاف دین خداست. پس اگر باطل با حقّ مخلوط نمی‌شد، بر طالبان حقّ پوشیده نمی‌ماند. و اگر حقّ از باطل جدا و خالص می‌گشت زبان دشمنان قطع می‌گردید. اما قسمتی از حقّ و قسمتی از باطل را می‌گیرند و به هم می‌آمیزند، آنجاست که شیطان بر دوستان خود چیره می‌گردد، و تنها آنان که مشمول لطف و رحمت پروردگارند نجات خواهند یافت.»[3]
3- دور کردن مردم از مرجعیت و روحانیت انقلابی و بصیر
وجه اشتراک برخی از جریان های انحرافی، محروم کردن مردم از منبع اطلاع رسانی دقیق، علمی و انقلابی است، بخصوص در مباحث دینی و مذهبی تمام توانشان را بر این موضوع مصروف می دارند که مردم را از حضور اثر بخش مرجعیت و روحانیت بصیر، آگاه و انقلابی محروم سازند، این در حالی است که جایگاه دانشمندان شیعی و فقهای بصیر در نگهداری دین در عصر غیبت جایگاه بی بدیل وممتازی بوده است، از اینرو جریان های انحرافی سعی کرده اند با تضعیف پایگاه مردمی و بصیرت مردم جایگاه انحرافی خود را در جامعه تثبیت کنند، در خصوص جریان احمد الحسن بصیر نیز شاهد این انحراف جدی برای اغوای مردم هستیم تا اینکه جامعه مهدوی را در محاسبات و تحلیل های دینی و مذهبی با خلل و چالش مواجه کنند.[4]
4-خود مرکزی و مرید پروری
خصوصیت بارز جریان های انحرافی دعوت مردم به سوی خود است، این دسته افراد در جهت بدست آوری جایگاه دنیوی در پی مرید پروری و جمع آوری سیاهی لشکر هستند تا اینکه به اهداف شوم، شیطانی و دنیوی خود دست یابند، این در حالی است که اولیاء و انبیای الهی و همچنین امامان معصوم(علیهم السلام)همواره دعوت کننده به سوی پروردگار یکتا بوده اند و خدای متعال نیز آنها را با این ویژگی به جامعه انسانی معرفی کرده است، آیات روشنی به خوبی ویژگی داعی الله بودن صالحان را روشن کرده است: «یا قَوْمَنا أَجیبُوا داعِیَ اللَّهِ وَ آمِنُوا بِهِ یَغْفِرْ لَکُمْ مِنْ ذُنُوبِکُمْ وَ یُجِرْکُمْ مِنْ عَذابٍ أَلیمٍ، وَ مَنْ لا یُجِبْ داعِیَ اللَّهِ فَلَیْسَ بِمُعْجِزٍ فِی الْأَرْضِ وَ لَیْسَ لَهُ مِنْ دُونِهِ أَوْلِیاءُ أُولئِکَ فی ضَلالٍ مُبینٍ؛[5] اى قوم ما! دعوت کننده الهى را اجابت کنید و به او ایمان آورید تا گناهانتان را ببخشد و شما را از عذابى دردناک پناه دهد! و هر کس به دعوت کننده الهى پاسخ نگوید، هرگز نمىتواند از چنگال عذاب الهى در زمین فرار کند، و غیر از خدا یار و یاورى براى او نیست؛ چنین کسانى در گمراهى آشکارند!»
5-ترویج پندارهای ادعایی عجیب و غریب
از جمله بارزترین ویژگی های جریان های انحرافی، بخصوص در مباحث مهدویت، ادعاهای شگفت آور و بزرگ است، ادعاهایی همچون فرستاده امام زمان، فرزند امام زمان، خویشاوندان امام زمان، همسر امام زمان،....ادعاهای بزرگی که در بسیاری از موارد تنها افرادی را مغلوب خود می کنند که یا بهره ی علمی کافی را ندارند با کسانی که آنقدر در مشکلات گرفتار هستند که به هر چیزی متمسک می شود تا اینکه به خواسته خود دست یابد. پی نوشت ها:
[1]. سوره انفال، آیه 22.
[2]. بیانات رهبری در دیدار جمعی از روحانیون ۱۳۶۹/۱۲/۲۲
[3]. «إِنَّمَا بَدْءُ وُقُوعِ الْفِتَنِ اءَهْوَاءٌ تُتَّبَعُ وَ اءَحْکَامٌ تُبْتَدَعُ یُخَالَفُ فِیهَا کِتَابُ اللَّهِ وَ یَتَوَلَّی عَلَیْهَا رِجَالٌ رِجَالاً عَلَی غَیْرِ دِینِ اللَّهِ فَلَوْ اءَنَّ الْبَاطِلَ خَلَصَ مِنْ مِزَاجِ الْحَقِّ لَمْ یَخْفَ عَلَی الْمُرْتَادِینَ وَ لَوْ اءَنَّ الْحَقَّ خَلَصَ مِنْ لَبْسِ الْبَاطِلِ انْقَطَعَتْ عَنْهُ اءَلْسُنُ الْمُعَانِدِینَ وَ لَکِنْ یُؤْخَذُ مِنْ هَذَا ضِغْثٌ وَ مِنْ هَذَا ضِغْثٌ فَیُمْزَجَانِ فَهُنَالِکَ یَسْتَوْلِی الشَّیْطَانُ عَلَی اءَوْلِیَائِهِ وَ یَنْجُو الَّذِینَ سَبَقَتْ لَهُمْ مِنَ اللَّهِ الْحُسْنی».
[4]. ر.ک: خدا مراد سلیمیان، درسنامه مهدویت، ص176.
[5]. سوره مبارکه احقاف، آیات 31و 32.
