جمال و جلال پنهان
زیبایی معنوی، در صورتی است که درک زیبایی، از راه نفس قدسی انسان باشد که در عمق و شعور باطن او قرار دارد
پنجشنبه، 26 دی 1398
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما
١. زیبایی نفسی مادی (ذاتی و تکوینی)، مانند همه آفریدهها و پدیدهها، اعم از مجرد و مادی، که جمیل و زیبا خلق شده اند: الذی أحسن کل شیء خلقه.
۲. زیبایی نفسی معنوی، مانند زیبایی موجود در سرشت و فطرت همه انسانها: فطرة الله التی فطر الناس علیها لا تبدیل لخلق الله؛ «فطرتی که خداوند بر آن خلق را بیافریند که هیچ تغییری در خلقت خدا نیست»
٣. زیبایی نسبی مادی مانند:
الف- إنا جعلنا ما على الأرض زینة لها.. «ما آنچه را از مناظر طبیعی در روی زمین قرار دارد، به عنوان زینت زمین قرار دادیم.»؛
ب- ولکم فیها جمال حین تریحون وحین تسرحون؛ «برای شما زیبایی است در کیفیت بازگشت شبانگاهی گوسفندان از چراگاه و نیز در نحوه رها کردن آنها در بامداد به سوی چراگاه»؛
ج- إنا زینا السماء الدنیا بزینة الکواکب؛ «ما فضای بالا را با ستارههای روشن زینت دادیم»؛
د- محسن الصورة الجمال الظاهر؛ «نیکویی صورت، زیبایی ظاهر است»؛
۴. زیبایی نسبی معنوی، مانند:
الف- حبب إلیکم الإیمان وزینه فی قلوبکم ؛ «خداوند ایمان را برای شما دوست داشتنی گردانید و آن را در دلهایتان زینت داد و کفر و فسق و نافرمانی را در نظرتان ناخوشایند ساخت». به عبارتی، امر معنوی ایمان، مایۂ جمال و زیبایی امر مجرد جان و روح انسانی قرار داده شده است.
ب- حسن النیة جمال السرائر؛ «نیت نیکو، زیبایی درونی است»؛
ج- عقول النساء فی جمالهن و جمال الرجال فی عقولهم (حدیث علوی). این حدیث گرچه در ظاهر به زیبایی نفسی مادی دلالت دارد، با تحلیل دستوری، و نه وصفی، می تواند تبیینی برای زیبایی نسبی معنوی باشد. این مفسر قرآن کریم، بر اساس آنچه گذشت، می گوید: زن موظف است یا می تواند عقل و اندیشه انسانی خویش را در ظرافت عاطفه، و زیبایی گفتار و رفتار و کیفیت محاوره و مناظره، و نحوه برخورد و حکایت و نظایر آن ارائه دهد؛ چنان که مرد موظف است و می تواند هنر خود را در اندیشه انسانی و تفکر عقلانی خویش متجلی سازد.
وی، در ادامه با توجه به معنای دستوری حدیث (نه معنای وصفی) می افزاید: جلال زن در جمال او نهفته است، و جمال مرد در جلال او تجلی می یابد و این توزیع کار، نه نکوهشی برای زن است و نه ستایشی برای مرد؛ بلکه رهنمود و دستور عملی برای هریک از آنهاست، تا هرکس به کار خاص خویش مأمور باشد و در صورت امتثال دستور مخصوص خود، درخور ستایش گردد و در صورت تمرد از آن، مستحق نکوهش شود. برخی نویسندگان که در زمینه گونه های زیبایی قلم زده اند، می نویسند :
1. زیبایی ظاهری، به جمال طبیعت یا صورت باز می گردد؛ مانند زیبایی آسمان، دریا، گل، پرندگان، طاووس و صورت انسان، و نمای بیرونی آثار هنری چون خط، نقاشی و مجسمه سازی؛
۲. زیبایی خیالی، زیبایی ای است که به ذوق و علاقه انسان مربوط است؛ یعنی زیباییهایی که در قوه خیال آدمی (قوه مخیله) درک میشود؛ مانند زیبایی شعر و موسیقی؛
٣. زیبایی معنوی، در صورتی است که درک زیبایی، از راه نفس قدسی انسان باشد که در عمق و شعور باطن او قرار دارد. به عبارتی، انسان در درک زیبایی، از الفاظ و اشکال و زیباییهای ظاهری و خیالی عبور کند و به زیبایی در معانی یا زیبایی در مرتبہ جمال روح و درک عالم وجود برسد؛ مانند ادبیات عرفانی و اخلاقی و زیباییهای نهج البلاغه، اشعار حافظ، مولانا، سعدی، و مانند آن، که به دلیل مفاهیم عرفانی، انسانی و معنوی خود، ماندگار شده اند؛
۴. زیبایی معقول (مطلق): درک دقیق این زیبایی و رسیدن به ظرایف آن، جز از راه معرفت به حکمت متعالیه و عرفان میسر نیست. در دعای سحر آمده است: اللهم إی أسئلک من جمالک بأجمله و گل جمالک جمیل. اللهم إنی أسئلک بجمالک کله؛ پروردگارا، از تو می خواهم از زیبایی ات به حق زیباترینش، و همه زیبایی تو زیباست. پروردگارا، همه زیبایی ات را یکجا درخواست می کنم».
فلیسین شاله، پس از اینکه زیبایی را با هماهنگی و بیان حال مرتبط می داند، گونه های زیبایی را نیز در قالب تعریف خود از زیبایی و تطبیق و تبیین آن با امور گوناگون مطرح می کند:
یک قیافه و صورت زیبا آن است که خطوط متناسب داشته، و سجایای انسانی، مانند تفکر، انرژی، لطف، جوانمردی و صداقت را نشان بدهد و هر قدر بیشتر صفات قلبی و فکری را نمایان سازد، بیشتر زیباست... همچنین زیبایی معنوی و فکری و زیبایی اخلاقی موجود است که در آنها حواس، دخالت عمده ای ندارند، ولی در آنها نیز نوع دیگری از تناسب (هارمونی) و بیان حال موجود است. زیبایی فکری که مورد توجه و علاقه دانشمند می شود، به قول پوانکاره عبارت از هارمونی جهان است و هر حقیقت علمی، زیبایی نظم و هارمونی مزبور را نشان میدهد.
زیبایی یک عمل جوانمردانه یا یک اندیشه اخلاقی هم، نظم هارمونی و توافقی را که باید در زندگی فردی و اجتماعی و در روابط انسانیت یا حیات جهانی حکمفرما باشد، بیان می نماید. گاهی فردی از افراد اجتماع، با غرور و شهامت به حکم وجدان خویش در برابر قوای فساد جامعه سر بلند می کند و مقاومت می ورزد. چقدر زیباست اقدام و عمل این چنین شخصی که به امر وجدان، پشت پا به منافع شخصی خود زده، و اصل و ایدئال و نظمی را که هر انسان واقعی باید در حیات خود در نظر بگیرد، تعقیب می نماید.
منبع: اسلام و زیباییهای زندگی: رویکردی تحلیلی و تربیتی به سبک زندگی ، دکتر داود رجبینیا، صص81-77، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی رحمة الله علیه، قم، چاپ اول، 1391
مقالات مرتبط
انسان و نظام آفرینش
حدوث و قدم نفس در آیینهی قرآن و حدیث
بررسی چیستی فطرت
جایگاه فطرت در نسبت با قوای نفس
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
تازه های مقالات
قهوه کلد برو چیست؟ چگونه در خانه قهوه کلد برو درست کنیم؟
۱۰ تجربهی منحصربهفرد در کیش که هرگز فراموش نخواهید کرد
تبلیغات تلویزیونی
انتقام مظلومان از ظالمان از دیدگاه حضرت علی (علیه السلام)
مشاوره سئو چیست
وعده صادق الهی از منظر رهبر انقلاب امام خامنه ای(حفطه الله)
آشنایی با انواع زیورآلات با ورق طلا 24 عیار
ثامن تجارت؛ سامانه خرید و قیمت روز آهن آلات
نکاتی برای نگهداری بهتر از پیراهن های مردانه در منزل
وعده های صادق خداوند در قرآن کدامند؟
بیشترین بازدید هفته
آیا استحمام در زمان آبله مرغان خطرناک است؟
نماز استغاثه امام زمان (عج) را چگونه بخوانیم؟
نحوه خواندن نماز والدین
زنگ اشغال برای برخی تماس گیرندگان
گیاه بیلهر خواص و عوارضی دارد؟
وجود خلط یا مخاط شفاف در مدفوع
طریقه خواندن نماز شکسته و نیت آن
لیست کاملی از خدایان و الهههای یونانی
دعا برای ختم به خیر شدن امور و گشایش مسائل
پیش شماره شهر های استان تهران
موارد بیشتر برای شما
حکمت | برای کوچکترین نعمت ها شکر کنید ! / استاد عزیزی
حکمت | خجالت بکش، چیو قبول داری؟ / استاد رفیعی
حکمت | ای که گفتی فمن یمت یرنی / استاد رفیعی
حکمت | بقیه از من بهترن / استاد قاسمیان
حکمت | در هر مصیبتی جایگزینی هست / استاد قاسمیان
رئیسی: بانکها حق بنگاهداری ندارند
قهوه کلد برو چیست؟ چگونه در خانه قهوه کلد برو درست کنیم؟
جزئیات مهم از تسلیحات استفاده شده سپاه در حمله به اسرائیل
حضور باشکوه مردم سمنان پیش از سخنرانی رئیسجمهور
لحظه عجیب برخورد مهدی طارمی با عکاسان کنار زمین
مهدی طارمی باز هم گل زد
بازتاب عملیات تنبیهی سپاه و شوخیهای مجازی
خلاصه دیدار سپاهان 1-0 ذوب آهن
شکارچیان گنبد آهنین
تصاویری از قبرستان بقیع پیش از تخریب