پروژسترون تحت کلاس داروهایی به نام پروژستین قرار دارد. مداوا با پروژسترون به عنوان بخشی از هورمون درمانی جایگزین توصیه می‌شود. این کار به کاهش مقدار استروژن در رحم کمک می‌کند. زنانی که در مرحله یائسگی قرار دارند، معمولاً نیاز به هورمون درمانی جایگزین دارند. شیوه درمان این زمان شامل مصرف قرص‌هایی است که حاوی پروژسترون و استروژن می‌باشد. این روش درمان به مدیریت علائم قاعدگی مانند گر گرفتگی کمک کرده و می‌تواند منجر به کاهش توسعه بیماری‌های خاصی گردد. این قرص‌ها اغلب به منظور تنظیم چرخه قاعدگی زنان به ویژه زنانی که در سن باروری قرار دارند و قاعدگی آن‌ها بعد از یک دوره نرمال متوقف می‌شود، تجویز می‌گردد.
عوارض جانبی پروژسترون
پروژسترون معمولاً به صورت قرص مصرف شده و برخی مواقع ممکن است عوارضی مانند سرگیجه، سردرد، احساس سوزش یا درد در ناحیه سینه، استهال، استفراغ، یبوست، خستگی، درد مفاصله، استخوان‌ها و عضلات، عطسه، نوسانات در خلق و خو، آبریزش بینی، تحریک پذیری، سرما خوردکی، اضطراب بیش از حد، افزاش تحریک پذیری، مشکلات مربوط به مجاری ادراری، ترشحات واژینال و درد معده را به همراه داشته باشد.این عوارض جانبی پروژسترون نسبتاً شایع است و ممکن است صرف نظر از فرم هورمونی که مصرف می‌شود، تجربه شود. با این حال، در صورتی‌که شما عوارض شدیدتر مانند موارد زیر را مشاهده کردید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:
افسردگی، توده‌های پستانی، سرگیجه شدید یا احساس خفگی، سردردهای میگرنی، لختگی خون، درشت شدن صدا، درد یا تورم در پاها، ضعف و بی‌حسی در بازوها و پاها، خونریزی واژن، افزایش سرعت ضربان قلب، درد شدید قفسه سینه، هدم هماهنگی یا از دست دادن تعادل در هنگام راه رفتن، کاهش بینایی، دید تار و یا دید دوتایی، تورم چشم‌ها، لرزش دست‌ها، درد یا تورم معده، تشنج، کهیر، بثورات پوستی، سوزش پوست، مشکلات تنفسی و مشکل بلع، واکنش‌های آلرژیک، تورم صورت، گلو، زبان لب‌ها، چشم‌ها، دست‌ها.
عوارض جانبی کرم‌های حاوی پروژسترون
پروژسترون قابلیت حل بالایی در چربی‌ها دارد. کاربرد موضعی کرم‌های پروژسترونی می‌تواند منجر به ذخیره هورمون در بافت‌های چربی زنان گردد. تجمع بیش از حد هورمون در بافت‌ها در نهایت می‌تواند منجر به عدم تعادل هورمونی شده و بر عملکرد هورمون‌های دیگر بدن نیز تأثیر بگذارد. زنان در این شرایط ممکن است عوارض زیر را تجربه کنند:بزرگ شدن و یا درد در ناحیه پستان، تغییر میل جنسی، گرفتگی پاها یا شکم، مقاربت جنسی دردناک یا مشکل، احتباس مایعات، افزایش اشتها، افزایش وزن، حالت تهوع، عصبی بودن، درد در اطراف واژن، مشکلات خواب.
عوارض جانبی شدید این کرم‌ها:
التهاب چشم‌ها، درد در کشاله ران، از دست دادن جزئی یا کامل دید، زردی پوست و چشم‌ها.شیاف پروژسترون همچنین ممکن است عوارض جانبی مشابهی را به همراه داشته باشد.
اقدامات احتیاطی:
یکی از عوارض جانبی ترسناک پروژسترون، افزایش خطر توسعه تومور در انسان است. مشاهده شده است که حیوانات آزمایشگاهی که به آن‌ها پروژسترون داده شد، تومورهایی را در بدن خود توسعه دادند. پروژسترون ممکن است باعث لختگی خون در ناحیه شکم شود که این موضوع می‌تواند عرضه خون به اندام‌های حیاتی بدن را متوقف کند. بر اساس گزارشات اخیر منتشر شده، دانشمندان دانشگاه ایالت میشیگان دریافتند که مواجهه با پروژسترون در روش هورمون درمانی می‌تواند باعث بروز التهاب در فرد شود که این التهاب یک عامل کلیدی در افزایش خطر سرطان سینه است.
شما باید پزشک خود را درباره عوارض جانبی مصرف پروژسترون که تجربه می‌کنید آگاه سازید. از آن جا که عوارض جانبی شدید پروژسترون می‌تواند تهدید کننده زندگی باشد، بنابراین استفاده از یک جایگزین امن و طبیعی در این زمینه مورد نیاز است. استفاده از محصولاتی حاوی پروژسترون طبیعی ساخته شده از استروئید گیاهی دایزژنین در گیاه سیب زمینی شیرین در این رابطه مناسب می‌باشند. مهم‌ترین نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشد این است که در صورتی‌که پروژسترون را برای مدت زمانی طولانی مصرف کنید، لازم است در طول فواصل معین آزمایشات پزشکی لازم را در این زمینه انجام دهید.
پروژسترون و گرفتگی عضلات
از طرف دیگر کمبود این هورمون نیز عارضه دارد. درواقع استروژن و پروژسترون دو هورمونی هستند که فرایندهای حیاتی باروری را در طول سال‌های باروری چرخه زندگی زنان تسهیل میکنند. این هورمون‌ها مسئول تغییرات دوره‌ای هستند که در طول چرخه قاعدگی رخ می‌دهد. کاهش سطوح پروژسترون و استروژن باعث خونریزی قاعدگی و گرفتگی عضلانی در زنان می‌گردد. پروژسترون نقش مهمی در آماده سازی بدن زن برای بارداری ایفا می‌کند، به همین دلیل این هورمون، به عنوان هورمون بارداری شناخته می‌شود. در حالی‌که گرفتگی خفیف عضلات در اوایل بارداری یک پدیده شایع می‌باشد، اما عدم تعادل شدید پروژسترون در طول این دوره می‌تواند باعث سقط جنین گردد. لازم است به بررسی ارتباط بین کاهش سطوح پروژسترون و گرفتگی عضلانی بپردازیم.ارتباط بین سطوح پروژسترون و گرفتگی عضلانی
به منظور درک این که چرا سطوح پایین پروژسترون ممکن است باعث گرفتگی عضلات گردد، شما باید نقش پروژسترون را در چرخه قاعدگی درک کنید. قاعدگی یکی از مراحل مهم چرخه باروری زنان می‌باشد. هر چرخه قاعدگی معمولا بین 28 تا 35 روز به طور می‌انجامد. تعاملات بین هورمون‌های زنانه که باعث تغییرات دوره‌ای می‌شود، در طول هر چرخه قاعدگی رخ می‌دهد. غده هیپوفیز هورمون لوتئینی و هورمون محرک فولیکولی را تولید می‌کند که این موضوع به نوبه خود باعث تحریک تخمدان‌ها به تولید استروژن و پروژسترون می‌گردد. خونریزی ماهیانه در طول فاز فولیکولی رخ می‌دهد. خونریزی ماهانه برای یک دوره سه تا پنج روزه به طور می‌انجامد. بعد از توقف خونریزی قاعدگی، سطوح استروژن و پروژسترون موجود در بدن افزایش یافته و این امر باعث ضخیم شدن آندومتریوم یا جداره رحم می‌گردد. فرایند ضخیم شدن اندومتریوم در طول تخمک گذاری نیز ادامه می‌یابد.در صورتی‌که تخمک و اسپرم در این مرحله لقاح یابند، سطوح پروژسترون افزایش خواهد یافت. اما در صورتی‌که اسپرم با تخمک در این مرحله لقاح پیدا نکند، سطوح استروژن نیز همانند پروژسترون شروع به کاهش می‌کند. این موضوع باعث پاره شد جداره رحم می‌گردد. همچنان که جداره رحم شروع به پاره شدن میکنند، مواد شیمیایی به نام پروستاگلاندین‌ها آزاد می‌شوند. این مواد شیمیایی باعث می‌شوند تا عضلات رحم منقبض شوند. عرضه خون به جداره رحم به واسطه انقباضات عضلانی مسدود می‌شود. این در حالی است که بافت‌هایی از جداره رحم که به واسطه عدم عرضه خون مرده‌اند، با انقباضات خود عبور خون از رحم را تسهیل می‌بخشند. بنابراین، گرفتگی عضلانی که در طول دوران قاعدگی رخ می‌دهد، حاصل انقباضات رحم است که هنگامی‌که اندومتریوم یا جداره رحم ریزش پیدا می‌کند، رخ می‌دهد. از آن‌جا که پروژسترون به حفظ جداره رحم کمک می‌کند، کاهش سطوح این هورمون می‌تواند منجر به پاره شدن جداره رحم گردد. در صورتی‌که زن باردار باشد، سطوح پایین پروژسترون می‌تواند منجر به سقط جنین گردد. عدم تعادل پروژسترون می‌تواند باعث بروز قاعدگی‌های نامنظم شود و بنابراین بر توانایی زن به منظور باردار شدن و یا حفظ حاملگی تأثیر منفی خواهد داشت.
نحوه درمان کمبود پروژسترون
اکنون که پی بردید که چگونه عدم تعادل و یا کمبود پروژسترون می‌تواند اثرات منفی بر چرخه قاعدگی داشته باشد، باید شیوه‌های مقابله با این مشکل را نیز پیدا کنید. در صورتی‌که آزمایشات، سطوح پایین پروژسترون را نشان دادند، تجویز پروژسترون قطعاً می‌تواند به کاهش علائم کمبود این هورمون کمک کند. گنجاندن غذاهایی که حاوی پروژسترون طبیعی هستند، در رژیم غذایی می‌تواند تا حدی به کاهش این مشکل کمک کند. نیاز زیادی به تصحیح عدم تعادل هورمونی بین دو هورمون استروژن و پروژسترون وجود دارد. در حالی‌که گرفتگی خفیف عضلانی در طول دوران قاعدگی امری طبیعی می‌باشد، اما گرفتگی شدید عضلات در این مرحله خطرناک بوده و نباید نادیده گرفته شود. این عدم تعادل با استفاده از انواع مختلفی از مواد حاوی پروژسترون مانند کرم‌ها، آمپول‌ها و یا شیاف‌های واژینال تصحیح می‌گردد. همچنان‌که زن به سن یائسگی نزدیک می‌شود، سطوح استروژن و پروژسترون بدن او به طور طبیعی کاهش پیدا می‌کند، به همین دلیل، هورمون‌های سنتزی اغلب به منظور کاهش علائمی که زنان در این مرحله از زندگی ممکن است تجربه کنند، تجویز می‌گردد. زنانی که از سقط جنین رنج می‌برند و یا زنانی که به دلیل کمبود پروژسترون قادر به حاملگی نیستند، نیز ممکن است نیاز به مصرف مکمل‌های پروژسترون داشته باشند. با این‌حال، ممکن است این مکمل‌های دارای عوارض جانبی خاصی باشند. زنانی‌که از شیاف‌های واژینال و یا کرم‌های پروژسترونی استفاده میکنند، اغلب علائمی مانند سرگیجه، خونریزی، سوزش واژن و یا گرفتگی عضلانی را تجربه میکنند. در صورتی‌که هر گونه عوارض جانبی ذکر شده را تجربه کردید، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.تعادل کامل بین استروژن و پروژسترون بدون شک برای عملکرد سالم سیستم باروری زنان ضروری می‌باشد. سطوح پایین پروژسترون می‌تواند باعث انقباضات عضلات رحم شده که این امر نیز به نوبه خود باعث گرفتگی عضلانی و پاره شدن جداره رحم می‌گردد. در حالی‌که گرفتگی خفیف عضلانی در طول دوران قاعدگی امری طبیعی می‌باشد، اما گرفتگی شدید عضلات در این مرحله خطرناک بوده و نباید نادیده گرفته شود. زنانی که با مشکلاتی مانند قاعدگی نامنظم دست و پنجه نرم میکنند و یا از گرفتگی شدید عضلانی در طول دوران قاعدگی رنج می‌برند، باید سطوح پروژسترون بدن خود را مورد آزمایش قرار دهند.
منبع: سایت بازل
