پروژسترون هورمونی است که غالبا در زنان خیلی بیشتر یافت می‌شود. پروژسترون هورمونی زنانه است و وجود آن در مقادیر کافی جهت تنظیم چرخه قاعدگی مهم است. این هورمون در تنظیم الگوی خواب نرمال و حفظ وزن نیز نقش دارد. این هورمون همچنین به مقابله با اثرات استروژن که یک هورمون دیگر مردانه ضروری برای سلامت کلی بدن است می‌پردازد. برای مثال، استروژن رشد سلولی را افزایش می‌دهد، اما در صورتی‌که این فعالیت استروژن کنترل نشود، می‌تواند باعث افزایش تولید سلول‌ها و یا کاهش رشد سلول گردد. با این‌ حال، این مورد زمانی که پروژسترون اقدامات استروژن را تنظیم می‌کند، رخ نخواهد داد و باعث کنترل رشد سلول می‌گردد. سطوح کافی پروژسترون در طول بار داری ضروری می‌باشد، در غیر این صورت ممکن است منجر به سقط جنین گردد.

عدم تعادل در پروژسترون شرایطی است که در آن پروژسترون در بدن در مقایسه با سطوح استروژن در محدوده نرمال نیست. برخی مواقع در تعادل نرمال پروژسترون – استروژن اختلال رخ می‌دهد و در اکثر مواقع این موضوع به معنی استروژن بالا و پروژسترون پایین‌تر از حد نرمال است.

در طول نیمه دوم عادت ماهانه، یعنی چهارده روز بین تخمک گذاری و عادت ماهانه ترشح استروژن و پروژسترون، ابتدا سیر صعودی داشته و سپس از میزان آنها کاسته می‌شود. اگر این دو هورمون مواج تعادل متوازن و طبیعی خود را از دست بدهند این امر می‌تواند موجب سندروم پیش از عادت ماهانه باشد. اغلب سرچشمه سندروم پیش از عادت ماهانه، مستقیم یا غیر مستقیم می تواند با مکانیزم تعادل هورمونی بدن در ارتباط باشد. تئوری‌هایی وجود دارد که این وضع را به هورمون‌های مغز نسبت می‌دهد، ولی در بیش‌تر موارد تغییرات پیچیده هورمون‌های زنانه موجب بروز سندروم می‌شود.

علل عدم تعادل پروژسترون

تولید پروژسترون در تخمدان‌ها اتفاق می‌افتد. در طول تخمک گذاری تخمدان‌ها، پروژسترون ترشح می‌شود. با این ‌حال، در صورتی‌که تخمک گذاری رخ ندهد، می‌تواند منجر به اختلال در سطوح پروژسترون گردد. مشاهده شده که با تنش مزمن، بدن به تولید پروژسترون پایین واکنش نشان می‌دهد. یک رژیم غذایی ضعیف نیز می‌تواند تاثیر منفی بر سطوح پروژسترون داشته باشد. در صورتی ‌که زنان تمایل زیادی به مصرف غذاهای فراوری شده داشته باشند، افزایش عدم تعادل هورمونی چندان تعجب آور نیست. فعالیت فیزیکی پایین نیز می‌تواند منجر به عدم تعادل بین دو هورمون استروژن و پروژسترون گردد.

علائم

عدم تعادل بین سطوح پروژسترون و استروژن منجر به ایجاد طیف وسیعی از علائم گردد که برخی از آن‌ها در ادامه ذکر شده است:
کاهش میل جنسی، خستگی بیش از حد، افزایش وزن، افسردگی و اضطراب، سر درد، متورم شدن سینه‌ها، آکنه، ریزش مو، مخمر و عفونت‌های دستگاه ادراری، دوره‌های قاعدگی دردناک، نوسانات خلق و خو، گر گرفتگی.

درمان

درمان به معنای مصرف مکمل‌هایی که حاوی پروژسترون فراوری شده سنتزی می‌باشد، نیست. برخی جایگزین‌های امن به منظور تصحح این مشکل وجود دارد که در زیر به آن‌ها اشاره شده است:

مصرف غذاهای مناسب

یک شیوه درمان طبیعی شامل مصرف غذاهایی است که به تثبیت سطوح پروژسترون کمک می‌کند. مصرف غذاهایی که منابع خوبی از ویتامین B6 هستند می‌تواند به بهبود تعادل طبیعی پروژسترون – استروژن کمک کند. برخی از غذاهایی که حاوی سطوح بالایی از ویتامین B6 هستند شامل محصولات سویا، گردو، جوانه کلم بروکسل، کلم بروکلی و کلم برگ می‌باشد. افزودن ادویه‌هایی مانند سیر، زردچوبه و پونه به مواد غذایی نیز می‌تواند به بهبود سطوح پروژسترون کمک کند. غذاهای غنی از عنصر روی نیز به حفظ سطوح مناسب پروژسترون کمک می‌کند. بنا بر این، مطمئن شوید که مواد غذایی حاوی روی مانند بوقلمون و جوجه را در رژیم غذایی خود قرار داده باشید.

مدیریت استرس

داشتن استرس برای دوره های طولانی باعث کاهش تولید پروژسترون می‌شود، در حالی‌که تولید کورتیزول در واکنش به تنش افزایش می‌یابد. اگر چه استرس در سبک زندگی امروزی امری اجتناب ناپذیر است اما به راحتی می‌توان با استفاده از تکنیک‌های آرام سازی مانند مدیتیشن و یوگا استرس موجود را کنترل کرد. اثبات شده است که این شیوه‌های درمانی قدیمی جهت آرام سازی ذهن و کاهش استرس مفید است.

مصرف مواد گیاهی

با استفاده از مواد گیاهی مانند macafem می‌توانید به طرز شگفت آوری به احیاء تعادل هورمونی پروژسترون – استروژن کمک کنید. مکمل‌های macafem یک ابزار مؤثر به منظور درمان سطوح در حال نوسان پروژسترون و استروژن می‌باشد. اساساً، macafem غده‌های مسئول حفظ سطوح پروژسترون را تحریک می‌کند. این کار به افزایش پروژسترون و کاهش استروژن بالا کمک می‌کند.

ورزش

انجام تمرینات منظم ورزشی نیز به بهبود سطوح پروژسترون کمک قابل توجهی می‌کند. یک تمرین روزانه و منظم برای مدت 30 دقیقه در روز اغلب جهت بازگرداندن سطوح هورمونی پروژسترون توصیه می‌شود. فعالیت‌های فیزیکی یکی از بهترین روش‌ها جهت تناسب اندام است و مزایای سلامتی متعددی از جمله متعادل ساختن سطوح پروژسترون را دارا می‌باشد.

احتیاط

اگر چه هورمون درمانی پروژسترون ممکن است به کنترل علائم این مشکل کمک کند، اما به بیماران توصیه می‌شود که از این شیوه درمانی دوری کنند. این روش دارو درمانی شامل مصرف قرص‌ها و یا کپسول‌هایی است که حاوی پروژسترون سنتزی می‌باشند. با این ‌حال، این روش درمان می‌تواند در طولانی مدت عواقب جانبی جدی را برای سلامت انسان به همراه داشته باشد. داشتن استرس برای دوره های طولانی باعث کاهش تولید پروژسترون می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد که هورمون درمانی پروژسترون می‌تواند منجر به بروز خطراتی مانند سرطان سینه و تخمدان گردد. در صورتی‌که سطح پروژسترون کافی نباشد، کاربرانی که از پروژسترون درمانی جایگزین استفاده می‌کنند در معرض خطر بالای توسعه سکته مغزی و بیماری‌های قلبی قرار خواهند داشت. همچنین، وابستگی به این هورمون‌های سنتزی می‌تواند باعث کاهش کارایی بدن در تولید هورمون شده و در نهایت منجر به بروز عدم تعادل پروژسترون در بدن می‌گردد.

در صورتی‌که علائم این پدیده جدی باشند و شیوه‌های درمانی ذکر شده در بالا اثر بخش نباشد، پس باید در باره استفاده از پروژسترون درمانی جایگزین با پزشک مشورت کرد. پزشک در ابتدا تعیین می‌کند که آیا مزایای پروژسترون درمانی جایگزین بیشتر از خطرات آن است یا خیر و سپس نتیجه گیری مناسب به نفع بیمار انجام داده و تصمیم می گیرد که آیا بیمار از این شیوه درمان استفاده کند یا خیر.

منبع: Nicks J - HerHaleness