اکثر ما از معنای دقیق آلودگی زیست محیطی اطلاع چندانی نداریم و یا دست کم آن را به درستی درک نکرده‌ایم. میان این نوع آلودگی به خصوص و اصطلاح کلی «آلودگی» تفاوت وجود دارد. آلودگی زیست محیطی تنها انواعی از آلودگی را شامل می‌شود که موجب ایجاد تغییراتی مغایر با قانون طبیعت می‌شود. این تغییری است که به شیوه‌ای مضر بر عناصر آب، هوا و زمین تأثیر می‌گذارد. میزانی که در آن چرخه‌های بیولوژیکی میان این عناصر دچار اختلال می‌شوند را نمی‌توان اندازه‌گیری نمود. عواملی که موجب بروز این تغییرات می‌شوند یا به عبارت دیگر موجب بروز این آلودگی می‌شوند را آلاینده‌ می‌نامند. دو عامل اصلی بروز آلودگی انقلاب صنعتی و شهر نشینی را شامل می‌شوند. هر دو این عوامل به شیوه خود منابع را تحلیل برده و به ایجاد شرایط بسیار بد کمک می‌کنند. از میان دیگر آلاینده‌های عمده می‌توان به فزون زیستی، انتشار گازهای گلخانه‌ای و دی اکسید کربن، دی اکسید گوگرد، اکسید نیتروژن، غبار و مه نیز اشاره کرد. لازم است که هرچه سریعتر اقدامی در جهت کاهش میزان آلودگی انجام دهیم. آلودگی زیست محیطی تنها انواعی از آلودگی را شامل می‌شود که موجب ایجاد تغییراتی مغایر با قانون طبیعت می‌شود. تعدادی از مردم تمایل دارند که سهمی در این کار داشته باشند اما از چگونگی کاهش آلودگی اطلاعی ندارند. حقایق و اطلاعات به دست آمده از آلودگی محیط زیست اقدام سریع را پیش از آن که محیط زیست‌مان دچار تغییراتی ناخوشایند شود، می‌طلبد. اما چگونه می‌توانیم به این مهم دست یابیم؟ کار آسانی است. این نکات ساده را دنبال کنید و با این کار سهمی هر چند اندک در این راه خواهید داشت.

نکاتی جهت کاهش آلودگی زیست محیطی: کاهش، استفاده مجدد و بازیافت

کاهش آلودگی هوا

اگر چه شیوه‌های بسیاری را جهت کاهش آلودگی هوا معرفی خواهیم کرد، اما اجازه دهید با انواع ابتدایی شروع کنیم. در نواحی پرجمعیت و اتاقهای بسته به خصوص خانه سیگار نکشید. مورد بعد آتش است. آتش جهت سوزاندن و از بین بردن زباله یکی از خطرناکترین آلاینده‌هاست. حتی امروزه در بسیاری از کشورها زباله‌ها بر روی جاده‌ها جمع شده و درست جایی که خالی شده‌اند سوزانده می‌شوند. برای کباب درست کردن نیز از آتش استفاده نکنید. به جای آن از سیخ الکتریکی استفاده کرده یا از گاز طبیعی یا پروپان مخصوص کباب استفاده کنید. اتومبیل‌های شما مورد بعد در آلودگی هوا هستند. چنانچه هنوز اتومبیلی در اختیار ندارید و قصد خرید یکی از آنها را دارید، حتماً مدلی را خریداری کنید که میزان آلوده کنندگی آن پایین باشد. می‌توانید اطلاعات مربوطه را به طور مستقیم از بخش فروش دریافت کنید.

هر اندازه که می‌توانید کارهای خود را با هم توأم ساخته تا تنها مجبور به یک بار رفت و آمد با اتومبیل شوید. با چند نفر همزمان با یک اتومبیل تردد کرده یا از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده نمایید. تایرهای اتومبیل بایستی به طور مناسب نگهداری شوند. بالانس چرخ و باد آن بایستی به طور مرتب بررسی شود. یکی از نکات جامع خرید مواد غذایی محلی خواهد بود. این کار منابع به کار رفته جهت بسته بندی، حمل و همچنین سرد سازی که گاهی مورد نیاز است را کاهش می‌دهد. به همین دلیل هر زمان که امکان پذیر بود به صورت عمده خرید نمایید.

* نمونه: آلودگی هوا نه تنها گازهای انتشار یافته توسط خودروها و سیگار را شامل می‌شود، بلکه انتشار گازهای بسیار سمی را نیز در بر می‌گیرد. بهترین نمونه‌ای که می‌توان در این جا عنوان کرد، حادثه رخ داده یعنی تراژدی گاز بوپال در سال 1984 در هند است که در آن 25000 نفر از بین رفتند. این ارقام به نشان دادن وخامت شرایط کمک می‌کنند. همچنین در سال 1272 استفاده از زغال سنگ دریایی توسط شاه ادوارد اول پس از دریافت گزارشاتی مبنی بر بروز مشکلاتی مرتبط با دود آن، ممنوع اعلام شد.

کاهش آلودگی آب

از دوران مدرسه در مورد کاهش آلودگی آب چیزهایی شنیده‌ایم اما افراد بسیار کمی حقیقتاً به آن توجه می‌کنند. باز گذاشتن شیر آب هنوز هم یکی از بزرگترین منابع آلودگی یا همان به هدر رفتن آب به حساب می‌آید. بایستی بدانید که اولین قدم در جهت حل این مشکل، جلوگیری از وقوع آن است. از آلودگی و یا به هدر رفتن آب جلوگیری کنید و خواهید دید که چه قدم بزرگی در این راه برداشته‌اید. نخست باید استفاده خود از منابع را کاهش دهید. مورد بعد چمن یا سبزه است. در صورتی که در اطراف خانه خود باغچه یا فضای سبز دارید، سعی کنید به جای کاشتن چمنهای وسیع، گیاهان طبیعی در آن بکارید. حفظ منطقه وسیعی از چمن نیازمند آب بیشتر از آنچه بایستی مصرف کنید است.

مواد شیمیایی را نیز فراموش نکنید. مصرف گوشت نیز عاملی است که منجر به آلودگی آب می‌شود. باور نکردنی است، بله؟ میزان آب مورد نیاز جهت تولید گوشت دور از ذهن است. اطمینان حاصل کنید که در حمام دوش آبی قرار دهید که نیاز به جریان زیاد آب نداشته باشد. مواد شوینده و شامپو نیز بایستی با تفکر و دور اندیشی زیاد خریداری شوند. مواد شوینده و شامپوهایی را خریداری کنید که دوستدار محیط زیست باشند و به عبارتی به محیط زیست آسیب وارد نسازند، به این دلیل که سایر شامپوها و مواد شوینده حاوی مواد شیمیایی‌ای هستند که برای محیط زیست مضر می‌باشند. مواد شوینده عمدتاً حاوی ماده شیمیایی نونیل فنول هستند که باعث اختلال در تولید مثل ماهی می‌شوند. کارهای زیادی وجود دارد که می‌توانید تنها در خانه انجام دهید، این طور نیست؟

* نمونه: به نظر می‌رسد به دلیل آلودگی آب روزانه حدود 14000 نفر جان خود را از دست می‌دهند. در عین حال گفته می‌شود که در هند روزانه هزار کودک از عوامل مسبب اسهال از بین می‌روند. 90% شهرهای چین قربانی آلودگی آب هستند. در طول جنگ عراق در دهه 90 حدود 900000000 بشکه نفت از کشتی‌ها به آبهای اقیانوس ریخته شد. در مینه‌سوتا حدود 250000 ماهی کراپی خالدار از بین رفتند. در امتداد رودخانه تنسی در ایالت آلاباما 240000 ماهی مرده پیدا شد.

کاهش آلودگی زمین

شاید به تنفس در این هوا عادت کرده باشیم. شاید تصاویر اقیانوس‌ها و رودخانه‌های آلوده موجود در کتابهای درس جغرافیا را به طور کامل فراموش کرده باشیم. اما چگونه می‌توانیم خیابانهای کثیفی که هر روز در آنها تردد می‌کنیم را نادیده بگیریم؟ آلودگی زمین در واقع ما را تهدید می‌کند. می‌دانید که چه میزان پلاستیک مورد استفاده قرار می‌دهید؟. نخستین کاری که لازم است انجام دهید، جایگزین ساختن تمام کیسه‌های پلاستیکی خود است. از قبل چند کیسه پارچه‌ای خریداری کنید، تعدادی که برای حداقل یک ماه شما کافی باشد.

هر ماده غیر آلی یا معدنی را بازیافت نمایید، آنها را دور نیاندازید. آیتم‌هایی مانند گوشی تلفن همراه را می‌توان بازیافت نمود. آن را به عنوان آشغال دور نیاندازید، این کار در نهایت زمین و سپس آب را تباه و فاسد می‌سازد. راه دیگری که از میان تمام راه‌های کاهش آلودگی زیست محیطی وجود دارد، استفاده مجدد از بطری یا خمره نگهداری مواد غذایی در خانه است. در رابطه با روش تولید و تهیه کود از مواد زائد مطالعه کنید و این کار را در خانه انجام دهید. این کار نه تنها یک گام بزرگ فردی است بلکه می‌توانید به آرامی به دیگران نیز مشارکت در این کار را پیشنهاد دهید. درست کردن کود هم عملی پیشگرانه و هم درمان کننده است.

* نمونه: در سال 1993 در اسکاتلند 14 میلیون تن زباله تولید شد. در طول این مدت، 90% زباله‌های کنترل شده به محل دفع زباله انتقال داده شدند. این کار به نوبه خود موجب تولید گاز متان به میزان دو میلیون متر مکعب شد. گرچه همه چیز از عصر انقلاب صنعتی آغاز شد، اما خانواده‌ها یکی از بزرگترین آلوده کنندگان زمین به حساب می‌آیند. در چین 50 میلیون مایل از زمین آلوده شده است.

همان گونه که مشاهده کردید هیچ روش مطلقی جهت کاهش دائمی آلودگی زیست محیطی وجود ندارد. آب رفته را نمی‌توان به جوی بازگرداند. پیش از اقدام برای رفع آن بایستی به آلودگی موجود چیزی نیافزاییم. هر روز سهم خود را در انجام این کار به کار بندید. ساده‌ترین راه حل انجام تمام این کارها حداقل به مدت یک بار در ماه است. این میزان برای شروع کفایت می‌کند. اگر دیگران نیز این کار را انجام دهند در کاهش آلودگی کمک بسیاری خواهد بود. بسیار اهمیت دارد که هشیار بوده و نیز خواستار آن باشید که در یک دنیای بهتر زندگی کنید. کمک به محیط زیست، کمک به خودتان است.

منبع: Help Save Nature