در گفتگوی کوتاهی با خانم دکتر لاله افتخاری داشتیم، وی به اهمیت و نقش مثبت انتخابات در نحوه مدیریت کشور اشاره کرد و در عین حال، وجود بیاخلاقی های انتخاباتی را یکی از معضلات این عرصه برشمرد.
نماینده مردم تهران در دورههای هفتم، هشتم و نهم مجلس شورای اسلامی، بیان وعدههای دستنیافتنی یا غیرضروری توسط برخی از کاندیداهای مجلس شورای اسلامی را دور از شأن نمایندگی دانست و بیان داشت: در انتخاباتهای گذشته موارد زیادی را شاهد بودهایم که یکی از کاندیدهای انتخابات در شهرستان یا بخش حوزه انتخابیه خود وعدههایی را در بین مردم مطرح کرده و انتظاراتی را بوجود آورده است که در توان او نبوده و بعد از انتخابات برای فرار از پاسخگویی، از دسترس مردم خارج شده است.
عملکرد نهادهای نظارتی نیز در ایام تبلیغات انتخاباتی چندان قابلقبول نیست
هرچند که در سالهای گذشته تاکیدات فراوانی در راستای کنترل فضای هیجانی انتخابات و پرهیز از مطرح نمودن وعدههای نابجا توسط کاندیداهای مجلس صورت گرفته است، اما این مسئله کم و بیش در همه انتخاباتهای گذشته وجود داشته و موجب شده سطح انتظارات عمومی به شکل غیرمعقولی افزایش یابد.عملکرد نهادهای نظارتی نیز در ایام تبلیغات انتخاباتی چندان قابلقبول نیست، دستگاههای نظارتی در برخی موارد "بیش از حد معمول" سختگیری میکنند و در برخی موارد آنچنان تسامح میکنند که عنان کار از دستشان خارج میشود؛ در برخی موارد به یک ستاد انتخاباتی فشار میشوند که چرا ابعاد بنر تبلیغیشان بزرگتر از حد قانونی است و یک ستاد انتخاباتی را چنان به حال خودش وامیگذارند که رسما در سطح شهر، کارناوال راه میاندازد.
در انتخاباتها به وفور مشاهده میشود که کاندیداهای نمایندگی، اتهاماتی را به یکدیگر و بعضا به نظام جمهوری اسلامی وارد میکنند، انگیزه آنان از بیان این مطالب "ناکارآمد نشان دادن وضع موجود" است تا از این طریق بتوانند خودشان را منجی مشکلات نشان دهند و چنین وانمود کنند که کلید حل مشکلات در دست آنان است.
اتهامزنی به نظام جمهوری اسلامی و پایمال کردن دستاوردهای انقلاب، ظلمی آشکار به همه مردم است و نتیجهای جز تضعیف کشور ندارد که باید از اینگونه رفتارها پرهیز شود، در وصیتنامه شهید قاسم سلیمانی نیز صراحتا بر این موضوع تاکید شده است که صیانت از آبروی نظام باید یک تکلیف همگانی شمرده شود.
کاندیداهای نمایندگی میبایست بجای تخریب دیگران، از توانایی خودشان سخن بگویند و خودشان را به اثبات برسانند؛ هجمه کاندیداها به یکدیگر همواره از دایره اخلاق فراتر میرود و چهرهی سیاهی از کشور در ذهن مردم بوجود میآورد، ایجاد این ذهنیت منفی در ذهن مردم نه تنها موجب پویایی جامعه نمیشود بلکه به رخوت و بیانگیزگی خواهد انجامید و همه مردم را به دلسردی و یاس دچار میکند.
کاندیداهای مجلس باید از ابتدای حضورشان در رقابتهای انتخاباتی، چشماندازی برای نقشآفرینی خود در مجلس متصور باشند و به این نکته توجه داشته باشند که با توجه به تخصصشان در چه کمیسیونی توان فعالیت دارند؛ از سوی دیگر کاندیداهای مجلس میبایست همیشه در دسترس مردم باشند و چنانچه وارد مجلس شدند، کانال ارتباطی خود را با مردم را به صورت دوطرفه حفظ کنند، به عبارتی نباید از مردم فاصله بگیرند.
اخلاق دیگری که شایسته است در بین کاندیداها رواج یابد اینکه چنانچه فردی به این جمعبندی رسید که کاندیدای دیگر به لحاظ معیارهای کارشناسی نسبت به او ارجح است، به نفع او کنار بکشد و زمینه را برای رایآوری فرد شایستهتر فراهم نماید.
برخی لیستهای انتخاباتی با "پول" بسته میشود
لیستهایی که در ایام انتخابات ارائه میشود را نمیتوان چشم و گوش بسته پذیرفت، مردم باید بر مبنای شاخصهایی همچون سادهزیستی، مردمی بودن، برخورداری از جایگاه تخصصی، پاکدستی، تلاشگری برای حل مشکلات کشور و متعهد بودن نسبت به تکالیف قانونی خود، کاندیداهای موردنظر را انتخاب کنند یا اینکه به لیستهای موردتایید توسط روحانیت متعهد و انقلابی رای بدهند.در انتخاب کاندیداهای مجلس باید به این نکته توجه داشت که چه کسی دارای "فکر نو" میباشد، حتی شاید سن افراد چندان موضوعیت نداشته باشد، امام خمینی رحمت الله علیه در زمان پیروزی انقلاب، جوان نبودند اما از فکر نو برخوردار بودند، شهید سلیمانی یک جوان 30 ساله نبودند اما فکر خلاق داشتند و از شهامتی برخوردار بودند که به او قدرت انجام کارهای بزرگ را میداد.
اصل و اساس بر این است که کاندیداها دارای روحیه تکلیفمداری، تلاشگری و سادهزیستی باشند، و چنانچه مردم نمیتوانند افرادِ دارای این شاخصها را بشناسند میبایست از کسانی که مورد اعتماد آنها هستند جویا شوند.
نکته دیگر اینکه بعضا در تهیه لیستهای انتخاباتی، برخی افراد صرفا بخاطر سرمایهگذاری مالی وارد لیست میشوند درحالی که از صلاحیت و شایستگی لازم برخوردار نیستند، به عبارتی افرادی که قرار است لیستهای انتخاباتی را گردآوری کنند، برخی کاندیداهای ناشناس را در ازای دریافت مبالغی وارد لیست میکنند، بخشی از این جریانات، طبیعی است چراکه در هر حال تبلیغات انتخاباتی هزینههایی را به همراه دارد اما در بسیاری از موارد، مبالغی که در فرآیند تعیین لیستها جابجا میشود غیرمعقول است.
در برخی موارد افراد ناشناسی را میبینیم که در چندین لیست انتخاباتی حضور دارند و طبیعتا برای حضور در هرکدام از این لیستها، هزینههایی را متقبل شدهاند اما سوال اینجاست که این مبالغ سنگین را از کجا تامین میکنند، آیا یک کارمند ساده میتواند برای حضور در مجلس، هزینههای چندصد میلیونی پرداخت نماید؟ اگر یک کاندیدا با حمایت مالی اسپانسر وارد مجلس شود، چگونه میخواهد از "جایگاه نمایندگی" دِین خود را نسبت به اسپانسرش ادا کند؟
مانع خاصی برای ورود زنان به مجلس وجود ندارد
نمایندگان زن در دورههای گذشته تا حدود زیادی مطالبات جامعه زنان را پیگیری کردهاند، هرچند که مطالبات بانوان صرفا محدود به مسائل زنان نمیشود، خانمی که همسرش یا فرزندش بیکار است انتظار دارد نمایندگان مجلس طرحهایی را به تصویب برسانند که وضعیت اشتغال در کشور بهبود یابد، خانمی که اعضای خانوادهاش از بیماری خاصی رنج میبرند توقع دارد نمایندگان مجلس به مشکلات آنان رسیدگی نمایند، همینطور خانمی که مستاجر است توقع دارد هزینههای بخش مسکن کاهش یابد و شرایط برای صاحبخانه شدن آنان هموار شود.بسیاری از قوانین مورد بررسی در مجلس شورای اسلامی، با زندگی عموم مردم سر و کار دارد، قوانینی متعددی که در حوزه آب و برق و مسکن یا به طور مثال قوانین مربوط به حوزه اشتغال، قانون هدفمندی یارانهها، قوانین مربوط به صادرات و واردات و ... به همه مردم مربوط میشود و ربطی به زن و مرد ندارد.
به لحاظ سازوکارهای تعریفشده در کشور، حضور بانوان در عرصه انتخابات و نقشآفرینی این طیف از جامعه در نهاد قانونگذاری امری مشروع به شمار میرود و مانع خاصی در این زمینه در کشور وجود ندارد، نمایندگان زن بعد از ورود به مجلس نیز میتوانند در کمیسیونها و فراکسیونهای مختلف حضور داشته باشند و در فرآیندهای جاری مجلس مشارکت نمایند.
ممکن است در برخی موارد نگاههای خاص و تبعیضآمیزی نسبت به زنان وجود داشته باشد اما در مجموع تفاوتی بین زن و مرد وجود ندارد؛ حضور بانوان در برخی از کمیسیونهای مجلس ضروری است و از سویی در برخی از مجامع و نشستهای بینالمللی، آقایان حق رای ندارند و چنانچه نمایندگان زن در اینگونه مجامع حضور نداشته باشند نمیتوان از حق عضویت کشورمان بهرهمند شد.
افرادی که احیانأ سخنانی علیه حضور زنان در مجلس بیان میکنند ممکن است رفتارهایی از برخی بانوان مجلس دیده باشند اما قدر مسلم رفتار یک فرد را نمیتوان و نباید به دیگران تعمیم داد، علاوه بر این مشی امام خمینی رحمت الله علیه و مقام معظم رهبری نیز هیچگاه در ضدیت با مشارکت اجتماعی بانوان و ممانعت از ورود زنان به مَناسب حاکمیتی همچون مجلس شورای اسلامی نبوده است.