4 دی 1388 / 8 محرم الحرام 1431 / 25 دسامبر 2009 |
1) شهادت عالم مجاهد آيتاللَّه "آقانوراللَّه نجفي اصفهاني" (1306ش):
آيتاللَّه مهدي معروف به آقانوراللَّه نجفي اصفهاني از روحانيون مجاهد، مهاجر، مصلح، متفكر در سال 1240 ش (1278 ق) در اصفهان به دنيا آمد. پدرش شيخ محمدتقي اصفهاني صاحب هدايةُ المُستَرشِدين و مادرش دختر آيتاللَّه العظمي سيدصدرالدين عاملي از مراجع بزرگ شيعه ميباشد. وي در ابتدا در محضر پدر ارجمندش به دانش اندوزي مشغول شد و پس از چندي براي ادامه تحصيلات، عازم عتبات عاليات گرديد. آقا نوراللَّه در آنجا از محضر استادان نامداري همچون ميرزا محمد حسن شيرازي، سيدمحمدكاظم يزدي و ميرزا حبيباللَّه رشتي بهرهها برد و به مقام رفيع اجتهاد دست يافت. اين عالم مبارز در نهضت تحريم تنباكو در سطح اصفهان فعاليت داشت. از ديگر اقدامات وي فعاليت عليه مبلغين مسيحي با تأسيس انجمن صناخانه و انتشار روزنامهالاسلام ميباشد. آيتاللَّه نجفي اصفهاني با ظل السلطان فرزند خونخوار ناصرالدين شاه كه 30 سال حاكم اصفهان بود مبارزه كرد و وي را از اصفهان اخراج نمود. او در جريان نهضت مشروطه، از اركان نهضت عدالتخانه و مهاجرت كبراي قم نيز به شمار ميرود. آيتاللَّه اصفهاني انجمن مقدس ملي اصفهان را تأسيس و بعد از اخراج ظلالسلطان دست به اصلاحاتي مانند تأسيس بيمارستان و مدرسه زد. اين عالم مجاهد سرانجام از سوي رضاخان (كه مبارزات زيادي با او كرده بود) مسموم، و در 4 دي ماه 1306 ش برابر بااول رجب 1346 ق در 66 سالگي به لقاءاللَّه پيوست. پيكر اين عالم رباني به نجف منتقل شد و در مقبره جد مادري خود آيتاللَّه العظمي شيخ جعفر كاشف الغطاء دفن گرديد. |
2) مرگ "ناصرالملك" سياستمدار و نايب السّلطنه قاجار (1306 ش):
ابوالقاسم قراگوزلو معروف به ناصرالملك، پس از تحصيلات مقدماتي، راهي انگلستان گرديد و در زمان ناصرالدين شاه، از نزديكان وي شد. او در زمان مظفرالدين شاه به وزارت ماليه دست يافت ولي كار مثبتي انجام نداد. وي مدتي نيز از طرف محمدعلي شاه به صدراعظمي رسيد ولي از آمدن به ايران خودداري نمود تا اين كه بر اثر معرفي اعضاي كابينه به صورت تلگرافي، اين دولت نيز با تشنّجاتي مواجه شد و شكست خورد. با روي كار آمدن احمد شاه قاجار،ناصرالملك پس از مرگ عضدالملك نايب السلطنه، به نيابت سلطنت انتخاب شد و همچنان با ارسال تلگراف، از اروپا دستورات خود را صادر ميكرد و به اداره امور كشور ميپرداخت. اين طرز حكومت، كشور را با مشكلات متعددي روبرو ساخت تا اين كه ناصرالملك را مجبور به سفر به ايران نمود. وي حكومت قانون و مشروطه را براي ايران زود ميدانست و از اين رو با مشروطهخواهان هماهنگي نكرد. با وجودي كه سالها در انگلستان و فرانسه اقامت داشت، معذلك، روح ديكتاتوري در او به شدت ريشه دوانده بود. هنگامي كه به نيابت سلطنت رسيد، از انجام انتخابات طفره رفت و در مدت سه سال و نيم نيابت سلطنت او، ايران مجلس نداشت و مطبوعات به شدت در فشار و مضيقه بودند. او بعدها نيز بار ديگر براي گردش و تفريح راهي اروپا شد و امور سلطنت را با مكاتبه و تلگراف انجام ميداد. در اين هنگام تصميم به بركناري او گرفته شد ولي نه استعفا داد و نه به ايران آمد و تا روز آخر نيز حقوق خود را كامل وصول نمود. ناصرالملك علي رغم دارا بودن ثروت فراوان و نفوذ بسيار در ايران و انگلستان، هيچ گاه از نفوذش به نفع مملكتش استفاده نكرد و در دوران نيابت سلطنت و قبل از آن، كوچكترين آثار خيري از وي باقي نماند. سرانجام اين سياستمدار عياش در چهارم دي ماه 1306، پس از آن كه مدتي قبل به دعوت رضاخان پهلوي به ايران آمده بود، در تهران درگذشت. |
3) تظاهرات عظيم مسلمانان در حمايت از قيام اسلامي مردم فلسطين (1366ش) |
4) درگذشت "حسن پورصناعي" هنرمند قلم كار ايراني (1375 ش) |
6) 8 محرم الحرام سال 61 هجري قمري:
آخرين مذاكره بين مناديان سپاه ايمان، و سردمداران كفر انجام گرفت. روز هشتم ماه محرم به دعوت امام حسين(علیه السّلام) گفتگويي ميان ايشان و اِبنِ سَعْد ترتيب داده شد و ايشان فرمانده كافران را از عاقبت راهي كه در پيش گرفته بود آگاه و برحذر كردند. امام شهيدان در سخنان خويش به ابن سعد فرمودند: «واي بر تو اي ابن سعد، آيا از خدا كه عاقبت به ديدارش خواهي شتافت، نميترسي؟ آيا با من ميجنگي در حاليكه ميداني من كيستم؟ بيا و اين لشكر انبوه را واگذار و با من همراهي كن كه در اينصورت به خدا نزديكتر خواهي بود». اما سخنان امام در آن موجود پليد اثر نكرد و او كه در انديشه كسب قدرت و مقام بود در كفر و جهل خويش باقي ماند. |
7) 8 محرم الحرام سال 329 هجري قمري:
« ابو سهل كوهي» رياضيدان، و منجم برجسته ايراني در طبرستان متولد شد. اما بيشتر ايام عمر خود را در مراكز علمي بغداد به مطالعه و تحقيق سپري كرد. كوهي بيش از سي سال به رصد ستارگان و ديگر امور رصدخانهاي پرداخت و نتايج تحقيقات جامع او مورد استفاده منجمان و دانشمندان بعد از او قرار گرفت.« صنعت اسطرلاب»؛ و« دواير قماسه» از تأليفات ابوسهل كوهي محسوب ميشوند. |
8) 8 محرم الحرام سال 350 هجري قمري:
«ابوبكر احمد بن كامل بن خلف بن شجره » معروف به ابن كامل عالم علوم قرآني، فقيه و قاضي اهل سامرا درگذشت. ام در تاريخ و سرودن شعر تبحر بسيار داشت اما دانش و شهرت اصلي وي در علوم قرآني ذكر شده است. البته ابن كامل در تاريخ عرب جايگاه ويژهاي دارد و كتاب التاريخ وي گواه اين مطلب است. گفتني است كه ابن كامل راويِ تاريخ طبري از خود مؤلف است و دوستي ديرينه او با محمد بن جرير طبري در منابع ثبت شده است. مهمترين اثر به جا مانده از ابن كامل كه سالها منصب قضاوت كوفه را داشت« اخبار القـُضاةُ الشُّعَراء» نام دارد. |
9) 8 محرم الحرام سال 686 هجري قمري:
« بدرالدين محمد آندلسي» معروف به ابن ناظم وفات يافت. پدر او ابن مالك مردي فاضل و دانشمند بود و بدرالدين از مكتب پدر دانش بسياري آموخت و در زمينههاي مختلف علمي معرفت يافت. اين ناظم پس از درگذشت پدر وظايف علمي او را بر عهده گرفت. از آثار وي« شَرحِ الْفيه» و« شرح كافيّه» را ميتوان ذكر كرد. |
10) 8 محرم الحرام سال 1290 هجري قمري:
ملا علي زنجاني از علماي بزرگ قرن سيزدهم هجري قمري درگذشت. زنجاني فقيهي اصولي و اديبي فرزانه بود. اين عالم وارسته مدتها در قزوين به تدريس و تأليف پرداخت و سپس فعاليتهاي علمي ـ ديني خود را در زنجان ادامه داد. از تأليفات زنجاني تفسير قرآن، جوامع الاصول، و معدنُ الاَسْرار را ميتوان برشمرد. وي در مقبره سيد ابراهيم زنجان به خاك سپرده شده است. |
11) 8 محرم الحرام سال1344هجري قمري:
حاج شيخ عبدُ النّبي نوري ازآيات و مراجع تهران درقرن اخيردارفاني را وداع گفت. او دانشمندي حكيم، فقيهي برجسته و مجتهدي عالي مقام بود. آيت الله نوري سالها درتهران به تدريس اشتغال داشت و جلسات تدريس ايشان همواره انبوهي ازمشتاقان اسلام و معارف اسلامي را پذيرا ميشد. |
12) درگذشت فقيه بزرگ "آيتاللَّه ملاعلي زنجاني" (1290 ق):
ملاعلي زنجاني از علما و فقهاي قرن سيزدهم هجري قمري و از پرورش يافتگان حوزهي درس شيخ محمدتقي، صاحب "هدايةُالمسترشدين" و از معاصران شيخ مرتضي انصاري بوده و برخي از بزرگان چون ميرزا حبيباللَّه رشتي از شاگردان وي ميباشند. او در كنار تدريس، به رفع نيازهاي ديني و دنيوي مردم نيز اهتمام ميورزيد. برخي از آثار به جاي ماندهي وي عبارتند از: تفسير قرآن، جوامع الاصول، السؤال و الجواب، الصّيد و الذِّباحة، معدَنُ الاسرار، نواميسُ الاُصول و وسيلةُالنّجاة و... . |
13) 25دسامبرسال1665ميلادي:
نخستين كمپاني هندشرقي فرانسه درزمان سلطنت لويي چهاردهم تأسيس شد. كمپاني هند شرقي براي رقابت سياسي، اقتصادي و استعماري با دولت بريتانيا پديد آمد. بروزجنگهاي خونين ميان فرانسه و انگلستان ازنتايج تأسيس كمپاني هندشرقي فرانسه بود. |
14) 25دسامبرسال1901ميلادي:
زنوبه گرام مخترع و فيزيكدان بلژيكي بعد از75سال زندگي درگذشت. گرام از19سالگي به تحقيق و مطالعه دررشته فيزيك پرداخت. نتيجه تحقيقات زنوبه گرام اختراع دينامو بود. دينامو وسيلهاي است كه با استفاده ازآن جريانهاي دائم يا متناوب برق را ميتوان به نقاط دورانتقال داد و ازآن بهره برداري كرد. |
15) تولد پيامبر خدا حضرت "عيسي مسيح(علیه السّلام) " (سال اول ميلادي، 622 سال قبل از هجرت):
حضرت عيسي بن مريم(علیه السّلام) پيامبر بزرگ الهي و اولوالعزم، در روز 25 دسامبر سال اول ميلادي، 622 سال قبل از هجرت پيامبر بزرگ اسلام(صلّی الله علیه و آله و سلّم) ، در بيت لحم واقع در سرزمين فلسطين به دنيا آمد. با اين حال تاريخ تولد حضرت عيسي(علیه السّلام) دقيق نيست و در قرن ششم قبل از هجرت، روز 25 دسامبر به عنوان عيد ميلاد مسيح(علیه السّلام) برگزيده شد، درصورتي كه تاريخنويسان، معتقدند تولد ايشان 4 يا 6 سال قبل از آن بوده است. حضرت عيسي(علیه السّلام) به فرمان خداوند، به گونهاي اعجازآميز از مادري باكره و مقدس متولد شد و سپس در گهواره شروع به سخن گفتن كرد و پيامبري خود را بشارت داد. زمان جواني حضرت عيسي(ع) دوره بحراني تاريخ يهود است. يهوديان تحت سيطره روميان چشم انتظار موعودي نجات بخش بودند. با اين حال با ظهور مسيح(علیه السّلام) ، عليرغم ديدن نشانهها و معجزات بر حق آن حضرت، باز هم با ايشان به مخالفت برخاستند. آن حضرت در دوران حيات خود به موعظه و شفاي بيماران ميپرداخت و در تعليمات خويش، بيشتر از تمثيل بهره ميگرفت. معجزات فراوان، تبيين مسائل اخلاقي به همراه مثالها، شفاي بيمارانِ علاجناپذير و بالاخره پافشاري بر اطاعت از شريعت و پرستش خداي يكتا باعث شد تا تعداد زيادي گرد وي جمع شوند. در اين ميانْ، پيروان نزديك و خاص او حواريون نام داشتند كه دوازده نفر بودند و هميشه همراه حضرت بودند. مسيح(علیه السّلام) كه از 30 سالگي به نبوت برگزيده شد، سرانجام مورد تهديد بزرگان يهود واقع شد و آنان تصميم به قتل وي گرفتند. زيرا سران يهودي از اينكه مردم به عيسي(ع) علاقهمند ميشدند، احساس نگراني نموده و ميدانستند اگر او را آزاد بگذارند، همه مردم به او ايمان ميآورند. روي گرداني يهوديان از بزرگان خود باعث شد تا سران يهود به اين نتيجه برسند كه بايد عيسي(ع) را براي حفظ قوم خود، قرباني نمايند. در آن حالْ، چون خواستند آن حضرت را از ميان بردارند، خداوند مسيح(ع) را به آسمانها برد و يهوديان فردي شبيه به عيسي(علیه السّلام) را به صليب كشيدند. در روايات اسلامي و شيعي، بازگشت عيسي مسيح(ع) در زمان ظهور حضرت مهدي موعود(علیه الصلوة والسّلام) تصريح شده و به نمازگزاردن آن حضرت پشت سر امام عصر اشاره گرديده است. كتاب حضرت عيسي(ع) انجيل نام دارد. نام حضرت عيسي(ع) در سيزده سوره قرآن، 45 بار تكرار شده است. |
16) تولد "اسحاق نيوتن" رياضيدان انگليسي و دانشمند برجسته جهان (1643م):
اسحاق نيوتن دانشمند بلند آوازه انگليسي، در 25 دسامبر سال 1642م در منطقه نارْسِ انگلستان به دنيا آمد و كودكي خود را با غم از دست دادن پدر به تلخكامي گذراند. وي از جواني به ابزارهاي مكانيكي علاقه داشت تا اينكه در دانشگاه كمبريج انگلستان در زمينههاي رياضي، فيزيك و فلسفه به تحصيل و تحقيق پرداخت. نيوتن در 24 سالگي قوانين اساسي فيزيك را تنظيم كرد و آنها را درباره اجرام آسماني به كار برد. مهمترين كشف نيوتن، قانون اصلي جاذبه است. كشفيات علمي نيوتن، پايه بسياري از اكتشافات بعدي دانشمندان درباره قوانين حاكم بر طبيعت و اصول رياضي و هندسي شد. نيوتن مفاهيم و قوانين اساسي مكانيك را فرمولبندي نمود و پس از كشف جاذبه عمومي، منظرهاي فيزيكي از جهان به وجود آورد كه تا آغاز قرن بيستم دست نخورده باقي ماند. نيوتن را به دليل مطالعه آثار رياضيدانان بزرگ و به ويژه پايهگذاري اساس حساب و جبر و آناليز، به عنوان يكي از بنيانگذاران اصول رياضيات عالي ميدانند. نيوتن پس از تحقيقات جالبي كه درباره نور انجام داد ثابت كرد كه نور خوشيد يا نور سفيد عملاً از تركيب رنگهاي گوناگون به وجود آمده است كه با يك منشور ساده قابل تجزيه است. نتيجه اين تجربه، باعث ايجاد مفهوم طيف يا نوار رنگ گرديد و پايه طيفشناسي ريخته شد. وي همچنين با ساخت نوعي تلسكوپ كه به جاي عدسي، داراي آينه بازتابنده بود، پايه تلسكوپهاي امروزي را گذارد و از آن براي بررسي اعماق كيهان استفاده بُرد. ديدگاههاي اين دانشمند بزرگ جهان درباره دين، فلسفه و اخلاق نيز مورد توجه بسياري از دين شناسان و متفكران قرار گرفته است. نيوتن آثار متعددي به نگارش درآورده است كه كتاب مباني رياضي فلسفه طبيعي درباره حركت اجسام، مهمترين اثر اوست. نيوتن در اين كتاب پيروي حركات اجسام در زمين و آسمان را بر اساس قوانين واحد اثبات ميكند و قوانين مهم سهگانه خود را در اينباره مطرح ميسازد. او بيش از بيست سال آخر عمر را در مقام رياست انجمن سلطنتي انگلستان گذراند و فعاليتهاي علمي خود را ادامه داد. اسحاق نيوتن سرانجام در 20 مارس سال 1727م در 85 سالگي درگذشت و در كليساي وست مينْسْتِر كه مدفن بزرگان بسياري است به خاك سپرده شد. |
17) تأسيس "كمپاني هند شرقي فرانسه" در هندوستان (1665م):
كمپاني هند شرقي فرانسه در زمان سلطنت لويى چهاردهم، براي رقابت سياسي، اقتصادي و استعماري با دولت بريتانيا در هندوستان تأسيس شد. اگرچه اين شركت در 25 دسامبر 1665م شكل گرفت اما از سال 1719م در هندوستان مستقر گرديد. دولت انگليس نيز 66 سال قبل از تأسيس كمپاني فرانسه، كمپاني تجاري هند شرقي خود را ايجاد كرده بود. از نتايج تأسيس كمپاني هند شرقي، انجام فعاليتهاي استعماري دولتهاي انگليس و فرانسه در شبه قاره هند و سرزمينهاي مجاور آن بود كه تا مدتها، از طريق اين كمپانيها انجام ميشد، هر چند كه كمپاني فرانسوي در مقايسه با كمپاني انگليسيِ هند شرقي به موفقيت دست نيافت. اين شركت به علت مشكلات مالي در سال 1769م منحل گرديد. |
18) تولد "محمد انور سادات" رئيس جمهور پيشين مصر (1918م) (ر.ك: 6 اكتبر) |
19) مرگ "چارلي چاپلين" كمدين و هنرپيشه معروف سينما (1977م) (ر.ك: 16 آوريل) |
20) اعدام "نيكلاي چائوشسكو" ديكتاتور پيشين روماني در جريان كودتا در اين كشور (1989م):
نيكلاي چائوشسْكو، رئيس جمهور پيشين روماني در 26 ژانويه 1918م به دنيا آمد. وي از جواني به حزب كمونيست پيوست و پس از ترقي در آن در سال 1965م به عنوان دبير كل حزب كمونيست روماني برگزيده شد. او در سال بعد آشكارا از سياست شوروي فاصله گرفت و با آلمان غربي روابط سياسي برقرار نمود. وي از سال 1974م كه به رياست جمهوري روماني رسيد سعي كرد تا بين شرق و غرب موازنه ايجاد كند و در گسترش روابط با امريكا تلاش نمود. چائوشسكو تنها رهبر اروپاي شرقي بود كه علناً عليه اصلاحات مورد نظر كرملين ايستادگي ميكرد. او همچنين تنها رهبر بلوك شرق بود كه اجازه رزمايش نيروهاي پيمان ورشو را در خاك كشورش نميداد. چائوشسكو همچنين بر خلاف سياست بلوك شرق، روابط حسنه خود را با غرب گسترش داد و واشينگتن همواره روماني را به خاطر داشتن حداقل تعرفه گمركي در معاملات تجاريش با غرب، مطلوبترين دوست خود در ميان كشورهاي بلوك شرق ميدانست. وي پس از روي كارآمدن گورباچف، با انجام اصلاحات مورد نظر كرملين در اروپاي شرقي مخالفت كرد و نارضايتي خود را از اعمال نظر مستقيم مسكو در مسائل اروپاي شرقي اعلام نمود. چائوشسكو نه فقط مخالف سياستگذاري شوروي براي كشورهاي اروپاي شرقي بود، بلكه خود در سياست خارجي روماني، مستقل از شوروي عمل ميكرد. او در عين استقلال عمل در برابر شوروي، خودمحوري خاصي داشت. وي در سالهاي 1956م و 1968م تهاجم نيروهاي شوروي سابق و پيمان ورشو به دو كشور مجارستان و چكسلواكي را محكوم كرد و از برنامههاي اصلاحطلبانه و آزاديخواهانه مردم اين دو كشور حمايت نمود و از سوي ديگر، در سال 1989م كه نسيم همان اصلاحات و اين بار با حمايت شوروي در اروپاي شرقي وزيدن گرفت، باز به خاطر مخالفتش با سياستگذاري كرملين، با اصل اصلاحات به مخالفت پرداخت. به همين سبب تغييرات درسطح هيأت حاكمه روماني بر عكس تغييرات در هيأتهاي حاكمه ساير كشورهاي اروپاي شرقي با خونريزي فراوان توام بود. در سال 1987م، مشكلات زندگي و شرايط سخت كاري به اعتصابات و راهپيمايىهايى منجر شد كه به وسيله پليس سركوب گرديد. در پايان سال 1989م، رويارويى مردم ناراضي روماني و پليس، كشتهها و زخميهاي زيادي به جاي گذارد و دولت وضعيت فوقالعاده اعلام كرد. ولي در همين زمان گروهي از نظاميان با پشتيباني گسترده مردم در 22 دسامبر 1989م دست به كودتا زدند و حكومت چاشسكو را پس از 24 سال سرنگون كردند. نيكلاي چائوشسكو در همين روز به دام افتاد و سرانجام 3 روز بعد در 25 دسامبر به همراه همسرش در 71 سالگي به جوخه اعدام سپرده شد. |
21) استعفاي "ميخائيل گورباچف" رهبر پيشين اتحاد جماهير شوروي سابق (1991م): با روي كار آمدن ميخائيل گورباچف در مقام رهبري اتحاد جماهير شوروي سابق، وي دست به اصلاحات گسترده اقتصادي و سياسي زد و سعي نمود تا اوضاع افسارگسيخته كشور را كنترل كند. اما ميزان وسيع مشكلات و نيز بحرانهاي پي در پي ناشي از استقلالطلبي جمهوريهاي شوروي، كمبود شديد مواد غذايى و تكيه بر نظام الحادي كمونيستي، تلاشهاي گورباچف را با ناكامي مواجه ساخت و روند فروپاشي شوروي را تسريع بخشيد. در اين ميان، در روز 19 اوت 1991م كودتايى از جانب عناصر هوادار بازگشت به روشهاي سنتي كمونيسم براي قبضه كردن قدرت به وقوع پيوست كه با مقاومت بوريس يِلْتْسين، رئيس جمهور جديد فدراسيون روسيه و مخالفت مردم، به شكست كامل انجاميد. اين امر موقعيت يلتسين را بيش از پيش تقويت كرد و او را در جايگاهي برتر از گورباچف قرار داد. يلتسين همچنين با تحت فشار قرار دادن گورباچف، او را به استعفا از دبير كلي حزب كمونيست شوروي وادار ساخت و زمينههاي انحلال حزب كمونيست را نيز فراهم آورد. روند سريع اوضاع به نحوي ادامه يافت كه مدت كوتاهي پس از آن، گورباچف با اعتراف به اين مطلب كه تجربه كمونيسم در شوروي با شكست مواجه شده است، كنترل اوضاع را از دست داد و تلاش او براي جلوگيري از فروپاشي كامل اتحاد جماهير شوروي و تشكيل يك اتحاد جديد از جمهوريهاي مستقل به جايى نرسيد. از آن سو با تشكيل سازمان كشورهاي مستقل مشتركالمنافع، يك حكومت مركزي كه سياستهاي اقتصادي و دفاعي و روابط خارجي اين جمهوريها را هماهنگ سازد، پيشبيني نشده بود و در نتيجه، گورباچف كه ديگر اختياري در مقام رياست جمهوري اتحاد جماهير شوروي نداشت، در شب كريسمس برابر با 25 دسامبر 1991م از مقام خود استعفا داد و رسماً اعلام داشت كه ديگر كشوري به نام اتحاد جماهير شوروي وجود ندارد. بدين سان، ابرقدرت شوروي كه طي سالهاي 1990 و 1991م عملاً از ميان رفته بود، اسماً و رسماً از ميان رفت و دنيا سال 1992م را با يك ابرقدرت در صحنه سياست بينالمللي آغاز كرد. اين در حالي است كه حضرت امام خميني(رحمت الله علیه) رهبر كبير انقلاب اسلامي ايران، چند سال قبل از آن در دوم ژانويه 1989م، طي نامهاي به گورباچف، سقوط ماركسيسم و فروپاشي شوروي را پيشبيني كرده بودند. |