بناهای تاریخی، مذهبی و فرهنگی کرمانشاه

طاق بستان

طاق‌بستان که یکی از معروف‌ترین مکان‌های توریستی شهر کرمانشاه است، مجموعه‌ای از سنگ نگاره‌ها و سنگ نبشته‌های دوره‌‌ی ساسانی است که در شمال غربی شهر کرمانشاه قرار دارد. این مجموعه ارزش هنری و تاریخی زیادی دارد که شامل دو طاق بزرگ و کوچک و چند سنگ نبشته است.

آنچه روی سنگ‌های دو طاق حجاری شده، صحنه‌های تاریخی تاج‌گذاری خسرو پرویز، تاج‌گذاری اردشیر دوم، تاج‌گذاری شاهپور دوم و سوم است.

وجود کوه و چشمه در این مکان، آن را به گردشگاهی مفرح تبدیل کرده که از زمان‌های دیرین تا به امروز مورد توجه بوده است.

این اثر در ۱۵ دی‌ماه سال ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. طاق‌بستان قرار بود روزی در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گیرد اما مغازه‌های کبابی و خانه‌های اطراف آن مانع این اقدام هستند و مشکلات فراوانی نیز برای این اثر مهم تاریخی ایجاد کرده اند.

بیستون

مجموعه‌ی تاریخی بیستون در ۳۰ کیلومتری شمال شرقی شهر کرمانشاه، جنوب غربی شهر بیستون و در پای کوهی به همین نام در مسیر همدان به کرمانشاه قرار دارد. قداست کوه بیستون، شرایط مطلوب آب و هوایی و قرارگیری بر سر راه‌های مهمی از جمله جاده ابریشم، باعث شد تا پادشاهان و فرمانروایان بسیاری به این منطقه توجه کنند و آثار و یادگارهای بی‌بدیلی در دل و دامنه‌ی این کوه به یادگار مانده است.

این محوطه‌ی تاریخی، فرهنگی و طبیعی ۲۸ اثر ثبت شده ملی دارد و در حریم آن بیش از ۱۵۰ اثر تاریخی شناسایی شده است.

کتیبه و نقش برجسته‌ی داریوش نیز در سال ۱۳۸۵ در فهرست جهانی یونسکو ثبت شده است. این اثر مربوط به دوره ی هخامنشیان است.

تکیه معاون الملک

حسین خان معین‌الرعایا ۱۱۴ سال پیش تکیه معاون الملک را در شهر کرمانشاه بنا کرد و بعدها به همت حسن خان معین‌الملک تکمیل شد.

این مجموعه از سه بخش اصلی حسینیه، زینبیه و عباسیه تشکیل شده و کاشی‌کاری زیبای آن در جهان بی‌همتا است.

رنگ‌های به کار رفته در کاشی‌های این بنا طبیعی بوده و زیبایی خاصی به این اثر بخشیده‌اند.

تکیه معاون الملک میزبان عزاداری‌های مردم کرمانشاه بوده است. بخش زینبیه برای بانوان ساخته شده بود که دارای دو درب بوده است.

بانوان هنگام ورود از دری که در بخش بالایی زینبیه تعبیه شده بود استفاده می‌کردند. این امر باعث می‌شد بدون برخورد با مردها بتوانند در تکیه رفت و آمد کرده و در مراسم عزاداری شرکت کنند.

بخش حسینیه و زینبیه نیز برای عزاداری مردان ساخته شده بوده که کاشی کاری‌ها و تابلوهای بی‌نظیری دارد.

بیشترین تابلو-کاشی‌ها نیز در بخش زینبیه قرار دارند. همچنین در بخش حسینه می‌توان از موزه‌های پوشاک و مردم‌شناسی دیدن کرد.

تکیه بیگلربیگی

تیکه بیگلربیگی در بافت کهن شهر کرمانشاه در محله قدیمی فیض‌آباد قرار دارد. این تکیه در زمان قاجارساخته شده است.

تکیه بیگلربیگی آیینه‌کاری منحصربه‌فردی دارد و از این نظر در میان تکیه‌های شهر کرمانشاه بی‌نظیر است.

در سمت غربی حیاط تکیه، تالار آیینه‌کاری بزرگی ساخته شده که به حسینیه معروف است.

این تالار با تزیینات عالی و کتیبه‌هایی که مربوط به دوران مظفرالدین شاه است تزیین شده است.

در دو طرف دیگر این تالار، اتاق وسیع مهمانخانه بیگلربیگی قرار دارد. تکیه بیگلربیگی امنون به عنوان موزه خط و کتابت کرمانشاه، پذیرای بازدیدکنندگان و علاقه‌مندان است. همچنین اسناد قدیمی مربوط به خانواده بیگلربیگی نیز در این موزه به نمایش گذاشته شده‌اند.{1}

معبد آناهیتا

در استان کرمانشاه حدود 4 هزار اثر تاریخی شناسایی شده که تنها حدود 700 اثر آن به ثبت آثار ملی رسیده است و بیستون به ثبت اثر جهانی رسیده است.

یکی از راه های دسترسی به استان کرمانشاه بزرگراه همدان به کرمانشاه است و بیشتر گردشگران از این مسیر وارد استان می شوند.

در گذر از این مسیر می توان در شهر کنگاور توقف و از محوطه معبد آناهیتا بازدید کرد. بنای این معبد در مرکز شهر کنگاور است.

برخی این بنا را معبد آناهیتا الهه یا ایزد بانوی آب دانسته اند برخی هم آن را کاخی نیمه تمام از دوران ساسانی می دانند به هر حال یکی از جاذبه های زیبایی استان کرمانشاه است.{2}

سراب نیلوفر

سراب نیلوفر در چهارده کیلومتری شمال غربی شهر کرمانشاه، در ابتدای منطقه سنجابی و در دامنه کوه «کماجار» قرار دارد.

این سراب به صورت استخر وسیعی، مملو از گل‌های نیلوفر است. غنچه‌ها و برگ‌های این گل‌ها سر از آب برآورده و سطح وسیعی از سراب را پوشانده است.

این سراب ظرفیت بهره‌دهی آب فراوان دارد و برای پرورش ماهی نیز مناسب است. در سال‌های اخیر جهت رفاه بازدیدکنندگان در اطراف این سراب، تأسیسات و پارکی احداث شده است.

سراب نیلوفر دریاچه کوچکی در حدود ۲۰ کیلومتری شمال غرب کرمانشاه است .سراب زیبای نیلوفر دارای چند چشمه جوشان است که آب این سراب را تامین می کند.

تالاب هشیلان

تالاب هشیلان به صورت ناودیسی در گستره دشتی و اراضی پست دامنه کوه‌های خورین و ویس در فاصله ۳۶ کیلومتری شمال غربی شهر کرمانشاه در ارتفاع ۱۳۱۰ متری از سطح دریا قرار دارد.

مساحت این تالاب تقریباً ۴۵۰ هکتار می‌باشد که از سوی اداره کل حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه، به عنوان منطقه شکار و تیراندازی ممنوع درنظر گرفته شده است. آب تالاب در بالادست به صورت سراب و چشمه‌های جوشان می‌باشد و در پهنه تالاب به صورت کانال‌های بزرگ و کوچک پخش شده است.

در این تالاب حدود ۱۱۰ جزیره کوچک و بزرگ با مساحت تقریبی از ۱۰۰ متر مربع تا حدود یک هکتار وجود دارند که در فصل زمستان و در روزهای پر باران، در اثر افزایش دبی آب تالاب، بعضی از آن‌ها در زیر آب پنهان می‌شوند. میانگین بارش سالانه در تالاب هشیلان ۴۵۱ میلی‌متر است و در سراسر سال باد در جهات مختلف در این منطقه می‌وزد.

طاق گرا

بنای تاق گرا یا تاق شیرین در گردنه پاتاق بر سر راه کرمانشاه به سرپل ذهاب و در ۱۵ کیلومتری شهرستان سرپل ذهاب در کنار راه باستانی سنگفرشی بنا شده که فلات ایران را به بین النهرین ارتباط می‌داده‌است.

به علت تغییر مسیر، این راه و بنای تاق گرا اکنون در شیب‌های پائین جاده آسفالته قرار گرفته‌است.

از نظر معماری، بنای تاق‌گرا، فضای ایوان مانندی است که تماماً از سنگ ساخته شده‌است.{3}

غار قوری قلعه

قوری قلعه، یکی از زیباترین و با ارزش ترین غارهای آبی جهان است که 65 میلیون سال قدمت دارد.

این غار با تلاش غارشناسان و جانورشناسان انگلیسی و فرانسوی زمانی که برای یافتن خفاش جنگل های اطراف را می گشتند،پیدا کردند.

آنها 620 متر از عمق غار را طی کردند و به نقطه ای که آب هم سطح سقف غار بود رسیدند و با تصور اینکه این نقطه انتهای غار است، بازگشتند، البته بر اساس گفته اهالی محلی، روستاییان این غار را سال ها قبل از این گروه پژوهشگر شناسایی کرده بودند.

در عمق هزار متری غار ،تالاری وجود دارد که زیباترین حوضچه آبی جهان در آن توجه همه را به خود جلب می کند.

در این محوطه قندیل هایی به شکل پرد ه ای وجود دارد که با دست زدن به هرکدام از آنها صدایی شبیه یکی از آلات موسیقی به گوش می رسد به همین دلیل این محوطه را تالار بتهوون نامگذاری کرده اند.

این غار زیست گاه گونه ای نادر از خفاشان با نام خفاش گوش موشی است که باعث توجه بسیاری از جانورشناسان دنیا شده، اما به غیر از این گونه خفاش تاکنون گونه دیگری از حیات جانوری در غار یافت نشده است.

عمق حوضچه های این غار به 14 متر می رسد همچنین دمای داخل غار7 تا 11 درجه است و در تمام فصول سال ثابت است.

دالاهو

«دالاهو» نام شهرستان و منطقه ای سرسبز با آب های خروشان در استان کرمانشاه است که در کنار طبیعت بی نظیر، وجود آثار تاریخی و باستانی منحصربه فرد از دوران مختلف همچون صدر اسلام این منطقه را ممتاز کرده است.

دالاهو با مرکزیت شهر «کرند غرب» در غرب کرمانشاه قرار داشته و با 1900 کیلومتر مساحت و 154 روستا، 54 هزار نفر جمعیت را در خود جای داده است.

دالاهو از نام کوهی گرفته شده و طبق نظر اهالی بومی منطقه این اسم تلفیقی از دو واژه «دال» و «آهو» است، واژه هایی در گویش کُردی و لکی که تقریباً در آن منطقه رایج است.

دال به معنای عقاب بوده و آن گونه که پیداست عقاب ها و آهوان بسیاری در این کوه وجود داشته و به همین دلیل نام این کوه بلند را دالاهو گذاشتند.

اهالی منطقه دالاهو از طوایف گوران کرندی، باباجانی و بان زرده و نژاد کرد با گویش کُردی است البته ساکنان با گویش لکی و... هم در این منطقه وجود دارند که در اقلیت هستند.

دالاهو از منظر اکوتوریسم یکی از شهرستان های زیبای ایران است و می توان ادعا کرد که طبیعتی به زیبایی شمال ایران در منطقه دالاهو وجود دارد که حقیقتاً تا به این لحظه هم ناشناخته مانده است.{4}

پی نوشت:
1.www.kojaro.com
2.www.beytoote.com
3.www.seeiran.ir
4.www.namnak.com