هرآنچه که باید راجع به خواص و مضرات شیر بدانیم

ارزش غذایی شیر

شیر را به عنوان یک غذای کامل می‌شناسند که حاوی ۱۸ ماده از ۲۲ ماده ضروری برای بدن انسان است. شیر نسبت به هر غذای دیگری در رژیم غذایی روزمره ما در هر کالری مقدار بیشتری کلسیوم، منیزیوم، فسفر، پتاسیوم، زینک و پروتیین دارد. شیر همچنین حاوی آهن، سلنیوم، ویتامینB6، ویتامین E، ویتامین K، ریبوفلاوین (ویتامین B2‌)، تیامین (ویتامین B1)، نیاسین و چربی است.1

طبع شیر چیست؟

شیر 3 جزء دارد. جزء اول جزء آبی شیر است که به آن مائیت می گویند و طبیعتش سرد و تر است.

جزء بعدی چربی شیر که به آن دُهنیت می گویند و طبع گرم و خشک دارد.

جزء سوم شیر همان جزئی است که با آن پنیر تهیه می شود و جُبنیت نام دارد که طبع آن سرد و خشک است.

طبع شیر گاو معتدل است.

شیر های کارخانه ای چون چربی شان گرفته شده سرد هستند و به افراد بلغمی یا دارای غلبه بلغم توصیه نمی شود.

طبع شیر گاومیش و شیر شتر گرم است.

شیر گوسفند ، شیر غلیظی محسوب می شود و طبعش معتدل است.

طبع شیر بز و شیر الاغ سرد است.2

خواص بی‌نظیر شیر برای سلامت بدن

طبق شواهد تاریخی، اهلی کردن و پرورش حیواناتی مانند گاو و گوسفند و بز که از حدود شش هزار سال قبل شروع شده، یکی از دلایل مهم ادامه حیات و توسعه بشر روی کره زمین بوده است. این اتفاق باعث پی‌ریزی تمدن و به وجودن آمدن انواع کسب و کار شده است.

شیر اولین ماده غذایی به‌دست آمده از پرورش دام بوده که وارد برنامه روزانه غذایی انسان شده است. در زمان حال هم با گذشت سال‌های بسیار زیاد، این محصول طبیعی، جای بیشتری را در سفره غذایی انسان باز کرده است.

همچنین دانشمندان با کشف بیشتر خواص شیر باعث استفاده بیشتر آن در سال‌های اخیر شده‌اند.

خواص شیر از نظر ارزش غذایی

شیر یک غذای کامل است. این نوشیدنی دارای ۱۸ ماده از ۲۲ ماده مهم، برای بدن انسان است. شیر حاوی ویتامین‌های A، B6، B12، اسید‌فولیک، ویتامین‌های E و D و دارای مواد معدنی مانند کلسیم، فسفر، پتاسیم، آهن و منیزیم است که هر کدام از این ویتامین‌ها و مواد معدنی، بر نقاط مختلفی از بدن تأثیر می‌گذارند.

خواص شیر برای کنترل اشتها

نوشیدن شیر نه باعث چاقی می‌شود نه لاغری؛ ولی باعث کنترل اشتها می‌شود. تحقیقات اخیر دانشمندان نشان داده که مصرف شیر باعث احساس سیری در فرد می‌شود و به دنبال آن باعث کاهش مصرف غذاهای مضر و تناسب اندام می‌شود.

خواص شیر برای تقویت استخوان‌ها

همان‌طور که گفته‌ شد، شیر سرشار از کلسیم است. همچنین شیر حاوی ویتامین D است که باعث جذب بهتر کلسیم می‌شود و از پوکی استخوان جلوگیری می‌کند. علاوه بر این، ویتامین D و کلسیم باعث جلوگیری از به ‌وجود آمدن پلاک باکتریالی دندان می‌شوند.

پلاک دندان، توده سفید رنگی است که بعد از مصرف غذا بر روی دندان به ‌وجود می‌آید و باعث ایجاد عوارضی مانند پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه می‌شود. با مصرف روزانه شیر و همچنین رعایت بهداشت دهان و دندان، می‌توان از ایجاد پلاک دندان جلوگیری کرد.

تأثیر شیر بر پوست و زیبایی

کسانی که از عارضه‌های پوستی به خصوص خشکی پوست رنج می‌برند می‌توانند برای درمان بیماری خود، از شیر استفاده کنند. مواد موجود در شیر باعث هیدراته شدن پوست می‌شود که این اتفاق باعث روشنی و نرمی بیشتر پوست می‌شود. به همین دلیل در بسیاری از مراکز اسپا از شیر خالص یا اسکراب آن استفاده می‌شود.

ناگفته نماند شیر دارای خواص آنتی‌اکسیدان است که باعث جلوگیری از جذب رادیکال‌های آزاد و سرطان پوست می‌شود. رادیکال های آزاد، مولکول‌هایی هستند که پوسته الکترونی کامل ندارند و به همین دلیل نسبت به دیگر مولکول‌ها، عکس العمل شیمیایی بیشتری دارند.

اگر در تماس با دود تنباکو و تشعشع‌هایی با طول موج کوتاه باشید، رادیکال‌های آزاد به ‌وجود می‌آیند. در انسان، مهم ترین رادیکال آزاد، اکسیژن است.

پوست اولین گیرنده رادیکال‌های آزاد است که باعث پیری زودرس پوست می‌شود. بنابراین مصرف روزانه شیر برای جلوگیری از پیری زودرس پوست، امری است ضروری.

خواص شیر در درمان دیابت

قند موجود در شیر دیر جذب بدن می‌شود و برای بیماران مبتلا به دیابت ضرری ندارد. حتی مصرف شیر کم چرب به عنوان وعده غذایی یا میان وعده، به مبتلایان به دیابت توصیه می‌شود، چراکه مطالعات اخیر نشان می‌دهد، قند شیر باعث افزایش ترشح انسولین در بدن می‌شود.

دانشمندان می‌گویند که پروتئین‌های شیر، خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ در بزرگسالی را کاهش می‌دهند. این موضوع به این دلیل است که پروتئین‌های موجود در شیر، میزان قند خون را متعادل می‌کند.

خواص شیر برای سلامت قلب

چربی موجود در شیر، باعث افزایش میزان کلسترول خوب خون به نام HDL می‌شود. HDL به کاهش بیماری‌های قلبی و کاهش خطر ایجاد سکته کمک بسیاری می‌کند. همچنین شیر، منبع خوبی از پتاسیم است که باعث تنظیم فشار خون می‌شود.

کاهش استرس و افسردگی

افراد به دلیل مشکلات کاری، مالی و شلوغی شهر، تحت فشار و استرس هستند. مصرف شیر گرم باعث کاهش استرس می‌شود. تحقیقات ثابت کرده است که پروتئین و لاکتیوم موجود در شیر، فشار خون را پایین می‌آورد و هورمون‌های ایجاد‌کننده استرس و افسردگی را متعادل می‌کند و با این کار، مغز به آرامش می‌رسد.3

مضرات شیر

برخی از افراد به دلایل خاصی که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد ترجیح می‌دهند که محصولات لبنی مثل شیر را مصرف نکنند.

داشتن حساسیت یا آلرژی به لاکتوز (lactose: قند شیر) و کازئین (casein: پروتئین شیر)؛ شاید برای شما هم جالب باشد که حدود 65 درصد از جمعیت جهان به لاکتوز واکنش نشان می‌دهند و به آن حساسیت پیدا می‌کنند.

نگرانی‌ در مورد روش‌های تولید و نگهداری شیر

نگرانی در مورد ابتلا به سرطان تخمدان؛ برخی شواهد نشان می‌دهد که مصرف بالای شیر ممکن است خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش دهد. با این وجود، دلایل این موضوع هنوز مشخص نیست.

نگرانی‌ در مورد این احتمال که شیر حاوی هورمون‌هایی مانند استروژن (estrogen) باشد؛ البته در این مورد خاص محققان هنوز به شواهد محکمی دست پیدا نکرده‌اند اگر چه در سال 2016 محققان دریافتند که موش‌هایی که درصد بالایی از استروژن در شیر را مصرف کرده‌اند، تحت تغییرات هورمونی قرار گرفته‌اند.

البته آن‌ها این نکته را متذکر شدند که میزان استروژن دریافتی موش‌ها بسیار بالاتر از میزان استروژن موجود در شیر گاو بوده است.4