فشار خون چیست ؟

فشار خون یکی از علائم اصلی حیات است، هنگامی که سرخرگ‌های بزرگ، قابلیت ارتجاع و استحکام طبیعی خود را از دست بدهند و عروق کوچک نیز باریکتر شوند، فشار خون بالا می‌رود.

فشار خون‌ بالا گاهی‌ کشنده‌ بی‌سر و صدا نامیده‌ می‌شود ، زیرا تا مراحل‌ انتهایی‌ اکثرا هیچ‌ علامتی‌ ندارد.

فشارخون‌ به طور طبیعی‌ در اثر استرس و فعالیت بدنی بالا می‌رود، اما فردی‌ که‌ دچار بیماری‌ فشارخون‌ بالا است‌، به‌ هنگام‌ استراحت‌ نیز فشار خونش‌ بالاتر از حد طبیعی‌ است.1

اندازه گیری فشار خون

اصولا فشارخون در بخش‌های مختلف سیستم گردش خون متفاوت است ولی در اندازه گیری، فشار خون به دو نوع فشارخون سیستولی و دیاستولی مجزا می شود.

فشار خون سیستولی معمولاً به فشار خونی که در سرخرگ‌های است گفته می‌شود و فشارخون دیاستولی به فشارخون ورید گفته می شود. معمول‌ترین روش اندازه‌گیری فشار خون به‌ وسیله فشارسنج است که با استفاده از ارتفاع جیوه برای اندازه‌گیری فشار خون در حال چرخش در رگ‌ها استفاده می‌کند. فشارخون طبیعی براساس قرارداد برای فشارخون سیستولی پائین تراز 120 میلی متر جیوه و برای فشارخون دیاستولی پائین تراز 80 میلی ‌لیترجیوه است. شیوع فشارخون بالا در جوامع گوناگون متفاوت است . 1

فشار خون بالا در چه کسانی دیده می شود؟

فشار خون بالا خصوصا در افراد مسن بسیار شایع است. تقریبا در حدود یک نفر از هر چهار نفر از فشار خون بالا رنج می برند. در بیماران جوان‌تر در مردان شایعتر است ولی در سنین بالاتر در زنان بیشتر از مردان دیده می‌شود. به طور کلی با افزایش سن خطر ابتلا افزایش می‌یابد.1

علل بروز فشار خون بالا

کشیدن سیگار

چاقی و اضافه وزن

بیماری دیابت

کم تحرکی بدن مثل نشستن طولانی پشت میز کار

ورزش نکردن

مصرف زیاد نمک و غذاهای شور

مصرف کم کلسیم، پتاسیم و منیزیم در غذاها

کمبود ویتامین D در بدن

استرس

افزایش سن

برخی داروها مثل قرص های ضدبارداری

زمینه ارثی و ژنتیکی

سابقه خانوادگی ابتلا به فشار خون بالا

بیماری مزمن کلیوی

بیماری ها و یا تومور غدد فوق کلیه

بیماری ها و یا تومور غده تیروئید

نواقص مادرزادی موجود در رگ های خونی 2

تشخیص فشار خون بالا

تشخیص فشار خون بالا به سادگی اندازه گرفتن فشار خون است. بیشتر مطب ها فشار خون را به عنوان بخشی از ویزیت معمول چک می کنند. اگر در مراجعه بعدی فشار خون شما اندازه گیری نشد، درخواست اندازه گیری آن را مطرح کنید.

در صورتی که فشار خون شما بالا باشد، ممکن است پزشک بخواهد برای چند روز یا چند هفته، چندین بار آن را اندازه گیری کنید. به ندرت اتفاق می افتد که پس از تنها یک خوانش تشخیص فشار خون مطرح ‌شود. پزشک نیازمند مشاهده شواهد حاکی از یک مشکل پایدار است. این امر ناشی از این است که محیط شما، مانند استرس حضور در مطب پزشک می تواند در افزایش فشار خون نقش داشته باشد. همچنین سطح فشار خون در طول روز تغییر می کند.

در صورت بالا بودن فشار خون، احتمالاً پزشک آزمایشات بیشتری را برای رد بیماری های زمینه ای انجام خواهد داد. این آزمایشات می تواند شامل موارد زیر باشد:

آزمایش ادرار
غربالگری کلسترول و سایر آزمایش های خون
تست فعالیت الکتریکی قلب با الکتروکاردیوگرام (EKG ، که گاهی به آن ECG گفته می شود)
سونوگرافی قلب یا کلیه ها

این آزمایشات می تواند به پزشک در تشخیص مشکلات ثانویه ناشی از فشار خون بالا کمک کند. علاوه بر این آنها می توانند اثرات ناشی از افزایش فشار خون بر اندام ها را بررسی کنند.

در این مدت ممکن است پزشک درمان پرفشاری را شروع کند. درمان زودهنگام ممکن است خطر آسیب پایدار را کاهش دهد.3

6 بیماری ناشی از فشار خون بالا

کنترل نکردن فشار خون بالا باعث بروز عوارض زیر در بدن می شود :

1- حمله یا سکته قلبی

فشار خون بالا باعث سختی و افزایش ضخامت سرخرگ های خونی می شود (آترواسکلروز) که این امر باعث حمله قلبی، سکته قلبی و سکته مغزی می شود.

2- آنوریسم

آنوریسم‌ عبارت است از اتساع (باد کردن) یا بیرون‌زدگی دیواره یک سرخرگ در اثر ضعف دیواره سرخرگ‌.

پمپ کردن خون در رگ ها علی رغم داشتن فشار خون بالا، باعث ضخیم شدن عضله قلب می شود. در نتیجه قلب به سختی خون را پمپ می کند و دچار نارسایی می شود.

3- تنگ و ضعیف شدن رگ های خونی در کلیه ها

در این حالت کلیه ها نمی توانند به درستی کار خود را انجام دهند.

4- ضخیم شدن، تنگی و یا پارگی رگ های خونی در چشم ها

در این حالت بینایی فرد کم می شود.

5- سندرم متابولیک

سندرم متابولیک یکی از اختلالات مربوط به متابولیسم بدن است که شامل افزایش اندازه دور کمر، تری گلسیرید خون بالا، کاهش کلسترول خوب یا HDL ، فشار خون بالا و افزایش هورمون انسولین است.اگر فشار خون فرد بالا باشد، احتمال ابتلا به سایر اجزای این سندرم زیاداست. هر چقدر اجزای بیشتری از این سندرم را داشته باشید، بیشتر دچار دیابت، بیماری قلبی و سکته می شوید.

6- مشکل حافظه و یادگیری

فشار خون بالا روی توانایی فکر کردن، یادآوری و یادگیری فرد تأثیر می گذارد.2

بهترین روش کاهش فشار خون بالا در مردان

نتایج یک مطالعه جدید در فنلاند نشان داده است، سونا می‌تواند نقش پررنگی در کاهش فشار خون بالا و عدم ابتلا به آن در مردان داشته باشد. محققان فنلاندی با تکیه بر نتایج مطالعات خود دریافتند، مَردهایی که طی یک هفته 4 بار به سونا می‌روند، خطر ابتلا به فشار خون بالا را تا 46 درصد در خود کاهش می‌دهند.

کارشناسان بهداشتی معمولا به افرادی که از فشار خون بالا رنج می‌برند، توصیه می‌کنند، ورزش کنند و از یک رژیم غذایی سالم پیروی کنند؛ پژوهش‌های جدید نشان داده است سونا می‌تواند نقش مؤثری در کاهش ابتلا به فشار خون بالا ایفا کند.

بر اساس شواهد حاصل از مطالعات، سونا می‌تواند خطر بیماری قلبی که قاتل پیشرو در جهان است را کاهش دهد.

کشورهایی با جمعیت بالا از جمله چین، هند، ایالات متحده، روسیه و اندونزی دارای بیشترین میزان ابتلا به فشار خون بالا بین سایر کشورها هستند و بر اساس آمارها، بیش از سه و نیم میلیارد از جمعیت مردم جهان در آستانه فشار خون بالا قرار دارند و در حدود 870 میلیون انسان در سراسر جهان دارای بیماری فشار خون بالا هستند.

محققان دانشگاه فنلاند ادعا می‌کنند، نتایج به دست آمده از این پژوهش‌ها می‌تواند کمک موثری به کاهش ابتلا به فشار خون بالا و در پی آن بیماری‌های قلبی کند. محققان معتقدند، سونا باعث کاهش فشار خون از طریق مکانیسم‌های مختلف بیولوژیکی می‌شود؛ پرفشاری خون مهمترین عامل خطرِ قابل پیشگیری در مرگ زودرس در سراسر جهان است.

کارشناسان بهداشتی توصیه می‌کنند، برای در امان ماندن از فشار خون بالا تنظیم رژیم غذایی، انجام ورزش منظم، خودداری از مصرف نمک به میزان زیاد، تنفس عمیق، تناسب اندام و سونا می‌تواند نقش موثری در حفظ سلامت افراد داشته باشد.4

پی نوشت:
1.www.goums.ac.ir
2.www.beytoote.com
3.www.darmankade.com
4.www.mashreghnews.ir