افکار منفی چیست و چگونه مانع ما می‌شود؟
تفکر منفی یک عادت ذهنی است و تا زمانی که شما اقدام به رهایی از آن نکنید، می‌تواند شما را در خودش غرق کند. هنگامی که یک فکر منفی را شروع می‌کنید، غرق شدن در آن می‌تواند وسوسه انگیز باشد اما برای جلوگیری باید تلاش کنید. مقاومت کردن نوعی مکانیزم دفاعی است که ذهن به طور ناخودآگاه برای رهایی از افکار منفی آن را به کار می‌گیرد.مقاومت در مقابل افکار منفی الگوی تفکر و فرایند افکار منفی شما را تقویت می‌کند. وقتی سعی می‌کنید درباره چیزی فکر نکنید در واقع بیشتر در مورد آن فکر می‌کنید. اصرار شما بر انکار واقعیت ذهنتان را عقب می‌اندازد. باید به پذیرش معایب خود و اتفاقاتی که در ذهنتان می‌افتد برسید تا بتوانید از شر آنها خلاص شوید.1
ریشه یابی افکار منفی
افکار منفی یکی از بیماری های فکری است که می بایست با کمک روانشناس آنرا درمان کرد. همانطور که می دانید یکی از اصلی ترین اقدامات در درمان یک بیماری، تشخیص آن است. در علم روانشناسی نیز ریشه یابی یکی از مهمترین اقدامات در جهت درمان می باشد.روانشناس با بکارگیری روشهای تشخیص و ریشه یابی، دلایل بوجود آورده تفکرات نادرست در شخص را بدست آورده و بر اساس آنها راهکار درمانی ارائه می دهد. صداقت شخص با روانشناس نیز اهمیت بسیار بالایی در تشخیص و ریشه یابی دارد.2
الگوهای فکری منفی که ما را به سمت افسردگی می برند
- تفکر همه یا هیچ
او اخیرا در شرکت تقاضای ترفیع کرده بود اما آنها ترفیع را به کارمند دیگری دادند که تجربه اش بیشتر بود. حالا او به این نتیجه رسیده است که هیچ وقت ترفیع نمی گیرد. او احساس می کند کاملا در شغلش شکست خورده است.- زیاده از حد عمومیت دادن
او خیلی تنهاست و بیشتر وقتش را در منزل می گذراند، بعضی اوقات مردم به او می گویند کمی بیرون برود و با آدم ها ارتباط داشته باشد اما او احساس می کند اینکار بی فایده است چون بر این باور است هیچ کس نمی تواند واقعا او را دوست داشته باشد.- غربال کردن روانی
او روز بدی داشته است. حین رانندگی به سمت منزل، راننده ای مهربان به کمک او آمد تا از ترافیک سنگین نجات پیدا کند. درست بعد از آن راننده بی دقت دیگری با ماشین او تصادف کرد. او به این نتیجه رسیده است که در این شهر همه بی دقت، بی مسئولیت و خطاکارند.- بی ارزش کردن موارد مثبت
اخیرا او در عکاسی عکس انداخته بود. دوستش با دیدن عکس به او گفت بسیار خوب افتاده است اما او با عصبانیت شاکی شد که اتفاقا اصلا عکس خوبی نیست. این درحالی است که همه می گفتند تا به حال چنین عکس خوبی از او گرفته نشده است.- نتیجه گیری سریع و سطحی
منتظر دوستش در رستوران نشسته است. دوستش ۲۰ دقیقه دیر آمد. او بلافاصله به این نتیجه رسید که دوستش حتما سراغ چند تا کار دیگر رفته و برای این قرار ارزش قائل نیست. این در حالی است که دوستش در ترافیک گیر کرده بود.- بزرگنمایی و کوچک نمایی
مشغول بازی فوتبال است. اما حین بازی دچار خطای بزرگی شد که هم بازی ها را کمی ناراحت کرد. اما بلافاصله بعد از آن گل زد. در آخر بازی دائم اشتباهش را به یاد می آورد و اصلا گلی را که زده فراموش کرده بود.- استدلال عاطفی
او به خانه نگاهی انداخت. کاملا به هم ریخته بود. بلافاصله احساس بدی به او دست داد: به هم ریختن خانه یعنی اینکه من ناتوانم. اصلا امیدی به تمیزی نیست پس اصلا چرا باید سعی کنم که همه جا تمیز و مرتب باشد؟!- بایدهای بی مورد
در مطب دکتر منتظر بود. دکتر تاخیرداشت. او دائم به خود می گفت: وقتی پول ویزیت می دهم او باید سر موقع به مطب بیاید. باید بیش از این توجه و دقت داشته باشد. اصلا باید قانونی باشد که این جور آدم ها را درست کند. که البته اکثرا نتیجه این باید و بایدها چیزی به جز تلخی و عصبانیت نیست.- انگ زدن اشتباه و بی مورد
او یک بار در طول رژیم لاغری خود بیسکوئیت خورد. هنوز که هنوز است می گوید من آدم چاق و بی عرضه ای هستم که یک بار رژیم خودم را به هم زدم.- به خود نسبت دادن
فرزندش در درس ضعیف است. او دائم حس می کند که مادر خوبی نیست و همه این مشکلات به خاطر کوتاهی و قصور او به وجود آمده است.3مشکلات ناشی از افکار منفی
این موضوع می تواند مشکلات بسیاری را برای فرد بوجود آورده و زمینه بروز مشکلات روحی و روانی دیگر مانند استرس، اضطراب، وسواس، افسردگی و ده ها مورد دیگر شود. عمده مشکلات ناشی از افکار منفی بشرح زیر است:عدم وجود آرامش در زندگی
گرایش فرد به انزوا و در نتیجه افسردگی
بوجود آمدن حس ترس و نگرانی مزمن
عدم امکان رویارویی با حقیقت های زندگی
کاهش اعتماد به نفس و افزایش احتمال شکست.2
راه‌های پاکسازی ذهن از افکار منفی
برای رهایی از تفکر منفی، شما باید یک رویکرد متفاوت را امتحان کنید، رویکردی که ذهن شما را از این فکرهای ناخوشایند و نشخوار ذهنی پاک کند. در ادامه چند راه برای تمرین رهایی از تفکر منفی و جایگزینی افکار مثبت را ذکر خواهیم کرد.1. تغییر زبان بدن
وقت‌هایی را برای مشاهده زبان بدنتان بگذارید. به این فکر کنید که آیا شما فکر می‌کنید که در یک موقعیت بن بست گیر افتاده اید و سرگردانید؟ اگر جواب مثبت است به احتمال زیاد درگیر افکار منفی هستید. زبان بدن بد می‌تواند تصویر شما را تخریب کند و باعث از بین رفتن اعتماد به نفس شما شود.در این حالت طبیعی است که شروع به افکار منفی کنید. سعی کنید در چنین موقعیت‌هایی با اعتماد به نفس بیشتری رفتار کنید و بیشتر لبخند بزنید. زبان بدن خود را تنظیم کنید تا احساس بهتری داشته باشید.
2. فکر منفی خود را کشف کنید
گاهی اوقات تفکر منفی به این دلیل اتفاق می‌افتد که شما نیاز دارید احساسات مخرب را تخلیه کنید. شما نباید دردهایتان را در خودتان بریزید. اگر چیزهایی هست که نیاز دارید بقیه بشنوند، جلوی خود را نگیرید و درباره‌اش با دیگران صحبت کنید. حافظه کلامی زودتر از حافظه تصویری فراموش می‌شود، بنابراین قرار دادن افکار در قابل کلمات، قالب فکر شما را شکل می‌دهد. این روش می‌تواند همه چیز را در مقابل چشمان شما قرار دهد و کمک می‌کند ریشه مشکلات خود را کشف کنید.3. یک دقیقه برای آرام کردن ذهنتان از تمام افکار صرف کنید
هنگامی که ذهن شما با سرعت در حال حرکت است، نگه داشتن آن بسیار سخت خواهد بود. با وجود چیزهایی که در اطراف سرتان می‌چرخد، کنترل افکار به خصوص فکرهای ناخوشایند بسیار سخت خواهد بود. چیزهای کم اهمیت را از سرتان خارج کنید. آرامش دادن به ذهن نهایتا یک دقیقه طول خواهد کشید. این روش نوعی مدیتیشن یا مراقبه است که شما در آن ذهن خود را تخلیه می‌کنید.4. آهنگ افکار خود را تغییر دهید
گاهی اوقات افکار منفی نتیجه یک چشم انداز ضعیف است. به دیدی که نسبت به افکار و چیزهایی که در سرتان می‌چرخد، نگاه کنید. مثلا بجای جملاتی مثل «من در یک راه بسیار سخت هستم و هرگز نمی‌توانم از پس آن بر بیایم» بگویید «من با برخی از مشکلات مواجه شدم، اما در حال تلاش برای پیدا کردن راه حل هستم».شما اساسا همان حرف را می‌زنید، اما از یک دید مثبت‌تر و انرژی بخش‌تر می‌نگرید. شاید در نگاه اول بسیار ساده به نظر برسد اما این تفاوت کوچک در نحوه فکر کردن می‌تواند به مرور زمان الگوهای تفکر شما را تغییر دهد.
5. خلاق باشید
هنگامی که افکار منفی به سراغتان می‌آیند، می‌توانید به طور خلاقانه با آنها وقت بگذرانید. برای افکارتان یک دریچه خلاقانه طراحی کنید، آنها را بنویسید یا نقاشی کنید. حتی اگر لازم بود از مداد رنگی استفاده کنید. زمانی که از خلاقیت خود استفاده می‌کنید، می‌توانید افکار منفی را از ذهنتان خارج کنید.6. محیط را تغییر دهید
درست است که افکار ما در چهارچوب ذهن به وجود می‌آید اما گاهی افکار ما محصول محیط است. وقتی شما خودتان را با افراد منفی باف و تصاویر منفی محاصره کردید، جای تعجب نیست که افکار منفی داشته باشید. قدم زدن و دور شدن از محیط‌های منفی بسیار می‌تواند به شما کمک کند.سعی کنید تنها و به دور از فضاهایی که شما را اذیت می‌کنند گام بگذارید. پارک، موزه یا هر جایی که دوست دارید. زمانی که صرف دور بودن از محیط می‌کنید می‌تواند اثرات منفی آنها را در شما از بین ببرد و شما را به آرامش ذهنی برساند.
7. یک لیست از چیزهایی که دارید آماده کنید و قدردان باشید
فکرهای ناخوشایند منفی ممکن است مانع از به یاد آوردن تمام چیزهایی که در زندگی به دست آوردید، شوند. حتی در بسیاری مواقع منجر به کاهش قدرت حافظه و عدم تمرکز می‌شود. اگر قدر ناشناس هستید پس باید تمرین کنید که بتوانید دوباره روی چیزهای خوبی که اطرافتان هست تمرکز کنید و آن را به جای افکار بدتان قرار دهید.مهم نیست چقدر فهرست چیزهایی که باید بخاطرش شکرگزار باشید کوچک است، مهم اثری است که همین لیست کوچک روی دید شما به زندگی می‌گذارد. هیچ کاری را برای رضایت و تصدیق دیگران انجام ندهید. بعد از مدت می‌فهمید چه چیزهای با ارزشی دارید که قبلا متوجه آن نبودید.
8. از تعمیم دادن بپرهیزید
از خود سؤال کنید آیا مشکلات و اتفاقات ناخوشایند را به دیگر جنبه‌های زندگی نیز تعمیم می‌دهید؟ آیا گمان می‌کنید اتفاقات بد مسری هستند و به جای این که آنها را به زمان و مکان مرتبط نسبت دهید، رد پاهایشان را به مسائل دیگر می‌کشانید؟ برخی افراد به میزان زیادی دچار خطای شناختی «تعمیم دادن» می‌شوند؛ برای مثال فردی را در نظر بگیرید که در مصاحبه شغلی پذیرفته نشده‌است. حال عقیده دارد که هیچ وقت موفق نمی‌شود و از پس هیچ کاری بر نمی‌آید. به جای سرزنش کردن خود تلاش‌هایتان را بیشتر کنید و راه‌های دیگری را برگزینید.9. ذهن خوانی نکنید
زمانی که با شرایط مبهمی مواجه می‌شوید و آرامشتان سلب می‌شود، ذهن شروع به خواندن افکار دیگران می‌کند و مجموعه‌ای از افکار منفی به سمت شما هجوم می‌آورند. بسیاری از افراد اتفاقات کوچک و یا رفتار افراد را به شکل‌های گوناگون و منفی برداشت می‌کنند در صورتی که از واقعیت ماجرا خبر ندارند.این امر ممکن است بر اثر خودکم‌بینی اتفاق بیوفتد. بنابراین یکی از راه‌ها برای از بین بردن خودکم بینی و افکار ناخوشایند منفی این است که دست از قضاوت کردن و ذهن خوانی بردارید. زمانی که کمی مثبت‌تر فکر کنید، احتمالات بهتری را نیز در نظر می‌گیرید.1
پینوشتها
1.www.honarehzendegi.com
2.www.drjebeli.ir
3.www.asriran.com
