انواع ترس از اب در کودکان

از لحاظ تئوری، کودک تا قبل از 4 ماه ترس را احساس نمی‌کند.
بعد از این سن، چندین علت برای ترس از آب وجود دارد. هر کودک ماجرای خاص و دلایل خاص خودش را برای ترس از آب دارد.

ممکن است او تجربه های ناخوشایندی از آب داشته باشد.

بدون اینکه خودش بداند، کودک آن تجربۀ ناخوشایند را در حافظه اش نگه داشته و هر بار که موقعیت جدیدی برای تماس با آب برایش ایجاد می‌شود، این خاطرۀ ناخوشایند زنده می‌شود و او را می‌ترساند.

برای مثال، ممکن است زمانی که خیلی کوچک بوده، وارد آب خیلی داغ شده باشد، یا یک فنجان نوشیدنی خیلی داغ نوشیده باشد، شاید هم زمانی که سرش را داخل آب فرومی‌برد، عفونت گوش شرایط دردناکی را برایش ایجاد کند. 
 

ممکن است که ترس از آب دیرتر و به طور ناگهانی بروز پیدا کند، شاید یک روز که از استخر مدرسۀ بیرون می‌آید، بد خلق و ناراحت باشد.
شاید توسط یکی دیگر از بچه ها به داخل آب پرتاب شده باشد، شاید سرش را زیر آب نگه داشته باشند یا به زور مجبورش کرده باشند که به درون استخر شیرجه بزند.

حتی ممکن است دیگران او را در آب مورد تمسخر قرار داده باشند.
 

در برخی زمان های رشدش، خصوصاٌ از دو سالگی به بعد، ممکن است ترس کودک از آب دریا شروع شود، خصوصاً اگر آب دریا را قورت داده باشد.

بنابراین او قربانی تخیل طغیان کننده اش است، در واقع او برای تفاوت قائل شدن میان واقعیت و تخیل دچار مشکل شده است.
در این مثال می‌توانیم نمونۀ لودویک را ذکر کنیم، پسر بچۀ شش ساله ای که هر بار از حمام وحشت می‌کند زیرا تصور می‌کند که سیفون حمام او را به داخل خواهد کشید.
 

گاهی اوقات، خصوصاً اگر کودک از قبل هیچ ترسی نداشته است، ترس از آب به طور ناگهانی مانند یک بیماری داخلی بدون هیچ ارتباط خاصی با آب ایجاد می‌شود.

دلایل این ترس را باید در محیط زندگی (اساس کشی، تولد یک خواهر یا برادر، جدایی والدین و...) جستجو کرد یا خیلی سریع یک برنامۀ آموزشی دیگر (مثلاً آموزش راه رفتن و...) برای او ترتیب داد.
   
ترس از آب از یکی از والدین:
این یکی از دلایل شایع ترس از آب در بین کودکان است، زیرا بسیاری از بزرگترها (طبق آمارها یک چهارم افراد بزرگسال) خودشان از آب می‌ترسند.
بنابراین ممکن است یکی از والدین، حتی بدون اینکه ترسش را ابراز کند، این احساس را به فرزندش منتقل کرده باشد.

   
آب هراسی یا هیدروفوبی:
برخی از افراد از آب و برخی دیگر از عنکبوت یا مار می‌ترسند ، حتی ممکن است قبلاً این حشرات را ندیده باشند.
بنابراین، این ترس یک فوبی واقعی است، یعنی یک ترس بی دلیل، که ممکن است هیچ ربطی به خاطرۀ ناخوشایندی از آب نداشته باشد. 
 

تعدادی از کودکان شستن سر را دوست ندارند و از آن بدشان می‏آید چراکه از اینکه آب داخل دهان و بینی آنها برود یا شامپو چشم‌شان را بسوزاند واهمه دارند یا اینکه چون مجبورند چشم‌شان را ببندند دچار دلهره و ناراحتی می‌شوند. پس اجازه بدهید کودک، شما را هنگام شست‌وشوی سرتان تماشا کند و با استفاده از شامپوی مناسب کودک که چشم را نمی‌سوزاند به او نشان دهید که نباید چنین دلهره‌ای داشته باشد. به زبان کودکانه و مناسب سنش علت استفاده از شامپو و صابون را توضیح دهید. بعضی از کودکان از چنگ زدن موها می‌ترسند. فراموش نکنید پیش از هر کار باید به آنها اطلاع دهید اما در این کار افراط نکنید. به عنوان نمونه: «حالا می‌خوا‌م موهاتو چنگ بزنم، 1، 2، 3 و حالا با آب سرتو می‌شورم.» برخی کودکان از اینکه آب از روی سرشان به صورت‌شان بریزد، ناراحت می‌شوند. در این صورت مانعی‏(مانند دست خودتان) برای جلوگیری از ریزش آب و کف روی صورت او استفاده کنید. اگر او از دوش حمام و ریزش آب واهمه دارد با یک کاسه کوچک روی سرش آب بریزید.
 

در هر حال بعضی کودکان از حمام کردن لذت نمی‌برند. شما باید به این موضوع اهمیت بدهید و سعی کنید که علت آن را بیابید. اگر کودک شما از آب می‌ترسد به تدریج و با بازی در او ایجاد احساس امنیت کنید. به عنوان نمونه ابتدا اجازه بدهید در لگن یا وان بایستد و شما را نگه دارد تا بدنش را به آرامی لیف بزنید و به تدریج او را به دوش نزدیک کنید. صبر بیشتر برای دستیابی به موفقیت الزامی است. استفاده از شامپوهایی که در بسته‌بندی‌های رنگی با اشکال خاص هستند یا وسایل بازی در حمام که کف و حباب درست می‌کند، می‌تواند حمام رفتن را برای کودک شما لذت‌بخش کند و نوعی تفریح و بازی باشد.

بعضی بچه‌ها از شست‌وشوی سرشان متنفرند زیرا از اینکه آب داخل دهان و بینی آنها برود یا شامپو چشم‌شان را بسوزاند ترس و واهمه دارند یا اینکه چون مجبورند چشم‌شان را ببندند دچار دلهره و ناراحتی می‌شوند. برخی کودکان از اینکه آب از روی سرشان به صورت‌شان بریزد، ناراحت می‌شوند. در این صورت می‌توانید از مانعی مانند دست خودتان برای جلوگیری از ریزش آب و کف روی صورت او استفاده کنید. گروهی از بچه‌ها نیز از دوش حمام واهمه دارند که برای رفع این مشکل بهتر است با یک کاسه کوچک روی سرشان آب بریزید. بعضی دیگر نیز از چنگ زدن موها می‌ترسند. فراموش نکنید؛ پیش از هر کار باید به آنها اطلاع دهید اما در این کار افراط نکنید «حالا می‌خوام موهاتو چنگ بزنم، یک، دو، سه و حالا با آب سرتو می‌شوریم.»
 

اجازه بدهید کودک شما را هنگام شست‌وشوی سرتان تماشا کند و برای او علت استفاده از شامپو یا صابون را توضیح دهید. 
 

استحمام را با استفاده از اسباب‌بازی تبدیل به نوعی بازی و تفریح کنید. اجازه دهید کودکان در حمام بازی کرده و کف و حباب درست کنند. به خاطر بسپارید حمام بهترین مکان برای بازی‌هایی است که محیط را کثیف می‌کنند. پس این فرصت‌ها را در حمام برای فرزندتان فراهم کنید تا هم کارتان کمتر هم حمام رفتن برای آنان جذاب شود. 
 

همیشه  یک کفپوش پلاستیکی کف حمام پهن کنید تا کودک‌تان لیز نخورد. در ضمن پوست کودکان بسیار حساس است بنابراین از مناسب بودن  حرارت آب مطمئن باشید. 
 

ترس در کودکان می‌تواند ناشی از تداعی یا مجاور شدن یک محرک عادی در جوار یک محرک به ظاهر ترسناک باشد مثل همزمانی باز کردن در یخچال و صدای شدید رعد و برق که اگر کودک را دچار ترس و اضطراب کند باعث می‌شود کودک هنگام حضور نداشتن والدین دیگر در یخچال را باز نکند یا در مورد کودکی که از حمام و آب می‌ترسد، بی‌توجهی والدین در نیاز کودک به نفس کشیدن، زمانی که آب روی سرش ریخته می‌شود، اگر یاد نگرفته باشد که باید نفسش را حبس کند، او را دچار تنگی نفس و ترس از خفگی و... می‌کند. پس بی‌توجهی به نیاز متعارف کودک با تاکید و توجه به سن و مهارت و توانایی او می‌تواند در کودک شرایط ترس‌آور را جدی و آسیب‌زا کند. 
 

۱. آشنایی با محرک ترس‌آور در موقعیتی متفاوت از موقعیت تجربه شده توسط کودک. حضور والدین در موقعیت ترس‌آور در کنار کودک و توضیح موقعیت و چرایی ترس او و تفریحی کردن موقعیت ترس‌آور برای کودک راه درمان است.

۲. جرات و مهارت‌آموزی و تفسیر درست و واقعی موقعیت برای کودک نسبت به موقعیت یا محرکی که آن را ترسناک تلقی می‌کرده است اصل درمان و راهکار مبارزه با ترس اوست. 

۳. با همجواری محرک ترس‌آور با محرک شادی‌آور و نشاط‌آور می‌توان ابهت و قدرت بزرگ محرک‌های ترس‌آور را به شدت تقلیل داد یا کلا از بین برد.
 

یکی از والدین با گذاشتن ظرفی بزرگ در حمام که آن را پر از آب کرده است با همان لباس راحتی که در خانه پوشیده است در حالی که در حمام نیز باز است به حمام رفته و بدون آنکه فرزند خود را صدا کند تا او را تماشا کند، خود به درون تشت رفته و برای خودش آب بازی ‌کند. او باید به صورت نمایشی از آب بازیش لذت ببرد و این لذت را با خنده‌ها و شادی‌های کلامی‌اش طوری به نمایش بگذارد که کودک اگر از ترسش از آن موقعیت دور هم شده باشد از سر کنجکاوی پیگیر صداها و خنده‌های والد شود. زمانی که والد، کودکش را نزدیک در حمام و در حال تماشای خود دید نباید از کودکش بخواهد که به او ملحق شود بلکه به تنهایی به آب بازی خودش ادامه داده و پس از نیم ساعتی جلوی چشم کودک زیر دوش رفته و پس از آن با خرسندی و شادی از حمام خارج شود. تکرار این آب بازی در دو یا حداکثر سه‌بار دیگر کودک را مشتاق ملحق شدن به او می‌کند. اتفاقا در چنین شروعی، یک یا دو بار اول این شرایط باید به همین آب بازی خلاصه شود و از آب ریختن روی سر کودک خودداری شود و زمانی هم که در دفعات بعد قرار شد آب روی سر کودک ریخته شود، با در اختیار قرار دادن کاسه‌ای به کودک و نیز کاسه‌ای برای خود، آب ریختن روی سر را والد و کودک به شکل بازی، هر یک برای خودشان انجام دهد. اختیار در عمل، کودکان را از بحرانی و ترس‌آور تلقی‌کردن موقعیت‌ها یا محرک‌های ناشناخته دور کرده و استقلال عمل آنان باعث تسلط ایشان بر محرک‌های ترس‌آورشان می‌شود.
 

افراد مبتلا به فوبیا، محرک مربوطه را ترس‌آورتر از آنچه که هست می‌پندارند. در این روش درمانی، درمانگر سعی می‌کند تا تفکر فرد را در مورد آب و واقعیت‌های آن اصلاح کند. این روش درمانی یکی از شناخته شده‌ترین راه‌هایی است که می‌تواند به افراد کمک کند تا فوبیای خود را برطرف سازند.
 

در این روش درمانگر از فرد می‌خواهد تا لیستی از شرایطی که باعث می‌شود او بترسد و یا دچار اضطراب شود را تهیه کند. در این لیست فرد باید از موقعیتی که کمترین اضطراب را برایش دارد تا بیشتر و دلهره‌آورترین آن را بنویسد. در مرحله بعد درمانگر به فرد کمک می‌کند تا با کمک روش‌های آرام‌سازی و ریلکسیشن، آرام شود. بعد از آنکه درمانگر فرد را آرام کرد از او می‌خواهد بر اساس لیستی که نوشته موقعیت‌ها را تصور کرده و آرامش خود را حفظ کند.
 

در این روش فرد به جای اینکه از ترس‌ها و اضطراب‌هایش فرار کند، با آن مواجه می‌شود. این عمل به فرد کمک می‌کند تا اضطراب‌هایش به موضوعی عادی برای او تبدیل شوند. این راه درمانی به روش حساسیت‌زدایی منظم شباهت زیادی دارد. لازم است این روش‌ها به کمک مختصص و در جلسات مشاوره کنترل استرس انجام شوند. چرا که در بسیاری موارد مواجهه فرد با عامل ترس بسیار آزارنده است و غیر قابل تحمل می‌شود. مشاور به شما کمک می‌کند تا با ترس‌های خود رو به رو شوید و در عین حال روش‌های کنترل علائم و کاهش اضطراب و استرس را به کار ببرید.

همانطور که گفتیم ترسیدن از آب در دسته اختلالات اضطرابی قرار می‌گیرد و سه بعد اساسی را در فرد مبتلا در بر می‌گیرد:

این مهم به تفکرات و اندیشه‌های فرد در مورد آب مربوط می‌شود. یعنی مسائلی چون غرق شدن، خفه شدن در آب و تجربه اتفاقات ناخوشایند گذشته که سبب بروز ترس شدید از آب می‌شوند.
 

فوبیای آب باعث می‌شود افراد ترس‌های شدید و بعضاً غیرقابل کنترلی را تجربه کنند که برایشان اصلاً خوشایند نیست و احساساتی همچون اضطراب، استرس و وحشت‌زدگی را در این گونه ترس‌ها تجربه می‌کنند. گاه گمان می‌کنند در مقابل آسیب بسیار تنها هستند و امیدی به نجات ندارند. در واقع احساسات ناشی از اتفاق تلخ گذشته برایشان تکرار می‌شود.
 

ترس از آب با علائم جسمانی برای فرد همراه است. این علائم شامل افزایش ضربان قلب، لرزش دست و پا، تعریق شدید و همچنین مشکل در تنفس می‌شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه اختلال فوبیای خاص کلیک کنید.


منبع: سایت سیمرغ
سایت بیتوته
سایت فردا
سایت حامی هنر زندگی