.jpg "عاشقی و شیدایی به سبک زهیر و همرزمانش")
فتنه و آزمایش تاریخی سال 61 هجری عرصه امتحانی بود برای مدعیان عاشقی و کسانی که صادقانه در این مسیر قرار داشتند، در این بین افراد بسیاری طعم تلخ مردودی از این امتحان بزرگ را تجربه کردند و افراد سرشناسی همچون زهیربن قین ها به درجه ممتازی در این عرصه دست یازیدند. در این نوشتار تلاش داریم برخی از شاخص های مهم و راهبردی عاشق راستین در مکتب عاشورا را تبیین و تفسیر نماییم.
اکسیری به نام عشق به امام حسین(ع)
بدون شک تا انسان درک و تصور صحیح از قیمت و ارزش عشق و دوستی به امام حسین(علیه السلام) را نداشته باشد، آن چنان که شایسته است به سوی این اکسیر شفا بخش و نجات دهنده حرکت نخواهند کرد، در روایتی بسیار زیبا و ارزشمند از پیامبراکرم(صلی الله علیه و اله) این چنین نقل شده است: «حُسَینٌ مِنِّی وَ أَنَا مِنْ حُسَینٍ أَحَبَّ اللَّهُ مَنْ أَحَبَّ حُسَینا حسین سبط من الأسباط؛[1] حسین از من است و من از حسینم؛ کسی که حسین (علیه السلام) را دوست بدارد، خدا او را دوست می‌دارد؛ حسین (علیه السلام) بزرگی از بزرگان (در خیر و نیکی) است». چه اجر و مزد و مقامی بالاتر از این که انسان به درجه ای در عالم هستی دست یابد که مورد محبت و دوستی خدای متعال قرار بگیرد، اگر کسی به مقام دوستی و محبت باری تعالی دست یابد تمام خیرات و برکات در اختیار او قرار خواهد داشت. کما اینکه این موضوع به خوبی از روایات اسلامی قابل استفاده است، در روایت دیگری از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و اله) این چنین نقل شده است: «هر کس را که خداوند دوستى پیشوایان از خاندان مرا نصیبش فرمود در حقیقت به خیر دنیا و آخرت رسیده است پس هیچ کس تردیدى نداشته باشد که او در بهشت است».[2] در واقع از این اکسیر به عنوان راز عاقبت به خیری انسان در حیات مادی نیز یاد می شود.
عاشقی و شیدایی به سبک زهیر و همرزمانش
حذف فاصله ها در مسیر عاشقی
از جمله مهمترین و با ارزش ترین درس های عاشقی که اصحاب امام حسین(علیه السلام) همچون «زهیر بن قین بجلی» به عالمیان نشان دادند، حذف فاصله ها در این مسیر بود. با بررسی و واکاوی این موضوع به پارامترهای مهمی از شیدایی دست پیدا می کنیم، اگر کسی خواهان دست یابی به این اصل مهم موفقیت در دوستی و عاشقی با امام حسین(علیه السلام) و سایر اهل بیت(علیهم السلام) دارد باید این ملاک و معیارها را در زندگی خود اصلاح و تقویت نماید.
1-حذف فاصله های فکری و ایدئولوژیک
اولین و مهمترین مانع مسیر عاشقی و دوستی با اهل بیت(علیهم السلام) فاصله فکری و ایدئولوژیک است. تازمانی که یک انسان از لحاظ نگرش به دنیا و جهان بینی در خلاف جهت اندیشه اهل بیت(علیهم السلام) قدم بر می دارد، پا در مسیر صحیح دوستی و شیعه گری نگذاشته و از الفبای دوستی با آنها بی خبر است. جهانبینی الهی و توحیدی به سبک زندگی حضرات معصومین(علیهم السلام) آنها را از هر گونه تعلق و وابستگی به کشش های مادی و دنیوی رهانیده است، از این رو آنها در سبک و سیاق زندگی خود مصداق روشن آیه کریمه هستند که باری تعالی فرموده است: «قُلْ إِنَّ صَلَاتِی وَنُسُکِی وَمَحْیَایَ وَمَمَاتِی لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ؛[3] بگو: «نماز و تمام عبادات من، و زندگی و مرگ من، همه برای خداوند پروردگار جهانیان است».همین ایدئولوژی مهم فکری موجب شده است که تلاش آنها در دنیا نیز رنگ و بوی الهی به خود بگیرد و به دور از هر گونه خواسته و تمایل نفسانی باشد. موضوعی که به صراحت امام حسین(علیه السلام) در ابتدای قیام الهی و سیاسی خود به آن اذعان داشته است. «من از روی خودخواهی و خوشگذرانی و یا برای فساد و ستمگری قیام نکردم، بلکه قیام من برای اصلاح در امّت جدّم می باشد، می خواهم امر به معروف و نهی از منکر کنم و به سیره و روش جدّم و پدرم علی بن ابیطالب عمل کنم».[4]
مهم ترین و با ارزش ترین عامل سعادت و خوشبختی در فرهنگ عاشورا حذف فاصله های رفتاری و عملی با امام حسین(علیه السلام) است، این اصل مهم اخلاقی که گویای صدق و صفای یک عاشق راستین و محبت واقعی است.افرادی همچون «زهیر بن قین ها» در آزمون بزرگ کربلا به عالمیان ثابت کردند که در مسیر عاشقی اهل بیت(علیهم السلام)، رنگ خدایی به خود گرفته اند، و اعتقاد آنها همسو و هم رنگ با اعتقادات حسینی شده است. حماسه آنها از جنس ریا، دنیاخواهی، و رسیدن به پست و مقام مادی و دنیوی نبود، از این رو همچون کوهای آهین جان، مال و دارایی خود را فدای باور، اعتقاد، و ایدئولوژیک توحیدی کرده اند، از این رو در روز عاشورا پرده از صداقت و راستی خود در دفاع از اعتقادات خود بر می دارند و خطاب به طعنه یکی از یزیدیان که او گفته بود: ای زهیر، تو که شیعه این خاندان نبودی و طرفدارعثمان بودی!
زهیر گفت: «آیا اینکه اکنون در کنار حسینم، برایت کافی نیست که بدانی من پیرو این خاندانم؟! به خدا سوگند من هرگز به حسین بن علی(ع) نامه‌ای ننوشتم و فرستاده‌ای نزدش نفرستادم و هرگز به او وعده یاری ندادم، لیکن مسیر راه، من و او را با هم یک جا گردآورد، چون او را دیدم و یاد رسول خدا(ص) و منزلت حسین نزد او افتادم و دانستم که سوی دشمن خویش و حزب شما می‌رود آن گاه مصلحت چنین دیدم که یاری‌اش دهم و در حزب او باشم و جان خویش را برای آنچه که شما از حق خدا و رسول(ص) ضایع کردید فدایش گردانم».[5]
2-حذف فاصله قلبی و ایمانی
فرق مرتبه دوم با مرتبه اول در این است که گاهی برخی افراد هر چند از مقدمات علمی و فکری و ایدئولوژیک سعادت اطلاع دارند و از آن بی خبر نیستند، ولی با این حال این اطلاعات و آگاهی ها تنها در مرتبه محفوظات عقلی آنها توقف نموده است. در واقع آگاهی های فکری زمانی می تواند در وجود انسان انگیزش و حرکت ایجاد نماید که تأثیر خود را در قلب مشاهده نماید. در سال 61 هجری با آن اتفاق بسیار دردناکی که بر خاندان عصمت و طهارت وارد آمد هیچ کس از مقام و منزلت امام حسین(علیه السلام) و خاندان پاکش نزد خدای متعال و پیامبر اکرم(صلی الله علیه و اله) بی خبر نبودند، ولی این آگاهی به مرتبه ایمان و باور نرسیده بود. فرق حضرت زهیر و سایر یاران امام حسین(علیه السلام) با کوفیان و شامیان ناسپاس این بود که آگاهی و شناخت اصحاب امام حسین(علیه السلام) به منزلگاه قلب نیز نفوذ کرده بود. از این رو آنها با تمام وجود و از صمیم قلب به امام حسین(علیه السلام) ابراز عشق و دوستی می کردند. موضوعی که به خوبی از گفتار حماسی آنها در شب عاشورا نیز نمایان است. شب عاشورا، پس از آنکه، امام حسین(علیه السلام) بیعت خود را از اصحاب و اهل بیتش برداشته و به آنان اجازه رفتن و نجات جان خویشتن داد؛ اصحاب آن حضرت(علیه السلام) هر کدام به نوعی وفاداری و پایداری خود را اعلام داشتند؛ از جمله اینکه زهیر بن قین برخاسته و گفت: «به خدا سوگند دوست دارم کشته شوم، باز زنده گردم، و سپس کشته شوم، تا هزار مرتبه، تا خداوند تو و اهل بیتت را از کشته شدن در امان دارد!».[6]
3-حذف فاصله های رفتاری و عملی
مهم ترین و با ارزش ترین عامل سعادت و خوشبختی در فرهنگ عاشورا حذف فاصله های رفتاری و عملی با امام حسین(علیه السلام) است، اصل مهم اخلاقی که گویای صدق و صفای یک عاشق راستین و محبت واقعی است، مرتبه ای که عاشق را به عرصه امتحان عملی وارد می نماید و در این مرتبه است که می توان درجه خلوص و صدق محبان و عاشقان راستین را مشاهده کرد. این اصل مهم در فرهنگ روایات اهل بیت(علیهم السلام) همواره مورد مطالبه اهل بیت(علیهم السلام)قرار داشته است: «مَن أحَبَّنا فَلیَعمَل بَعَمَلِنا ، وَلیَستَعِن بِالوَرَعِ ، فَإِنَّهُ أفضَلُ مایُستعانُ بِهِ فی أمرِ الدُّنیا وَالآخِرَةِ؛[7]امام على(علیه السلام): هر که ما را دوست دارد، باید به کردار ما عمل کند و از پارسایى مدد گیرد ؛ چرا که آن، بهترین مددکار در امر دنیا و آخرت است». حذف فاصله های رفتاری در فرهنگ عاشورا به این معنا است که محب و شیعه واقعی می بایست در این مرتبه اهل بیت(علیهم السلام) را الگوی عملی و رفتاری خود قرار داده و تمام مراتب و مراحل زندگی فردی، اجتماعی، خانوادگی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و دینی را همسوی ایشان قرار دهد. در برابر ظلم و ستم بی تفاوت و خنثی نباشد و درد دین و غیرت دینی داشته باشد موضوعی که به خوبی در اصحاب امام حسین(علیه السلام) تجلی کرده بود.پی نوشت ها:
[1]. کامل الزیارات، ص52، ح11.
[2].الخصال، ج2، ص515، ح1.
[3]. سوره مبارکه انعام، آیه162.
[4]. بحار الأنوار (ط - بیروت) ؛ ج44 ؛ ص329. «إِنّی لَمْ أَخْرُجْ أَشِرًا وَ لا بَطَرًا وَ لا مُفْسِدًا وَ لا ...».
[5]. ابن اعثم کوفی، الفتوح، ج۵، ص۱۷۷-۱۷۸؛ بلاذری، انساب الاشراف ج۳، ص۱۸۴؛ خوارزمی، مقتل الحسین، ج۱، ص۳۵۳-۳۵۴؛ طبری، تاریخ الطبری، ج۴، ص۳۱۵-۳۱۶.
[6]. طبری، تاریخ الطبری، ج۴، ص۳۱۸.
[7]. الخصال، ج2، ص614.
