تعریف دوره نوجوانی
نوجوانی به سنین دوازده تا نوزده سالگی گفته می‌‌شود، که در این دوران، رشد سریع همراه با تغییرات جسمی، هورمونی، شخصیتی و روانی در فرد صورت می‌‌گیرد. در این سنین، سرعت رشد قد، به دلیل زیاد شدن ترشح هورمون رشد بیشتر است. این رشد سریع در دختران در سنین دوازده تا چهارده سالگی و در پسران در سنین چهارده تا شانزده سالگی اتفاق میافتد.دوران سرعت رشد قدی، برای استحکام توده استخوانی بسیار مهم است. به همین دلیل، استفاده از غذاهای مفید برای دستیابی به این منظور ضروری و همیشه مورد تاکید بوده است. همچنین، پنجاه درصد وزن بزرگسالی فرد در این دوران حاصل می‌‌شود.
تغییرات بدن در این دوران
بدن انسان در این دوره، از یک کودک، به یک بزرگسال تبدیل می‌‌شود. به طوری که در پایان دوران نوجوانی، ظاهر فرد، مانند یک بزرگسال می شود. از نظر اجتماعی، احساسی، و رفتاری نیز به تدریج مشخصات ظاهری او به بزرگسالان شبیه‌تر خواهد شد.با شروع نوجوانی، مقدار هورمون‌های جنسی و هورمون رشد در خون به سرعت افزایش می‌‌یابد. در این مرحله که اصطلاحاً به آن دوره بلوغ گفته می‌‌شود، بالا رفتن مقدار هورمون‌های جنسی در خون، در شکل ظاهری بدن تغییراتی به وجود می‌‌آورد که مشخصات ثانویه جنسی، از جمله این تغییرات است.
نکته
اضافه وزن یک شبه اتفاق نمی‌‌افتد. وقتی کسی اضافه وزن دارد یعنی در طی یک دوره طولانی مقدار غذای او با فعالیت بدنی اش تعادل نداشته است.برای اینکه بدانید نوجوان شما در چه وضعیتی است، می توانید از متخصصین تغذیه کمک بگیرید. چون نوجوانان به تغییرات رژیم و بطور کلی دخالت والدین در امور شخصی آنها، مثل غذاخوردن حساس هستند.1
عوامل اضافه وزن در نوجوانان
اینترنت
مطالعات در آمریکا نشان می دهند اینترنت، خواب، مصرف قهوه عوامل مؤثر در بروز اضافه وزن در دختران نوجوان می باشند! این تحقیقات بین جامعه ای 5000 نفری از دختران نوجوان در رده سنی 14 تا 21 سال و راجع به عادات و رفتارهای هفتگی آنان در طی یک سال گذشته صورت گرفت.در این مطالعات مشخص شد دخترانی که بیش ار بقیه رفتارهای تن آسایانه و راحت طلبانه داشته و اغلب اوقات فراغت خود را در اینترنت سپری می کنند، معمولاً خواب کمتری داشته و بیشتر از دیگران از قهوه استفاده می نمایند.
البته در حالی که هیچ ارتباط علمی بین مصرف قهوه و استفاده از اینترنت مشاهده نشد اما محققین دریافتند دخترانی که تمایل بیشتری به مصرف قهوه دارند کمتر می خوابند.
استرس
استرس در نوجوانان عامل مستقیم بروز چاقی است. به گزارش آسوشیتدپرس، محققان دانشگاه ایالتی یووا خاطرنشان کردند که افزایش میزان استرس و تنش در نوجوانان با افزایش نرخ ابتلا به اضافه وزن و چاقی رابطه ی مستقیم دارد.دکتر بریندا لوهمن و دستیاران وی اطلاعات به دست آمده از یک پژوهش شش ساله را مورد تجزیه و تحلیل قرار دارند و میزان قد و وزن نوجوانان شرکت کننده در این تحقیق را اندازه گیری کردند تا شاخص توده بدنی آن ها را محاسبه نمایند. همچنین وضعیت نامطمئن تغذیه این نوجوانان و فاکتورهای استرس زای فردی، مادری و خانوادگی آن ها نیز طی مصاحبه هایی از آن ها مشخص شد. این تحقیق روی 1011 نوجوان 10 تا 15 سال و مادران آن ها از خانواده های کم درآمد که ساکن بوستون، شیکاگو، سان آنتونیو و تگزاس بودند انجام گرفت و معلوم شد 47 درصد از این نوجوانان دچار اضافه وزن و چاقی هستند اما درصد بروز چاقی در نوجوانانی که تحت تاثیر چهار فاکتور استرس زا یا بیشتر هستند 56/2 درصد افزایش پیدا می کند.2
پرخوری
تحقیقات انجام شده نشان می‌دهند که یکی از علل اصلی افزایش وزن نوجوانان، تغذیه نامناسب و پرخوری است. فست فود، آب نبات و نوشابه متهمان اصلی هستند.
کاهش فعالیت‌های بدنی
با پیشرفت تکنولوژی و قرار دادن وسایل الکترونیکی مانند گوشی همراه، تبلت و لپ تاپ در دسترس نوجوانان، تحرک آنها کاهش یافته و تمایل به ساکن بودن و یکجا نشینی نیز افزایش یافته است. عدم فعالیت بدنی کافی می‌تواند یکی از دلایل چاقی کودکان و نوجوانان باشد.
ژنتیک
اگرچه ژنتیک هر فرد در افزایش وزن وی نیز تاثیر به سزایی دارد اما ژنتیک یا ارث به تنهایی باعث چاقی نمی‌شود. چاقی وقتی رخ می‌دهد که میزان کالری دریافتی از میزان کالری مصرفی بیشتر باشد.3
چگونگی رفع مشکل چاقی در نوجوانان
پشتیبانی متخصص
بسیاری از خانواده‌ها هنگام تلاش برای کمک به نوجوان خود گیر می‌افتند. شخصی خارج از خانواده می‌تواند به شما چشم انداز و جهت را نشان دهد و کمک کند تا اهداف را واقع‌بینانه‌تر تعیین کنید.با یک پزشک، متخصص تغذیه یا متخصص دیگری در حوزه چاقی در نوجوانان شروع کنید. یک درمانگر مانند روانشناس یا یک مددکار اجتماعی بالینی با سابقه کاهش وزن نوجوانان نیز می‌تواند کمک کند. بسیاری از کودکانی که اضافه وزن دارند با افسردگی نیز دست و پنجه نرم می کنند، بنابراین درمان می‌تواند مزایای دیگری هم داشته باشد.
متخصصان تا حدودی در خصوص بهترین روش درمانی اختلاف نظر دارند. برخی می‌گویند مهم است که پیشرفت کار را با وزن کردن منظم، شمارش غذاها و ورزش زیر نظر داشته باشید. برخی دیگر فکر می‌کنند اینطور دقیق محاسبه کردن کارساز نیست. باید تصمیم بگیرید که چه گزینه‌ای برای خانواده شما مناسب است.
برنامه‌های مدیریت وزن
برخی ممکن است برنامه‌هایی داشته باشند که شامل جلسات با متخصصان رژیم غذایی یا رفتارشناسان است. مراکز مدیریت وزن کودکان در یک بیمارستان یا یک مرکز جداگانه و استفاده از این مراکز می‌تواند مفید باشد. برنامه‌های این مراکز مشابه برنامه‌های مطب‌های پزشکی هستند و پشتیبانی چندین متخصص را ارائه می دهند.
لزوم برگزاری اردوهای ویژه نوجوانان در ایران
این اردوها که معمولا مجری آنها مدارس است، به همان اندازه که به کودک در کاهش وزن کمک می‌کند، به تغییر رفتار وی نیز می‌انجامد. در حالی که بسیاری از بچه ها در اردوها لاغر می شوند – به دلیل رژیم کم کالری و ورزش بیشتر – پس از آن ممکن است دوباره وزنشان برگردد. این برنامه به بچه‌ها کمک می‌کند تا راه‌های سالم‌تر غذا خوردن و ورزش‌هایی را بیاموزند که می‌توانند وقتی به خانه و «زندگی واقعی» خود برگشتند، انجام دهند. ممکن است این یک تصمیم دشوار برای شما و نوجوانتان باشد، اما در طولانی مدت به شما کمک می‌کند.
گزینه‌های بیشتر
چه اتفاقی میافتد اگر این مراحل به فرزندتان در مدیریت وزنش کمک نکند؟ شما و نوجوانتان – با کمک پزشک – می توانید گزینه های درمان چاقی دیگری را در نظر بگیرید.
دارو
هیچ دارویی برای کاهش وزن نوجوانان توصیه نمی‌شود. این داروها می‌توانند برای سلامتی خطرات جدی و عوارض جانبی داشته باشند. اگر در مورد دارو یا مکمل‌های کودک خود کنجکاو هستید، با پزشک او صحبت کنید.بسیاری از نوجوانان دارای اضافه وزن، قرص‌های بدون نسخه را آزمایش می‌کنند. آنها در بهترین حالت بی‌تاثیر و در بدترین حالت خطرناک هستند. اگر نوجوانتان آنها را مصرف می‌کند، در مورد خطراتش با او صحبت کنید.
عمل جراحی
عمل کوچکتر کردن معده می تواند به نوجوانان چاقی که به هیچ وجه قادر به کاهش وزن نبودند، کمک کند. این کار می‌تواند کارساز باشد، اما خطرات جدی دارد.جراحی به خودی خود چاقی نوجوانان را درمان نمی کند. کودکتان باید تا آخر عمر رژیم خاصی را دنبال کند. شما باید تنها پس از بررسی دقیق و ارزیابی کامل با تیمی از متخصصان چاقی کودک این قدم را بردارید.4
پی نوشت:
1.www.aliazad.ir
2.www.article.tebyan.net
3.www.doctoreto.com
4.www.rastineh.com
