انواع کیست تخمدان
انواع مختلفی از کیست تخمدان، از جمله کیست های درموئید و کیست اندومتریوما وجود دارند.با این حال، کیست های عملکردی یا فانکشنال شایع ترین نوع کیست ها هستند.
دو نوع کیست فانکشنال شامل کیست های فولیکول و کیست جسم زرد یا کورپوس لوتئوم می باشند.
کیست فولیکول
در طول چرخه قاعدگی زن، یک تخمک در کیسه ای به نام فولیکول رشد می کند.این کیسه درون تخمدان قرار دارد. در اغلب موارد، این فولیکول یا کیسه باز می شود و تخمک آزاد می شود.
اما اگر فولیکول باز نشود، مایع داخل فولیکول می تواند کیستی در تخمدان ایجاد کند.
کیست کورپوس لوتئوم
کیسه های فولیکول معمولا بعد از آزاد کردن تخمک حل می شوند. اما اگر کیسه حل نشود و منفذ فولیکول مسدود شود، مایع اضافی در داخل کیسه می تواند رشد کند و این تجمع مایع باعث ایجاد کیست کورپوس لوتئوم یا جسم زرد می شود.
انواع دیگر کیست تخمدان عبارتند از:
کیست درموئید
توده ها یا زائده‌های کیسه مانند روی تخمدان که حاوی مو، چربی و بافت های دیگر است.کیست آدنوم
زائده های غیرسرطانی که میتوانند در سطح بیرونی تخمدان ها ایجاد شوند.اندومتریوما
بافت‌هایی که به طور طبیعی داخل رحم رشد می‌کنند، میتوانند در خارج از رحم رشد کنند و به تخمدان متصل می‌شود. نتیجه نهایی ایجاد کیست است.برخی از زنان به وضعیتی به نام سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا هستند.
این وضعیت بدان معنی است که تخمدانها دارای تعداد زیادی کیست کوچک هستند.
این مسئله می تواند باعث بزرگ شدن تخمدان ها شود. تخمدان های پلی کیسیتیک در صورت عدم درمان، می توانند باعث ناباروری شوند. 1
.jpg "علائم کیست تخمدان و روش های درمان آن")
علائم کیست تخمدان
بیشتر زنان در سنین قبل از یائسگی ممکن است کیست تخمدان پیدا بکنند.خوشبختانه کیست تخمدان در %95 موارد خوش خیم است و به راحتی با دارو کنترل و درمان می شود.
در بیشتر موارد ممکن است بیماری که کیست دارد متوجه آن نشود و به طور تصادفی در یک سونوگرافی کیست او کشف شود؛ اما در بعضی موارد علائم کیست تخمدان مشخص و شدید است. در اغلب موارد، کیست تخمدان باعث ایجاد علائم خاصی در فرد نمی شود.
با این حال، علائم کیست تخمدان شامل موارد زیر است:
نفخ شکم یا تورم در ناحیه شکمی
حرکات روده دردناک
درد لگن قبل یا بعد از چرخه قاعدگی
مقاربت دردناک
درد در ناحیه شکم، کمر یا ران
حساسیت سینه
تهوع و استفراغ
علائم کیست تخمدان شدید که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارند عبارت اند از:
درد شدید در لگن
تب
ضعف یا سرگیجه
تنفس سریع و پی در پی
این علائم می تواند نشان دهنده پارگی یک کیست یا یک پیچ خوردگی تخمدان باشد.
هر دو عارضه اگر در اوایل دوره درمان نشوند، عواقب جدی در پی خواهند داشت.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنم
در صورتی که علائم کیست تخمدان که در بالا به آنها اشاره کرده‌ایم را دارید، جهت جلوگیری از عوارض و شدت یافتن بیماری در اولین فرصت به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. شما می‌توانید از لیست متخصص‌های زنان و زایمان موجود در سامانه اینترنتی نوبت دهی دکتر دکتر نسبت به انتخاب و گرینش متخصص مربوطه اقدام کنید.علل ایجاد کیست تخمدان
کیست های تخمدان به دلایل مختلفی ایجاد می شوند. شایع ترین نوع، کیست فولیکولار است که از رشد یک فولیکول نتیجه می شود.فولیکول یک کیسه پر از مایع طبیعی است که حاوی یک تخمک است. کیست های فولیکولار هنگامی که در طی چرخه قاعدگی بیش از حد طبیعی رشد کنند و برای آزاد سازی تخمک باز نشوند، تشکیل می شوند. معمولاً کیست‌های فولیکولار در طی چند روز تا چند ماه به خودی خود برطرف می شوند.
کیست ها می توانند در اثر جراحت یا نشت عروق خونی کوچک به درون کیسه تخمک حاوی خون باشند (کیست های هموراژیک یا اندومتریوئید).
گاهی بافت‌های تخمدان برای تشکیل بافت های دیگر بدن مانند مو یا دندان به صورت غیرطبیعی رشد می کنند.
کیست هایی با این بافت غیر طبیعی کیست های درموئید نامیده می شوند. 2
عوارض کیست های تخمدان
بیشتر کیست های تخمدان خوش خیم هستند و علامت خاصی ندارند.این کیست ها به طور طبیعی و بدون نیاز به درمان از بین می روند؛ اما در موارد خاصی، پزشک ممکن است در طی معاینه توده‌های سرطانی بدخیمی را شناسایی کند.
پیچ خوردگی کیست های تخمدان
پیچ خوردگی تخمدان نیز یکی دیگر از عوارض نادر کیست تخمدان است.پیچ خوردگی تخمدان در شرایطی ایجاد می شود که یک کیست بزرگ، تخمدان را از موقعیت اصلی آن به حرکت در می آورد.
در این حالت خون رسانی به تخمدان متوقف می‌شود و در صورتی که درمان نشود می تواند آسیب جدی به تخمدان برساند یا موجب از بین رفتن آن شود.
جراحی پیچ خوردگی تخمدان 3% از جراحی های اورژانسی زنان و زایمان را تشکیل می دهد.
پارگی کیست های تخمدان
پارگی کیست های تخمدان به ندرت دیده می شوند. در صورت پاره شدن کیست درد شدید و خونریزی داخلی ایجاد می شود.این عارضه خطر عفونت را افزایش می‌دهد و در صورت عدم درمان می‌تواند تهدید کننده زندگی فرد باشد.
تخمدان ها بخشی از سیستم تولید مثل زنان را تشکیل می دهند. آن ها در قسمت تحتانی شکم در هر دو طرف رحم قرار دارند.
دو تخمدان؛ تخمک‌ها و هورمون‌های استروژن و پروژسترون را تولید می کنند.
گاهی اوقات در تخمدان ها کیسه های پر از مایعی مشاهده می شوند که کیست نامیده می شوند.
بسیاری از زنان در طول زندگی خود حداقل یک‌بار کیست‌های تخمدان را تجربه می کنند.
.jpg "علائم کیست تخمدان و روش های درمان آن")
روش های مختلف تشخیص کیست های تخمدان
پزشک می تواند کیست تخمدان را در طی معاینه معمول لگن تشخیص دهد. زمانی که پزشکان متوجه تورم در یکی از تخمدان ها می شوند، برای تایید وجود کیست درخواست سونوگرافی می کنند. سونوگرافی به تعیین اندازه، محل، شکل و ترکیب کیست (جامد یا مایع) کمک می کند.از آنجا که اکثر کیست ها بعد از چند هفته یا چند ماه از بین می روند، ممکن است پزشک بلافاصله برنامه درمانی را توصیه نکند.
در عوض، ممکن است سونوگرافی را طی چند هفته یا چند ماه تکرار کنند تا وضعیت بیمار بررسی شود.
در صورتی که تغییری در شرایط بیمار ایجاد نشده باشد و سایز کیست او افزایش پیدا کرده باشد، پزشک آزمایش های اضافی دیگری را نیز درخواست می کند.
این آزمایش‌ها عبارتند از:
تست‌های بارداری
تست خونی CA-125 به منظور بررسی سرطان تخمدان
تست های هورمونی به منظور بررسی سطح استروژن و پروژسترون. 3
پیشگیری
با وجود اینکه هیچ راهی برای پیشگیری از کیست های تخمدان وجود ندارد، آزمایشات مداوم می تواند به شما در تشخیص زود هنگام بیماری های تخمدان کمک کند. همچنین باید درباره تغیرات سیکل های قاعدگی و نشانه های غیر معمول قاعدگی (که تا چندین ماه ادامه پیدا می کنند) آگاه باشید و درباره مشکلات نگران کننده، با پزشکتان مشورت کنید.درمان کیست های تخمدان
اگر کیست های تخمدان به خودی خود از بین نروند و یا بزرگتر شوند، پزشک برای کوچک شدن یا از بین رفتن کیست ها روش های درمانی زیر را پیشنهاد می کند.قرص های ضد بارداری
اگر تخمدان هایتان کیست ساز است پزشکتان ممکن است قرص های ضد بارداری برایتان تجویز کند تا تخمک گذاری متوقف شده و از تولید کیست های جدید جلوگیری شود. این قرص ها همچنین می توانند خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهند. خطر ابتلا به سرطان در زنان یائسه بسیار بیشتر است.لاپاراسکوپی
اگر کیست تان کوچک باشد و نتایج آزمایشات تصویری، خطر ابتلا به سرطان را نشان دهند، پزشکتان ممکن است عمل لاپاراسکوپی را برای خارج کردن کیست تجویز کند. روند جراحی به این صورت است که جراح برش کوچکی در نزدیکی ناف ایجاد می کند و سپس وسیله ای را به درون شکم وارد می کند تا کیست را خارج کند.لاپاراتومی
اگر کیست شما بزرگ باشد، پزشک می تواند با برش بزرگی روی شکمتان آن را خارج سازد. سپس از کیست نمونه برداری می شود.اگر کیست سرطان زا تشخیص داده شود، ممکن است عمل هیسترکتومی انجام شود که طی آن رحم و تخمدان ها را در می آورند. 4
پی نوشت:
1.www.rastineh.com
2.www.drdr.ir
3.www.vitrinmed.com
4.www.dranbara.com
