واقعیت مجازی چیست؟
واقعیت مجازی به معنای شبیه‌سازی محیط‌های مختلف با استفاده از تکنولوژی کامپیوتری است. در واقعیت مجازی، کاربر به جای تعامل با واسط‌های کاربری سنتی، به‌صورت مجازی درون محیط قرار میگیرد و به‌جای تماشای صفحه‌ی کامپیوتر، وارد دنیایی سه‌بعدی می‌شود.کامپیوتر، با شبیه‌سازی حواس انسان که شامل بینایی، شنوایی، لامسه و حتی بویایی است، همچون دروازه‌ای برای ورود به این دنیای مصنوعی عمل می‌کند.
دسترسی به محتوا و هزینه‌ی پردازش اطلاعات تنها محدودیت‌های موجود در واقعیت مجازی هستند که تا حدودی مانع تجربه‌های نزدیک به واقعیت می‌شوند.1
تفاوت واقعیت مجازی و واقعیت افزوده
یکی از اشتباهات رایج در میان جامعه ایران در خطاب کردن فناوری واقعیت مجازی با عنوان واقعیت افزوده است. باید گفت که واقعیت افزوده فناوری ای است که در آن تصویر سه بعدی یا اطلاعاتی به صورت متن یا تصویر بر روی تصویر زنده ای که از طریق دوربین موبایل یا تبلت در حال نمایش است نشان داده می شود. البته این فناوری دارای محدودیت هایی است که باعث شده توسعه ی آن به کندی صورت بگیرد و فراگیر نشده باشد.البته در برخی از اپلیکیشن های واقعیت مجازی با استفاده از دوربین پشتی گوشی همراهی که در هدست قرارگرفته است، تصاویر از محیط ضبط شده و با اطلاعات یا محتوای سه بعدی ادغام می شوند.2
کاربردهای واقعیت‌های مجازی
الف) آموزش و تمرین
گام‌های مفیدی در خصوص آموزش و تمرین به انجام رسیده ولی کامل نیست و باید بیشتر توسعه یابد. استفاده از تکنولوژی واقعیت مجازی در تمرین دادن انسان باعث می‌شود که وقتی کاربر متصل به دنیای مجازی می‌شود بتواند به صورت طبیعی و کاملا واقعی مهارت خود را افزایش دهد بدون اگر در تمرین شکست بخورد در محیط اطراف خود تاثیر داشته باشد.کسانی که از تکنولوژی واقعیت مجازی استفاده می‌کنند می‌توانند مهارت خورد را در زمینه مبارزه‌ای و جنگی در ارتش افزایش دهند. در تمرین‌های نظامی برای استفاده کامل از هدست واقعیت مجازی از یک نمایشگر سربند استفاده می‌کنند. قبلا گفته شد برای تمرین کردن و بازی کردن در واقعیت مجازی تفنگ و یا حسگرهایی وجود دارد که باعث به حرکت در آوردن و عکس العمل کاربر در دنیایی مجازی می‌شود. این امکان همچنین باعث توقف تمرین در هر برهه زمانی می‌گردد.
واقعیت مجازی سبب تنوع بسیار زیاد برای سربازان می‌شود و آنها می توانند در شرایط و موقعیت‌های بسیاری تمرین کنند. واقعیت مجازی همچنین برای آموزش خلبان‌های هواپیماهای جنگی کاربر زیادی دارد. بیشتر استفاده از واقعیت مجازی در آموزش خلبان‌ها زمانی فرود آمدن هواپیما و زمان درگیری است که از نظر امنیت، اقتصادی و آموزشی صرفه بسیاری دارد.
یکی دیگر از کاربردهای هدست واقعیت مجازی درخصوص آموزش رانندگان تانک و ماشین به صورت حرفه ای است. حتی از هدست واقعیت مجازی در آموزش رانندگان ماشین‌های آتش نشانی برای آموزش دادن آنها در جاده های شلوغ و خطرناک است.
ب) میراث و باستان شناسی
یکی دیگر از کاربرد های واقعیت مجازی در موزه و به نمایش نشان دادن باشتان شناسی است. برای اولین بار در سال 1994 از واقعیت مجازی استفاده برای بهتر نمایش نشان دادن یکی از آثار باستانی انگلستان به نام دودلی (دژ) بود. میهمانان مجهز به هدست واقعیت مجازی بودند به صورت سه بعدی امکان قدم زدن در این دژ را داشتن. در حقیقت میتوان از واقعیت مجازیدر میراث فرهنگی به عنوان یک ابزار تفریحی استفاده کرد.ج) طراحی و معماری
بسیاری از شرکت‌های بزرگ در زمینه طراحی ساختمان و معماری با ارائه خدماتی برای مهندسین خود این امکان را فراهم کرده‌اند تا آنها بتوانند مدل‌های سه بعدی از ایده‌های خود را با استفاده از واقعیت مجازی به مشتریان نمایش دهند.توسعه دهندگانی مانند IrisVR که در قسمت طراحی و معماری، نرم افزارها و سخت افزارهای مرتبط با واقعیت مجازی را ارتقاع می‌دهند تا کاربران بدون نیاز به انجام کارهای و عملیات پیچیده طراحی خود را در حالت واقعیت مجازی انجام دهند.
واقعیت مجازی مزایای بسیار خوبی برای معماران به همراه دارد به این صورت که مهندسین قبل از ساختن طراحی خود می‌توانند از اشکالات سازه خود را یافته و سازه را بهبود ببخشند. یکی دیگر از مزایای واقعیت مجازی در طراحی و معماری این است که معمار میتواند طراحی خود را با استفاده از این تکنولوژی به عموم و مشتریان نشان دهند.
همچنین در سال 2010 برای اولین بار از واقعیت مجازی برای طراحی شهرها به کار گرفته شد. در این تکنولوژی مهمار میتواند مکان‌های سازه های خود را هرجوری که باشد طراحی کند.
تا ماه ژوئیه ۲۰۱۴ بیش از ۵۰۰ اپلیکیشن برای سیستم عامل اندروید و بیش از ۸۰ اپلیکیشن iOS برای استفاده در هدست‌های واقعیت مجازی تولید و عرضه شده‌اند که از طریق مارکت‌های معتبر و قابل دانلود می‌باشند.3
نقش اول‌های واقعیت مجازی
Oculus Rift، Oculus VR و فیسبوک
به‌جرأت میتوان گفت که Oculus VR، تولیدکننده‌ی سربندهای Oculus Rift، نقش اول را در زمینه‌ی واقعیت مجازی برعهده دارد. این شرکت تحت عنوان پروژه‌ی Kickstarter در سال ۲۰۱۲ به‌کمک جان کارمک (بنیان‌گذار Id Software از Doom and Quake fame) تأسیس شد. این شرکت به‌نحوی رهبر تجهیزات سخت‌افزاری واقعیت مجازی برای بازی‌های ویدئویی به حساب می‌آید.بعد از اینکه فیسبوک Oculus را در سال ۲۰۱۴ خریداری کرد، تجربه‌های اجتماعی با استفاده از واقعیت مجازی، به اولویت‌های این شرکت اضافه شد. بعد از اینکه Oculus، شرکت انگلیسی Surreal Vision را که در زمینه‌ی بازسازی صحنه‌های سه‌بعدی فعال بود خریداری کرد، آمادگی خود را برای افزودن قابلیت حضور از دور به سربندهای واقعیت مجازی اعلام کرد.
Microsoft HoloLens
Microsoft HoloLens یکی دیگر از رقبای بزرگ در بازار واقعیت مجازی است. تیم‌های تحقیقاتی این شرکت برخلاف Oculus Rift، به‌دنبال ساخت صفحه‌های نمایش براساس فناوری هولوگرافیک هستند. هرچند که این رویکرد نسب به واقعیت مجازی، سازگاری بیشتری با واقعیت افزوده (که مایکروسافت ترجیح می‌دهد آن را واقعیت مخلوط بنامد) دارد، اما شکی نیست که تکنولوژی‌های صفحه‌ی نمایش، نقطه‌ی عطفی برای تجربه‌ی دنیای مجازی در آینده به حساب می‌آیند.Sony’s Project Morpheus
سونی با پروژه‌ی Project Morpheus وارد بازار واقعیت مجازی شد. این پروژه در تلاش بود تا محصولات Oculus را با سیستم بازی‌های پلی‌استیشن ادغام کند.
The Vive by Valve
Valve (سازنده‌ی پلتفرم موفق Steam برای بازی‌های ویندوز، مک و لینوکس) نیز وارد رقابتِ دنیای واقعیت مجازی شده است. Vive، که توسط HTC تولید می‌شود، اولین هدست از هدست‌های موجود در پلتفرم بازِ SteamVR است.Samsung GearVR
با اینکه شرکت‌های مذکور علاوه‌بر تولید صفحه‌های نمایش سازگار با واقعیت مجازی، در تلاش هستند تا سخت افزار رایانه‌های شخصی و لپ‌تاپ‌ها را نیز برای انجام بازی‌های سنگین آماده کنند، اما سامسونگ رویکرد متفاوتی را در این زمینه اتخاذ کرده است. Gear VR با ترکیب فناوری ردیابی حرکات سر شرکت Oculus با گوشی‌های هوشمند اندرویدی مانند Galaxy Note ۴ در تلاش است تا امکان استفاده از واقعیت مجازی را در گوشی‌های موبایل فراهم کند.به‌جای استفاده از صفحه نمایش اختصاصی، لنزها این امکان را فراهم می‌آورند تا صفحه‌ی نمایش گوشی مانند صفحه‌ی نمایشی استریو عمل کند.
و این مورد موجب سادگی و ارزان بودن این محصول در مقایسه با سایر محصولات موجود در بازار خواهد شد.
Google Cardboard
گوگل در سال ۲۰۱۴ و در کنفرانس I/o وارد دنیای واقعیت مجازی شد. Google Cardboard یک رویکرد «خودت انجامش بده» است و با استفاده از آن میتوان با کمتر از ۲۰ دلار، گوشی اندروید را به تکنولوژی واقعیت مجازی مجهز کرد. درحال‌حاضر دموها و بازی‌های متعددی برای Cardboard SDK، روی پلی استور گوگل قرار داده شده‌اند.هرچند که برنامه‌های گوگل مانند سایر شرکت‌های فعال در زمینه‌ی واقعیت مجازی، همه‌‌جانبه و پیشگامانه نیست، اما آزمایش‌های موردی گوگل در زمینه‌ی واقعیت مجازی، علاقه‌مندان بسیاری را به خود جلب کرده است.
Magic Leap
شرکت گوگل با سرمایه گذاری بر استارتاپ Magic Leap در سال ۲۰۱۴ (به مبلغ ۵۴۰ میلیون دلار)، وعده‌ی تولید نمایشگرهای لایت فیلد، نقشه‌برداری سه‌بعدی، ردیابی حرکت و حضور از دور را به مشتریان خود داد. با اینکه تنها محصول ارائه‌شده توسط این شرکت، یعنی دموی واقعیت افزوده، بسیار بحث برانگیز بود، اما افراد برجسته‌ای مثل نیل استیفنسون، که نویسنده‌ی متن‌های علمی تخیلی است، با این شرکت همکاری دارند و حضور این شرکت در دنیای واقعیت مجازی، سایر رقبای خوش نام را به چالش کشیده و این برند را به رقیبی غیرمعمول اما مهم تبدیل کرده است.Carl Zeiss, Archos, Razer and Avegant
شرکت‌های بسیاری در زمینه‌ی تولید سربند‌ها و سایر تجهیزات واقعیت مجازی فعالیت می‌کنند. از این میان میتوان به شرکت‌های خوش‌نامی مثل Carl Zeiss و Archos و شرکت‌های گمنامی مثل Razer و Avegant اشاره کرد. به هر حال، تکنولوژی نوظهور واقعیت مجازی در حال ایجاد تغییرات چشمگیری در اکوسیستم تولیدکنندگان سخت‌افزار، توسعه‌دهندگان نرم‌افزار و تولیدکنندگان محتوا است.1پینوشتها
1.www.chetor.com
2.www.vrplus.ir
3.www.hamshahrionline.ir
