نیاز روزانه‌ی ما به سلنیوم
بدن همه‌ی ما بر حسب سن و سال و جنسیت به میزان مشخصی از این ماده‌ی معدنی نیاز دارد:
نوزادان 0 تا 6 ماهه
15 میکروگرم در روزکودکان بین 7 تا 12 ماه
20 میکروگرم در روزکودکان 1 تا 3 سال
20 میکروگرم در روزکودکان 4 تا 8 سال
30 میکروگرم در روزکودکان 9 تا 13 سال
40 میکروگرم در روزپسران و آقایان بالای 14 سال
55 میکروگرم در روزدختران و زنان بالای 14 سال
55 میکروگرم در روززنان باردار
60 میکروگرم در روززنان شیرده
70 میکروگرم در روز. 3علائم و عوارض جانبی کمبود سلنیوم
ضعف عضلانی یا دردهای عضلانی، بی رنگی موها یا پوست و سفید شدن ناخن‌ها از علائم کمبود سلنیوم محسوب می‌شوند.در کشورهای پیشرفته کمبود این ماده‌ی معدنی به ندرت پیش می‌آید.
اما با این حال کمبود این ماده‌ی معدنی می‌تواند در بین افرادی که به مدت طولانی تغذیه‌ی وریدی داشته‌اند بروز پیدا کند.
نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد که کمبود سلنیوم می‌تواند باعث بروز پرکاری تیروئید و همچنین ضعف سیستم ایمنی بدن شود.
به عقیده‌ی محققان، کمبود این ماده‌ی معدنی به طور مستقیم نمی‌تواند باعث بروز بیماری شود اما با این حال باعث می‌شود بدن زودتر در دام بیماری‌هایی بیفتد که بر اثر مشکلات تغذیه ای و عفونی به وجود می‌آید. اختلالات و مشکلات جدی مربوط به روده‌ها می‌تواند باعث شود که بدن در جذب این ماده‌ی معدنی دچار مشکل شود.
.png "سلنیوم چه نقشی در بدن انسان ها دارد؟")
منابع غذایی سلنیوم
هر ماده‌ی غذایی که پایه‌ی گیاهی دارد مانند سبزیجات منبع این ماده‌ی معدنی محسوب می‌شود.میزان سلنیوم موجود در سبزیجات بستگی به میزان سلنیوم موجود در خاکی دارد که این گیاهان در آن کشت شده‌اند.
توجه داشته باشید ماهی، غذاهای دریایی، گوشت قرمز، دانه های کامل، تخم مرغ، مرغ، جگر، گردو به خصوص گردوی برزیلی و سیر نیز از منابع خوب این ماده‌ی معدنی محسوب می‌شوند. 1
فوائد غذایی و درمانی سلنیوم
1- باروری
سلنیوم برای باروری مردان اهمیت دارد زیرا در بیوسنتز تستوسترون وتکامل طبیعی اسپرماتوزوئید لازم می باشد.مطالعات اخیر وجود دو ترکیب سلنو پروتئینی خاص را در اسپرم به اثبات رسانده است.
یکی از آنها گلوتاتیون پراکسیداز می باشد که در هسته اسپرم می باشد که کاربرد ساختاری وآنزیماتیک دارد.
2- سیستم ایمنی
مکمل های سلنیوم، از RNAدر برابر آسیب های اکسیداتیو محافظت می کنند، همچنین سلنیوم یک نقش کلیدی در عملکرد سیستم ایمنی دارد زیرا تعداد رسپتو رهای اینترلوکین (2-IL) را در سطح سلولهای T افزایش می دهد. سلولهای T پاتو ژنهای مهاجم را از بین می برند.
3- آرتریت
سلنیوم علاوه بر اینکه یک آنتی اکسیدان می باشد، یک عامل ضد التهاب نیز می باشد.بررسی روی بیماران مبتلا به آرتریت روماتیسمی نشان داده است که میزان سلنیوم خون آنها کاهش یافته است.
4- مغز
سلنیوم در ساخت یک ماده شیمیایی در مغز به نام نوروترانسمیتر نقش مهمی ایفا می کند و با کمبود سلنیوم خطر جنون و ضعف افزایش می یابد.طبق مطالعات انجام شده، افت عملکرد مغز در افراد بالای 65 سال با کمبود سلنیوم در رژیم غذایی دو برابر بیشتر است.
کمبود سلنیوم با بیماریهای پارکینسون وآلزایمر نیز مرتبط است.
بر اساس گزارشی، بیماران مبتلا به آلزایمر که روزانه از مکمل های سلنیوم مصرف می کردند، پیشرفت بیماری در آنها کند شده بود.
5- آب مروارید
سلنیوم می تواند چشم ها را در برابر بیماری آب مروارید محافظت کند.6- خلق و خو
کمبود سلنیوم می تواند منجر به افسردگی، بی حوصلگی، اضطراب و پرخاشگری گردد.7- پیری
سلنیوم بعنوان یک آنتی اکسیدان روند پیری را کند می کند. طبق یک تئوری علت پیری از بین رفتن سلولهای سالم توسط رادیکالهای آزاد می باشد و اگر بدن به اندازه کافی آنتی اکسیدان تولید نکند، آسیب ها روی هم انباشته شده وروند پیری سرعت می گیرد.8- بیماریهای قلبی
سلنیوم خطر بیماریهای قلبی را کاهش می دهد. رگهای خونی آسیب دیده مستعد تشکیل پلاک کلسترول ولخته شدن می باشد که بتدریج می تواند موجب حملات قلبی شود. سلنیوم بعنوان یک آنتی اکسیدان ضمن اکسیداسیون لیپوپروتئینهای با دانسیته کم (LDL) رگهای خونی را از آسیبهای ناشی از آن حفظ می کند..jpg "سلنیوم چه نقشی در بدن انسان ها دارد؟")
9- پیشگیری از سرطان
طبق مطالعات انجام شده مصرف سلنیوم در پیشگیری از سرطان اثرات مثبتی را نشان داده است.مکمل های سلنیوم خطر سرطان ریه را تا 46%، سرطان کولون راتا 58% و سرطان پرو ستات را تا 63% و تمام انواع سرطانها را 37%کاهش می دهد.
همچنین میزان مرگ و میر ناشی از سرطان را تا 50% کاهش می دهد.
10- نقش کلیدی عنصر سلنیوم در کار غده تیروئید
پژوهشکده بین المللى دانشگاه برلین در آلمان، مدتى است که مشغول تحقیق بر روى عوامل موثر در بروز کم کارى غده تیرویید است.این گروه در آخرین مقاله خود در سال ۲۰۰۵ میلادی عنوان می‌کند که کم کاری غده تیرویید پیامد یک اختلال ژنتیکی است.
در این تحقیق چهار کودک از دو خانواده متفاوت و از دو نقطه مختلف دنیا بررسى شده‌اند. دو کودک از خانواده‌اى درعربستان سعودى و دو کودک از خانوده‌اى در ایرلند. این کودکان همگی مبتلا به کم کاری تیرویید بوده‌اند.
بررسی و تحقیق ژنتیکی که روی این کودکان انجام گرفته است نشان می‌دهد یک اشکال ژنتیکى میان این کودکان مشترک است.
این اشکال کوچک ژنتیکى سبب مى‌شود که میزان عنصر سلنیوم در خون کاهش یابد و این کمبود با کم کار شدن غده تیرویید ارتباط مستقیم دارد.
سلنیوم عنصر مهمى است که میزان آن در بدن هر فرد تنها در حدود ده تا پانزده میلى‌گرم است.
اما همین مقدار بسیار ناچیز نقش موثرى در کنترل مهمترین فعالیت‌هاى بدنى برعهده دارد.
کمبود سلنیوم قدرت دفاعى بدن را کاهش مى‌دهد و موجب ضعف کار عضلات قلبى مى‌شود که خطر ابتلا به سکته را افزایش مى‌دهد.
ریزش شدید و یکباره موها نیز از پیامدهاى کمبود این عنصر است. سلنیوم در حبوبات، خشکبار، فرآورده‌هاى لبنى بخصوص پنیر، ماهى و گوشت به وفور یافت مى‌شود.
کمبود سلنیوم مشکلى است که در ارتباط با اختلالات تیروییدى اغلب نادیده گرفته مى‌شود، در حالیکه نقش این عنصر در کنترل فعالیت‌هاى تیروییدى به اندازه عنصر ید مهم است. ید از مواد اولیه‌اى است که در ترکیب هورمون‌هاى تیروییدى شرکت مى‌کند.
پیش از این متخصصان متوجه شده بودند که کم کاری غده تیرویید تا حد زیادی ریشه ژنتیکی دارد.
از اینرو پزشکان توصیه مى‌کنند چنانچه یکی از اعضاى فامیل دچار کم‌کاری تیرویید است، بستگان نزدیک او به طور مرتب با آزمایش خون، فاکتورهای هورمونی مربوط به فعالیت غده تیرویید خود را کنترل کنند. 2
خطرات مصرف بیش از اندازه‌ی سلنیوم
وجود بیش از اندازه‌ی سلنیوم در خون (یعنی بالای 100 میکروگرم در دسی لیتر) می‌تواند باعث ابتلا به یک بیماری به نام سلنوز (مسمومیت با سلنیوم) شود.این بیماری می‌تواند باعث بروز ریزش مو، آسیب روی ناخن‌ها، حالت تهوع، زودرنجی، خستگی، آسیب های سطحی به سلولهای عصبی می‌شود.
پی نوشت:
1.www.tabnak.ir
2.www.asriran.com
3.www.tebyan.net
