آتازاناویر چیست؟
آتازاناویر (با نام انگلیسی: Atazanavir و نام تجاری: ریاتاز) از داروهای ضد ویروس است که به گروه دارویی مهار کننده های پروتئاز تعلق داشته و مانع تکثیر ویروس HIV یا ایدز در بدن می شود.این دارو ممکن است به همراه داروهای خاص دیگر مانند کوبیسیستات و ریتوناویر برای افزایش آتازاناویر در بدن و بهبود عملکرد آن مصرف شود.
موارد مصرف آتازاناویر
آتازاناویر به همراه سایر داروهای ایدز برای کنترل عفونت HIV تجویز می شود که به کاهش این ویروس در بدن کمک کرده و باعث می شود سیستم ایمنی بدن بهتر عمل کند.مصرف این دارو خطر ابتلا به عوارض HIV از جمله سرطان و عفونت جدید را کاهش می دهد و کیفیت زندگی بیمار را بهبود می بخشد.
آتازاناویر برای درمان عفونت HIV یا ایدز نمی باشد.
این دارو برای بزرگسالان و کودکانی که حداقل 3 سال سن و 5 کیلوگرم وزن دارند تجویز می شود.
نکته مهم: داروی آتازاناویر ممکن است با اسامی تجاری گوناگونی در بازار عرضه شود که در این مطلب تنها به یکی از آن ها اشاره شده است.
نحوه مصرف آتازاناویر
آتازاناویر را طبق دستور پزشک که معمولا یک بار در روز به همراه غذا است مصرف کنید، از خرد کردن، جویدن یا باز کردن کپسول اجتناب کرده و کل آن را ببلعید.اگر به همراه این دارو، داروهای خاص دیگر مانند کوبیسیستات و ریتوناویر نیز تجویز شده آن ها را همزمان مصرف کنید.
از آن جا که مصرف آتازاناویر ممکن است باعث مشکلات کلیوی شود برای جلوگیری از این مسئله در طول دوره درمان مایعات زیادی بنوشید.
پودر آتازاناویر باید با مواد غذایی یا مایعات مخلوط شده و طی یک ساعت بعد از تهیه مصرف شود. در کودکان بلافاصله بعد از مصرف پودر دوز ریتوناویر (در صورت تجویز پزشک) مصرف شود.
مقدار مصرف آتازاناویر به شرایط پزشکی، واکنش بدن به درمان و سایر داروهای مصرفی بستگی دارد و در کودکان با توجه به وزن کودک تعیین می شود.
اگر از داروهای آنتی اسید یا فرم های بافر شده دارویی مانند دیدانوزین محلول یا کپسول های روکش روده ای دیدانوزین استفاده می کنید حداقل 2 ساعت قبل یا 1 ساعت بعد این داروها را مصرف کنید.
برای تاثیر بهتر آتازاناویر آن را در بازه های زمانی یکسان و هر روز در ساعت مشخص مصرف کنید.
بسیار مهم است این دارو و سایر داروهای HIV را دقیقا طبق دستور پزشک مصرف کنید و از هر گونه افزایش، کاهش یا قطع آن اجتناب کنید.
قطع دارو بدون مشورت با پزشک حتی برای دوره کوتاه می تواند باعث افزایش ویروس در بدن، مقاوم شدن عفونت به درمان یا تشدید عوارض جانبی ناشی از عفونت شود.
در طول مصرف آتازاناویر ممکن است نیاز به انجام منظم برخی آزمایش های خاص از جمله لود ویروسی، شمارش سلول های T، تست های کلیه و کبد، کنترل سطح کلسترول، تری گلیسیرید و قند خون باشد. 1
عوارض جانبی داروی آتازاناویر
گیجی درد شدید کمر یا پشت بی حسی تب سردرد تهوع خلق و خوی افسرده، مشکلات خواب اختلال نعوظ لنفادنوپاتی سرفه، خس خس سینه اسهال عوارض جانبی شایع عبارتند از: حالت تهوع ، زردی ، بثورات پوستی ، سردرد ، درد شکمی ، استفراغ ، بی خوابی ، علائم عصبی محیطی ، سرگیجه ، درد عضلانی ، اسهال ، افسردگی و تب. سطح بیلی روبین در خون به طور عادی بدون علامت با اتازاناویر افزایش می یابد ، اما گاهی اوقات می تواند منجر به زردی شود. 2
موارد احتیاطی مصرف آتازاناویر
قبل از مصرف آتازاناویر در صورت حساسیت به این دارو یا هر گونه آلرژی دیگر به پزشک اطلاع دهید.
قبل از استفاده سابقه پزشکی خود را در اختیار پزشک قرار دهید به خصوص اگر از مشکلات یا بیماری های زیر رنج برده یا می برید:
– مشکلات کبدی از جمله هپاتیت B یا C
– مشکلات کلیوی از جمله سنگ کلیه، دیالیز
– سنگ کیسه صفرا
– مشکلات قلبی مانند مشکلات ریتم قلب، ضربان قلب نامنظم، بیماری عروق کرونر، حمله قلبی
– دیابت
– مشکل خونریزی خاص مانند هموفیلی
این دارو ممکن است سطح کلسترول و چربی ها از جمله تری گلیسیرید خون را افزایش دهد. ایدز نیز می تواند باعث این مسئله شود که در نتیجه آن خطر مشکلات قلبی همچون حمله قلبی افزایش می یابد، در این مورد با پزشک مشورت کنید.
اگر سیگار می کشید یا به بیماری های دیگری که احتمال ابتلا به بیماری قلبی را افزایش می دهند – مانند فشار خون بالا، دیابت، کلسترول یا تری گلیسیرید بالا – مبتلا هستید با پزشک مشورت کنید.
قبل از عمل جراحی لیست داروهای خود را در اختیار پزشک یا دندانپزشک قرار دهید.
به دلیل خطر عوارض جانبی بسیار جدی، این دارو نباید در کودکان کمتر از 3 ماه یا کمتر از وزن 5 کیلوگرم مصرف شود.
پودر خوراکی آتازاناویر ممکن است حاوی فنیل آلانین باشد، در صورت ابتلا به فنیل کتونوری با پزشک مشورت کنید.
مصرف این دارو مانع انتقال ایدز به دیگران نمی شود، از رابطه جنسی غیر ایمن، استفاده از تیغ یا مسواک مشترک اجتناب و در این باره با پزشک خود مشورت کنید.
آتازاناویر در بارداری
اقدامات درمانی برای عفونت ایدز خطر انتقال آن به نوزاد را کاهش می دهد و در صورت عدم درمان این ویروس می تواند به کودک منتقل شود.در صورت بارداری قبل از مصرف این دارو با پزشک مشورت کنید، ممکن است نیاز به تغییر دوز در طول بارداری و مدت کوتاهی پس از زایمان باشد.
آتازاناویر در شیردهی
آتازاناویر به شیر مادر منتقل می شود. توجه داشته باشید از آن جا که ویروس HIV می تواند از طریق شیر به نوزاد منتقل شود لازم است از شیردهی اجتناب شود. 1
تداخل دارویی آتازاناویر
تداخل دارویی ممکن است عملکرد داروها را تغییر و خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. یک لیست از تمام داروهایی (ازجمله داروهای با نسخه / بدون نسخه و محصولات گیاهی) که استفاده می‌کنید تهیه کرده و آن را با دکتر و داروساز خود به اشتراک بگذارید. دوز دارو مصرفی خود را بدون مشورت با دکتر خود تغییر نداده و یا مصرف دارو را ترک نکنید.برخی از داروهایی که ممکن است با داروی آتازاناویر تداخل کنند عبارت‌اند از: داروهای درمان هپاتیت C مزمن مانند بوسپرویر (boceprevir)، سیمپرویر (simeprevir)، داروهای خاص ترکیبی HIV (کوبیسیستات (cobicistat)، الویتگراویر (elvitegravir)، امتریسیتابین (emtricitabine)، تنوفوویر (tenofovir))، ایندیناویر (indinavir)، نویراپین (nevirapine).
داروهایی که بر حذف آتازاناویر از بدن تأثیرگذارند و درنتیجه بر روی عملکرد این دارو نیز تاثیر می‌گذارند، عبارت‌اند از: بوسنتان (bosentan)، افاویرنز (efavirenz)، اتراویرین (etravirine)، ریفامایسین‌های خاص (مانند ریفامپین (rifampin)، ریفاپنتین (rifapentine))، داروهای خاص برای درمان حملات صرع (مثل کاربامازپین (carbamazepine)، فنی توئین (phenytoin)).
آتازاناویر می‌تواند سرعت حذف سایر داروها را از بدن کاهش دهد و بر عملکرد آن‌ها تاثیر گذارد. نمونه هایی از داروهای تحت تاثیر شامل مسدود کننده خاص آلفا (مانند آلفازوسین silodosin)، بنزودیازپین خاص (میدازولام، تریازولام)، درونیدرونات، آلکالوئیدهای ارگو (مانند ارگوتامین، ارگوتامین)، ایرینوتکان، لورازیدون، پیموزاید، یک داروی خاص برای درمان اختلال عملکرد نعوظ ED و فشار خون ریوی (سیلدنافیل)، برخی از “استاتین” مواد مخدر کلسترول (لووستاتین، سیمواستاتین)، سالمترول، در میان دیگران.
در صورتی که داروهای با نسخه و یا بدون نسخه برای درمان سوزش سر دل، سوء هاضمه یا زخم (از جمله مسدود کننده‌های هیدروژن مانند فاموتیدین (famotidine) و مهارکننده‌های پمپ پروتون مانند امپرازول (omeprazole)) را برای کاهش اسید معده مصرف می‌کنید، این داروها از عملکرد مناسب آتازاناویر جلوگیری می‌کنند. به همین دلیل در چنین مواقعی از پزشک خود مشورت بگیرید.
آتازاناویر ممکن است اثر بخشی کنترل بارداری هورمونی از قبیل قرص، پچ و یا حلقه را کاهش دهد. این می‌تواند موجب بارداری شود. با دکتر خود در مورد روش قابل اعتمادی برای کنترل بارداری گفتگو کنید و در تمام فعالیت جنسی خود از یک روش مؤثر (کاندوم لاتکس یا پلی اورتان) برای کاهش خطر گسترش HIV به دیگران استفاده کنید. اگر دچار لکه بینی یا خونریزی شدید با دکتر خود راجع به این مورد صحبت کنید، زیرا این ممکن است نشانه‌ای از این باشد که کنترل بارداری هورمونی شما به خوبی کار نمی‌کند. 3
پی نوشت:
1.www.coca.ir
2.www.healxapp.com
3.www.paziresh24.com
