لوسمی لنفوسیتی حاد

لوسمی لنفوسیتی حاد (ALL)، نوعی سرطان است که بر روی سلول های سفید خون تأثیر می گذارد. این بیماری به سرعت پیشرفت می کند و نیاز به درمان فوری دارد. لوسمی لنفوسیتی حاد به ندرت دیده می شود است.

اما لوسمی لنفوبلاستیک حاد شایع ترین نوع لوسمی است که کودکان را تحت تأثیر قرار می دهد. حدود 85٪ موارد در افراد کمتر از 15 سال دارند اتفاق میفتد و بیشتر در پسرها دیده می شود. لوسمی لنفوبلاستیک حاد با انواع دیگر سرطان خون از جمله لوسمی میلوئید حاد، لوسمی لنفوسیتی مزمن و لوسمی میلوئید مزمن متفاوت است.1

علت لوسمی لنفوسیتی حاد

یک تغییر ژنتیکی (جهش) در سلول های بنیادی باعث می شود سلول های سفید خون نابالغ به جریان خون رها شوند.

مغز استخوان طبیعی، سلول های بنیادی را تا زمانی که به سلول های بالغ خونی تبدیل نشوند، وارد جریان خون نمی کند. اما در لوسمی لنفوسیتی حاد، تعداد زیادی گلبول سفید قبل از بالغ شدن در جریان خون آزاد می شوند.

این سلول ها به عنوان سلول های انفجاری شناخته می شوند. با افزایش تعداد سلول های انفجاری، تعداد گلبول های قرمز و سلول های پلاکت کاهش می یابد و باعث ایجاد علائم کم خونی مانند خستگی، تنگی نفس و افزایش خطر خون ریزی بیش از حد می شود.

همچنین سلول های انفجار نسبت به گلبول های سفید بالغ در مبارزه با باکتری ها و ویروس ها موثرتر هستند و بدن را در مقابل عفونت آسیب پذیر می کنند.1

علایم لوسمی لنفوسیتی حاد

علایم لوسمی لنفوسیتی حاد عبارت است از:

خونریزی لثه ها

درد استخوان

تب

عفونت های مکرر

خونریزی شدید و مکرر از بینی

توده های ناشی از تورم غدد لنفاوی در گردن و زیر بغل، کشاله های ران یا شکم

پوست رنگ پریده

تنگی نفس

ضعف، خستگی یا کاهش انرژی.2

فاکتورهای خطر در بیماری لوسمی لنفوسیتی حاد

فاکتورهایی که می تواند در ایجاد بیماری لوسمی لنفوسیتی حاد دخالت داشته باشد عبارت است از:

سابقه قبلی در درمان سرطان

کودکان و افراد بالغ که برخی انواع شیمی درمانی و رادیوتراپی ها را برای درمان سایر سرطان ها انجام داده اند در خطر ابتلا به بیماری لوسمی لنفوسیتی حاد قرار دارند.

قرار گرفتن در معرض تابش

افرادی که در معرض تابش های زیاد قرار داشته اند مانند افرادی که در معرض رویدادهای راکتور هسته ای قرار داشته اند در خطر ابتلا به بیماری لوسمی لنفوسیتی حاد قرار دارند.

بیماری های ژنتیکی

برخی بیماری های ژنتیکی مانند سندرم داون با افزایش ریسک ابتلا به لوسمی لنفوسیتی حاد ارتباط دارد.

داشتن خواهر یا بردار مبتلا به بیماری لوسمی لنفوسیتی حاد

افرادی که خواهر و بردار مبتلا به لوسمی لنفوسیتی حاد دارند بیشتر در خطر ابتلا به لوسمی لنفوسیتی حاد قرار دارند.2

چه وقت باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر متوجه علائم پایدار شده اید که موجب نگرانی تان می شود، بهتر است به پزشک خود یا فرزندتان مراجعه کنید.

بسیاری از نشانه ها و علایم لوسمی لنفوسیتی حاد شبیه به آنفلوآنزا می باشد. با این حال علایم آنفلوآنزا نهایتا بهبود می یابد. اگر علائم تا زمان مورد انتظار بهبود نیافت حتما از پزشک وقت ملاقات بگیرید.3

تشخیص بیماری

آزمایشات و روش هایی که برای تشخیص لوسمی لنفوسیتی حاد صورت می گیرد عبارت اند از:

آزمایشات خون

آزمایش خون می تواند تعداد سلول های سفید خون را نشان دهد. عدم وجود تعداد کافی سلول های قرمز خون و پلاکت ها یا افزایش تعداد سلول های سفید خون می تواند نشانه ای از لوسمی لنفوسیتی حاد باشد. آزمایش خون هم چنین ممکن است وجود سلول های نابالغ که به طور معمول در مغز استخوان یافت می شوند را نیز نشان دهد.

آزمایش مغز استخوان

در طول انجام این تست برای تشخیص لوسمی لنفوسیتی خون، با استفاده از سوزن از مغز استخوان نمونه برداری می شود و نمونه برای بررسی وجود سلول های لوسمی لنفوسیتی حاد مورد مطالعه قرار می گیرد. پزشکان در آزمایشگاه سلول های خون را بر اساس اندازه، شکل و سایر ویژگی ها طبقه بندی می کنند.

آن ها هم چنین برخی تغییرات در سلول های سرطانی را بررسی می کنند و تعیین می کنند آیا سلول های ناهنجار از لنفوسیت های B آغاز شده است یا T. این اطلاعات به پزشک جهت ارائه برنامه درمانی به بیمار کمک می کند.

آزمایشات تصویربرداری

آزمایش هایی مثل سی تی اسکن یا سونوگرافی می تواند نشان دهد آیا سرطان لوسمی لنفوسیتی حاد به مغز یا نخاع یا سایر بخش های بدن منتشر شده است یا نه.

آزمایش مایع نخاعی

آزمایش اسپینال تپ یا پونکسیون کمری (lumbar puncture test) برای بررسی نمونه مایع نخاعی یعنی مایع پیرامون مغز و نخاع، مورد استفاده قرار می گیرد. نمونه به دست آمده را آزمایش می کنند تا مشخص گردد آیا این سلول های سرطانی به مایع مغزی نخاعی رسیده است یا نه.3

عوارض لوسمی لنفوبلاستیک حاد

مبتلایان به این بیماری در برابر عفونت های خطرناک بسیار آسیب پذیر هستند. زیرا آن ها سلول کافی خون سالم برای مقابله با عفونت ها را ندارند. این افراد در معرض خطر خون ریزی کنترل نشده و جدی قرار دارند، زیرا پلاکت های کافی در خون آن ها وجود ندارد.

داشتن سیستم ایمنی ضعیف شده (در معرض ایمن سازی) عارضه احتمالی برخی از افراد مبتلا به لوسمی لنفوبلاستیک حاد است. علاوه بر آن، بسیاری از داروهای مورد استفاده در درمان لوسمی لنفوبلاستیک حاد می توانند باعث ضعیف شدن سیستم دفاعی بدن شوند.

در این صورت فرد در مقابل انواع عفونت ها آسیب پذیرتر خواهد بود. بیمار باید در صورت بروز علائم عفونت، فوراً به پزشک خود مراجعه کند زیرا ممکن است برای جلوگیری از عوارض جدی به درمان سریع نیاز داشته باشد.

علائم عفونت ممکن است شامل موارد زیر باشد:

سردرد

اسهال

خستگی

درد های عضلانی

درجه حرارت بالا

بیمار باید از تماس با بیماران عفونی، پرهیز کرده و به طور منظم ورزش کند اما از حضور در مکان های شلوغ و استفاده از وسایل نقلیه عمومی خودداری کند.

خون ریزی

مبتلایان به لوسمی حاد، به دلیل کاهش پلاکت ها در خون، در معرض ابتلا به انواع خون ریزی قرار دارند.

خون ریزی می تواند در قسمت های مختلف بدن رخ دهد، از جمله:

خون ریزی دستگاه گوارش با علائم استفراغ خونی و مدفوع تیره همراه است.

خون ریزی ریوی با علائم سرفه خونی، مشکلات تنفسی و رنگ مایل به قرمز پوست (سیانوز) همراه می باشد.

خون ریزی داخل جمجمه می تواند باعث بروز سردرد شدید، گرفتگی گردن و تغییر در وضعیت روانی، مانند سردرگمی شود.

ناباروری

بسیاری از داروهای مورد استفاده در درمان لوسمی لنفوبلاستیک حاد می توانند باعث ناباروری شوند. بیماران می توانند پیش از شروع روند درمانی خود هرگونه خطر ناباروری را کاهش دهند. به عنوان مثال، مردان می توانند نمونه اسپرم را ذخیره کنند. به طور مشابه، زنان می توانند جنین های بارور شده را ذخیره کنند و پس از درمان سرطان در رحم قرار بگیرند.

اثرات روانشناختی لوسمی

تشخیص بیماری لوسمی می تواند بسیار نگران کننده باشد، به خصوص اگر درمان غیر ممکن باشد. تشخیص سرطان خون می تواند بسیار استرس زا اضطراب آور باشد و باعث افسردگی بیمار شوند. در این صورت مراجعه به مشاور یا روان پزشک و صحبت کردن با سایر افراد مبتلا به لوسمی می تواند در مقابله با احساس افسردگی و اضطراب به بیمار کمک کند.1

درمان لوسمی لنفوسیتی حاد

به طور کلی درمان لوسمی لنفوسیتی حاد به چند بخش تقسیم می شود:

درمان القایی

هدف اولین فاز درمان کشتن بیشتر سلول های لوسمی در خون و مغز استخوان و بازگرداندن تولید سلول های خون به حالت طبیعی می باشد.

درمان ثباتی

درمان پس از بهبودی نیز نامیده می شود، این فاز درمان با هدف تخریب هرگونه لوسمی باقیمانده در بدن از جمله در مغز و یا در نخاع صورت میگیرد.

درمان نگهدارنده

فاز سوم درمان از رشد سلول های لوسمی جلوگیری می کند. درمان هایی که در این مرحله استفاده می شوند، اغلب در دوزهای بسیار کم در طول یک دوره زمانی طولانی طی سال ها انجام می شود.

درمان پیشگیرانه برای گسترش تا نخاع

در طول هر فاز درمانی، افراد مبتلا به سرطان خون، ممکن است درمان های اضافی دریافت کنند، به منظور کشته شدن سلول های لوسمی واقع در سیستم عصبی مرکزی. در این نوع از درمان، داروهای شیمی درمانی اغلب به صورت مستقیم به درون مایعی که طناب نخاعی را پوشش داده است تزریق می شود. بسته به موقعیت شما، فازهای درمان برای سرطان خون می تواند 2 تا 3 سال به طول انجامد.

درمان ها می تواند شامل موارد زیر باشند:

شیمی درمانی

شیمی درمانی که از داروهایی برای کشتن سلول های سرطانی استفاده می کند معمولا به عنوان درمان القایی برای کودکان و بزرگسالان مبتلا به سرطان خون استفاده می شود. داروهای شیمی درمانی همچنین می توانند در فازهای ثبات و پیشگیری نیز استفاده شوند.

دارودرمانی هدفمند

داروهای هدفمند ناهنجاری های خاصی را که در سلول های سرطانی حضور دارند و به رشد و پیشرفت آن ها کمک می کنند؛ نشانه میگیرند. یک ناهنجاری خاص که کروموزوم فیلادلفیا نامیده می شود در برخی افراد مبتلا به سرطان خون یافت می شود. برای این افراد داروهای هدفمند استفاده می شوند که به سلول های حاوی ناهنجاری حمله می کنند.

داروهای هدفمند شامل ایماتینیب (Gleevec)، دیساتینیب (Sprycel)، نیلوتینیب (Tasigna) و بلیناتومماب (Blincyto) می باشند. این داروها تنها برای افراد مبتلا به سرطان خون از نوع کروموزوم مثبت فبلادلفیا تایید شده است و در طول شیمی درمانی یا پس از آن قابل استفاده است.

پرتودرمانی

پرتودرمانی از پرتوهای با انرژی بالا مانند اشعه ایکس استفاده می کند تا سلول های سرطانی را از بین ببرد. چنانچه سلول های سرطانی به سیستم عصبی مرکزی گسترش یابد، ممکن است پزشک شما پرتودرمانی را به شما توصیه کند.

پیوند سلول های بنیادی

پیوند سلول های بنیادی ممکن است به عنوان تثبیت درمان در افراد در معرض خطر بالای عود بیماری و یا برای درمان عود زمانی که دوباره رخ می دهد استفاده می شود.

این فرایند به فرد مبتلا به سرطان خون اجازه می دهد که سلول های سالم بنیادی خود را از طریق جایگزینی مغز استخوان لوسمی با مغز استخوان بدون لوسمی از بدن یک فرد سالم، دوباره بازیابی کند. پیوند سلول بنیادی با دوز بالای شیمی درمانی یا پرتو درمانی آغاز می شود تا هرگونه مغز استخوان تولید کننده لوسمی را نابود سازد. سپس پیوند مغز استخوان با مغز استخوان سالم از یک انسان دهنده سازگار (پیوند آلوژیک ) صورت می گیرد.

آزمایشات بالینی

آزمایشات بالینی ازمایشاتی هستند که برای بررسی روش های جدید درمان سرطان و راه های جدید استفاده از روش ها به کار گرفته می شوند. اگرچه آزمایشات بالینی به فرزند شما این شانس را می دهد که جدید ترین روش های درمان سرطان را امتحان کند، فواید و خطرات درمان می تواند نامعلوم باشد. در مورد فواید و خطرات آزمایشات بالینی با پزشک صحبت کنید.4

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.dorvana.com
3.www.salamati24.com
4.www.darmankade.com