کلوئید یا اسکار زخم

زخم ها در بافت ها، رنگ ها و اندازه های مختلفی به وجود می آیند. بسیاری از جای زخم ها با گذشت زمان کوچکتر شده و بعد از مدتی دیگر به کلی ناپدید می شوند. اما برای حدود 10 درصد از افراد جهان این موضوع متفاوت است.

حتی صدمات و آسیب های جزئی می توانند زخم های بیش از حد بزرگ، تیره و برآمده بر روی سطح پوست شان ایجاد کند. کلوئید یا اسکار زخم بیشتر از یک زخم و آسیب پوستی به نظر می رسند. حتی ممکن است با گذشت زمان به رشد خود را ادامه داده و بافت بیشتری را به عنوان زخم درگیر کنند. این نوع از زخم ها به عنوان کلوئید یا اسکار زخم شناخته می شوند.

هنگام بروز آسیب دیدگی پوستی، بافت فیبری به نام بافت زخم برای ترمیم و محافظت از آسیب بر روی زخم شکل می گیرد. در بعضی موارد، بافت اسکار (جای زخم) بیش از حد طبیعی رشد می کند. حتی باعث برآمدگی های بزرگی به نام کلوئید روی سطح پوست خواهد شد.

کلوئیدها می توانند بسیار بزرگتر از زخم اصلی باشند. آن ها معمولاً بر روی پوست قفسه سینه، شانه ها، گوش و گونه ها ظاهر می شوند. البته بروز کلوئید فقط محدود به این قسمت ها نبوده و می تواند هر قسمتی از بدن را درگیر کند.

کلوئیدها برای سلامتی فرد مضر نبوده و آسیبی به همراه نخواهند داشت. اما همین برآمدگی های پوستی می تواند زیبایی پوست را کم کرده و موجب نگرانی فرد مبتلا شود.1

علائم بروز کلوئیدهای پوستی

کلوئیدها از رشد زیاد بافت زخم‌ها به وجود می‌آیند. معمولاً جای زخم‌ های کلوئیدی از خود زخم اصلی هم بزرگتر هستند. بروز چنین جای زخم‌های کلوئیدی ممکن است چندین هفته تا حتی چند ماه به طول بینجامد.

علائم و نشانه های بروز کلوئیدهای پوستی:

- محلی که بصورت گوشتی، صورتی یا قرمز رنگ درآمده است.

-ناحیه ‌ای متورم یا پوسته پوسته که معمولاً حالت برجستگی دارد.

-منطقه ‌ای که با گذشت زمان با بزرگتر شدن بافت زخم به رشد خود ادامه می دهد.

-برجستگی پوستی خارش دار.2

علت کلوئید

بیشتر انواع آسیب های پوستی می توانند منجر به بروز کلوئید ها شوند. این آسیب های پوستی شامل موارد زیر می شوند:

جای جوش

سوختگی ها

جای زخم ناشی از آبله مرغان

سوراخ کردن گوش

خراشیدگی های پوستی

محل برش های جراحی

محل واکسیناسیون

به طور تقریبی می توان گفت 10 درصد از افراد در جهان زخم های کلوئیدی را تجربه می کنند. احتمال بروز زخم های کلوئیدی در زنان و مردان به یک اندازه بوده ولی افرادی که رنگ پوست تیره دارند بیشتر از دیگران مستعد ابتلا به کلوئیدها هستند.

دیگر عواملی که می تواند احتمال بروز کلوئیدها را افزایش دهد، عبارتند از:

آسیایی بودن

لاتین بودن

بارداری

افراد دارای سن زیر 30 سال

ظاهراً ژنتیک تأثیر زیادی بر روی بروز کلوئید های پوستی دارد و این بدین معنی است که اگر یکی یا هر دو والدین دارای ژنتیک با گرایش بروز کلوئید پوستی باشند، احتمال ابتلا به کلوئید در فرزندشان تا حد زیادی افزایش خواهد یافت.

طبق یک مطالعه صورت گرفته در مورد علت بروز کلوئیدها، ژن شناخته شده به عنوان ژن AHNAK ممکن است نقش تعیین کننده ای در بروز کلوئیدها داشته و مشخص کند که چه کسی دچار کلوئید شود یا نشود. محققان دریافتند افرادی که دارای ژن AHNAK هستند، احتمال ابتلا به اسکارهای کلوئیدی در آن ها تا حد قابل توجهی نسبت به دیگران بیشتر است.

اگر با عوامل خطرناک افزایش دهنده احتمال بروز کلوئید آشنا شده اید، ممکن است دیگر تمایلی به سوراخ کردن بدن، جراحی های غیر ضروری و خال کوبی نداشته و از این کارها خودداری کنید.1

درمان کلوئید

کلویید یا گوشت اضافه به کمک بررسی ظاهر پوست و شرح حال پزشکی تشخیص داده میشود. جای زخم کلوئیدی معمولاً به مرور زمان کوچک و به ندرت کاملاً محو میشود.

ممکن است فکر کنید که جای زخم کوچکی که دیده هم نمیشود اهمیت چندانی ندارد، بااین حال، اگر ظاهر آن باعث نگرانیتان میشود میتوانید از درمانهای متعدد موجود بهره بگیرید. هیچ درمان گوشت اضافه ای با موفقیت صد در صد توأم نیست و پزشک احتمالاً ترکیبی از روشهای مختلف را پیشنهاد خواهد داد.

روشهای درمانی عبارتند از:

1-استروئیدها

بافت کلویید در اکثر موارد به تزریق استروئیدی به نام تریامسینولون داخل جای زخم واکنش مثبت نشان میدهند. تزریقها هر دو تا شش هفته یکبار تا زمان مشاهده علائم بهبود انجام میشود. این تزریقها گاهی تشکیل شبکهای از رگهای سطحی (تلانژکتازی) یا روشن و نازک شدن پوست پیرامون محل تزریق را به دنبال دارد. قرار دادن نوار اشباع شده با استروئید روی بافت کلویید به مدت 12 ساعت در روز نیز یکی دیگر از روشهای درمان گوشت اضافه است.

2-فشار و یا پانسمانهای بسته

در این روش محل مورد نظر به گونهای پانسمان میشود که فشار روی آن محل وارد شود و یا جای زخم با هوا تماس نیابد (پانسمان های بسته و یا محفوظ از هوا). این پانسمان باید هر 12 یا 24 ساعت یکبار به مدت چند هفته تجدید شود.

سیلیکون به صورت ژل یا نوار آغشته به سیلیکون یا نوار پلی اورتان چسب دار مواد لازم برای انجام این پانسمان هستند؛ البته محصولات دیگری نیز در دسترس هستند.

برای درمان گوشت اضافه روی لاله گوش (معمولاً ناشی از سوراخ کردن گوش) گوشواره فشاری پیشنهاد میشود که عموماً پس از برداشتن گوشت اضافه با عمل جراحی استفاده میشود و باید تمام ساعات شبانه روز به گوش انداخته شود.

3-کرایوتراپی

در کرایوتراپی به کمک سوند بافت منجمد میشود. این روش یا به تنهایی یا در کنار دیگر راهکارهای درمانی، به ویژه تزریق استروئید، برای درمان کلویید مورد بهره برداری قرار میگیرد. کرایوتراپی در مراحل اولیه رشد گوشت اضافه را متوقف میکند.

کمرنگ شدن پوست اطراف ناحیه تحت درمان از عوارض این روش به شمار میرود. در کرایوتراپی با استفاده از یک سوند بافت کلوییدی از درون زخم روی پوست منجمد میشود؛ البته این روش هنوز در حال بررسی است.

4-درمان با لیزر

غالباً برای درمان گوشت اضافه لیزربه کار برده میشود؛ بهترین نتیجه و در عین حال کمترین عوارض جانبی با استفاده از لیزرهای با طول موج 585 نانومتر به دست می آید. با این حال پژوهشهای بیشتری باید انجام شود تا کارآمدترین نوع لیزر و بهترین شیوه کاربرد آن مشخص شود.

لیزرهای 585 تأثیر کمتری روی پوست تیره دارند. در بعضی موارد قرمزی کاهش مییابد اما کلویید کوچک نمیشود. پس از تزریق استروئید غالباً از لیزر دی اکسید کربن برای درمان کلویید در موارد دشوار استفاده میشود.

5-درمان با اینترفرون

اینتروفرون آلفا دارویی ضد ویروس است که در صورت استفاده شدن در کنار تزریق استروئید، اثر آن را در درمان گوشت اضافه بهبود میدهد اما به تنهایی چندان کارآمد نیست.

6-رتینوئیدها

رتینوئیدها، که معمولاً برای درمان آکنه و جوش به کار برده میشوند، در صورت استعمال بر روی سطح گوشت اضافه یا تزریق درون آن اثرات مثبتی به جای میگذارند. اما معمولاً نخستین انتخاب پزشکان نیستند، چون به اندازه دیگر روشها کارآمد نیستند.

7-جراحی

برداشتن جای زخم کلوییدی از طریق جراحی میتواند جای زخمی حتی بزرگتر از زخم اول را به جا بگذارد، بنابراین توصیه میشود پیش از روی آوردن به جراحی، درمانهای دیگری مانند تزریق استروئید، پانسمان فشاری یا بسته را امتحان کنید.

تکنیکهای محتاطانه و دقیق جراحی و در عین حال استفاده از کمترین تعداد بخیه ممکن هنگام بستن زخم خطر تشکیل گوشت اضافه ی بیشتر را کاهش میدهد.3

پیشگیری از ایجاد کلویید

۱- از جراحی غیر ضروری مخصوصا در ناحیه سینه، شانه، آویزه گوش ، چانه و پشت پرهیز کنید

۲- بعد از هر اسکار تا مدت طولانی حتی یک سال مراقب آن باشید و در صورت مشاهده علائم شروع کلویید به پزشک مراجعه کنید.

۳- در صورتی که سابقه خانوادگی شما مثبت است بهتر است از سوراخ کردن گوش یا سایر اعضا و تاتو کردن پرهیز کنید.

۴- وقتی به اسکار شما ضربه می‌خورد یا ملتهب می‌شود حتما زیر نظر متخصص باشید

۵- در صورتی که زخم یا اسکار شما در مناطق مستعد (شماره ۱) است بهتر است تا مدتی از سونا و سولاریوم و اقداماتی که این محل را گرم می‌کنید، پرهیز کنید.2

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.drkhosravani.ir
3.www.drgitafaghihi.ir