بر اساس گفته بومیان، شخصیت مدفون در بقعه از نوادگان امام موسی کاظم علیه السلام است. در مورد علت آمدن وی به دشتی و دفن شدنش در مکان فعلی، آقای مختار جمالی فرزند نجف فرزند جمال و از طایفه صالح دشتی می گوید: آن بزرگوار هم زمان یا بعد از آمدن امامزادگان شیخیان - یعنی امامزاده حسن و جعفر - به همراه دختری که نوه وی بوده، به ایران و سپس دشتی می آید تا قبر جد غریبش امام رضا علیه السلام را در طوس زیارت کند. اما متأسفانه در میانه راه و در حاشیه شرقی رودخانه مند، مریض شده و فوت می کند.
بعد از این که دوستداران اهل بیت (علیهم السلام) از طریق نوه ایشان پی به و هویتش می برند، آن جناب را غسل و کفن کرده، در همین مکانی که اکنون زیارتگاه اوست، دفن می کنند. نوه ایشان هم بعدها به منطقه مخدان رفته و در همان جا فوت می کند.
مدفن پیر موسی، سال ها بدون اتاق بود تا آن که فردی به نام غلام فرزند صالح دشتی بعد از حادثه ای که برایش پیش می آید و خوابی که می بیند، روی آن اتاقی خشت و گلی می سازد. این اتاق، بعدها و در زمان خادمی نجف فرزند جمال، به خاطر فرسودگی تخریب شده و به جای آن، اتاقی سنگ و گچی ساخته می شود. این اتاق نیز در سال ۱۳۸۴ خورشیدی تخریب شده و به جای آن، اتاق فعلی احداث می گردد.
این اتاق از مصالحی چون سنگ و سیمان و بلوک ساخته شده و ابعاد آن 7.7 در 7.62 متر است. دیوارها از بیرون، پلاستر سیمان، و از داخل پلاستر گچ شده و دارای دو در آهنی است: در اصلی آن با عرض ۱۵۰ سانتی متر، در سمت مشرق واقع شده و در فرعی، با عرض یک متر در ضلع جنوبی است. در ضلع شمالی دارای پنجره ای آهنی به عرض ۱۵۰ سانتی متر است و در اضلاع دیگر، سه طاقچه با عرض های مختلف ۷۶، ۱۵۰ و ۱۰۰ سانتی متر دارد. درون اتاق، ستونی گچی و چهار گوش برای محکمی سقف ساخته شده و بر روی دیوارهای آن، تصاویر بزرگان دین نصب شده است.
کف اتاق، سیمانی و مفروش به قالی، موکت و پتو شده و بر فراز بقعه، گنبدی سبز رنگ و عرقچینی با دو مناره کوچک استوار است. قبر گچی پیر موسی - که فاقد سنگ نوشته و ضریح است . در گوشه غربی اتاق مرقد قرار دارد و پارچه ای سبز روی آن کشیده است. ارتفاع قبر، ۸۰ سانتی متر و طول و عرض آن ۱۴۰×۲۲۰ سانتی متر است.
در حال حاضر، راه بقعه خاکی است و از امکاناتی نظیر زائرسرا، آشپزخانه، آب انبار، سرویس بهداشتی مردانه و زنانه و فضای سبز مختصری بهره مند است.
از پیر موسی کرامات و امور خارق العاده بسیار نقل شده که به یک مورد اشاره می شود: در سال ۱۳۶۵ خورشیدی که سیل عظیمی، بسیاری از روستاهای دشتی از جمله مسیله جات را ویران نمود، آب چون به حوالی قبر پیر موسی می رسد، بر دورش گشته، از دور مراسم طواف به جا آورده به نزدیکی قبر مبارکش نمی آید. این رخداد، موجب عبرت و مزید اعتقاد اهالی شد.
پیر موسی به خاطر بروز کرامات عدیده، در طول تاریخ مورد احترام و تکریم بزرگان از جمله «مرحوم حاج شیخ محمد جواد نمازی چاه شیرینی» بوده است. اهالی مسیله جات و دیگر جاها، به پیرموسی معتقدند و در شداید احوال، از روح مطهرش استمداد جسته و از خداوند متعال قضای حوائج خود را خواستار می شوند.
این زیارتگاه، در ایام زمستان و بهار مخصوصا تعطیلات نوروز، زائران بسیار دارد و در گذشته، مراسم دهه اول ماه محرم در آن برگزار می شده است.
منابع:
١. سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، فرهنگ جغرافیایی آبادی های کشور جمهوری اسلامی ایران، ج ۱۱۱ (خورموج)، ص ۱۰۱.
2. گفتگو با مختار جمالی فرزند نجف فرزند جمال، مسیلهای اصل، ساکن ریگدان، مورخ ۱۳۸۵/3/3
٣. گفتگو با حاج شیخ عباس کاظمی، مسیلهای اصل، ساکن برازجان، مورخ ۱۳۸۹/11/24
۴. مشاهدات نگارنده، مورخ ۱۳۸۶/9/22
منبع: زیارتگاه‌های استان بوشهر، دفتر سوم، غلامحسین هادی نژاد دشتی، انتشارات وثوق، چاپ اول، قم، 1388ش، صص 115-112
