از علت تا درمان بیماری آدنومیوز

بیماری آدنومیوز یعنی رشد سلول های بافت داخلی رحم در دیواره عضلانی رحم. آدنومیوز شبیه بیماری آندومتریوز است و حتی ممکن است علائمی مشابه آن داشته باشد. البته این بیماری در بعضی موارد فاقد هر گونه علائمی است. آدنومیوز یک بیماری نسبتاً شایع است، به طوری که طبق آمار از هر 10 زن، یک نفر به آدنومیوز مبتلا می شود و در زنان 40 تا 50 ساله بیشتر اتفاق می افتد.

شنبه، 26 تير 1400

تخمین زمان مطالعه:

پدیدآورنده: رقیه صدری

موارد بیشتر برای شما

آدنومیوز چیست؟

علت دقیق این بیماری ناشناخته است، با این حال‌، با افزایش سطح استروژن همراه است. آدنومیوز معمولاً پس از یائسگی (۱۲ ماه پس از آخرین قاعدگی زن) از بین می‌رود. این زمانی است که سطح استروژن کاهش می‌یابد. نظریه‌های مختلفی در مورد علت آدنومیوز وجود دارد، که عبارتند از:

وجود بافت‌های اضافی در دیواره رحم قبل از تولد که در طول بزرگسالی رشد می‌کنند.

رشد تهاجمی بافت‌های غیر طبیعی (به نام آدنومیوما) از طریق سلول‌های آندومتر که به سمت عضلات رحم پیشروی می‌کنند. این ممکن است به دلیل برشی باشد که در رحم هنگام جراحی ایجاد شده است (مانند زایمان به روش سزارین) یا در هنگام عملکرد طبیعی رحم.

وجود سلول‌های بنیادی در دیواره عضلانی رحم.

التهاب رحمی که پس از زایمان رخ می‌دهد. التهاب ممکن است مرزبندی‌های معمول سلول‌های رحم را بشکند.1

علت آدنومیوز

علت دقیق بیماری مشخص نیست. نظریه های زیادی وجود داشته اند، از جمله:

رشد تهاجمی بافت

برخی از متخصصان معتقدند که آدنومیوز از تهاجم مستقیم سلول های آندومتر از بافت داخلی رحم به عضله ای رحم، ناشی می شود. برش رحم در طی یک عمل مانند سزارین (C) ممکن است تهاجم مستقیم سلول های آندومتر به دیواره رحم را تقویت کند.

رشد ریشه (Developmental origins)

متخصصان دیگر گمان می کنند که آدنومیوز در عضله رحم اولین بار که رحم در جنین تشکیل شده است، شکل می گیرد.

التهاب رحم مربوط به زایمان

نظریه دیگر نشان می دهد بین آدنومیوز و زایمان ارتباطی وجود دارد. التهاب بافت داخلی رحم در دوره پس از زایمان ممکن است باعث ایجاد پارگی در حد طبیعی سلول هایی آندومتر، شود. روش های جراحی روی رحم می توانند اثر مشابهی داشته باشند.

منشا سلول های بنیادی

یک نظریه اخیرا پیشنهاد می کند که سلول های بنیادی مغز استخوان ممکن است به عضله رحم حمله کرده و باعث آدنومیوز شوند. صرف نظر از نحوه رشد آدنومیوز، رشد آن بستگی به میزان و گردش استروژن در بدن زنان دارد.2

علائم بیماری آدنومیوز

شرایط بیماری آدنومیوز از جمله وسعت بیماری و شدت علائم در افراد مختلف، متفاوت است. حدود یک سوم از زنان به هیچ وجه علائمی را تجربه نمی کنند، در حالی که در برخی دیگر باعث اختلال در زندگی روزمره آن ها می شود. علائم احتمالی آدنومیوزعبارتند از:

• خونریزی شدید قاعدگی

• درد های شدید پریود

• درد هنگام نزدیکی

• خونریزی بین دوره ها

• بدتر شدن دردهای رحمی

• رحم بزرگ و نازک

• عفونت و التهاب لگن

• احساس فشار در مثانه و مقعد

• درد هنگام حرکات روده.3

خطرات بیماری آدنومیوز

حاملگی های متعدد ممکن است خطر ابتلا به آدنومیوز را افزایش دهد. برخی از عوامل خطر که ممکن است منجر به آدنومیوز شود عبارتند از:

سن

اگرچه این بیماری ممکن است زنان در هر سنی را تحت تأثیر قرار دهد، اما بیشتر زنانی که به آدنومیوز مبتلا می شوند در دهه 40 و 50 سالگی خود قرار دارند.

بارداری

درصد بالایی از زنان مبتلا به آدنومیوز، بارداری های متعددی داشته اند.

جراحی رحم

انجام جراحی بر روی رحم از جمله زایمان سزارین می توانند خطر بروز آدنومیوز را به میزان قابل توجهی افزایش دهند.3

تشخیص آدنومیوز

تشخیص آدنومیوز از طریق هر دو روش آسیب زننده و غیر آسیب زننده انجام می شود. متداول ترین روش آسیب زننده بیوپسی رحم (نمونه برداری از بافت) است. بیوپسی هایی که از طریق مهبل (واژن) تا رحم گرفته می شود، ممکن است نقشی در تشخیص آدنومیوز داشته باشند، اما به طور بالقوه می توانند به رحم آسیب برسانند و به همین دلیل در خانم هایی که مایل به بارداری هستند، انجام نمی شود. بیوپسی نهایی یک هیسترکتومی (برداشتن رحم) است. این دقیق ترین روش است، اما بدیهی است که از داشتن فرزند در زنان جلوگیری می کند.

تشخیص غیر آسیب زننده توسط انواع مختلف تصویربرداری قابل انجام است. سونوگرافی معمولاً انجام می شود و می توان با استفاده از کاوشگر روی شکم یا ترجیحا قرار دادن پروب در واژن صورت گیرد. با این حال، سونوگرافی همیشه بهترین انتخاب نیست. تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) انتخاب بهتری است زیرا تعدادی از ویژگی های معمولی در طول MRI مشاهده می شود.

تشخیص و بررسی آدنومیوز توسط پزشکتان با انجام آزمایشات جانبی زیر صورت می گیرد:

بررسی علائم

تصویربرداری با سونوگرافی از رحم

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) رحم

معاینه لگنی که رحم بزرگ و لطیف را نشان می دهد.

سایر بیماری های رحمی می توانند علائمی شبیه به آدنومیوز ایجاد کنند و تشخیص آدنومیوز را دشوار می کند. شرایط شامل تومورهای فیبروئیدی (لیومیوم)، سلول های رحمی در خارج از رحم (آندومتریوز) و رشد در غده رحم (پولیپ آندومتر) است.2

درمان آدنومیوز

زنان مبتلا به اشکال خفیف ممکن است نیازی به درمان آدنومیوز نداشته باشند. اگر علائم بیمار فعالیت روزانه را مختل می‌کند، پزشک گزینه‌های درمان آدنومیوز را توصیه خواهد کرد.

روش‌های درمان آدنومیوز با هدف کاهش علائم آدنومیوز شامل موارد زیر است:

۱. داروهای ضد التهاب

یکی از نمونه‌های معروف این گروه ایبوپروفن است. این داروها ضمن تسکین گرفتگی‌های (عضلانی) شدید می‌توانند به کاهش جریان خون در دوران قاعدگی کمک نیز کنند. داروهای ضد التهابی را دو تا سه روز قبل از آغاز قاعدگی شروع کرده و در طول دوره قاعدگی نیز به مصرف آن ادامه دهید. استفاده از این داروها در بارداری ممنوع است و زنان باردار احتمالاً نمی‌توانند این گزینه درمان آدنومیوز را انجام دهند.

۲. درمان‌های هورمونی

این درمان آدنومیوز شامل داروهای پیشگیری از بارداری خوراکی (قرص‌های ضد بارداری)، داروهای ضد بارداری پروژسترون (خوراکی، تزریقی یا دستگاه داخل رحمی) و آنالوگ‌های GnRH مانند لوپرون (لوپرولید) می‌باشد. درمان‌های هورمونی در کنترل سطوح بالای استروژن، که در ایجاد علائم نقش دارند، مفید است. دستگاه‌های داخل رحمی مانند Mirena می‌توانند تا پنج سال دوام بیاورند.

اگر علائم بیمار فعالیت روزانه را مختل می‌کند، پزشک گزینه‌های درمان آدنومیوز را توصیه خواهد کرد.

۳. ابلیشن آندومتر

این مورد درمان آدنومیوز شامل تکنیک‌هایی برای از بین بردن یا تخریب آندومتر (پوشش حفره رحم) است. ابلیشن یک روش سرپایی با زمان بهبودی کوتاه است. با این حال، این روند ممکن است برای همه مفید نباشد، زیرا آدنومیوز اغلب به صورت عمیق‌تری به عضله حمله می‌کند.

۴. آمبولیزاسیون شریان رحم

این روشی است که از خون‌رسانی به عروق خاص در ناحیه آسیب دیده جلوگیری می‌کند. با قطع جریان خون، آدنومیوز کاهش می‌یابد. آمبولیزاسیون شریان رحم معمولاً برای درمان بیماری دیگری به نام فیبروم رحم در بیمارستان انجام می‌شود و نیاز به یک شب بستری دارد. از آنجا که این روش درمان آدنومیوز خیلی تهاجمی نیست، از ایجاد اسکار در رحم جلوگیری می‌کند.

۵. رزونانس هدایت شده مغناطیسی متمرکز فراصوتی (MRgFUS)

از امواج متمرکز و با قدرت بالا برای ایجاد گرما و از بین بردن بافت هدف استفاده می‌شود. گرما با استفاده از تصاویر MRI قابل کنترل است. این روش درمان آدنومیوز در تسکین علائم موفق بوده، با این حال مطالعات بیشتری لازم است.

۶. هیسترکتومی

تنها روش درمان آدنومیوز برای بهبود کامل این بیماری انجام عمل جراحی برداشتن کامل رحم است. این روش یک مداخله جراحی بزرگ در نظر گرفته شده و فقط در موارد شدید و در زنانی که قصد بچه دار شدن ندارند استفاده می‌شود. تخمدان در آدنومیوز تأثیری نداشته و ممکن است در بدن شما باقی بماند.1

عوارض آدنومیوز

اگر غالباً در طی دوره های خود دوره های طولانی مدت دارید، امکان دارد کم خونی مزمن ایجاد شود و باعث خستگی و سایر مشکلات سلامتی می شود. اگرچه مضر نیست، اما درد و خون ریزی بیش از حد مرتبط با آدنومیوز می تواند زندگی شما را مختل کند. زیرا درد دارید یا نگران هستید که شاید هر لحظه خون ریزی را شروع کنید.2

پینوشتها
1.www.darmankade.com
2.www.pezeshket.com
3.www.drzakerin.com