يك حزب به اسم مستضعفين در تمام دنيا (5)
نويسنده:مريم السادات ميرزا حسيني
ديدگاههاي نظري امام خميني (ره) در حوزه سياست خارجي
فرهنگ مهمترين وسيله انتقال پيام
همانطوري كه مي دانيم كساني يا كشورهايي كه مي خواهند فرهنگشان را به ديگران تحميل كنند از ابزارهايي استفاده مي كنند كه كاملا مقابل خشونت و نهي كننده آن هستند و سعي مي كنند با بهتر جلوه دادن فرهنگ و انديشه خود و اثبات برتري فرهنگشان با استفاده از جاذبه هاي آن فرهنگ، ديگران را به دنبال خود بكشانند و براي اين كار سعي مي كنند بر قلب و روح و فكر و انديشه افراد تسلط پيدا كنند كه اين امر هرگز با زور و خشونت قابل تحقق نيست. ايجاد ترس و رعب و وحشت افراد را منزجر و بي ميل مي نمايد. حضرت امام مي فرمايند:
"ما كه مي گوييم انقلاب را مي خواهيم صادر بكنيم مي خواهيم اين مطلب را همين معنايي كه پيدا شده، همين معنويتي كه پيدا شده است در ايران همين مسائلي كه در ايران پيدا شده مي خواهيم صادر بكنيم. ما نمي خواهيم شمشير بكشيم و تفنگ بكشيم و حمله بكنيم ما مي خواهيم انقلاب فرهنگي مان را انقلاب اسلامي مان را به همه كشورهاي اسلامي صادر بكنيم و اگر اين انقلاب صادر شد مشكل حل است " . (38)
حضرت امام معتقدند اگر اسلام آن طوري كه هست و آن طوري كه در قرآن و احكام اسلامي بيان شده است معرفي شود در كشورهاي اسلامي بخصوص در جمهوري اسلامي پياده شود، جايگاه خود را پيدا خواهد كرد و نيازي به توپ و تانك ندارد.
"ما مي گوييم اسلام را مي خواهيم صادر كنيم معنايش اين نيست كه ما سوار طياره بشويم و بريزيم به ممالك ديگر يك همچو چيزي نه گفتيم و نه ما مي توانيم اما اينكه مي توانيم به وسيله دستگاههايي كه داريم به وسيله همين صدا و سيما به وسيله مطبوعات به وسيله گروههايي كه به خارج مي روند اسلام اگر آن طوري كه هست معرفي بشود مورد قبول همه خواهد شد آن چيزي كه با ارشاد حاصل بشود قلب مردم را برمي گرداند و اين كار اين هنر از اسلام برمي آيد و اين هنر از احكام اسلام مي آيد نه با يك توپ و تانك بخواهد كار بكند. " (39)
از نظر حضرت امام هدف اصلي هدايت و اصلاح است لذا اگر هيات حاكمه به چنين اصلاح و ارشادي مبادرت ورزيد هدف تحقق يافته است و تنها در صورت تخطي هيات حاكمه از ارزشها و مباني اسلامي است كه انقلاب عليه آنها را جايز مي داند.
امام در مورد بكاربردن خشونت و اسلحه و استفاده از زبان و منطق گفتگو و علم در خدمت به بشريت مي فرمايند:
"ما اميدواريم كه بشر به رشدي برسد كه مسلسلها را به قلم تبديل كند. آن قدري كه قلم و بيان در خدمت بشر بوده است مسلسلها نبوده است. " (40)
در جاي ديگر باز هم در رد خشونت و اهميت تبليغ و دعوت درست مي فرمايند:
"ما كه مي گوييم مي خواهيم انقلابمان را صادر بكنيم مي خواهيم با شمشير باشد بلكه مي خواهيم با تبليغ باشد مي خواهيم تبليغات گسترده اي را كه كمونيستها و ديگران بر ضد اسلام مي كنند با تبليغات صحيح خنثي بكنيم و بگوييم كه اسلام همه چيز دارد " . (41)
هدف از صدور انقلاب بيداري دولتها و ملتها
"بارها گفته ام ما با كسي جنگ نداريم. امروز انقلاب ما صادر شده است. همه جا اسلام است و مستضعفين به اسلام چشم دوخته اند بايد با تبليغات صحيح اسلام را آنگونه كه هست به دنيا معرفي نماييد وقتي ملتها اسلام را شناختند قهرا به آن روي مي آورند و ما چيزي جز پياده شدن احكام اسلام در جهان نمي خواهيم " . (43)
امام در بيان موضع اسلام در رد خشونت و اعتقاد ارزش اسلام به اراده و خواست انسانها مي فرمايند:
"اسلام ديكتاتوري نيست ، آن كه ديكتاتور است مسلم ( مسلمان ) نيست " . (44)
حضرت امام با نصايح خود به حاكمان كشورهاي اسلامي و دعوت آنها به بكاربردن گرفتن خط مشي صحيح و حاكميت بخشيدن به احكام الهي ابتدا به انقلاب زبرين (در هيات حاكمه دول اسلامي) تاكيد داشتند و در صورت عدم درايت حاكم اسلامي انقلاب را تنها راه نجات ملل مسلمان و شرطي اساسي براي تحقق ارزشهاي اسلامي مي دانستند.
هدف امام از صدور انقلاب ابتدا بيداري و تغيير افكار و اذهان مردم بود تا از زير بار ظلم خارج گردند. و همواره در صحبتهايشان به روشنگري دين اسلام مي پرداختند و جامعيت دين اسلام را بيان مي كردند تا از طريق بيان و ماهيت واقعي اسلام آن را به دنيا عرضه داشته و صدور انقلاب را محقق سازند.
"مكتب اسلام همزمان با اين كه به انسان مي گويد خدا را چگونه عبادت كن به او مي گويد چگونه زندگي كن و روابط خود را با ساير انسانها بايد چگونه تنظيم كني و حتي جامعه اسلامي با ساير جوامع بايد چگونه روابطي داشته باشد. هيچ حركت و عملي از فرد و يا جامعه نيست كه اسلام در مورد آن حكمي مقرر نكرده باشد. من اميدوارم كه حكومت اسلامي در ايران تشكيل بشود و مزايايي كه در حكومت اسلامي هست بر بشر روشن گردد تا بشريت بفهمد كه اولا اسلام چگونه است و روابط بين حكومتها و ملتها چه روابطي است و طرز اجراي عدالت به چه صورت است و شخص اول مملكت در زندگي با رعيت هيچ فرقي ندارد. " (45)
حضرت امام صدور انقلاب را يك رسالت ديني براساس سيره پيامبر (ص) مي دانند:
"ما كه نهضت كرديم براي اسلام نهضت كرديم. نهضت براي اسلام نمي تواند محصور باشد. نهضت براي اسلام همان دنباله نهضت انبيا است. نهضت انبيا براي يك محل نبوده است. پيغمبر اكرم (ص) اهل عربستان است لكن دعوتش مال عربستان نبوده، محصور نبوده به عربستان، دعوتش مال همه عالم است " (46)
"اميدوارم كه موفق بشويد به اين كه اسلام را در همه كشورهاي اسلامي و حقايق اسلام را در همه دنيا پياده كنيد. " (47)
حج ابزاري مهم در دستيابي به اهداف سياست خارجي اسلام
همچنين به ابراهيم خليل الله (ع) خطاب مي شود كه مردم را به حج بخوان تا براي شهود منافع خود از همه اقشار بيايند. اين منافع منافع جامعه است منافع: سياسي، اجتماعي و فرهنگي بيايند و ببينند تو كه بر آنان پيغمبري عزيزترين ثمره حيات خود را در راه خدا تقديم كردي همه ذريه آدم بايد به تو اقتدا كنند ببينيد كه چگونه بتها را شكستي و آن چه جز خداوند بود به دور افكندي.
سالها و يا شايد قرنها بود كه اين كنگره عظيم سياسي - اجتماعي - عبادي كه مي توانست تمام اهداف مكتب اسلامي را جامه عمل بپوشاند فقط جنبه عبادي فردي پيدا كرده بود و رسالت واقعي آن كه اعتقاد واقعي به خدا و دوري از هر گونه شرك و چندخدايي و تشريك مساعي و رفع مشكلات مسلمين بود به فراموشي سپرده شده بود تا اينكه يك بار ديگر خميني بت شكن وارد مسائل دنياي اسلام شد و رسالت اين روز را در اعمال و اقوال و نوشته هايش به جامعه اسلامي گوشزد كرد.
امام خميني در حج سال 1362 ه. ق سنت پيامبر را احيا كرد و از اين كنگره بزرگ اسلامي به عنوان مهمترين ابزار سياست خارجي و بهتر بگويم سياست خارجي اسلام استفاده كرد امام در اين چند سال آخر عمر پربركت در پيامهاي مختلفي كه به كنگره ساليانه حج فرستادند تمام جنبه هايي را كه مي تواند در اين كنگره مطرح و از آن بهره برداري شود بيان كردند و يا بهتر بگوييم منشور حكومت اسلامي را در اين پيام بيان فرمودند كه در اين جا به سه پيام مهم كه در برگيرنده همه مسائل و مشكلات جهان اسلام و تقريبا همه جنبه هاي متصوره براي مراسم سياسي و عبادي حج مي باشد اشاره مي كنيم.
1- اسلام داراي فرهنگ غني انسان ساز است كه ملتها را بي گرايش به راست و چپ و بدون در نظر گرفتن رنگ و زبان و منطقه به پيش مي برد و انسانها را در بعد اعتقادي و اخلاقي و عملي هدايت مي كند و از گهواره تا گور به تحصيل و جستجوي دانش سوق مي دهد. اسلام در بعد سياسي، كشورها را در همه زمينه ها بدون تشبث به دروغ و خدعه و توطئه هاي فريبنده به اداره و تشبث حكومت سالم هدايت مي كند و روابط را با كشورهاي ديگري كه به زيست مسالمت آميز و خارج از ظلم و ستمكاري متعهد هستند محكم و برادرانه مي كند، اقتصاد را به صورتي سالم و بدون وابستگي به نفع همگان در رفاه همه مردم، با اهميت دادن به مستمندان و ضعيفان بارور مي كند و براي رشد بيشتر كشاورزي و صنعت و تجارت كوشش مي نمايد و در بعد نظامي به همه كساني كه صلاحيت دفاع از كشور را دارند براي مواقع اضطراري تعليم نظامي مي دهد و در اين مواقع بسيج عمومي اختياري و احيانا اجباري مي كند و در حال عادي براي دفاع از مرزها و تنظيم شهرها و امنيت جاده ها و حفظ نظم و انتظام نيروي مؤمن ورزيده تربيت مي كند. (48)
2- در لبيك، لبيك، نه بر همه بتها بگوييد و فرياد را بر همه طاغوتها و طاغوتچه ها كشيد و در طواف حرم خدا كه نشانه عشق به حق است دل را از ديگران تهي كنيد و جان را از خوف غيرحق پاك سازيد و به موازات عشق به حق از بتهاي بزرگ و كوچك طاغوتها و وابستگانشان برائت بجوييد و همه آزادگان جهان از آنان بري هستند و در لمس حجرالاسود بيعت با خدا بنديد كه به دشمنان او و رسولانش و صالحان آزادگان دشمن باشيد و به اطاعت و بندگي آنان هر كه باشد و هر باشد سر ننهيد و خوف و زبوني را از دل بزداييد كه دشمنان خدا و در راس آنان شيطان بزرگ، زبونند هر چند در ابزار آدم كش و سركوبي جنايتشان برتري داشته باشند.
و در سعي بين صفا و مروه با صدق و صفا سعي در يافتن محبوب كنيد كه با يافتن او همه بافتهاي دنيايي گسسته شود و همه شك و ترديدها فرو ريزد و همه خوف و رجاهاي حيواني زايل شود و همه دلبستگيهاي مادي گسسته شود و آزادگي ها شكفته گردد و قيد و بند شيطان و طاغوت كه بندگان خدا را به اسارت و اطاعت كشند، و در هم ريزد. و با حال شعور و عرفان به مشعرالحرام و عرفات رويد و در هر موقف به اطمينان قلب بر وعده هاي حق و حكومت مستضعفان بيفزاييد و با سكوت و سكون تفكر در آيات حق كنيد و به فكر نجات محرومان و مستضعفان از چنگال استكبار جهاني باشيد و راههاي نجات را از حق در آن مواقف كريمه طلب كنيد.
پس به منا رويد و آرزوهاي حقاني را در آنجا دريابيد كه آن قرباني نمودن محبوبترين چيز خويش در راه محبوب مطلق است و بدانيد تا از اين محبوبها كه بالاترينش حب نفس است و حب دنيا تابع آن است نگذريد به محبوب مطلق نرسيد و در اين حال است كه شيطان را رجم كنيد و شيطان از شما بگريزد و رجم شيطان را در موارد مختلف با دستورهاي الهي تكرار كنيد كه شيطان و شيطان زادگان همه گريزان شوند.
و شرط همه مناسك و مواقف براي رسيدن به آرزوهاي فطري و آمال انساني اجتماع همه مسلمانان در اين مراحل و مواقف وحدت كلمه تمامي طوايف مسلمين است بدون اعتنا به زبان و رنگ و قبيله و طايفه و مرز و بوم و عصبيتهاي جاهلي. (49)
3- حج كانون معارف الهي است كه از آن محتواي سياست اسلام را در تمامي زواياي زندگي بايد جستجو نمود. حج پيام آور ايجاد و بناي جامعه اي به دور از رذايل مادي و معنوي است. حج تجلي و تكرار همه صحنه هاي عشق آفرين زندگي يك انسان و يك جامعه متكامل در دنياست و مناسك حج مناسك زندگي است و از آنجا كه جامعه امت اسلامي از هر نژاد و ملتي بايد ابراهيمي شود تا به خيل امت محمد پيوند خورد و يكي گردد و يد واحده شود و حج تنظيم و تمرين و تشكل اين زندگي توحيدي است حج عرصه نمايش و آيينه سنجش استعدادها و توان مادي و معنوي مسلمانان است. (50)
نتيجه گيري
تمام محورهاي سياست خارجي از نظر امام مواردي هستند كه تامين منافع ملي و عزت و سربلندي ايران و مصالح اسلام را به دنبال دارد. اصولي را كه امام بر آن تاكيد داشتند در دراز مدت هم منافع ملي و هم مصالح اسلام را تامين مي كرد.
امام براي معرفي چهره اسلام و نجات مردم و صدور انقلاب و تجربه هاي مثبت ملت ايران اعتقاد به اقدامات فرهنگي در دنيا داشتند تا از طريق آن بتوان در مردم جهان بيداري و آگاهي ايجاد كرد و توسل به خشونت و زور از نظر امام مردود بود به نظر نگارنده با وجودي كه مدت فيض رساني امام به صورت كامل و آشكار خيلي كوتاه بود ولي در همين مدت كوتاه امام رسالت خويش را انجام داده و آنچه را كه مي بايستي منتقل كنند منتقل شد و آنچه كه بايستي روشن مي شد روشن گشت. لذا امام توانست در احياي ارزشهاي اسلامي توجه دادن مردم به منافع و مصالحشان موفق شود و حال بر عهده ماست كه از اين ارزشها و تلاشهاي امام پاسداري كنيم. ان شاء الله.
... پایان.
پي نوشت ها:
38. صحيفه نور، ج 12، ص 283.
39. صحيفه نور، ج 18، ص 243.
40. صحيفه نور، ج 13، ص 228.
41. صحيفه نور، ج 18، ص 80.
42. صحيفه نور، ج 17، ص 249.
43. صحيفه نور، ج 15، ص 200.
44. صحيفه نور، ج 7، ص 252.
45. صحيفه نور، ج 23، ص 84.
46. صحيفه نور، ج 10، ص 115.
47. صحيفه نور، ج 17، ص 86.
48. پيام امام (ره) به زائران بيت الله الحرام - 25/5/1364.
49. بخشي از پيام امام (ره) به زائران بيت الله الحرام 16/5/1366.
50. بخشي از پيام امام (ره) به زائران بيت الله الحرام 29/4/1367.
منبع:مجله حضور - شماره 34
/ج
