در قانون کشور جمهور اسلامی ایران تنها دو نوع ازدواج عرفی و قانونی وجود دارد.

1.ازدواج دائم:

عقدی است که زن و مرد به یکدیگر محرم می شوند و سبب حق و تکلیفی برای طرفین عقد نکاح می گردد. همچنین مدت زمان خاصی برای ازدواج دائم وجود ندارد، بلکه با گذراندن تشریفات طلاق یا فسخ نکاح و یا فوت طرفین رابطه زوجیت به پایان می رسد. همچنین انجام عقد ازدواج یا طلاق با تشریفاتی خاصی مانند ثبت ازدواج یا طلاق صورت می گیرد.

2.ازدواج موقت:

ازدواج موقت یا متعه که در بین عموم مردم به نام صیغه معروف است. عقدی است که با مشخص کردن مهر(صداق) و مدت نکاحی معلوم و از پیش تعیین شده صورت می گیرد. تنها در همان زمان مشخص شده رابطه زوجیت صورت می گیرد و با پایان یافتن زمان مشخص شده ، رابطه زوجیت بد.ون گرفتن طلاق و... خود به خود به پایان می رسد. در صورت بروز مشکلاتی مانند ناسازگاری یا...زوجین می توانند با هم توافق کرده و مدت باقی مانده از عقد را به هم ببخشند و رابطه زوجیت را به پایان برسانند.

مهریه در ازدواج موقت

صیغه موقت با ازدواج دائم شرایط متفاوتی دارد. اما در بعضی از موارد هم دارای مشترکاتی نیز می باشد. مانند نفقه ،مهر ... شرط اساسی در صیغه موقت گرفتن مهریه است و بدون در نظر گرفتن مهر، رابطه زوجیتی نیز صورت نمی گیرد. برخلاف ازدواج دائم که زوجین می توانند حتی بعد از عقد نکاح تصمیمی بر میزان مهریه بگیرند. حتی اگر تعیین نشود زن می تواند از طریق مهرالمثل یا مهرالمتعه از گرفتن مهریه بهره مند شود. این دو مهر تنها مخصوص زوجه عقد دائم است. مثلا مهریه مشخص نشده باشد، مرد بعد از برقراری رابطه زوجیت از زن طلاق بگیرد. در ماده 1095 قانون مدنی هم اشاره شده است که:« در نکاح منقطع، عدم ذکر مهر در عقد موجب بطلان عقد می باشد.» بنابراین ، زن حتی در عقد موقت نیز حق دریافت و مطالبه مهریه دارد در صورت عدم پرداخت مهریه از جانب مرد می تواند از طریق مراجع صلاحیت دار درخواست مطالبه مهر کند.
طبق ماده 1096 قانون مدنی:« در نکاح منقطع موت زن در اثناء مدت موجب سقوط مهر نمی شود و همچنین است اگر شوهر تا آخر مدت با او نزدیکی نکند.» پس اگر زن در مدت عقد موقت فوت کند یا مرد در کل عقد موقت رابطه زناشویی با زن برقرار نکند. موجب بطلان مهر نمی شود و مهریه برعهده مرد باقی خواهند ماند.

اما مرد در پرداخت نفقه به زن صیغه ای خود موظف به پرداخت نفقه نیست. (برخلاف ازدواج دائم که نفقه زن بر عهده مرد است) مگر این که در عقد موقت شرط بر گرفتن نفقه باشد. توجه داشته باشید که نفقه فقط به معنای پرداخت پول به زن نیست. بلکه شامل مخارج خانه،خوراک، پوشاک ، مسکن، هزینه درمان و...نیز شامل نفقه می شود.

عده ازدواج موقت

طبق ماده1152 قانون مدنی:« عده طلاق و فسخ نکاح و بذل مدت و انقضاء آن در مورد نکاح منقطع در غیر حامل دو طهر است مگر اینکه زن با اقتضای سن عادت‌ زنانگی نه بیند که در این صورت ۴۵روز است.»

دو طهر یعنی زن 2دفعه از عادت ماهیانه اش بگذرد. در صورتی که زن عادت ماهیانه ی منظمی نداشته باشد مدت آن 45 روز خواهد بود.

در عده فوت شوهر مانند عقد دائم 4 ماه و 10 روز خواهد بود . اما برای زن یائسه و زنی که که پیش از دخول عقد نکاحش یا با مرگ یا با تمام شدن وقت عقد منحل شده است نگه داشتن عده اش ضرورتی ندارد.

ارث در عقد موقت

طبق ماده 867 قانون مدنی: « ارث به موت حقیقی یا به موت فرضی مورث تحقق پیدا می کند.»

در قانون مدنی ، ارث زن از شوهر در عقد دائم مورد پیش بینی قرار گرفته است . اما ارث بردن زن در عقد موقت در قانون مورد پیش بینی قرار نگرفته است.

طبق ماده 864قانون مدنی :« از جمله اشخاصی که به موجب سبب ارث می برند ، هریک از زوجین است که در حین فوت دیگری زنده باشند.» سهم ارث زن از شوهر در صورت داشتن فرزند و نداشتن فرزند با هم تفاوت دارد . در صورتی که مرد صاحب فرزند نباشد ، سهم زن یک چهارم خواهد بود اما در صورتی که مرد فرزند داشته باشد ، ارث زن یک هشتم است. اما تنها زن و شوهر از عقد دائم ارث می برند. زیرا گرفتن ارثیه در ازدواج موقت سهم الارث دیگر طبقات را به هم می ریزد. اما بر اساس قاعده انصاف مرد می تواند مالی را برای گرفتن ارث زن صیغه ای مشخص کند. اما احکام ارث برای فرزندان حاصل از ازدواج موقت نیز مانند نکاح دائم می باشد. بنابراین فرزندان حاصل از ازدواج موقت مانند هر فرزندی بعد از فوت هر کدام از والدین خود ارث مانند فرزندان حاصل از ازدواج دائم ارث می برند.

ثبت ازدواج موقت

ازدواج موقت احتیاج به ثبت ندارد همچنین می توند قرار داد ازدواج موقت به صورت شفاهی انجام بگیرد. اما بعضی اوقات در موارد ضروری احتیاج به ثبت ازدواج موقت می باشد . ثبت ازدواج موقت در دفترخانه ، که در این صورت کلیه ی مراحل ثبت ازدواج دائم را خواهد داشت و پس از طی کردن مراحل مورد نظر ، ازدواج موقت نیز در شناسنامه ی طرفین ازدواج ثبت می شود. یا از طریق مراجعه به روحانی تحت عنوان کارشناس دینی ازدواج که مهر و دفترچه ثبت ازدواج داشته باشد.

تنها در سه حالت می توان ازدواج موقت را به ثبت رساند:

1.توافق طرفین.

2.ثبت ازدواج شرط ضمن عقد باشد.

3. در صورتی که زن حاصل از ازدواج موقت باردار شود . برای تولد فرزند احتیاج به امور ثبتی شود.در این صورت رسمیت رابطه ازدواج والدین باید به ثبت برسد، در صورتی که مرد از ثبت عقد در شناسنامه امتناع ورزد و امکان پذیر نباشد، زوجه با طی مراحل قانونی، شناسنامه فرزند را به نام خود ثبت می کند. در این صورت قانون برای حمایت از حقوق زن .برای مردی که از ثبت ازدواج امتناع می ورزد مجازات: «پرداخت جزای نقدی درجه پنج یا حبس تعزیری درجه هقت و الزام به ثبت ازدواج می کند.»