40 ره توشه از رهبر معظم انقلاب
21. از خدا بخواهيد
همه‌جور حاجت را مى‌شود از خدا خواست و بايد خواست؛ حتّى حاجت‌هاى كوچك. اما اين درخواست خود را به اين حاجات كوچك منحصر نكنيد. حاجات بزرگ‌ترى هست؛ آن‌ها را از ياد نبريد. بزرگ‌ترين آن‌ها «مغفرت الهى» است. از خدا بخواهيد كه آثار به جامانده‌ى از تخلف و گناه را از دل و جان ما برطرف بفرمايد؛ از خدا بخواهيد كه راه توبه را براى شما هم‌وار كند. حاجت بزرگ ديگر «محبت الهى» است. مقام حُبّ الهى را از خداى متعال طلب كنيد. حاجت بزرگ ديگر «اصلاح امور امت اسلامى» است. از خدا بخواهيد خداى متعال امور همه‌ى مسلمان‌ها -نه فقط ملت ايران را- و همه‌ى كشورهاى اسلامى را اصلاح كند. بلكه از خداى متعال هدايت بشريت را به راه راست بخواهيد. اين دعاها اقبال استجابت زيادى دارد و همين دعاها اثر مى‌كند. راه‌ها را باز مى‌كند. وسائل را آسان مى‌كند و ما را در رسيدن به اين مطلوب‌هاى بزرگ كمك مى‌كند.
خطبه‌هاى نماز عيد سعيد فطر 2/8/85
22. بركت‌هاي چندسويه
دعا انسان را به خدا نزديك مى‌كند. معارف را در دل انسان ماندگار و مؤثّر مى‌كند. ايمان را قوى مى‌كند، علاوه بر اين كه مضمون دعا -كه خواستن از خداست- إن‌شاءاللَّه مستجاب مى‌شود و خواسته‌ى انسان برآورده مى‌گردد؛ يعنى دعا از چند سو داراى بركات بزرگ است. لذاست كه در قرآن كريم، بارها در باب دعا و دعايى كه بندگان صالح خدا كرده‌اند، سخن گفته شده است. همه اين‌ها براى آن است كه به ما درس داده شود.
خطبه‌هاى نماز جمعه‌ى تهران 04/10/1377
23. اگر اهل دعا باشيم
زمان را قدر بدانيد. حاجات بزرگ را، حاجات امّت اسلامى را، حاجات كشور اسلامى را، حاجات ملت خودتان را، حاجات شخصى خودتان را مورد توجّه قرار دهيد و آن‌ها را متضرّعانه و مجدّانه از خداى متعال بخواهيد. و هركس تعهّد كند اين دعايى كه مى‌كند، هر آن‌چه كه از عمل‌كرد او احتياج دارد، پاى آن بايستد و بگويد من حاضرم در راه خدا تلاش كنم. [...] فرصت دعا را مغتنم بشماريد. خداى متعال اين دعاها را مستجاب خواهد كرد و خواسته‌ها برآورده خواهد شد. جامعه‌ى ما اگر جامعه‌ى تقوا و دعا و معنويت باشد، بسيارى از مشكلات مادّى او هم قطعاً برطرف خواهد شد.
خطبه‌هاى نماز جمعه‌ى تهران 04/10/1377
24. علامت بد
نمى‌دانم روايت از معصوم عليه‌السّلام است يا عبارتى از غير معصوم؛ هرچه هست، عبارت حكمت‌آميزى است. مى‌گويد: «أنَا مِنْ أنْ أسْلُبَ الدُّعاءَ أخْوَفُ مِنْ أنْ أسْلُبَ الإجابَةَ؛ از اين‌كه دعا از من گرفته شود، بيشتر مى‌ترسم تا اين كه اجابت از من گرفته شود.» گاهى حال دعا از انسان گرفته مى‌شود. اين علامتِ بدى است. اگر ديديم در وقت دعا، در وقت تضرّع و در وقت توجه و تقرّب، هيچ نشاط و حوصله‌ى دعا نداريم، علامتِ خوبى نيست. البته درستش هم مى‌شود كرد. انسان مى‌تواند با توجّه، با التماس و با خواستن، حال دعا را به طور جدّى از خدا بگيرد.
خطبه نماز جمعه 28 /11/73
25. هرچه مي‌خواهد دل تنگت
در روايات دارد وقتى براى حاجاتى دعا مى‌كنيد، دعا و خواسته‌ى خود را زياد ندانيد. يعنى هرچه مايل هستيد و مى‌خواهيد، از خدا طلب كنيد. نگوييد اين زياد است؛ كمتر بخواهم تا بشود. ما از استكثار دعا منع شده‌ايم. يعنى دعا و مطلوب را در مقابل پروردگار زياد نشماريد. از خدا خواسته‌هاى بزرگ بخواهيد و خداى متعال برآورده مى‌كند. درِ اميد به دعا را به روى خودتان نبنديد و اين راه و وسيله‌اى را كه خداى متعال بين خود و بندگانش قرار داده است، بر روى خودتان مسدود نكنيد. البته باز در روايات دارد «النّهىُ مِنْ الإسْتِعْجالِ فِى الدّعاءِ»، يعنى در دعا عجله نكنيد. اگر چيزى را خواستيد و در زمانى كه شما خواستيد برآورده نشد، نگوييد كه خداى متعال دعاى مرا مستجاب نكرد، نه. «الأمُورُ مَرْهُونَةٌ بِأوْقاتِها.»
خطبه نماز جمعه 7/12/71
26. همت بلند دار!
در دعا همت بلند داشته باشيد. درخواست‌هاى بزرگ بكنيد. سعادت دنيا و آخرت را بخواهيد و نگوييد اين‌ها بزرگ است، اين‌ها زياد است؛ نه. براى خداى متعال اين‌ها چيزى نيست. عمده اين است كه شما به معناى حقيقى كلمه و با همين شرايط طلب كنيد. خداى متعال اين طلب را اجابت خواهد كرد. گاهى هم انسان نمى‌داند كارى كه انجام گرفت، اجابت دعاى او بوده. خود انسان غافل است.
خطبه نماز جمعه 29/7/84
27. نقدترين دستاورد
دعا مخصوص وقت گرفتارى نيست؛ هميشه بايد دعا كرد. بعضى خيال مى‌كنند وقتى گرفتارى و مصيبت و بلايى بود، بايد دعا كرد؛ نه. آن وقتى هم كه انسان در حال عادى زندگى مى‌كند، بايد دعا كند و رابطه را با خدا محفوظ نگه دارد. به تعبير يكى از روايات، صداى خود را براى فرشتگان در ملكوت اعلى آشنا كند. دعا هميشه لازم است. [...] بزرگ‌ترين فايده‌ى دعا، فايده‌ى نقد دعاست كه به خود شما دعاكننده مى‌رسد. يعنى ايجاد رابطه با خداى متعال و احساس محبت و شوق به تقرب به پروردگار عالم. اين، نقدترين دستاورد دعاست كه متعلق به خود شما دعاكننده است؛ بحث استجابت بحث ديگرى است.
خطبه نماز جمعه 29/7/84
28. اقبال استجابت
لازم نيست دعا هميشه قوانين طبيعى را به هم بزند و برخلاف قوانين طبيعى عمل كند؛ نه. دعا در چارچوب قوانين طبيعى مستجاب مى‌شود و خواسته‌ى شما برآورده مى‌گردد. اين قدرت خداست كه قوانين را جور مى‌آورد، كنار هم مى‌گذارد و مقصود شما برآورده مى‌شود. [...] اگرچه در مواردى بلاشك دعا قوانين را هم خرق مى‌كند، اما اين‌طور نيست كه وقتى مى‌گوييم دعا مستجاب مى‌شود، يعنى دعاى شما اگر با قوانين ديگر الهى منافات داشته باشد و عملى هم‌راهش نباشد، و يا حتّى خود دعا از روى توجّه هم نباشد، باز مستجاب مى‌شود؛ نه. در دعا، طلب كردن و خواستن از خداى متعال و حقيقتاً مطالبه كردن لازم است. اين دعا مستجاب مى‌شود. اگر عمل و تلاش در راه اهداف بزرگ، هم‌راه اين دعا باشد، اقبال استجابت اين دعا واقعاً بيشتر است. آن وقتى كه دعا استمرار پيدا كند، حتماً اقبال استجابت در اين دعا بيشتر است. اگر ديده شد كه يك دعا چند بار تكرار گرديد و مستجاب نشد، نبايد مأيوس شد؛ به‌خصوص در مسائل بزرگ، به‌خصوص در مسائل مربوط به سرنوشت انسان و سرنوشت كشور و سرنوشت ملت‌ها. چون گاهى طبيعت كارهاى بزرگ چنين است كه تحقّقش زمان مى‌طلبد.
خطبه‌هاى نماز جمعه‌ى تهران 04/10/1377
29. باز بخواهيد و بخواهيد
يكى از شرايط استجابت دعا اين است كه آن را با توجه مطرح كنيم. گاهى لقلقه‌ى زبان، جملاتى چون «خدايا ما را بيامرز»، «خدايا به ما سعه‌ى رزق بده» و «خدايا قرض ما را ادا كن» است. ده سال انسان اين‌گونه دعا مى‌كند، اصلاً مستجاب نمى‌شود. بايد تضرع كنيد و جدى بخواهيد. بايد از خداى متعال با الحاح بخواهيد. باز بخواهيد و باز بخواهيد. در اين صورت البته خداى متعال دعاها را مستجاب خواهد كرد.
خطبه‌هاى نماز جمعه‌ى تهران 28/11/73
30. به ما هم ياد بدهيد!
توصيه‌ى من اين است كه در اين سه روزى كه شما در مسجد هستيد، تمرين مراقبت از خود بكنيد؛ حرف كه مى‌زنيد، غذا كه مى‌خوريد، معاشرت كه مى‌كنيد، كتاب كه مى‌خوانيد، فكر كه مى‌كنيد، نقشه كه براى آينده مى‌كشيد، در همه‌ى اين چيزها مراقب باشيد رضاى الهى و خواست الهى را بر هواى نفستان مقدم بداريد. تسليم هواى نفس نشويد. تمرين اين چيزها در اين سه روز مى‌تواند درسى باشد براى خود آن عزيزان و براى ماها كه اين‌جا نشسته‌ايم و با غبطه نگاه مى‌كنيم به حال جوانان عزيزمان كه در حال اعتكاف هستند. با عملِ خودتان به ما هم ياد بدهيد. خطبه‌هاى نماز جمعه‌ى تهران 28/5/1384
31. اين شب را به خاطر بسپار
يكى از مهم‌ترين روزهاى سال، روز نيمه‌ى شعبان است كه هم مصادف با ولادت ذى‌جود و مسعود حضرت بقيةاللَّه ارواحنافداه شده است و هم شب و روز نيمه‌ى شعبان -با قطع نظر از ولادت اين بزرگوار در اين شب و روز- از ليالى و ايام متبرّك‌اند. شب نيمه‌ى شعبان، شب بسيار متبرّكى است؛ تالى تلو ليالى قدر و وقت توجّه و تذكّر و توسّل به ذيل عنايات بارى‌تعالى و طلب و درخواست است. اعمال و ادعيه‌اى هم دارد كه اگر موفّق شده‌ايد و آن‌ها را انجام داده‌ايد، إن‌شاءاللَّه مشمول قبول پروردگار باشد. اگر كسانى هم غفلت كردند و توجّه نداشتند، به ياد نگهدارند كه همه‌سال، شب نيمه‌ى شعبان را مغتنم بشمارند.
ديدار اقشار مختلف مردم به مناسبت ميلاد حضرت مهدى (عج) 25/09/1376
32. منتظر حقيقي
بزرگ‌ترين وظيفه‌ى منتظران امام زمان اين است كه از لحاظ معنوى و اخلاقى و عملى و پيوندهاى دينى و اعتقادى و عاطفى با مؤمنين و هم‌چنين براى پنجه درافكندن با زورگويان، خود را آماده كنند. كسانى كه در دوران دفاع مقدّس، سر از پا نشناخته در صفوف دفاع مقدّس شركت مى‌كردند، منتظران حقيقى بودند. كسى كه وقتى كشور اسلامى مورد تهديد دشمن است، آماده‌ى دفاع از ارزش‌ها و ميهن اسلامى و پرچم برافراشته‌ى اسلام است، مى‌تواند ادّعا كند كه اگر امام زمان بيايد، پشت سر آن حضرت در ميدان‌هاى خطر قدم خواهد گذاشت. اما كسانى كه در مقابل خطر، انحراف و چرب و شيرين دنيا خود را مى‌بازند و زانوانشان سست مى‌شود؛ كسانى كه براى مطامع شخصى خود حاضر نيستند حركتى كه مطامع آن‌ها را به خطر مى‌اندازد، انجام دهند، اين‌ها چطور مى‌توانند منتظر امام زمان به حساب آيند؟ كسى كه در انتظار آن مُصلحِ بزرگ است، بايد در خود زمينه‌هاى صلاح را آماده سازد و كارى كند كه بتواند براى تحقّق صلاح بايستد.
ديدار با مردم به مناسبت نيمه شعبان در مصلاي تهران 30/7/81
33. مبارك خواهد شد
فرصت روزه و امساك و فضاى عبادت و معنويت را قدر بدانيم و قدرى خودمان را به خدا نزديك كنيم. از گناهان دورى كردن، به قُربات و اعمال عبادى هرچه نزديك‌تر شدن، اخلاق و رفتار و صفات و خصال انسانى را هرچه در خود زنده‌تر و فعّال‌تر كردن، امورى است كه در اين ماه مى‌تواند حقيقتاً براى هر كسى و براى هر مجموعه‌اى مايه‌ى بركت باشد. از قرآن درس بگيريم. از دعاها درس و حكمت بياموزيم. قدرى در هدف از خلقت خود، در آفرينش خود، در نعمت‌هاى بزرگ خداى خود و در وظايف عظيمى كه بر دوش ماست، تأمّل و تدبّر كنيم. در مرگ و حساب الهى و ارزش عبادات و اعمال -آن‌گاه كه هم‌راه با اخلاص باشد- تأمّل كنيم. آن وقت ماه رمضان حقيقتاً ماه مباركى خواهد شد.
خطبه‌هاى نماز جمعه‌ى تهران 04/10/1377
34. اميدوار باشيم
مردم ما، جوان‌هاى ما، زن و مرد ما با اين شب‌ها حقيقتاً قصد پالايش خود را دارند. دل‌ها نرم مى‌شود، چشم‌ها اشك‌بار مى‌شود، روح‌ها لطيف مى‌شود. روزه هم كمك كرده است. ما بايد اميدوار باشيم، دعا كنيم و بكوشيم از اين شب‌ها براى عروج معنوى خود استفاده كنيم. چون نماز معراج و وسيله‌ى عروج مؤمن است. دعا هم معراج مؤمن است. شب قدر هم معراج مؤمن است. كارى كنيم عروج كنيم و از مزبله‌ي مادى كه بسيارى از انسان‌ها در سراسر دنيا اسير و دچار آن هستند، هرچه مى‌توانيم، خود را دور كنيم. دلبستگى‌ها، بدخلقى‌ها -خلقيات غير انسانى، ضد انسانى- روحيات تجاوزگرانه، افزون‌خواهانه و فساد و فحشاء و ظلم، مزبله‌هاى روح انسانى است. اين شب‌ها بايد بتواند ما را هرچه بيشتر از اين‌ها دور و جدا كند.
خطبه‌هاى نماز جمعه‌ى تهران 15/08/1383
35. ما عزيزتر نيستيم
من و شما پيش خداى متعال عزيزتر نيستيم از كسانى كه قبل از ما بودند و از كسانى كه بعد از ما خواهند آمد؛ مگر اين كه عملمان خوب باشد و تقوايمان بيشتر از آن‌ها باشد. اين را توجه داشته باشيد. اگر تقواى بيشترى به خرج داديم، از خودمان بيشتر مراقبت كرديم، بهتر كار كرديم، بهتر به وظايفمان عمل كرديم، به قانون بيشتر احترام گذاشتيم و در جهت اين اهداف، بيشتر پيش رفتيم، پيش خداى متعال عزيزتر خواهيم بود، اما بدون آن نه‌خير. بايد تلاشمان را در اين جهت متمركز كنيم. مواظب باشيم در دام‌هايى كه ديگران افتادند، ما نيفتيم. هركس در آن دام‌ها بيفتد، همان بلاها و همان عواقب برايش متصور است؛ فرقى بين ما و آن‌ها نيست.
ديدار با اعضاى هيأت دولت 17/07/1384
36. ما بيشتر...
علاوه بر اين كه هر فرد مسلمانى احتياج دارد به اين كه در اين ماه ذخيره‌ى تقوا و پرهيزگارى و تهذيب و تزكيه را براى خود فراهم كند، ما منسلكين در سلك روحانيت، بيشتر از ديگران به اين معنا احتياج داريم. به قول آن عارف معروف كه مى‌گويد: آب كه از بركات الهى است، همه‌ى پليدي‌ها و ناپاكي‌ها را از بين مى‌برد. هر جسمى كه با آب تماس مى‌گيرد، پاك مى‌شود، ولى خود آب تحت تأثير تماس با ناپاك‌ها و ناپاكي‌ها، به تصفيه احتياج پيدا مى‌كند و خداى متعال در يك گردش طبيعى، آب را به بخار تبديل مى‌كند؛ به آسمان مى‌برد، از بالا مجدّداً به صورت قطرات باران به زمين برمى‌گرداند، پليدي‌ها را از آن جدا مى‌كند، آن را تصفيه مى‌كند و باز به صورت ماء طهور در اختيار افراد انسان و ساير موجودات قرار مى‌دهد.
گوينده‌ى اين سخن حكمت‌آميز مى‌گويد: اين جان شما، معارف شما، نصايح شما، بلكه خود قلب و روح شما، همان ماء طهورى است كه ناپاكي‌ها را از انسان‌ها مى‌زدايد، اما خود اين ماء طهور به‌تدريج به تصفيه و تزكيه احتياج پيدا مى‌كند و تزكيه و تصفيه‌ى آن، جز با يك عروج معنوى، جز با يك گردش معنوى به سمت علويات -كه آن هم با ذكر و دعا حاصل خواهد شد- ممكن نمى‌شود.
با ذكر، با توجّه، با توسّل، با مناجات، با نافله، با تضرّع در مقابل خداوند، با تفكّر در آيات آفاقى و انفسى، اين ماء طهور باز همان طهارت خود را به دست مى‌آورد؛ آماده مى‌شود تا باز هم با پليدي‌ها مواجه گردد و آن‌ها را از جسم و جان بشر و عالم بزدايد. ماه رمضان فرصت اين عروج معنوى است.
ديدار با علما و روحانيون در آستانه‌ى ماه مبارك رمضان 03/10/1376
37. خسته‌ي روحي
در راه‌هاى طولانى گاهى انسان قوّه هم دارد، زانو و پاها اصلاً خسته نشده، اما آدم از حركت خسته‌ى روحى مى‌شود. اين خستگى روحى انسان را از رسيدن به اهداف باز مى‌دارد. براى اين كه اين خستگى روحى پيش نيايد -كه از خستگى جسمى گاهى خطرش هم بيشتر است- استمداد از پروردگار، توكل به خدا و اميدوارى به كمك الهى لازم است؛ اين را از دست ندهيد و اين را داشته باشيد.
بيانات در ديدار اعضاى هيأت دولت 17/07/1384
38. فقط صورت‌سازي نباشد
در مراسم مذهبى به روح مراسم توجه كنيد. فقط صورت‌سازى نباشد؛ انسان شعرى بخواند، اشكى بگيرد يا بريزد. روح دعا و نماز عبارت است از ارتباط با خدا، آشنا شدن با خدا، بهره بردن از معنويت، پاكيزه كردن و پيراستن روح و پالايش كردن ذهن از وسوسه‌ها. نماز را با توجه و اول وقت بخوانيد. تحجر بد است. فكر نكردن در لايه‌هاى زيرين ظواهر، عيب بزرگى است. مواظب باشيد به اين عيب دچار نشويد.
در ديدار دانشجويان و اساتيد دانشگاه‌هاى استان كرمان 19/2/1384
39. هم‌پاي دانايي
توصيه مى‌كنم كه به عمق‌ها توجه كنيد و آن را بطلبيد؛ از ظواهر هم دست نكشيد. اين خطاست كه كسى خيال يا توهم كند كه بايد باطن را درست كرد، ظاهر مهم نيست؛ نه‌خير، همين ظاهر انسان را به وادى‌هاى گوناگونى مى‌كشاند. ظاهر دينى، ظاهر اسلامى، پاي‌بندى به تعبد دينى، همين مجالس دعا، همين مجالس توسل به ائمه عليهم‌السّلام لازم است، منتها همه‌ى اين‌ها را با دانايى هم‌راه كنيد.
ديدار با دانشجويان و اساتيد دانشگاه‌هاى استان كرمان 19/2/1384
40. قدر جواني
مهم‌ترين مظهر قدردانى از جوانى همين است كه از اين صفا و نورانيت و از اين ناآلودگى و پيراستگى طبيعى انسان جوان استفاده كنيد و خود را در زمينه‌هاى تزكيه و اخلاق پيش ببريد. اين إن‌شاءالله ذخيره‌ى همه‌ى زندگى شما خواهد شد. راهش هم رعايت دو نكته است؛ ذكر و توبه.
ذكر يعنى ياد. ياد در مقابل غفلت است؛ غفلت از خدا، غفلت از وظيفه و مسئوليت، غفلت از هنگام حساس مواجهه با مأموران الهى در عالم ملكوت، عالم بعد از عبور از جسمانيت، و محاسبه‌ى بزرگ انسان در مقابل خدا در قيامت. اين يادها تعيين‌كننده است. [...]
نكته‌ى ديگر توبه است. ممكن است كسى بگويد ما كه جوانيم و هنوز عمرى از ما نگذشته كه مثل شما گناه زيادى كرده باشيم و محتاج توبه باشيم. نه، اين درست نيست؛ توبه وظيفه‌ى هميشگى انسان است. پاك‌ترين انسان‌ها هم بايد توبه كنند.
ديدار با دانشجويان دانشگاه شهيد بهشتى 22/2/82
منبع: خبرگزاری فارس
/ن
