5 آبان 1389 / 19 ذیقعده 1431 / 27 اکتبر 2010

1) 5آبان ماه سال1359 هجري شمسي: خرمشهر شهر خون و قيام به اشغال ناميمون ارتش بعثي عراق درآمد. در جريان جنگ تحميلي، رژيم صهيونيستي عراق با چندين لشكر زرهي و انبوهي از تجهيزات نظامي به خرمشهر حمله نمود و قصد داشت در ظرف چند ساعت اين شهر را تصرف كند اما با مقاومت ايثارگرانه سپاه اسلام و ساكنان غيور شهر روبرو شدند به طوريكه پس از 35 روز و با تحمل خسارات بسيار شديد توانست خرمشهر را اشغال كند. ناگفته نماند پس از اين مدت هم خيانت خائنان داخلي درپيشبرد مقاصد شوم دشمن تأثير بسيار داشت. اما سرانجام پس از 20ماه رزمندگان دليراسلام در خردادماه سال 1361شمسي خرمشهر را ازلوث وجود دشمن پاك كردند و اين شهر قهرمان پرور را آزاد ساختند.

2) 5آبان ماه سال 1367هجري شمسي: آيت الله حاج سيّد روح الله خاتمي نماينده امام و امام جمعه يزد بدرود حيات گفت. ايشان به تعبير حضرت امام روشنفكري متديّن و مجتهدي بزرگواربود كه در قرن اخير مسلماً كم نظير بود. آيت الله خاتمي در كنار تدريس به مبارزه با رژيم طاغوت مي‎پرداخت و از روحانيون مبارز و فعّال در وقايع قيام 15خرداد بشمار مي‎رفت. آن عالم والامقام به تهذيب و تزكيه نفس اهميّت فراوان مي‏داد و به رعايت موازين اخلاقي و رفتاري بسيارمقيّد بود. به همين جهت تشكيل كلاسهاي درس اخلاق را ضروري مي‏دانست. حضرت امام خميني(ره) كه پس ازشهادت آيت الله صدوقي ايشان را به امامت جمعه يزد منصوب كرده بودند در بخشي از پيام خويش به مناسبت درگذشت اين عالم زاهد فرمودند: « او با گوشت و پوست خود مبارزه را مي‎فهميد و سختي‎هاي آن را چون شربتي گوارا مي‎نوشيد، او يار و پناه محرومان بود. او يك عمر با تحجر و واپس گرايي جنگيد و يكي از طرفداران بي‎بديل اسلام ناب محمّدي (ص) در عصر فريب و خود پرستي بود، او پاك زيست و پاك مرد و پاك در جوار ربّش آرميد.»

3) افتتاح تصفيه خانه آب تهران (1344 ش)

4) رحلت عالم بزرگوار و فقيه جليل آيت‏اللَّه "سيد احمد زنجاني" (1352 ش) آيت‏اللَّه سيداحمد زنجاني در حدود سال 1269ش (1308ق) در شهرستان زنجان به دنيا آمد و دوره مقدماتي و سطوح را در زادگاه خود به پايان برد. سپس براي ادامه تحصيل و تكميل مباني علمي خويش راهي حوزه علميه قم شد و نزديك به ده سال از محضر پر فيض آيت‏اللَّه شيخ‏عبدالكريم حائري يزدي، مؤسس حوزه علميه قم، بهره‏ها برد تا به مقام والاي اجتهاد دست يافت. وي پس از رحلت آيت‏اللَّه حائري به آيت‏اللَّه سيدمحمدحجت كوه‏كمره‏اي پيوست و به دليل كسالت آيت‏اللَّه حجت، ايشان امور مربوط به استفتائات دفتر آن مرجع بزرگ و اقامه نماز باشكوه جماعت در مدرسه فيضيه را انجام مي‏داد. پس از رحلت آيت‏اللَّه حجت، اقامه نماز جماعت مدرسه فيضيه، رسماً بر عهده آيت‏اللَّه زنجاني قرار گرفت. آيت‏اللَّه زنجاني از دهه 1320 با حضرت امام خميني(ره) آشنا شد و جلسات بحث علمي متعددي با حضور آن دو بزرگوار تشكيل مي‏شد. اين عالم سترگ در طول حيات پر بار علمي خويش علاوه بر سال‏ها تدريس، به تاليف كتب ارزشمندي نائل شد كه برخي از آنها بدين قرارند: اربعين، اَفواهُ الرِّجال، فروقُ الاحكام و بيست كتاب ديگر. آيت‏اللَّه سيد احمد زنجاني سرانجام پس از سال‏ها كوشش در راه دين و نشر فقه جعفري در پنجم آبان 1352 ش برابر با 29 رمضان 1339 ق در 83 سالگي ديده از جهان فروبست و پس از تشييعي باشكوه، در جوار حضرت معصومه(سلام الله علیها) به خاك سپرده شد.

5) درگذشت محقق و دانشمند فرزانه استاد "سيد جلال ‏الدين محدث ارموي" (1358 ش) استاد سيدجلال ‏الدين محدث محدّث ارموي، مدرس، محقق، مصحّح و اديب معاصر، در آذرماه 1283 ش در شهر اروميه به دنيا آمد. وي پس از اتمام تحصيلات مقدماتي در زادگاه خود و فراگيري ادبيات فارسي، به مشهد رفت و فقه، اصول، ادب، تاريخ و حديث و رجال را در محضر علماي مشهد فرا گرفت. اين استاد گرانقدر به علت شوق بسيار به مطالعه و نيز تحقيق در زمينه علوم حديث، در جواني از طرف آيت‏اللَّه سيدحسين عرب‏باغي، از علماي اروميه، - با اين كه سيدجلال‏الدين در صنف روحانيت نبود - لقب محدث گرفت. استاد محدث ارموي پس از پايان تحصيلات به استخدام وزارت فرهنگ درآمد و براي تدريس، راهي تبريز شد. وي در سال 1320 ش به هنگام ورود روس‏ها به آذربايجان، به تهران رفت و رياست بخش كتب خطي كتابخانه ملي ايران را به عهده گرفت. استاد محدّث ارموي همچنين دكتراي الهيات در رشته علوم منقول را اخذ كرد و در دانشكده معقول و منقول تدريس مي‏نمود. علاوه بر آن اين مدرس بزرگ، از علما و مراجع، اجازات بسياري كسب نمود كه اجازه روايت از آقا بزرگ تهراني و شيخ محمدعلي معزّي دزفولي از آن جمله است. علامه ارموي بعد از بازنشستگي در 1347، تا پايان عمر به تأليف كتاب مشغول بود. محدث ارموي داراي كتابخانه‏اي با كتاب‏هاي خطي نفيس فراوان بود و لذا در شناختن نسخه‏هاي قديمي و خطي بسيار ماهر بود. او يكي از پركارترين محققين علوم حديثي و ادبي عصر اخير بود و همتي عالي و پشتكار عجيبي داشت. وي در راه تحقيق، خستگي و مشقت را نمي‏شناخت به طوري كه در بعضي موارد، حاشيه و تعليق او بر يك كتاب، از اصل متن بيشتر بود. كتاب‏هايي كه وي تصحيح و تحقيق و چاپ نموده است بالغ بر 45 جلد مي‏باشد. كتب عشق و محبت، ايمان و رجعت در 4 جلد و تشريحُ الزَلازل باَحاديثِ الاَفاضل و نيز كشفِ الكُربة در شرح دعاي ندبه كه حاصل شصت سال كار اوست، از جمله آثار اين استادِ محقق مي‏باشند. استاد سيدجلال‏الدين محدث ارموي سرانجام در پنجم آبان 1358 ش برابر با پنجم ذي‏حجه 1399 ق در 75 سالگي بر اثر سكته قلبي در تهران در گذشت و در جوار آرامگاه شيخ ابوالفتوح رازي واقع در حرم حضرت عبدالعظيم(ع) در شهر ري به خاك سپرده شد.

6) تولد زنده یاد حسین کاظمی نقاش معاصر 1303 ش

7) درگذشت "كمال الدين فارسي" رياضي‏دان ايراني(718 ق) كمال الدين فارسي رياضي‏دان و فيزيك‏دان ايراني در جواني براي كسب علم و فضيلت به سفر پرداخت تا از دانش استادان برجسته‏ي عصر خود،بهره گيرد. با اين كه مدت عمر او كوتاه بود، اما آثار بديعي در رياضيات و نورشناسي بر جاي گذاشت. مهم‏ترين اثر به جا مانده ازكمال الدين فارسي، رساله‏ي تَذكِرَةُ الاحباب مي‏باشد كه در مورد نظريه‏ي اعداد، تحرير شده است. مطالعه و بررسي اين رساله نشان مي‏دهدكه او رياضي‏داني مبتكر و صاحب انديشه‏اي نو و دقيق بوده است. از ديگر آثار اين رياضي‏دان ايراني، مي‏توان به كتاب تنقيح المناظر اشاره كرد كه هنوز هم به عنوان يك كتاب مرجع مورد استفاده‏ي پژوهشگران است.

8) انقعاد معاهده‏ي "اَرزَنةالروم" ميان ايران و عثماني(1238 ق) پس از شكست دولت عثماني از ايران،دولت مزبور تقاضاي صلح نمود و معاهده‏اي در ارزنة الروم در ذي قعده‏ي سال 1238 ق بين نمايندگان طرفين به امضا رسيد كه شامل هفت ماده بود. به موجب اين عهدنامه، دولت ايران ولاياتي را كه از عثماني تصرف كرده بود باز گرداند ودولت عثماني نيز تعهد كرد كه به زوّار ايراني آزار نرساند و مالكيت ايران را بر بندر خرمشهر،جزيره‏ي خضر و ساحل چپ اروند رود و نيز حق كشتي راني در اين قسمت رودخانه را به رسميت بشناسد. همچنين قرار شد هر دولت در پايتخت يكديگر سفير و نماينده داشته باشد.

9) 27اكتبرسال1492 ميلادي: در آستانه سفر كريستف كلمب سواحل شرقي كوبا كشف شد و اسپانيائي‎ها از همان ابتداي ورود به اين جزيره به استثمار مردم اين سرزمين و غارت منابع طبيعي آن پرداختند. گفتني است درآن زمان نزديك به يك ميليون تن از اقوام مختلف سرخپوست دركوبا سكونت داشتند و استثمار آنان در سال1511ميلادي به اوج خود رسيد. در ادامه سياست استعماري، اسپانيا با انتقال برده‏هاي سياه پوست از آفريقا به كوبا و ايجاد مزارع و كارخانه‎هاي متعدد در اين جزيره آن سرزمين را به صورت پايگاه اصلي استقرار قواي استعمارگر خود درآورد. قابل توجه است كه دولت اسپانيا براي نفوذ كامل خود بركوبا، به قتل عام سرخپوستان يعني ساكنان اصلي اين سرزمين پرداخت. سرانجام شورش‎هاي مردم كوبا مبدّل به نهضت استقلال طلبانه شد ولي با فراز و نشيب‎هاي فراوان مواجه گشت و در سال 1898ميلادي استعمارآمريكا جايگزين اسپانيا گرديد. اين كشور در سال 1902ميلادي به استقلال كامل دست يافت.

10) آغاز حكومت هيأت مديره فرانسه در جريان انقلاب اين كشور (1795م) با پيروزي انقلاب كبير فرانسه و اعلام جمهوري اول در آن، مجلس جديد اين كشور معروف به كنوانسيون، قدرت را در دست گرفت و پس از چندي، دوره ترور يا وحشت با اعدام بسياري از افراد به اتهام مخالفت با انقلاب، آغاز شد. دوره حكومت مجلس كنوانسيون بيش از سه سال به طول انجاميد تا اينكه در آوريل 1795م، قانون اساسي جديدي به تصويب رسيد كه براساس آن، قوه مجريه به هيأتي متشكل از پنج نفر موسوم به هيأت مديره، و قوه مقننه به مجلسي با يك‏صد و پنجاه نماينده واگذار شد. با روي كار آمدن هيأت مديره در 27 اكتبر 1795م، فصل جديدي در انقلاب فرانسه آغاز شد. در اين دوره كه به دوره حكومت هيأت مديره شهرت يافت، پُل باراس، رئيس كنوانسيون به رياست هيأت مديره انتخاب شد و با اختيارات وسيعي كه در مدت حكومت بر فرانسه داشت به پادشاه جمهوري معروف گرديد. در اين زمان، اجتماع و حكومت سابق به كلي در هم كوبيده شد و حكومت و نظام جديدي روي كار آمد. مردم كه از مبارزه و مجادله و كشتار به تنگ آمده بودند خواستار بازگشت نظم و ترتيب بودند. هرچند كه هيأت مديره با تصويب قانون اساسي جديد درصدد نظم بخشي به امور بود، با اين حال رواج فساد در اواخر حكومت هيأت مديره و بحران هايى كه بر اثر هرج و مرج داخلي و جنگ‏هاي خارجي بروز كرده بود، زمينه را براي انقلاب تازه‏اي فراهم مي‏ساخت. اين مسائل به همراه اختلافات عميق بين سلطنت‏طلبان و جمهوري خواهان همچنان ادامه يافت تا اينكه ناپلئون بُناپارت به عنوان يكي از فرماندهان ارشد ارتش در نهم نوامبر 1799م، طي كودتايي زمام امور را به دست گرفت و حكومت هيأت مديره را پس از چهار سال زمام‏داري، سرنگون ساخت.

11) مرگ "لويي بلان" نظريه‏پرداز برجسته فرانسوي (1882م) لويى بلان، نظريه‏پرداز فرانسوي در چهارم آوريل 1812م در مادريد اسپانيا به دنيا آمد. او پس از چندي راهي فرانسه شد و در آن سامان اقامت گزيد. بلان پس از طي تحصيلات خود، وارد فعاليت‏هاي سياسي و اجتماعي شد و به ارائه نظرات خود پرداخت. او مدافع سرسخت كارگران و رفاه حال آنان بود و براي اولين بار پيشنهاد كرد كه كارگران در كارخانه‏ها سهام داشته باشند. بلان در اين زمينه چندين طرح ارائه نمود كه اهدافي چون تهيه سرمايه توسط دولت از طريق انتشار اوراق قرضه، تعيين دستمزدهاي برابر براي همگان، توزيع سود بين كارگران، بيماران و سالمندان و اختصاص بخشي از سود به سرمايه‏گذاري‏هاي بعدي و... از آن جمله‏اند. بر اثر تلاش‏هاي لويى بلان، مصوبه‏اي به امضاي هيأت وزيران فرانسه به امضا رسيد كه بر اساس آن، دولت فرانسه متعهد گرديد موجوديت كارگران را با ايجاد كار تضمين نمايد. هم‏چنين طرح ايجاد انبارهاي دولتي، بيمه دولتي و ملي كردن بانك‏هاي فرانسه از ديگر پيشنهادات وي بود كه در آن زمان عملي نگرديد. بلان در كتاب خود به نام سازمان كار، نظام اجتماعي جديدي را ترويج مي‏كرد كه مبناي آن روي اين اصل قرار گرفته بود كه از هر كس به فراخور استعدادش بگيريد و به هر كس طبق احتياجش بدهيد. وي بر اين عقيده بود كه رقابت آزاد بر دستمزدها تاثير مي‏گذارد و ماشينيزم باعث بيكاري كارگران مي‏شود، بنابراين، اين دو مقوله را به شدت مورد حمله قرار مي‏داد. لويي بلان سرانجام در 27 اكتبر 1882م در هفتاد سالگي درگذشت.

12) روز استقلال رسمي "نروژ" و پايان اتحاد با سوئد (1905م) در سال 1814م، به پاس خدمات سوئد در شكست دادن قواي ناپلئون بُناپارت امپراتور فرانسه، كنگره ويِن كه براي بررسي اوضاع اروپا و تقسيم‏بندي جديد اين قاره تشكيل شده بود نروژ را بر خلاف رضايت مردم آن، ضميمه سوئد نمود و در همين سال قانون اساسي آن تدوين شد. از اين پس استقلال نروژ عملاً از بين رفت و نروژيان سر به شورش برداشتند. مردم استقلال طلب اين كشور كه خواهان حكومتي مستقل بودند براي كسب استقلال خود دست به مبارزه زدند. سرانجام رهبران سوئد و نروژ با استقرار سلطنت دوگانه‏اي متشكل از پادشاهي سوئد - نروژ به توافق رسيدند، تا اين كه در 27 اكتبر 1905م استقلال مسالمت‏آميز اين كشور از سوئد حاصل گشت و حكومت مشروطه سلطنتي برقرار شد. هم‏چنين هفدهم مه و روز قانون اساسي در اين كشور، به عنوان روز ملي نروژ انتخاب شده است.

13) آغاز جمهوري چهارم فرانسه پس از جنگ جهاني دوم (1946م) پس از حمله آلمان نازي و اشغال فرانسه در ژوئن 1940م، جمهوري سوم فرانسه كه از سال 1870م آغاز شده بود، پس از هفتاد سال پايان يافت. با پيروزي متفقين در جنگ جهاني دوم و برگزاري همه‏پرسي در فرانسه، قانون اساسيِ چهارمين دوره جمهوري فرانسه به تأييد مردم اين كشور رسيد و بدين ترتيب جمهوري چهارم فرانسه آغاز شد. از ويژگي‏هاي اين دوره از جمهوري بايد از عدم ثبات سياسي و اختلاف‏ها و برخوردهاي شديد ميان حزب كمونيست و شارل دوگل نظامي برجسته، سياست‏مدار مشهور و رئيس‏جمهور وقت فرانسه ياد كرد. در اين جمهوري كه دوازده سال به طول انجاميد، به دليل مشكلات گسترده اقتصادي در فرانسه، سي و سه دولت بر سر كار آمدند. شكست فرانسه در برابر مبارزات آزادي‏بخش مردم مسلمان الجزاير و نيز بحران‏هاي سياسي در داخل كشور به ويژه درباره قانون اساسي، جمهوري چهارم فرانسه را با ناكامي روبرو كرد و سبب ايجاد جمهوري پنجم در اين كشور در سال 1958 شد.

14) تولد "دايلن تامْس" شاعر معروف انگليسي (1953م) دايْلن تامْسْ، اديب انگليسي در 27 اكتبر 1914م در اين كشور به دنيا آمد و تنها تا دوره دبيرستان تحصيل نمود. در اين زمان، تامس به ادبيات و نگارش روي آورد و از راه بازيگري، بررسي كتاب، نوشتن برنامه‏هاي راديويى و... گذران زندگي مي‏كرد. تامس نخستين شعرش را در شانزده سالگي به چاپ رساند و اولين مجموعه كوچك شعرش را زماني منتشر كرد كه فقط 19 سال داشت. وي در 24 سالگي جايزه ادبي اسكار را دريافت نمود و از آن پس، بيش از پيش اشعارش را در مجلات انگليسي و امريكايى به چاپ رساند. كارهاي تامس، مدرن و پيشرفته و تا اندازه‏اي تحت تاثير كتاب مقدس قرار داشت. به نظر تامس، شعر، جرياني موزون و روايى، از ظلمتي پوشيده به مكاشفه‏اي عريان است. هم‏چنين شعر بايد علل پنهان را به حيطه آشكار روشنايى بكشاند. اشعار تامس به سبب قدرت غنايى، جنبه‏هاي سورئاليستي و ذهني، استعاره‏هاي فشرده زنده و جناس‏ها و الگوهاي پيچيده صدا و معني، اهميت يافته‏اند. بيشتر اين اشعار از شيفتگي شاعر به شكوه و عظمت تكوين زندگي و رويش و مرگْ، مايه مي‏گيرند. نخستين آثار منثور تامس، داستان‏هاي كوتاهي بود كه در كتابي با عنوان ماجراهاي تجارت پوست، گردآمده است. وي در دهه 1940م، در زمينه فيلم و فيلم‏نامه هم كار كرد و آثاري مردم پسند و فكاهي، اما درعين حال به نثر شاعرانه نوشت كه بيانگر عشق بسيارش به زندگي بودند. ذوق هنريِ توفان آساي تامس، گزينش خيره كننده اما دقيق القاب و صفات و تحريف‏هاي به ظاهر تب‏آلودي كه در واقع حاصل بازسازماندهي بسيار دقيق و سردند، همواره شكوه‏مند بوده‏اند. اما از سوي ديگر، كشف بسياري از سطرها كه هم‏چون بهترين شعرها، ترجمه ناپذيرند، باعث شَعَف‏انگيزيِ آثار تامس شده است. تامس مي‏گفت به عشق انسان و در ستايش خدا قلم زده‏ايم. از اين روست كه عشق به انسان و ستايش خدا در شعرهاي او موج مي‏زنند. شعر تامس غريزي است نه عقلاني و گرچه افراط كار و انباشته از واژه و تصوير است، اما از فضيلت نيز به وفور برخوردار مي‏باشد. از مهم‏ترين آثار وي مي‏توان به نقشه عشق، هجده شعر و خواب روستا اشاره كرد. دايلن تامس سرانجام در نهم نوامبر 1953م در 39 سالگي درگذشت.

15) كودتاي ژنرال "محمد ايوب‏خان" در پاكستان (1958م) يازده سال پس از استقلال پاكستان، در حالي كه اين كشور دوره‏اي از بي‏ثباتي سياسي را پشت سر مي‏گذاشت ژنرال محمد ايوب خان، از فرماندهان ارتش پاكستان، در كودتايى بدون خون‏ريزي در 27 اكتبر 1958م، قدرت را در اين كشور به دست گرفت. و اسكندر ميرزا به عنوان اولين رئيس‏جمهور پاكستان مجبور به كناره‏گيري از قدرت شد. وي كه ابتدا فرماندهي ارتش و سپس وزارت دفاع را بر عهده داشت، قبل از كودتا جانشين رئيس جمهور بود. پس از كودتا، وي با در اختيار گرفتن سمت‏هاي رياست جمهوري و نخست وزيري، در پاكستان حكومت نظامي اعلام كرد. ايوب‏خان، اگر چه هفت سال بعد در انتخابات رياست جمهوري 1965م به پيروزي رسيد، اما به تدريج به سبب افزايش مشكلات اقتصادي و سياسي، با شورش‏هاي مردمي روبرو شد. بنابراين وي تصميم گرفت برخي از آزادي‏هاي اجتماعي را احياء نمايد. در همين رابطه به ايجاد هسته‏هايي به نام واحدهاي دموكراتيك بنياني، پرداخت. ژنرال ايوب خان پس از اين كه نتوانست براي تحقق خواسته‏هاي مردم مسلمان پاكستان كار مهمي انجام دهد. پس از يازده سال حكومت، در سال 1969م، قدرت را به داماد خود، ژنرال يحيي خان واگذار كرد.

16) روز ملي و استقلال "تركمنستان" از اتحاد جماهير شوروي سابق (1991م) جمهوري تركمنستان در گذشته‏هاي دور جزو قلمرو ايران به شمار مي‏رفت. اين وضعيت از حدود 500 سال قبل از ميلاد تا قرن نوزدهم، با فراز و نشيب‏هايى همراه بود و اقوام گوناگوني بر آن حكومت داشتند. در قرن نوزدهم، روسيه به تركمنستان نفوذ كرد و پس از مدتي جنگ با تركمن‏ها در سال 1881م آن‏ها را شكست داد. تركمنستان پس از انقلاب كمونيستي در سال 1917م، صحنه درگيري كمونيست‏ها با ملي‏گرايان بود. سرانجام كمونيست‏ها پيروز شدند و تركمنستان در سال 1924م به عنوان يكي از جمهوري‏هاي شوروي شناخته شد. پس از 67 سال و در پي شكست نظام كمونيستي در شوروي كه به تجزيه اين كشور منتهي گرديد، شوراي عالي تركمنستان در 27 اكتبر 1991، استقلال اين جمهوري از شوروي را تصويب نمود. جمهوري تركمنستان كه در حاشيه درياي خزر واقع شده، بيش از 488 هزار كيلومتر مربع وسعت دارد و با كشورهاي ايران، افغانستان، ازبكستان و قزّاقستان همسايه است. جمعيت ازبكستان در حدود 4/5 ميليون نفر بوده و پيش‏بيني مي‏شود تا سال 2025م جميعت آن بيش از 6 ميليون نفر خواهد بود. پايتخت تركمنستان عشق آباد نام دارد و واحد پول اين كشور منات مي‏باشد. مليت مردم تركمنستان تركمن و زبان رسمي آن‏ها تركمني است. بيش از 87% مردم تركمنستان، مسلمان هستند.

5 آبان 1389 / 19 ذیقعده 1431 / 27 اکتبر 2010

تازه های مقالات

بیشترین بازدید هفته