آشنايي با آستان مقدس امامزداگان پنج تن لويزان
نويسنده:زهرا باقري
آدرس دقيقي نيازنيست،تقريباً تمام ساکنين محله ي شيان ،اين بارگاه با عظمت را مي شناسند،ازهرکه بپرسي ،بي تامل آنجا را نشانت مي دهد و ما غرق درهيجان حضور هرلحظه اشتياقمان بيشتر مي شد!
در کنارخيابان فرشادي ،درب ورودي امامزاده کاملاً مشخص بود،درب سبز رنگي که به تو نويد مهماني را مي داد!از همان
درب سبزرنگ که وارد شوي،سمت راست زيارت نامه ي اهل قبور را نصب کرده بودند،همان زيارت نامه اي که اگربخواني تمام گناهان اهل قبوربخشيده مي شود،همان دعاي معروف :بسم الله الرحمن الرحيم،السلام علي اهل لا الا الا الله ،من اهل لا اله الا الله ،يا...و همين دعا بسياري از حرفهاي نگفته را با تو بازگو مي کند،که بايد کمي مراقب باشي ،فضاي اين جا با ديگرامامزاده هايي که تا به حال ديده اي متفاوت است!
بعد ازخواندن دعا براي رفتن به امامزاده ،دو راه مقابلمان بود،سمت راست جاده اي خاکي و روبه رو ،راهي پراز پله!و ما راه مستقيم را برگزيديم!و من به ياد اين جمله افتاده بودم «ازمقامات تبتل تا فنا،پله پله تا ملاقات خدا!!»و غرق در سکوت و صد البته توجه حرکت کرديم و درهرقدم سعي مي کرديم اززندگي مادي خارج شويم،از همه ي درگيري ها ودلمشغولي هاي اين دنياي خاکي ،و با قدم گذاشتن به پله ي بالاتراميد آن داشتيم که به خدا نزديک تر شده باشيم،اميد داشتيم که حداقل،لايق اين مهماني عظيم باشيم!
آخرين پله را که طي کرديم،خيل عظيمي از قبورمطهرمقابلمان نمايان شدند ،قبورشهدا که عطرشهادت را درفضا پخش مي کرد در کنارديگرسفرکرده ها ،حال و هواي آن جا را معنوي کرده بود،خوشا به حال آنان که درجواراين پنج امامزاده آرميده اند !مي گويند قبرستان عمومي لويزان اينجا،در کنار امامزاده پنج تن ،به مساحت 3هکتار واقع شده است.اما ما،هنوزضريح مطهر را نديده!
سمت راست مان گنبد فيروزه اي رنگي با دو گلدسته قرارداشت،دورتا دورحرم شريف هم قبوربودند و درميان آن ها قبري با نام آشنا را ديديم،حاج علي اربابي ،استاد قرآن که چند سال قبل رحل عزيمت بربسته بودند.
علي اربابي ازاستادان پيش کسوت ،مدرس و داور با سابقه قرآن کريم،بعد از تحمل مدت ها رنج و بيماري روز پنجشنبه 17 اسفند ماه 1385دارفاني را وداع گفت:استاد اربابي با عشق و علاقه ذاتي که نسبت به يادگيري قرآن داشت و با پيگيري مجدانه و حضور درمحضراساتيد بزرگي چون شيخ القراء «مصطفي اسماعيل»استاد «محمود علي البناء»استاد «احمد رزيقي»و ديگر اساتيد بزرگ مصري و همچنين ضبط و جمع آوري تلاوت هاي اين اساتيد امکان يادگيري فنن قرائت قرآن کريم را براي جوانان کشور فراهم آورد و درطول 37 سال تلاش درمسيرتعليم قرآن کريم ده ها مربي استاد و قاري قرآن تربيت کرد.
بر روي مزارمطهرش نوشته شده ،ابو الشهيد!که به فرموده ي مقام معظم رهبري ،با تقديم شهيدي والا مقام در زمره سرمايه گذاران انقلاب و اسلام و صابران محتسب قرار گرفت.به فاتحه اي از کنارش گذشتيم و خود را روبه روي ضريح مطهرپنج امامزاده يافتيم!
دراين مکان مقدس،پنج مرد خدايي به نام هاي سيد حسين ،سيد سالم ،سيد ابوطالب ،سيد رحيم و صائم آرميده اند.
1-سيد حسين (ع)نسب شريف سيد حسين بن ابراهيم بن محمد اليماني بن عبيدالله بن الامام موسي کاظم(ع)به گفته علامه نسابه سيد ابوالحسن عمري،ازاعلام قرن پنجم هجري درشهر ري به شهادت رسيده است،درآن جا صاحب فرزنداني بوده است او مکني به ابوعبدالله و سيدي بسيارجليل القدر ،عظيم الشان و بزرگوار بوده است.ظاهراً اودر جريان قيام حسن بن علي الاطراوش شرکت داشته و در حدود سال 300هجري قمري در شهر ري به شهادت رسيده و دراين مکان به خاک سپرده شده است.
2-سيد سالم(ع)پس از سيد حسين،سيد سالم بن ابي طاهر ابراهيم بن ابي جعفر محمد بن ابراهيم بن محمد اليماني بن عبيدالله بن الامام موسي کاظم (ع)،که نوه برادري سيد حسين مقتول است،دراين بقعه مدفون مي شود.
3-سيد ابوطالب(ع):و پس ازسيدسالم ،سيد ابوطالب محمد ابن عبدالله بن محمد بن ابراهيم بن محمد اليماني بن عبدالله بن الامام موسي الکاظم(ع)،که نوه ي برادري سيد حسين مقتول است دراين مکان مدفون مي شود.اين سه تن از سادات موسوي و از اعلام قرن سوم و چهارم هجري به شمار مي روند و از بزرگان سادات موسوي شهر ري بودند .آنان به زهد و تقوي آراسته بودند و منشأ آثار و برکاتي براي اهالي اين ديار شدند.
4-سيد رحيم(ع):چهارمين شخصيت که دراين بقعه متبرکه مدفون است،سيد ابو محمد عبدالرحيم است که نسبت شريفش با 12 واسطه به امام صادق (ع) منتهي مي شود.
او سيدي بسيارجليل القدر،عظيم الشان و با جلالت و عاليقدربود.او ازبيت نقابت و شهادت به شمار مي رفت.جدش ابو عبدالله محمد در زمان خليفه معتضد بالله عباسي يا معتصم بالله عباسي درشهرري به شهادت رسيد.او فرزندي داشت به نام سيد ابو الحسن جعفرکه ملقب به زکي بود.او ابتدا درقزوين سکونت داشت و سپس به شهر ري مهاجرت نمود و در جريان يکي از قيام علويان دراين شهر به شهادت رسيد.از او فرزند بزرگواري ماند که ثمره آن سيد ابو محمد عبدالرحيم است.
5-سيد صائم(ع):آخرين شخصيتي که در اين مزارمتبرک مدفون است نواده بزرگوار امام حسن (ع)است که نسب شريفش با 22 واسطه به آن حضرت منتهي مي شود.او سيدي جليل القدر و بسيارعظيم الشان و نواده برادري حضرت عبدالعظيم حسني (ع)است.خاندان او ازابهرزنجان به شهر ري مهاجرت نموده و جدش سيد تاج الدين بن حسين نخستين شخص ازاين خاندان است که درمنطقه حرادي ري که ظاهراً همين مکان فعلي است سکونت اختيارنموده و سپس به سمنان رفت.فرزندان و نوادگان او در حرادي ماندند و منشأ آثار و برکاتي براي اهالي آن ديارشدند.سيد محد به آن جهت به صائم معروف شد که دايم در روزه بود و به محمد الصائم ملقب گشت .وفات وي در نيمه دوم قرن هشتم هجري اتفاق افتاده است.
بي جا نبود که در بدو ورود نذري را ازدل گذراندم و نيت کردم که اگر پذيرفته شد،در حرم عبدالعظيم (ع)آن را ادا کنم!در مطالعاتم،اختلافي مي بينم،مي گويند که اين بزرگواران همگي پسران شيث ،فرزند کاظم،فرزند سجاد امام چهارم شيعيان هستند و رفع ابهامم با پاسخ ازسوي بروشور تحقيقاتي به نام «آشنايي با آستان مقدس امامزادگان پنج تن لويزان»که توسط هيات امناء آستان مقدس و دفترنمايندگي اوقاف و امورخيريه شمال شرق که امامزادگان لويزان را به فرزندان کاظم ابن زين العابدين انتصاب داده اند بدان خاطراست که سه تن ازآنان ازنوادگان امام کاظم(ع) و يک نفرازآنان نواده امام جعفرصادق(ع) وي از آنان پدرش زين العابدين بوده که با امام زين العابدين (ع)اشتباه گرفته شده است.
اما در مورد خود بنا آمده است که 130 سال قبل اين بنا ساخته شده،بقعه اي چهارگوش با پوشش گنبدي ،ضريح آن مشبک و معروف به جعفري و سبزرنگ است که به صورت مربع درعهد قاجاريه ساخته شده است.امامزاده در سال 1376،بازسازي شد و مساحت آن به 4600 متر مربع افزايش يافت و تزيينات داخلي نيز به صورت آينه کاري درآمد.
درسال 1382 به همت هيئت امنا،خيرين و اهالي و زائرين و با همکاري سازمان اوقاف و امورخيريه ،تجديد بنا گرديد و در چهارضلع بنا چهارطاق نما ساخته است که درب ورودي روضه درطاق نماي جنوبي قراردارد .فضاي روضه نسبتاً وسيع است ودرانتهاي آن ضريح فلزي برروي پنج صورت قبرقرارگرفته است و مساحت آن به 580 مترمربع توسعه يافت.
غرق زيارت بودم که زائري به ديگري گفت،چقدراين امامزادگان با عظمت اند!به تصورم رسيد که شايد منظورشان ظاهر است ؟پس ،به سقف نگاه کردم که نوشته شده بود «لا اله الا الله»!مي بيني اينجا،حتي سقف آينه کاري هم حرف ازخدا مي زند،اين ذکر در گوشه گوشه ي هر آينه نقش بسته بود،انگارصد،نه هزار و يا شايد هزاران لا اله الا الله بود!فقط براي اين که بگويد ،چه عظمتي ازاين بالاتر!مگرمي شود براي خدا کاري کرد دو بي جواب باقي ماند؟مگرمي شود رنگ خدا «صبغه الله »شد و بوي خدا را نگرفت ؟چه بود،رمز حرمت اين امامزادگان ؟مگر جز ياد خدا کاري کردند و يا جزبراي خدا قدمي برداشتند؟
ما که مشتاق به ماندنيم اما هر رفتني را برگشتي بايد!و چه به جا گفته اند که ناگهان چقدرزود ديرمي شود و بايد رفت ،دل را مي گذاريم ،به اميد ديداري دوباره و هنگامه ي رفتن زيرلب،گوشه اي از زيارت نامه را که تازه آموخته ايم ،زيرلب به عنوان دعا مي خوانيم:الهي به حق الحسين و اخيه و جده ي و ابيه و امه ي و بنيه و شيعته ي و مواليه و زوار قبره ي و مجاوريه نجنا من الهم الذي نحن فيه و برحمتک يا ارحم الراحمين ،و چه همي بالاترازغيبت مولايمان؟اللهم عجل لوليک الفرج!
منبع:نشريه قدر،شماره 20.
در کنارخيابان فرشادي ،درب ورودي امامزاده کاملاً مشخص بود،درب سبز رنگي که به تو نويد مهماني را مي داد!از همان
درب سبزرنگ که وارد شوي،سمت راست زيارت نامه ي اهل قبور را نصب کرده بودند،همان زيارت نامه اي که اگربخواني تمام گناهان اهل قبوربخشيده مي شود،همان دعاي معروف :بسم الله الرحمن الرحيم،السلام علي اهل لا الا الا الله ،من اهل لا اله الا الله ،يا...و همين دعا بسياري از حرفهاي نگفته را با تو بازگو مي کند،که بايد کمي مراقب باشي ،فضاي اين جا با ديگرامامزاده هايي که تا به حال ديده اي متفاوت است!
بعد ازخواندن دعا براي رفتن به امامزاده ،دو راه مقابلمان بود،سمت راست جاده اي خاکي و روبه رو ،راهي پراز پله!و ما راه مستقيم را برگزيديم!و من به ياد اين جمله افتاده بودم «ازمقامات تبتل تا فنا،پله پله تا ملاقات خدا!!»و غرق در سکوت و صد البته توجه حرکت کرديم و درهرقدم سعي مي کرديم اززندگي مادي خارج شويم،از همه ي درگيري ها ودلمشغولي هاي اين دنياي خاکي ،و با قدم گذاشتن به پله ي بالاتراميد آن داشتيم که به خدا نزديک تر شده باشيم،اميد داشتيم که حداقل،لايق اين مهماني عظيم باشيم!
آخرين پله را که طي کرديم،خيل عظيمي از قبورمطهرمقابلمان نمايان شدند ،قبورشهدا که عطرشهادت را درفضا پخش مي کرد در کنارديگرسفرکرده ها ،حال و هواي آن جا را معنوي کرده بود،خوشا به حال آنان که درجواراين پنج امامزاده آرميده اند !مي گويند قبرستان عمومي لويزان اينجا،در کنار امامزاده پنج تن ،به مساحت 3هکتار واقع شده است.اما ما،هنوزضريح مطهر را نديده!
سمت راست مان گنبد فيروزه اي رنگي با دو گلدسته قرارداشت،دورتا دورحرم شريف هم قبوربودند و درميان آن ها قبري با نام آشنا را ديديم،حاج علي اربابي ،استاد قرآن که چند سال قبل رحل عزيمت بربسته بودند.
علي اربابي ازاستادان پيش کسوت ،مدرس و داور با سابقه قرآن کريم،بعد از تحمل مدت ها رنج و بيماري روز پنجشنبه 17 اسفند ماه 1385دارفاني را وداع گفت:استاد اربابي با عشق و علاقه ذاتي که نسبت به يادگيري قرآن داشت و با پيگيري مجدانه و حضور درمحضراساتيد بزرگي چون شيخ القراء «مصطفي اسماعيل»استاد «محمود علي البناء»استاد «احمد رزيقي»و ديگر اساتيد بزرگ مصري و همچنين ضبط و جمع آوري تلاوت هاي اين اساتيد امکان يادگيري فنن قرائت قرآن کريم را براي جوانان کشور فراهم آورد و درطول 37 سال تلاش درمسيرتعليم قرآن کريم ده ها مربي استاد و قاري قرآن تربيت کرد.
بر روي مزارمطهرش نوشته شده ،ابو الشهيد!که به فرموده ي مقام معظم رهبري ،با تقديم شهيدي والا مقام در زمره سرمايه گذاران انقلاب و اسلام و صابران محتسب قرار گرفت.به فاتحه اي از کنارش گذشتيم و خود را روبه روي ضريح مطهرپنج امامزاده يافتيم!
دراين مکان مقدس،پنج مرد خدايي به نام هاي سيد حسين ،سيد سالم ،سيد ابوطالب ،سيد رحيم و صائم آرميده اند.
1-سيد حسين (ع)نسب شريف سيد حسين بن ابراهيم بن محمد اليماني بن عبيدالله بن الامام موسي کاظم(ع)به گفته علامه نسابه سيد ابوالحسن عمري،ازاعلام قرن پنجم هجري درشهر ري به شهادت رسيده است،درآن جا صاحب فرزنداني بوده است او مکني به ابوعبدالله و سيدي بسيارجليل القدر ،عظيم الشان و بزرگوار بوده است.ظاهراً اودر جريان قيام حسن بن علي الاطراوش شرکت داشته و در حدود سال 300هجري قمري در شهر ري به شهادت رسيده و دراين مکان به خاک سپرده شده است.
2-سيد سالم(ع)پس از سيد حسين،سيد سالم بن ابي طاهر ابراهيم بن ابي جعفر محمد بن ابراهيم بن محمد اليماني بن عبيدالله بن الامام موسي کاظم (ع)،که نوه برادري سيد حسين مقتول است،دراين بقعه مدفون مي شود.
3-سيد ابوطالب(ع):و پس ازسيدسالم ،سيد ابوطالب محمد ابن عبدالله بن محمد بن ابراهيم بن محمد اليماني بن عبدالله بن الامام موسي الکاظم(ع)،که نوه ي برادري سيد حسين مقتول است دراين مکان مدفون مي شود.اين سه تن از سادات موسوي و از اعلام قرن سوم و چهارم هجري به شمار مي روند و از بزرگان سادات موسوي شهر ري بودند .آنان به زهد و تقوي آراسته بودند و منشأ آثار و برکاتي براي اهالي اين ديار شدند.
4-سيد رحيم(ع):چهارمين شخصيت که دراين بقعه متبرکه مدفون است،سيد ابو محمد عبدالرحيم است که نسبت شريفش با 12 واسطه به امام صادق (ع) منتهي مي شود.
او سيدي بسيارجليل القدر،عظيم الشان و با جلالت و عاليقدربود.او ازبيت نقابت و شهادت به شمار مي رفت.جدش ابو عبدالله محمد در زمان خليفه معتضد بالله عباسي يا معتصم بالله عباسي درشهرري به شهادت رسيد.او فرزندي داشت به نام سيد ابو الحسن جعفرکه ملقب به زکي بود.او ابتدا درقزوين سکونت داشت و سپس به شهر ري مهاجرت نمود و در جريان يکي از قيام علويان دراين شهر به شهادت رسيد.از او فرزند بزرگواري ماند که ثمره آن سيد ابو محمد عبدالرحيم است.
5-سيد صائم(ع):آخرين شخصيتي که در اين مزارمتبرک مدفون است نواده بزرگوار امام حسن (ع)است که نسب شريفش با 22 واسطه به آن حضرت منتهي مي شود.او سيدي جليل القدر و بسيارعظيم الشان و نواده برادري حضرت عبدالعظيم حسني (ع)است.خاندان او ازابهرزنجان به شهر ري مهاجرت نموده و جدش سيد تاج الدين بن حسين نخستين شخص ازاين خاندان است که درمنطقه حرادي ري که ظاهراً همين مکان فعلي است سکونت اختيارنموده و سپس به سمنان رفت.فرزندان و نوادگان او در حرادي ماندند و منشأ آثار و برکاتي براي اهالي آن ديارشدند.سيد محد به آن جهت به صائم معروف شد که دايم در روزه بود و به محمد الصائم ملقب گشت .وفات وي در نيمه دوم قرن هشتم هجري اتفاق افتاده است.
بي جا نبود که در بدو ورود نذري را ازدل گذراندم و نيت کردم که اگر پذيرفته شد،در حرم عبدالعظيم (ع)آن را ادا کنم!در مطالعاتم،اختلافي مي بينم،مي گويند که اين بزرگواران همگي پسران شيث ،فرزند کاظم،فرزند سجاد امام چهارم شيعيان هستند و رفع ابهامم با پاسخ ازسوي بروشور تحقيقاتي به نام «آشنايي با آستان مقدس امامزادگان پنج تن لويزان»که توسط هيات امناء آستان مقدس و دفترنمايندگي اوقاف و امورخيريه شمال شرق که امامزادگان لويزان را به فرزندان کاظم ابن زين العابدين انتصاب داده اند بدان خاطراست که سه تن ازآنان ازنوادگان امام کاظم(ع) و يک نفرازآنان نواده امام جعفرصادق(ع) وي از آنان پدرش زين العابدين بوده که با امام زين العابدين (ع)اشتباه گرفته شده است.
اما در مورد خود بنا آمده است که 130 سال قبل اين بنا ساخته شده،بقعه اي چهارگوش با پوشش گنبدي ،ضريح آن مشبک و معروف به جعفري و سبزرنگ است که به صورت مربع درعهد قاجاريه ساخته شده است.امامزاده در سال 1376،بازسازي شد و مساحت آن به 4600 متر مربع افزايش يافت و تزيينات داخلي نيز به صورت آينه کاري درآمد.
درسال 1382 به همت هيئت امنا،خيرين و اهالي و زائرين و با همکاري سازمان اوقاف و امورخيريه ،تجديد بنا گرديد و در چهارضلع بنا چهارطاق نما ساخته است که درب ورودي روضه درطاق نماي جنوبي قراردارد .فضاي روضه نسبتاً وسيع است ودرانتهاي آن ضريح فلزي برروي پنج صورت قبرقرارگرفته است و مساحت آن به 580 مترمربع توسعه يافت.
غرق زيارت بودم که زائري به ديگري گفت،چقدراين امامزادگان با عظمت اند!به تصورم رسيد که شايد منظورشان ظاهر است ؟پس ،به سقف نگاه کردم که نوشته شده بود «لا اله الا الله»!مي بيني اينجا،حتي سقف آينه کاري هم حرف ازخدا مي زند،اين ذکر در گوشه گوشه ي هر آينه نقش بسته بود،انگارصد،نه هزار و يا شايد هزاران لا اله الا الله بود!فقط براي اين که بگويد ،چه عظمتي ازاين بالاتر!مگرمي شود براي خدا کاري کرد دو بي جواب باقي ماند؟مگرمي شود رنگ خدا «صبغه الله »شد و بوي خدا را نگرفت ؟چه بود،رمز حرمت اين امامزادگان ؟مگر جز ياد خدا کاري کردند و يا جزبراي خدا قدمي برداشتند؟
ما که مشتاق به ماندنيم اما هر رفتني را برگشتي بايد!و چه به جا گفته اند که ناگهان چقدرزود ديرمي شود و بايد رفت ،دل را مي گذاريم ،به اميد ديداري دوباره و هنگامه ي رفتن زيرلب،گوشه اي از زيارت نامه را که تازه آموخته ايم ،زيرلب به عنوان دعا مي خوانيم:الهي به حق الحسين و اخيه و جده ي و ابيه و امه ي و بنيه و شيعته ي و مواليه و زوار قبره ي و مجاوريه نجنا من الهم الذي نحن فيه و برحمتک يا ارحم الراحمين ،و چه همي بالاترازغيبت مولايمان؟اللهم عجل لوليک الفرج!
منبع:نشريه قدر،شماره 20.
