حافظه بيشتر، مسئله اين است ! چه ميزان حافظه گرافيکي نياز داريد؟
نويسنده:سامي لويان
اين روزها عرضه کارت هاي گرافيکي با ظرفيت حافظه بيش از يک گيگابايت در بازار بسيار رايج شده و حتي بيشتر سازندگان محصولات ميان قيمتي با اين ميزان حافظه ارائه کرده اند اما آيا حافظه گرافيکي نيز دقيقاً نقشي مشابه با حافظه سيستم دارد. مي توان با افزايش آن به کارايي بالاتري دست يافت؟ تفاوت کارايي بين کارت هاي گرافيکي 512 مگابايتي، يک و دو گيگابايتي به چه ميزان است؟ آيا کاربري که به عنوان مثال يک صفحه نمايش هفده اينچي دارد، به خريد يک کارت گرافيکي با دو گيگا بايت حافظه نياز دارد؟
در دنياي پر رقابت امروز توليد محصولاتي که بتواند نظر مصرف کنندگان را به خود جلب کند، يکي از اهداف هر شرکت توليد کننده اي است. شرکت هاي توليد کننده براي پيروزي بر رقباي خود کالاهاي توليدي را به انواع ويژگي ها و خصوصيات متعدد مجهز کرده و در نهايت با تبليغات وسيع، آن ها را به بازار عرضه مي کنند. برخي از اين ويژگي ها کاربرد عملي ندارد. صرفاً جهت جلب توجه خريداران به محصولات اضافه مي شوند.
اين ترفندها تنها زماني مي تواند موثر واقع شود که خريدار نسبت به ويژگي ها و خصوصيات محصول آگاهي نداشته باشد. به عبارتي سازندگان از عدم آگاهي خريداران جهت فروش محصول خود استفاده مي کنند . ازآنجا که عموم مردم تصور مي کنند مقادير بيشتر هميشه عملکرد بهتري ارائه مي کند، سازندگان محصولات کامپيوتري را ارائه اعداد و ارقام بزرگ تر در تبليغات کاربران را به خريد يک محصول متقاعد مي کنند. به هر حال، متقاعد کردن خريداران نسبت به اين که به عنوان مثال، نسخه دو محصولي بهتراز نسخه يک است يا محصولي با فرکانس سه گيگاهرتز عملکرد بهتري نسبت به محصولي با فرکانس دو گيگاهرتز دارد يا حتي اين که چهار گيگابايت حافظه بهتر از سه گيگابايت حافظه است، کار ساده تري است تا اين که در مورد مزاياي فناوري هاي يک محصول براي مشتري توضيح بدهند.
اما متاسفانه در دنياي واقعي موضوع به اين سادگي نيست و به عنوان مثال، نسخه دو محصولي هميشه بهتر از نسخه يک نيست و ممکن است محصولي با فرکانس دو گيگاهرتز در صورتي که داراي طراحي و معماري مناسب باشد، از محصولي با فرکانس سه گيگاهرتز عملکرد بهتري ارائه کند.
سازندگان کارت هاي گرافيکي از سال ها بسيار دور تاکنون، از حافظه به عنوان يک ابزار تبليغتي استفاده کرده اند. آن ها معمولاً کارت هاي ارزان قيمت يا حتي ميان قيمت خود را با حافظه بيشتري عرضه مي کنند تا بتوانند کاربراني را که به نقش و اهميت پردازنده گرافيک واقف نيستند، فريبي دهند. متأسفانه اين روزها شاهد هستيم برخي از سازندگان حتي در کارت هاي گرافيکي حرفه اي خود نيز از حافظه به عنوان يک ترفند تبليغاتي استفاده مي کنند.
برخي از کاربران کامپيوتر معمولاً چنين تصور مي کنند که هر چه ميزان حافظه گرافيکي بيشتر باشد، کارايي کارت گرافيکي در بازي ها افزايش خواهد يافت. اما در حقيقت چنين نيست و کارايي کارت گرافيکي تنها با افزايش حافظه گرافيکي افزايش پيدا مي کند. درحالي که پهناي باند حافظه گرافيکي روي کارايي آن تاثير مستقيم دارد، اما ميزان حافظه گرافيکي در بسياري موارد تأثير بسزايي در اجراي بازي نخواهد داشت. ميزان حافظه تأثيري غير مستقيم روي کارايي دارد که ما در اين مقاله در مورد آن صحبت خواهيم کرد. اما قبل از آن که به بررسي اين مسئله بپردازيم، لازم است با برخي مفاهيم ابتدايي آشنا شويد.
پهناي باند حافظه گرافيکي توسط دو فاکتور مهم تعيين مي شود: فرکانس و عرض باس حافظه. فرکانس بر حسب مگاهرتز وعرض باس حافظه بر حسب بيت سنجيده مي شود. بدون اينکه وارد جزئيات بيشتر شويم اين توضيح لازم است که فرکانس دويست مگاهرتز پهناي باندي به ميزان دو برابر فرکانس صد مگاهرتزي و يک عرض باس 128 بيتي، پهناي باندي به ميزان دو برابر يک عرض باس 64 بيتي فراهم مي کند.
با توجه به اين مسئله مي توان گفت، پهناي باندي که يک باس64 بيتي با فرکانس دويست مگاهرتز فراهم مي کند، تقريباً برابر با پهناي باندي است که يک باس 128 بيتي با فرکانس صد مگاهرتز فراهم مي کند. اما به طور کلي، فاکتورهاي ديگري مانند نوع حافظه و زمان تاخير نيز در پهناي باند تاثير گذار هستند. به عنوان مثال، حافظه هاي نوع GDDR5 پهناي باندي دو برابر حافظه هاي GDDR4 در فرکانس يکسان فراهم مي کنند. به عبارت ساده تر اگر فرکانس حافظه يکسان باشد، حافظه هاي نوع GDDR5 پهناي باندي دو برابر حافظه هاي GDDR4 فراهم مي کنند. اين نکته را به ياد داشته باشيد. که پهناي باند بيشتر، تاثير مستقيمي روي کارايي بازي ها دارد.
شرکت هاي ATI و NVIDIA براي افزايش پهناي باند از دو رويکرد متفاوت استفاده مي کنند. شرکت NVIDIA براي افزايش پهناي باند در محصولات خود، عرض باس حافظه را افزايش مي دهد. به عنوان مثال، اين شرکت کارت هاي سري GeForce 9800 GTX را با عرض باس 256 بيت عرضه کرده، در حالي که کارت هاي سري GTX 285 عرض باس حافظه اي معادل 512 بيت دارند. هر دوي اين کارت هاي گرافيکي از حافظه GDDR3 استفاده مي کنند و فرکانس حافظه آن ها تنها صد مگاهرتز با يکديگر تفاوت دارد.
اما شرکت ATI براي افزايش پهناي باند از معيار فرکانس حافظه استفاده مي کند. فرکانس حافظه به چند روش قابل افزايش است. يک روش، افزايش خود فرکانس و روش ديگر استفاده از فناوري هاي جديدتر است که موجب مي شود تا در هر سيکل تعداد دفعات انتقال داده ها افزايش پيدا کند. شرکت ATI بيشتر از روش دوم در محصولات خود استفاده کرده است .به عنوان مثال، کارت هاي سري Radeon HD 3870 از حافظه GDDR4 استفاده مي کنند که در هر سيکل چهار مرتبه انتقال داده ها صورت مي گيرد. در نتيجه فرکانس حافظه در کارت گرافيکي HD 3870 برابر با 1125 مگاهرتز و در HD 4870 برابر با 3600 مگاهرتز ذکر شده است. به عبارتي اين دو محصول حدود 2475 مگاهرتز اختلاف فرکانس دارند. بنابراين ، کارت هاي گرافيکي دو شرکت مختلف را هيچ گاه نبايد بر اساس معيار فرکانس حافظه و عرض باس حافظه سنجيد. اين که کارت HD 4870به دليل استفاده از حافظه GDDR5 با فرکانس بالاتر عملکرد بهتري نسبت به GTX 280 ارائه مي کندوبالعکس، GTX 280 به دليل عرض باس 512 بيتي از HD 4870 عملکرد بهتري دارد، تصور اشتباهي است. هدف اين مقاله بررسي تاثيرات پهناي باند روي کارايي کارت گرافيکي نيست و فقط قصد داريم به بررسي ميزان حافظه که بر حسب مگابايت يا گيگا بايت سنجيده مي شود، بپردازيم. اما دانستن اين نکته خالي از لطف نيست که براي مقايسه بين محصولات دو شرکت ATI و NVIDIA نبايد به معيار فرکانس حافظه، نوع حافظه و عرض باس حافظه توجه کرد.
همان طور که گفته شده، ميزان حافظه گرافيکي تاثير غير مستقيمي روي کارايي بازي ها دارند و بر خلاف آنچه بيشتر کاربران کامپيوتر تصور مي کنند، اين بازي هاي کامپيوتري هستند که در تعيين ميزان حافظه مورد نياز نقش بسزايي دارند.
به عنوان مثال، در يک بازي که نيازمند حافظه اي با حجم کمتر از 512 مگابايت است، اگر همه فاکتورها يکسان باشند، يک کارت گرافيکي 512 مگابايتي ارائه مي کند اگر تنظيمات بازي و دقت تصوير به بيش از 512 مگابايت حافظه نياز داشته باشد، در آن زمان کارت گرافيکي دو گيگابايتي عملکرد بهتري از خود به نمايش خواهد گذاشت.
در اين قسمت کارت هاي گرافيکي با حافظه 512 مگابايت، يک و دو گيگابايت را همراه چند بازي محبوب در تنظيمات و دقت تصويرهاي مختلف مورد بررسي قرارداده ايم . کليه کارت هاي گرافيکي، مبتني بر پردازنده Radeon HD 4870 شرکت ATI هستند در تمامي آزمايش ها براي چشم پوشي از تاثيرات ناشي از پهناي باند روي کارايي، کليه فرکانس ها يکسان شده اند.
در دقت 1200×1920 پيکسل هر سه کارت، کارايي يکساني از خود به نمايش گذاشتند، به عبارت ساده تر هيچ گونه تفاوت کارايي بين کارت 512 مگابايتي و دو گيگابايتي وجود نداشت. تنها در دقت 1600×2560 پيکسل کارت گرافيکي که به 512 مگابايت حافظه مجهز بود، اندکي ضعيف تر ظاهر شد (تصاوير 3و4).
دروضعيت Very High نيز به استثناي دقت تصوير 1600×2560 پيکسل، هيچ گونه تفاوتي بين کارت ها وجود نداشت. در دقت تصوير 1600×2560 پيکسل نيز اختلاف کارايي بسيار اندک بود. نتايج تست ها نشان مي دهد که در بازي Crysis تفاوت کارايي چنداني بين کارت هاي 512 مگابايتي و دو گيگابايتي وجود ندارد اگر چه در دقت تصوير بالا اندکي اختلاف کارايي وجود دارد، اما در حقيقت، بيشتري نمايشگرهاي CRT و LCD رايج در چنين وضوح تصوير قادر به عملکرد نيستند. اين نکته را نيز بايد ياد آور شويم که در بخش هيچ يک از ويژگي هاي Anistropic Filtering و Anti - Aliasing فعال نشده است.
در وضعيتي که AA غير فعال است، تفاوت چنداني بين کارايي کارت هاي گرافيکي يک و دو گيگابايتي وجود ندارد، با وجود اين، در کليه تست هاي مربوط به Far Cry کارت 512 مگابايتي نسبت به نسخه يک گيگابايتي ضعيف تر ظاهر شده است ، اما در حالت فعال بودن قابليت تصحيح سطوح بافتي ، نتايج کمي متفاوت است (تصاوير 6و7و8).
در اين تست همان طور که مشاهده مي کنيد، باافزايش وضوح تصوير تفاوت کارايي بين کارت 512 مگابايتي و دو کارت گرافيکي يک و دو گيگا بايتي، افزايش پيدا مي کند. زماني که دقت تصوير 1050×1680 پيکسل است، اختلاف کارايي بين کارت گرافيکي 512 مگابايتي و يک گيگابايتي تقاريبا پنچ فريم است (يازده درصد) افزايش پيدا کرده است. به هر حال بازي با کارت گرافيکي 512 مگابايتي حتي در دقت تصوير 1600×2560 پيکسل به 21 فريم (71درصد ) افزايش پيدا کرده است. به هر حال بازي با کارت گرافيکي 512 مگابايتي حتي در دقت تصوير1200×1920 پيکسل نيز به راحتي قابل اجرا است، فقط در دقت تصوير 1600×2560 پيکسل نمي توان با يک کارت گرافيکي 512 مگابايتي بازي را به خوبي اجرا کرد.
در وضعيتVery High و زماني که AAو AF غير فعال شد، هيچ تفاوت کارايي قابل توجهي بين کارت ها وجود نداشت (تصاوير 10و11).
خوشبختانه با فعال کردن چهار مرحله AA دو شانزده مرحله AF تفاوت چنداني بين کارايي کارت ها وجود ندارد و تنها در دقت تصوير 1600×2560 پيکسل اختلاف کارايي اندکي بين کارت 512 مگابايتي و يک گيگابايتي وجود دارد.
با تغيير گزينه هاي فوق و به حداکثر رساندن آن ها، حافظه مورد نياز براي گرافيک به يک گيگابايت مي رسد، اما با توجه به اين که يک کارت گرافيکي دو گيگابايتي نيز براي تست ارائه شده، بايد توسط يک TEXT file که commandline. txt ناميده مي شود. و شامل فرمان «,norestrictions-» است به بازي اجازه داد تا تنظيماتي فراتر از قابليت هاي سخت افزار را در اختيار کاربران قرار دهد.
در قسمت اول، تست تنظيمات به صورتي است که بازي به کمتر از پانصد مگابايت حافظه در وضوح تصوير 1600×2560 پيکسل نياز دارد و در قسمت دوم، تنظيمات به صورتي است که بازي به بيش از يک گيگابايت حافظه نياز خواهد داشت. بنابر اين توسط اين تست مي توان تفاوت کارايي بين کارت هاي 512 مگابايتي و يک گيگابايتي با کارت دو گيگابايت را مشخص کرد. (تصوير 12).
همان طور که انتظار مي رفت، زماني که تنظيمات بازي در وضعيتي است که به کمتر از پانصد مگابايت حافظه نياز دارد، هيچ گونه تفاوت کارايي بين کارت هاي گرافيکي وجود نداشته و کارت گرافيکي512 مگابايتي کارايي برابر با کارت دو گيگابايتي ارائه مي کند، اما زماني که تنظيمات بازي را تغيير داديم، موضوع کاملاً عوض شد (تصاوير 13،14،15).
زماني که تنظيمات بازي روي مقادير حداکثر قرار گرفت، کارت 512 مگابايتي ديگر قادر به اجراي بازي نبود، اما کارت گرافيکي يک گيگابايتي به استثناي زماني که دقت تصوير 1600×2560 پيکسل است، به طرز شگفت انگيزي کارايي نزديک به کارت دو گيگابايتي ارائه مي کند. به عبارت ساده تر تا زماني که تنظيمات بازي حافظه موردنياز را بيش از 1150 مگابايت نمايش مي دهد، تفاوتي بين کارت يک و دو گيگابايتي نيست، اما در دقت تصوير 1600×2560 که به بيش از 1650 مگابايت حافظه نياز است، کارت دو گيگابايتي اندکي بهتر از يک گيگابايتي ظاهر شده است.
GTX 285 همراه با يک و دو گيگابايت حافظه
چندي پيش شرکت گيگابايت محصول جديدي به نام GA - N285OC - 2GI عرضه کرد. اين کارت که مبتني بر پردازنده گرافيکي GeForce GTX 285 است، بر خلاف مدل مرجع که از يک گيگابايت حافظه پشتيباني مي کند، داراي دو گيگابايت حافظه است. اکنون براي مشخص شدن تفاوت کارايي بين حافظه يک و دو گيگابايتي، نتايج حاصل از اين دو کارت رابا يکديگر بررسي مي کنيم.
در کارت گرافيکي مورد بررسي ما فرکانس پردازنده گرافيکي از 648 مگاهرتزبه 660 مگاهرتز افزايش و بالعکس فرکانس حافظه گرافيکي از 2400 مگاهرتز به 2322 مگاهرتز کاهش يافته است. براي مقايسه تاثير ميزان حافظه روي کارايي از يک کارت گرافيکي با پردازنده گرافيک يکسان اما با يک گيگابايت حافظه استفاده شده که فرکانس پردازنده گرافيکي و حافظه آن برابر با فرکانس هاي کارت گرافيکي دو گيگابايتي است. کارت دو گيگابايتي مورد آزمايش ما حدود هشتاد هزار تومان با نسخه هاي يک گيگابايتي تفاوت دارد.و اکنون سؤال اين است که پرداخت هشتاد هزار تومان بيشتر چه سودي براي خريدار دارد؟ آيا تفاوت آنقدر چشمگير است که هزينه يک پردازنده E5400 را صرف يک گيگابايت حافظه بيشتر کنيم؟(تصاوير 16تا18).
نتايج حاصل از تست بازي Crysis و far cry2 نشان مي دهد که هيچ گونه تفاوت کارايي حتي زماني که بازي ها در بالاترين کيفيت و با حداکثر وضوح تصوير اجرا مي شوند، وجود ندارد.
اکنون که نتايج حاصل از چند بازي مختلف را بررسي کرديم، اجازه دهيد به اين سؤال پاسخ دهيم که در حقيقت به چه ميزان حافظه گرافيکي نياز است؟
براي پاسخ به اين پرسش بايد ابتدا مواردي را که موجب مي شود تا کاربر به حافظه گرافيکي بيشتري نياز پيدا کند، تک به تک بررسي کنيم. سه عامل در بازي ها بيشترين تاثير را روي ميزان مصرف حافظه گرافيکي دارند. اين عوامل عبارتند از دقت تصوير، تنظيمات مربوط به جزئيات کيفيت تصوير و ضد پلگي (Anti Aliasing) . هنگامي که هر سه گزينه فوق روي حداکثر تنظيم شوند. به بيش از 512 مگابايت حافظه گرافيکي نياز است . در حالي که ، اگر يکي از اين گزينه ها محدود شده و روي ميزان حداکثر تنظيم نشود، کارت 512 مگابايتي تفاوت چنداني با نسخه يک گيگابايتي نخواهد داشت.
از بين عوامل فوق، دقت تصوير از اهميت بيشتري برخوردار است، زيرا محدوديت هاي سخت افزاري اجازه نمي دهد تا بتوان از هر دقت تصويري استفا ده کرد. مانيتورهاي بيست اينچي يا کوچک تر حداکثر در دقت تصوير 1050×1680 پيکسل کار مي کنند، بنابراين در اين وضعيت خريد يک کارت گرفيکي يک يا دو گيگا بايتي بيهوده است.اما در صورتي که کاربر داراي مانيتور 21 اينچ و بالاتر باشد، خريد يک کارت گرافيکي يک گيگابايتي معقول است، اما به شرط آن که نسبت به يک کارت 512 مگابايتي هزيه خيلي بيشتري بپردازيد.
يک کارت گرافيکي دو گيگابايتي تنها براي کاربراني مفيد است که از دقت تصوير 1200×1920 پيکسل يا بالاتر همراه با حداکثر تنظيمات کيفيت تصوير و AA استفاده مي کنند. بنابر اين خريد يک کارت دو گيگابايتي براي کاربراني که مانيتورهاي با دقت تصوير پايين تر از 1200×1920 پيکسل دارند، بيهوده است. اين توضيح لازم است که با توجه به تفاوت کارايي اندک بين کارت هاي گرافيکي يک و دو گيگابايتي نسبت به کارت يک گيگابايتي اهميت بسياري دارد.
با گذشت زمان اين احتمال مي رود که بازي ها به حافظه بيشتري نياز پيدا کنند. کارت هاي با حافظه بيشتر بتواند ارزش بيشتري به دست آورند. اما اين نکته را فراموش نکنيد که مقدار حافظه کارت گرافيکي، نشان دهنده کارايي کارت گرافيکي نيست. به عنوان مثال، يک کارت گرافيکي Radeon HD 4870 با 512 مگابايت حافظه يا GeForce GTX 260 با 896 مگابايت حافظه هميشه از يک کارت Radeon 4670 دو گيگابايتي يا GeForce 9600 GTS دو گيگابايتي کارايي بالاتري را ارائه مي کند. در حقيقت، پردازنده گرافيکي نسبت به حافظه گرافيکي تاثير بيشتري روي کارايي دارد.
در حال حاضر ، تفاوت قيمت بين کارت هاي 512 مگابايتي و دو گيگابايتي در بازار اندکي زياد است .به عنوان مثال ، کارت 9600GT،512 مگابايتي قيمتي حدود 110 هزار تومان دارد، در حالي که ، نسخه يک گيگابايتي آن حدود 165 هزار تومان ارزش دارد. همچنين تفاوت قيمت نسخه يک و دو گيگا بايتي کارت HD 4870 حدود چهل هزار تومان است.
در انتها بايد گفت که يک کارت گرافيکي 512 مگابايتي در صورتي که پردازنده گرافيکي مناسبي داشته باشد ، براي کاربراني که از کيفيت تصوير استاندارد و Anti -Aliasing پايين و مانيتورهاي کمتر از بيست اينچ استفاده مي کنند، مناسب است .اما کاربراني که از حداکثر دقت و کيفيت تصوير و AA استفاده مي کنند، بستگي به ميزان هزينه اي که بايد بپردازند، مي توانند کارت هاي يک و دو گيگابايتي تهيه کنند.
منبع:دو هفته نامه عصر شبکه؛ شماره 97
/ن
در دنياي پر رقابت امروز توليد محصولاتي که بتواند نظر مصرف کنندگان را به خود جلب کند، يکي از اهداف هر شرکت توليد کننده اي است. شرکت هاي توليد کننده براي پيروزي بر رقباي خود کالاهاي توليدي را به انواع ويژگي ها و خصوصيات متعدد مجهز کرده و در نهايت با تبليغات وسيع، آن ها را به بازار عرضه مي کنند. برخي از اين ويژگي ها کاربرد عملي ندارد. صرفاً جهت جلب توجه خريداران به محصولات اضافه مي شوند.
اين ترفندها تنها زماني مي تواند موثر واقع شود که خريدار نسبت به ويژگي ها و خصوصيات محصول آگاهي نداشته باشد. به عبارتي سازندگان از عدم آگاهي خريداران جهت فروش محصول خود استفاده مي کنند . ازآنجا که عموم مردم تصور مي کنند مقادير بيشتر هميشه عملکرد بهتري ارائه مي کند، سازندگان محصولات کامپيوتري را ارائه اعداد و ارقام بزرگ تر در تبليغات کاربران را به خريد يک محصول متقاعد مي کنند. به هر حال، متقاعد کردن خريداران نسبت به اين که به عنوان مثال، نسخه دو محصولي بهتراز نسخه يک است يا محصولي با فرکانس سه گيگاهرتز عملکرد بهتري نسبت به محصولي با فرکانس دو گيگاهرتز دارد يا حتي اين که چهار گيگابايت حافظه بهتر از سه گيگابايت حافظه است، کار ساده تري است تا اين که در مورد مزاياي فناوري هاي يک محصول براي مشتري توضيح بدهند.
اما متاسفانه در دنياي واقعي موضوع به اين سادگي نيست و به عنوان مثال، نسخه دو محصولي هميشه بهتر از نسخه يک نيست و ممکن است محصولي با فرکانس دو گيگاهرتز در صورتي که داراي طراحي و معماري مناسب باشد، از محصولي با فرکانس سه گيگاهرتز عملکرد بهتري ارائه کند.
سازندگان کارت هاي گرافيکي از سال ها بسيار دور تاکنون، از حافظه به عنوان يک ابزار تبليغتي استفاده کرده اند. آن ها معمولاً کارت هاي ارزان قيمت يا حتي ميان قيمت خود را با حافظه بيشتري عرضه مي کنند تا بتوانند کاربراني را که به نقش و اهميت پردازنده گرافيک واقف نيستند، فريبي دهند. متأسفانه اين روزها شاهد هستيم برخي از سازندگان حتي در کارت هاي گرافيکي حرفه اي خود نيز از حافظه به عنوان يک ترفند تبليغاتي استفاده مي کنند.
برخي از کاربران کامپيوتر معمولاً چنين تصور مي کنند که هر چه ميزان حافظه گرافيکي بيشتر باشد، کارايي کارت گرافيکي در بازي ها افزايش خواهد يافت. اما در حقيقت چنين نيست و کارايي کارت گرافيکي تنها با افزايش حافظه گرافيکي افزايش پيدا مي کند. درحالي که پهناي باند حافظه گرافيکي روي کارايي آن تاثير مستقيم دارد، اما ميزان حافظه گرافيکي در بسياري موارد تأثير بسزايي در اجراي بازي نخواهد داشت. ميزان حافظه تأثيري غير مستقيم روي کارايي دارد که ما در اين مقاله در مورد آن صحبت خواهيم کرد. اما قبل از آن که به بررسي اين مسئله بپردازيم، لازم است با برخي مفاهيم ابتدايي آشنا شويد.
پهناي باند حافظه گرافيکي توسط دو فاکتور مهم تعيين مي شود: فرکانس و عرض باس حافظه. فرکانس بر حسب مگاهرتز وعرض باس حافظه بر حسب بيت سنجيده مي شود. بدون اينکه وارد جزئيات بيشتر شويم اين توضيح لازم است که فرکانس دويست مگاهرتز پهناي باندي به ميزان دو برابر فرکانس صد مگاهرتزي و يک عرض باس 128 بيتي، پهناي باندي به ميزان دو برابر يک عرض باس 64 بيتي فراهم مي کند.
با توجه به اين مسئله مي توان گفت، پهناي باندي که يک باس64 بيتي با فرکانس دويست مگاهرتز فراهم مي کند، تقريباً برابر با پهناي باندي است که يک باس 128 بيتي با فرکانس صد مگاهرتز فراهم مي کند. اما به طور کلي، فاکتورهاي ديگري مانند نوع حافظه و زمان تاخير نيز در پهناي باند تاثير گذار هستند. به عنوان مثال، حافظه هاي نوع GDDR5 پهناي باندي دو برابر حافظه هاي GDDR4 در فرکانس يکسان فراهم مي کنند. به عبارت ساده تر اگر فرکانس حافظه يکسان باشد، حافظه هاي نوع GDDR5 پهناي باندي دو برابر حافظه هاي GDDR4 فراهم مي کنند. اين نکته را به ياد داشته باشيد. که پهناي باند بيشتر، تاثير مستقيمي روي کارايي بازي ها دارد.
شرکت هاي ATI و NVIDIA براي افزايش پهناي باند از دو رويکرد متفاوت استفاده مي کنند. شرکت NVIDIA براي افزايش پهناي باند در محصولات خود، عرض باس حافظه را افزايش مي دهد. به عنوان مثال، اين شرکت کارت هاي سري GeForce 9800 GTX را با عرض باس 256 بيت عرضه کرده، در حالي که کارت هاي سري GTX 285 عرض باس حافظه اي معادل 512 بيت دارند. هر دوي اين کارت هاي گرافيکي از حافظه GDDR3 استفاده مي کنند و فرکانس حافظه آن ها تنها صد مگاهرتز با يکديگر تفاوت دارد.
اما شرکت ATI براي افزايش پهناي باند از معيار فرکانس حافظه استفاده مي کند. فرکانس حافظه به چند روش قابل افزايش است. يک روش، افزايش خود فرکانس و روش ديگر استفاده از فناوري هاي جديدتر است که موجب مي شود تا در هر سيکل تعداد دفعات انتقال داده ها افزايش پيدا کند. شرکت ATI بيشتر از روش دوم در محصولات خود استفاده کرده است .به عنوان مثال، کارت هاي سري Radeon HD 3870 از حافظه GDDR4 استفاده مي کنند که در هر سيکل چهار مرتبه انتقال داده ها صورت مي گيرد. در نتيجه فرکانس حافظه در کارت گرافيکي HD 3870 برابر با 1125 مگاهرتز و در HD 4870 برابر با 3600 مگاهرتز ذکر شده است. به عبارتي اين دو محصول حدود 2475 مگاهرتز اختلاف فرکانس دارند. بنابراين ، کارت هاي گرافيکي دو شرکت مختلف را هيچ گاه نبايد بر اساس معيار فرکانس حافظه و عرض باس حافظه سنجيد. اين که کارت HD 4870به دليل استفاده از حافظه GDDR5 با فرکانس بالاتر عملکرد بهتري نسبت به GTX 280 ارائه مي کندوبالعکس، GTX 280 به دليل عرض باس 512 بيتي از HD 4870 عملکرد بهتري دارد، تصور اشتباهي است. هدف اين مقاله بررسي تاثيرات پهناي باند روي کارايي کارت گرافيکي نيست و فقط قصد داريم به بررسي ميزان حافظه که بر حسب مگابايت يا گيگا بايت سنجيده مي شود، بپردازيم. اما دانستن اين نکته خالي از لطف نيست که براي مقايسه بين محصولات دو شرکت ATI و NVIDIA نبايد به معيار فرکانس حافظه، نوع حافظه و عرض باس حافظه توجه کرد.
همان طور که گفته شده، ميزان حافظه گرافيکي تاثير غير مستقيمي روي کارايي بازي ها دارند و بر خلاف آنچه بيشتر کاربران کامپيوتر تصور مي کنند، اين بازي هاي کامپيوتري هستند که در تعيين ميزان حافظه مورد نياز نقش بسزايي دارند.
به عنوان مثال، در يک بازي که نيازمند حافظه اي با حجم کمتر از 512 مگابايت است، اگر همه فاکتورها يکسان باشند، يک کارت گرافيکي 512 مگابايتي ارائه مي کند اگر تنظيمات بازي و دقت تصوير به بيش از 512 مگابايت حافظه نياز داشته باشد، در آن زمان کارت گرافيکي دو گيگابايتي عملکرد بهتري از خود به نمايش خواهد گذاشت.
در اين قسمت کارت هاي گرافيکي با حافظه 512 مگابايت، يک و دو گيگابايت را همراه چند بازي محبوب در تنظيمات و دقت تصويرهاي مختلف مورد بررسي قرارداده ايم . کليه کارت هاي گرافيکي، مبتني بر پردازنده Radeon HD 4870 شرکت ATI هستند در تمامي آزمايش ها براي چشم پوشي از تاثيرات ناشي از پهناي باند روي کارايي، کليه فرکانس ها يکسان شده اند.
تست
Crysis
در دقت 1200×1920 پيکسل هر سه کارت، کارايي يکساني از خود به نمايش گذاشتند، به عبارت ساده تر هيچ گونه تفاوت کارايي بين کارت 512 مگابايتي و دو گيگابايتي وجود نداشت. تنها در دقت 1600×2560 پيکسل کارت گرافيکي که به 512 مگابايت حافظه مجهز بود، اندکي ضعيف تر ظاهر شد (تصاوير 3و4).
دروضعيت Very High نيز به استثناي دقت تصوير 1600×2560 پيکسل، هيچ گونه تفاوتي بين کارت ها وجود نداشت. در دقت تصوير 1600×2560 پيکسل نيز اختلاف کارايي بسيار اندک بود. نتايج تست ها نشان مي دهد که در بازي Crysis تفاوت کارايي چنداني بين کارت هاي 512 مگابايتي و دو گيگابايتي وجود ندارد اگر چه در دقت تصوير بالا اندکي اختلاف کارايي وجود دارد، اما در حقيقت، بيشتري نمايشگرهاي CRT و LCD رايج در چنين وضوح تصوير قادر به عملکرد نيستند. اين نکته را نيز بايد ياد آور شويم که در بخش هيچ يک از ويژگي هاي Anistropic Filtering و Anti - Aliasing فعال نشده است.
Far Cry 2
در وضعيتي که AA غير فعال است، تفاوت چنداني بين کارايي کارت هاي گرافيکي يک و دو گيگابايتي وجود ندارد، با وجود اين، در کليه تست هاي مربوط به Far Cry کارت 512 مگابايتي نسبت به نسخه يک گيگابايتي ضعيف تر ظاهر شده است ، اما در حالت فعال بودن قابليت تصحيح سطوح بافتي ، نتايج کمي متفاوت است (تصاوير 6و7و8).
در اين تست همان طور که مشاهده مي کنيد، باافزايش وضوح تصوير تفاوت کارايي بين کارت 512 مگابايتي و دو کارت گرافيکي يک و دو گيگا بايتي، افزايش پيدا مي کند. زماني که دقت تصوير 1050×1680 پيکسل است، اختلاف کارايي بين کارت گرافيکي 512 مگابايتي و يک گيگابايتي تقاريبا پنچ فريم است (يازده درصد) افزايش پيدا کرده است. به هر حال بازي با کارت گرافيکي 512 مگابايتي حتي در دقت تصوير 1600×2560 پيکسل به 21 فريم (71درصد ) افزايش پيدا کرده است. به هر حال بازي با کارت گرافيکي 512 مگابايتي حتي در دقت تصوير1200×1920 پيکسل نيز به راحتي قابل اجرا است، فقط در دقت تصوير 1600×2560 پيکسل نمي توان با يک کارت گرافيکي 512 مگابايتي بازي را به خوبي اجرا کرد.
World Conflict
در وضعيتVery High و زماني که AAو AF غير فعال شد، هيچ تفاوت کارايي قابل توجهي بين کارت ها وجود نداشت (تصاوير 10و11).
خوشبختانه با فعال کردن چهار مرحله AA دو شانزده مرحله AF تفاوت چنداني بين کارايي کارت ها وجود ندارد و تنها در دقت تصوير 1600×2560 پيکسل اختلاف کارايي اندکي بين کارت 512 مگابايتي و يک گيگابايتي وجود دارد.
Grand Theft Auto IV
با تغيير گزينه هاي فوق و به حداکثر رساندن آن ها، حافظه مورد نياز براي گرافيک به يک گيگابايت مي رسد، اما با توجه به اين که يک کارت گرافيکي دو گيگابايتي نيز براي تست ارائه شده، بايد توسط يک TEXT file که commandline. txt ناميده مي شود. و شامل فرمان «,norestrictions-» است به بازي اجازه داد تا تنظيماتي فراتر از قابليت هاي سخت افزار را در اختيار کاربران قرار دهد.
در قسمت اول، تست تنظيمات به صورتي است که بازي به کمتر از پانصد مگابايت حافظه در وضوح تصوير 1600×2560 پيکسل نياز دارد و در قسمت دوم، تنظيمات به صورتي است که بازي به بيش از يک گيگابايت حافظه نياز خواهد داشت. بنابر اين توسط اين تست مي توان تفاوت کارايي بين کارت هاي 512 مگابايتي و يک گيگابايتي با کارت دو گيگابايت را مشخص کرد. (تصوير 12).
همان طور که انتظار مي رفت، زماني که تنظيمات بازي در وضعيتي است که به کمتر از پانصد مگابايت حافظه نياز دارد، هيچ گونه تفاوت کارايي بين کارت هاي گرافيکي وجود نداشته و کارت گرافيکي512 مگابايتي کارايي برابر با کارت دو گيگابايتي ارائه مي کند، اما زماني که تنظيمات بازي را تغيير داديم، موضوع کاملاً عوض شد (تصاوير 13،14،15).
زماني که تنظيمات بازي روي مقادير حداکثر قرار گرفت، کارت 512 مگابايتي ديگر قادر به اجراي بازي نبود، اما کارت گرافيکي يک گيگابايتي به استثناي زماني که دقت تصوير 1600×2560 پيکسل است، به طرز شگفت انگيزي کارايي نزديک به کارت دو گيگابايتي ارائه مي کند. به عبارت ساده تر تا زماني که تنظيمات بازي حافظه موردنياز را بيش از 1150 مگابايت نمايش مي دهد، تفاوتي بين کارت يک و دو گيگابايتي نيست، اما در دقت تصوير 1600×2560 که به بيش از 1650 مگابايت حافظه نياز است، کارت دو گيگابايتي اندکي بهتر از يک گيگابايتي ظاهر شده است.
GTX 285 همراه با يک و دو گيگابايت حافظه
چندي پيش شرکت گيگابايت محصول جديدي به نام GA - N285OC - 2GI عرضه کرد. اين کارت که مبتني بر پردازنده گرافيکي GeForce GTX 285 است، بر خلاف مدل مرجع که از يک گيگابايت حافظه پشتيباني مي کند، داراي دو گيگابايت حافظه است. اکنون براي مشخص شدن تفاوت کارايي بين حافظه يک و دو گيگابايتي، نتايج حاصل از اين دو کارت رابا يکديگر بررسي مي کنيم.
در کارت گرافيکي مورد بررسي ما فرکانس پردازنده گرافيکي از 648 مگاهرتزبه 660 مگاهرتز افزايش و بالعکس فرکانس حافظه گرافيکي از 2400 مگاهرتز به 2322 مگاهرتز کاهش يافته است. براي مقايسه تاثير ميزان حافظه روي کارايي از يک کارت گرافيکي با پردازنده گرافيک يکسان اما با يک گيگابايت حافظه استفاده شده که فرکانس پردازنده گرافيکي و حافظه آن برابر با فرکانس هاي کارت گرافيکي دو گيگابايتي است. کارت دو گيگابايتي مورد آزمايش ما حدود هشتاد هزار تومان با نسخه هاي يک گيگابايتي تفاوت دارد.و اکنون سؤال اين است که پرداخت هشتاد هزار تومان بيشتر چه سودي براي خريدار دارد؟ آيا تفاوت آنقدر چشمگير است که هزينه يک پردازنده E5400 را صرف يک گيگابايت حافظه بيشتر کنيم؟(تصاوير 16تا18).
نتايج حاصل از تست بازي Crysis و far cry2 نشان مي دهد که هيچ گونه تفاوت کارايي حتي زماني که بازي ها در بالاترين کيفيت و با حداکثر وضوح تصوير اجرا مي شوند، وجود ندارد.
اکنون که نتايج حاصل از چند بازي مختلف را بررسي کرديم، اجازه دهيد به اين سؤال پاسخ دهيم که در حقيقت به چه ميزان حافظه گرافيکي نياز است؟
براي پاسخ به اين پرسش بايد ابتدا مواردي را که موجب مي شود تا کاربر به حافظه گرافيکي بيشتري نياز پيدا کند، تک به تک بررسي کنيم. سه عامل در بازي ها بيشترين تاثير را روي ميزان مصرف حافظه گرافيکي دارند. اين عوامل عبارتند از دقت تصوير، تنظيمات مربوط به جزئيات کيفيت تصوير و ضد پلگي (Anti Aliasing) . هنگامي که هر سه گزينه فوق روي حداکثر تنظيم شوند. به بيش از 512 مگابايت حافظه گرافيکي نياز است . در حالي که ، اگر يکي از اين گزينه ها محدود شده و روي ميزان حداکثر تنظيم نشود، کارت 512 مگابايتي تفاوت چنداني با نسخه يک گيگابايتي نخواهد داشت.
از بين عوامل فوق، دقت تصوير از اهميت بيشتري برخوردار است، زيرا محدوديت هاي سخت افزاري اجازه نمي دهد تا بتوان از هر دقت تصويري استفا ده کرد. مانيتورهاي بيست اينچي يا کوچک تر حداکثر در دقت تصوير 1050×1680 پيکسل کار مي کنند، بنابراين در اين وضعيت خريد يک کارت گرفيکي يک يا دو گيگا بايتي بيهوده است.اما در صورتي که کاربر داراي مانيتور 21 اينچ و بالاتر باشد، خريد يک کارت گرافيکي يک گيگابايتي معقول است، اما به شرط آن که نسبت به يک کارت 512 مگابايتي هزيه خيلي بيشتري بپردازيد.
يک کارت گرافيکي دو گيگابايتي تنها براي کاربراني مفيد است که از دقت تصوير 1200×1920 پيکسل يا بالاتر همراه با حداکثر تنظيمات کيفيت تصوير و AA استفاده مي کنند. بنابر اين خريد يک کارت دو گيگابايتي براي کاربراني که مانيتورهاي با دقت تصوير پايين تر از 1200×1920 پيکسل دارند، بيهوده است. اين توضيح لازم است که با توجه به تفاوت کارايي اندک بين کارت هاي گرافيکي يک و دو گيگابايتي نسبت به کارت يک گيگابايتي اهميت بسياري دارد.
با گذشت زمان اين احتمال مي رود که بازي ها به حافظه بيشتري نياز پيدا کنند. کارت هاي با حافظه بيشتر بتواند ارزش بيشتري به دست آورند. اما اين نکته را فراموش نکنيد که مقدار حافظه کارت گرافيکي، نشان دهنده کارايي کارت گرافيکي نيست. به عنوان مثال، يک کارت گرافيکي Radeon HD 4870 با 512 مگابايت حافظه يا GeForce GTX 260 با 896 مگابايت حافظه هميشه از يک کارت Radeon 4670 دو گيگابايتي يا GeForce 9600 GTS دو گيگابايتي کارايي بالاتري را ارائه مي کند. در حقيقت، پردازنده گرافيکي نسبت به حافظه گرافيکي تاثير بيشتري روي کارايي دارد.
در حال حاضر ، تفاوت قيمت بين کارت هاي 512 مگابايتي و دو گيگابايتي در بازار اندکي زياد است .به عنوان مثال ، کارت 9600GT،512 مگابايتي قيمتي حدود 110 هزار تومان دارد، در حالي که ، نسخه يک گيگابايتي آن حدود 165 هزار تومان ارزش دارد. همچنين تفاوت قيمت نسخه يک و دو گيگا بايتي کارت HD 4870 حدود چهل هزار تومان است.
در انتها بايد گفت که يک کارت گرافيکي 512 مگابايتي در صورتي که پردازنده گرافيکي مناسبي داشته باشد ، براي کاربراني که از کيفيت تصوير استاندارد و Anti -Aliasing پايين و مانيتورهاي کمتر از بيست اينچ استفاده مي کنند، مناسب است .اما کاربراني که از حداکثر دقت و کيفيت تصوير و AA استفاده مي کنند، بستگي به ميزان هزينه اي که بايد بپردازند، مي توانند کارت هاي يک و دو گيگابايتي تهيه کنند.
منبع:دو هفته نامه عصر شبکه؛ شماره 97
/ن
